De meeste mensen kunnen zich niet echt een voorstelling maken van wat zich allemaal afspeelt binnen een tbs-kliniek. Wie zijn de mensen die daar zitten en wat hebben ze gedaan? Wat speelt er? Maar hoe wordt de tbs-maatregel ingezet? En als de tbs-maatregel zo goed werkt, waarom is het dan zo impopulair?
In TBS deelt Hans Faber verhalen die allemaal iets met de tbs te maken hebben en doet hij grondig onderzoek naar het systeem én onze onderbuikgevoelens. Geschreven met een open mind en een vlijmscherpe, maar empathische pen.
Hans Faber was journalist voor onder meer de Volkskrant en Het Financieele Dagblad. Hij is tegenwoordig copywriter en eigenaar van een communicatiebureau.
Sommige boeken grijpen je meteen, nog voordat je de eerste bladzijde hebt omgeslagen. ‘TBS’ van Hans Faber was er voor mij zo eentje.
Misschien komt het omdat ik het onderwerp altijd al intrigerend vond, of omdat je er in het nieuws vaak iets over hoort – maar dan vooral de heftigste, meest negatieve kanten. Toch is het systeem achter zo’n zware maatregel als tbs veel complexer en genuanceerder dan wat je in een krantenkop leest. En dát maakt dit boek zo ontzettend waardevol.
Hans Faber, de oom van Anne Faber, schrijft niet alleen als journalist, maar toch ook als nabestaande. Zijn nicht werd iets verschrikkelijks aangedaan en om het leven gebracht door Michael P., een man met een ernstig psychiatrisch verleden. Heftig. En precies daarom is dit boek zo krachtig.
Hans Faber weet zijn eigen ervaring te koppelen aan een diepgravend onderzoek naar hoe het tbs-systeem in Nederland werkt – en waar het grandioos mis kan gaan. Ik vond het enorm sterk hoe hij toch met een open blik in de wereld van het tbs- systeem durfde te stappen en in gesprek ging met verschillende patiënten en behandelaren.
Hij vertelt over zijn eigen vooroordelen, maar ook wat de gesprekken met patiënten hem uiteindelijk brengen. Dit maakt dit boek behalve informatief ook heel persoonlijk. Als lezer voelt het alsof je net als Hans Faber heel dichtbij komt.
Wat ik ook waardeerde aan het boek, is dat het niet blijft hangen in boosheid of sensatie.
Hans Faber heeft een vlotte pen, waardoor het ondanks het zware onderwerp prettig leest. Hij slaagt erin om de balans te vinden tussen feitelijke informatie en persoonlijke verhalen. Die combinatie maakt het boek toegankelijk, interessant én indrukwekkend.
Zo leer je als lezer hoe het tbs-systeem zich door de jaren heen heeft ontwikkeld, welke rol psychiaters, rechters en beleidsmakers spelen, maar vooral ook: wat het betekent om patiënt te zijn binnen zo’n kliniek. Want ja, het gaat om mensen die iets vreselijks hebben gedaan – maar het blijven mensen. En Hans Faber weet op indrukwekkende wijze ook die andere kant te laten zien.
Je voelt soms zelfs sympathie of in elk geval begrip, zonder dat het de ernst van de misdaden wegneemt. Dat is knap.
Het meest aangrijpende vond ik de persoonlijke verhalen van de tbs’ers die hij sprak. Ze laten je nadenken over schuld, straf, behandeling en tweede kansen. Juist die persoonlijke betrokkenheid geeft het boek extra lading.
De verhalen van ‘Egbert’ en Martien Hunnik hebben het meest indruk op mij gemaakt.
‘Egbert’, terecht een tbs- maatregel opgelegd gekregen, heeft een verschrikkelijke levensloop achter de rug. Echter heeft hij bewust zelf de keuze gemaakt niet zonder begeleiding te willen. Vooral omdat onze maatschappij hem angst inboezemt. De structuur binnen het tbs- systeem en de behandeling geeft hem rust en veiligheid.
Martien Hunnik heeft jarenlang onterecht vastgezeten en heeft onterecht een tbs- maatregel opgelegd gekregen. Het systeem in het verleden heeft gefaald in zijn casus en dit was absoluut een aangrijpend verhaal. Want hoe overtuig je anderen (als kwetsbaar persoon) dat je iets niet hebt gedaan en je niet wordt geloofd, omdat je wel degelijk even in de “war” bent?
’TBS’ is een boek dat stof tot nadenken geeft. Een boek dat ook de andere kant laat zien. Indrukwekkend.
Conclusie Hans Faber heeft met ‘TBS’ een informatief, confronterend en bijzonder goed boek geschreven.
De persoonlijke ervaringen van Hans Faber zijn voelbaar en ik heb veel bewondering voor de balans tussen objectiviteit en eigen gevoelens.
Een must-read voor iedereen die verder durft te kijken dan de sensatie in het nieuws en zich afvraagt hoe we als maatschappij omgaan met daders, slachtoffers en de grenzen van behandeling.
Interessant boek om kennis te maken met het TBS systeem (als dit nieuw is voor je, anders te weinig diepgang vermoed ik). Het wordt levendig gemaakt met geanonimiseerde verhalen van tbs’ers en mensen die er mee te maken hebben. Deze kunnen wel heftig zijn! Bij sommige verhalen kon ik niet stoppen met lezen.
Biedt een ander perspectief dan wat je vaak in het nieuws/politiek over TBS hoort.
TBS van Hans Faber is het type boek dat je direct vanaf de eerste pagina vastgrijpt en niet meer loslaat. Het beschrijft de theorie en geschiedenis van de tbs-maatregel uiterst nauwkeurig, maar is toch zo persoonlijk en verhalend dat je bij de les blijft.
Hans Faber is de oom van de in 2017 omgebrachte Anne Faber, woordvoeder van de familie Faber, journalist, auteur en medeoprichter van en media-adviseur bij Namens de Familie, onderdeel van Slachtofferhulp Nederland. Faber schrijft 300 pagina’s vol over alles wat met TBS te maken heeft. Hij laat menig expert aan het woord komen terwijl hij de geschiedenis van de tbs-maatregel, het idee erachter, hoe de tbs-maatregel wordt ingezet, en nog veel meer boeiende theorie beschrijft. Daarnaast is het boek ook een verzameling van indringende verhalen over tbs’ers en hun levensloop, misdrijven en behandelingen. En dat alles laat hij aan bod komen met een open maar nauwkeurige blik, ondanks wat zijn nichtje in 2017 is aangedaan.
Je zou van mening kunnen zijn dat Faber te dicht bij het onderwerp staat om er objectief over te kunnen schrijven. Echter, in tegenstelling tot wat velen denken, is Anne Faber niet omgebracht door een tbs’er. Michael P. ontsnapte op 29 september 2017 uit een psychiatrische instelling waar hij te veel vrijheden kreeg, terwijl hij in een tbs-kliniek had moeten zitten. Hij wilde tijdens zijn rechtszaak niet meewerken aan psychiatrisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum in Almere, waardoor er geen psychische stoornis kon worden vastgesteld. Dus besloot de rechter geen tbs-maatregel op te leggen. Ook na de verkrachting en doding van Anne werkte Michael P. amper mee aan psychiatrisch onderzoek. Echter maakte dat toen niet meer uit; Michael P. kreeg tbs met dwangverpleging opgelegd door de rechter.
De vraag hoe dit heeft kunnen gebeuren staat echter niet centraal in dit boek. Dit boek bewijst een heel ander punt: dat tbs werkt, ondanks haar immense impopulariteit. Faber beschrijft hoe de media, politici, maar ook fictie onze perceptie van de tbs-maatregel inkleuren. Deze belichtten alleen maar de slechte kant van de tbs-maatregel: de misstanden en incidenten. Dat de tbs-maatregel recidive bij ex-gedetineerden aanzienlijk weet te beperken in vergelijking met ex-gedetineerden die geen tbs kregen, haalt geen enkele krantenkop.
Naast deze theoretische invalhoek legt Faber ook verhalen vast. Het boek wordt geschreven vanuit zijn eigen perspectief, waardoor je echt een kijkje in zijn hoofd krijgt terwijl hij een jaarlang met een cameraploeg de Van der Hoeven tbs-kliniek in Utrecht bezoekt voor zijn documentaireserie “In de tbs”. Zijn beschrijving van zijn worsteling met vooroordelen, ongemak, onbegrip en zijn eigen beoordelingsvermogen door het hele boek heen is zo menselijk en herkenbaar dat je het gevoel krijgt dat je zelf de gesprekken met de tbs’ers aan het voeren bent.
Verhalen over tbs’ers met de meest intense levens, de moeilijkste jeugden en de meest uiteenlopende misdrijven hebben mij nog dagen aan het denken gezet. De verhalen over een tbs’er die in de kliniek uit de kast kwam als transvrouw, een man die onterecht vastzat in de kliniek en een tbs’er die na vijftien jaar vast te hebben gezeten binnen een dag weer voor de bijl ging zijn mij het meest bijgebleven.
Als een grote portie theorie gecombineerd met de meest memorabele verhalen over en perspectieven op de tbs-maatregel jou ook aanspreken dan zou ik je dit boek ten zeerste aanraden, zeker als je geïnteresseerd bent in strafrecht en alles wat daarmee te maken heeft.
Interessant boek over hoe het er achter de schermen aan toe gaat in de TBS. Goed geschreven. Geeft ook goed de worstelingen weer met het TBS systeem. En hoe TBS sommige mensen definieert, zowel de mensen die het systeem niet meer uit komen/ willen als de mensen die er per ongeluk terecht zijn gekomen (interessante casus over iemand die geen misdrijf had gepleegd, maar wel in het systeem terecht is gekomen).Op objectieve wijze geschreven met name over de mens achter de strafbare daad, wat extra knap is gezien het verleden van de schrijver.
Hans Faber laat in zijn boek zien hoe de tbs-maatregel verstrikt is geraakt in een cynisch mechanisme. Als iemand tbs krijgt opgelegd en er vindt een incident plaats, is het land te klein. Maar als iemand géén tbs krijgt en het gaat mis, zijn we nog bozer. Het bekendste voorbeeld is de moord op Anne Faber, gepleegd door een man die destijds géén tbs kreeg omdat hij weigerde mee te werken aan psychologisch onderzoek. Pas na de moord werd alsnog tbs opgelegd.
Voor het systeem staat niemand op. Politici zwijgen of vallen het aan, want het verdedigen ervan is politieke zelfmoord. En dat terwijl de kans dat een tbs’er opnieuw de fout ingaat zo’n 60% lager ligt dan bij ex-gedetineerden. In 2023 werden bijna 88.000 verloven toegekend, met slechts 33 schendingen en geen enkele ontsnapping. Tbs werkt. Toch blijft het een besmet woord, mede door de aandacht voor incidenten in de media en het vertekende beeld dat fictie vaak schetst. Films als TBS met Theo Maassen of Silence of the Lambs versterken het beeld van de geslepen, gevaarlijke dader en de naïeve behandelaar. Binnen de kliniek blijkt de realiteit heel anders.
Faber merkt in de TBS-kliniek hoe zijn sociale antenne niet werkt. De mensen bij wie hij zich veilig voelt, blijken soms de gevaarlijksten. Het boek laat zien dat het monster dat we vrezen zelden te herkennen is, en misschien wel helemaal niet bestaat.
Vooral het eerste deel van het boek vond ik sterk. In het tweede deel verschuift de focus naar verhalen die op verschillende manieren met tbs te maken hebben. Die zijn goed geschreven en zonder twijfel interessant, maar voor mij misten ze soms de scherpe analyse en systemische invalshoek van het eerste deel. Toch blijft TBS een indrukwekkend boek dat inzicht geeft in een vaak verguisd systeem en laat zien waarom het juist waardering verdient.
Erg interessant en indrukwekkend boek. Toen ik hoorde dat Hans Faber een boek zou gaan schrijven over de Nederlandse TBS-maatregel en klinieken, was ik direct geïntrigeerd. Wat ik vooral boeiend vond, was het volgen van de verschillende patiënten en het beter leren begrijpen van hun verhalen en jeugd. Het geeft een indringend beeld van de achtergronden en omstandigheden die hebben bijgedragen aan hun daden. Ook was ik verbaasd over het recidivecijfer van TBS’ers. Hier hoor je in de maatschappij relatief weinig over, terwijl het duidelijk maakt dat TBS daadwerkelijk een werkende en effectieve methode is. Tot slot heb ik veel respect voor Hans Faber: ondanks zijn persoonlijke achtergrond heeft hij geprobeerd zo open mogelijk de TBS-wereld in te stappen en verder te kijken dan alleen de daden van Michael P.
⭐️3,5 - het boek is deels informatief, deels anekdotes. Ik denk voor iemand voor wie de TBS compleet nieuw is, dat het een fijne, interessante en vlot geschreven inkomer is. Faber stelt de juiste vragen en de anekdotes van patienten tussendoor houden het vlot en interessant. Maar voor mensen die al enige (studie) kennis hebben valt het een beetje tussen wal en schip. De informatie is óf niet omvattend genoeg, óf er hadden meer anekdotes in moeten zitten.
De schrijfstijl is fijn en scherpzinnig en ondanks dat het zijn persoonlijke ervaringen zijn, zijn de anekdotes met enige afstand geschreven waardoor het bijna objectief lijkt.
Vond het boek wat ‘droog’; de enige aansprekende verhaallijn is die van Egbert. Vond ‘Wat ging er in ze om’ een interessanter boek over TBS en het leven binnen de muren van de kliniek.