Onder het bladerdak: Tweeduizend jaar woudgeschiedenis

by Jerker Spits

De intense rijkdom van het bos: van het Teutoburgerwoud tot de taiga, van het tropische regenwoud op Borneo tot het Sherwood Forest, van het Forest of Dean tot de Veluwe – Jerker Spits vertelt in Onder het bladerdak over ruim tweeduizend jaar woudgeschiedenis. Hij diept bekende en minder bekende historische figuren op uit het lommerrijk verleden en weet een inspirerende veelheid aan schitterende verhalen uit de rijke humuslaag van het bos omhoog te trekken.

Spits schotelt Romeinse generaals voor die in Germaanse wouden aan de grens van hun wereld en voorstellingsvermogen
kwamen. Hij schrijft over de honger naar hout, betoverde bossen, geheimzinnige sprookjes en wolfskinderen. Het bos is de plek van zowel ontroerende als wrede sprookjes, van houtkap en natuurbeheer, van dwarse geesten en rebellen – en niet in de laatste plaats van onze angsten, dromen en verlangens. In het woud huizen verhalen over wie we als mens eigenlijk zijn.

Tussen deze wonderlijke verhalen door ontdekt de lezer hoe eiken groeien, hoe je hout oogst en hoe je in het bos de sporen van een wolf ontdekt. Een boswandeling zal nooit meer hetzelfde zijn.

304 pages, Paperback

Published November 22, 2024

About the author

Jerker Spits (1977) is germanist en woonde in Berlijn en Wenen. Hij schreef en schrijft over Duitse literatuur, politiek en cultuur in Trouw, Filosofie Magazine en De Groene Amsterdammer.

Reviews

[Elisa Goudriaan · Rating 4 out of 5]

Net als in zijn vorige boek 'Jacht op de barnsteenkamer' (2020) weet Jerker Spits ook in dit boek weer de juiste toon te vinden: het is een verzameling van vloeiend geschreven verhalen, met goede interne spanningsbogen. Het boek is een caleidoscopisch geheel van opmerkzame feiten, getallen, bevindingen, en ethische afwegingen. In 300 pagina's krijg je een heel compleet voelende geschiedenis van de relatie tussen mensen, dieren en bossen door de eeuwen heen: op verschillende continenten en opgehangen aan bekende en minder bekende personen, die veelal ware avonturen beleven. De chronologische tijdlijn achterin en de vijftien inzichten over het bos zorgen ervoor dat je na lezing van de verhalen nog meer de samenhang tussen alles gaat zien. Na twee boeken die sterk met Duitsland verbonden waren, heeft Spits zich nu zelf ook avontuurlijker in de internationale secundaire literatuur gestort. Dit heeft geleid tot een verzorgd, doordacht en goed gefundeerd boek.

[Pyramidhead · Rating 4 out of 5]

Verhalen, anekdotes, sprookjes, culturele antropologie, verslagen van ontdekkingsreizen en historische beschouwingen over de geschiedenis van de bossen en wouden op onze planeet. Spits vlecht ze aan elkaar als een meesleepend narratief over de rol van het bos in de menselijke belevingswereld. Hij toont de lezer het belang van bossen en de manier waarop mens en bos elkaar op meerdere vlakken beïnvloeden. Ook is het boek een uitnodiging om die relatie opnieuw verder uit te diepen.

Soms valt Spits in herhaling. Waar hij enerzijds pakkend en vlot schrijft, vervalt hij soms ook weer in ellenlange beschrijvingen. Ook kan hij vaak afdwalen van de grotere lijnen die hij omschrijft. De selectie van bossen en geografische regio's die hij belicht had mijns inziens wat groter mogen zijn. Samenvattend is het wel een zeer lezenswaardig boek vol mooie anekdotes en verhalen, dat bossen vanuit veel verschillende invalshoeken weet te belichten.

[Nicole van der Elst · Rating 3 out of 5]

3.5. Spits linkt op een ingenieuze manier de menselijke geschiedenis en het streven naar voortdurende (economische) vooruitgang met onze waardering en denkwijze over het bos. Van het Romeinse rijk tot Robin Hood en van de Duitse Romantiek tot de wolf op de Veluwe: een veelvoud aan zienswijze en perspectieven komt voorbij.

[Anne Bergsma · Rating 4 out of 5]

Wie van bos en van bomen houdt, van het woud en van ‘t foreest moet dit boek lezen. Het biedt een keur aan verhalen en geschiedenissen over bossen en de wijze waarop de mens er in verschillende tijdsgewrichten mee omging. Het stuk over antropoloog Napoleon Chagnon boeide me in het bijzonder, omdat Jerker Spits laat zien dat Chagnon na een periode van verguizing eerherstel kreeg. Hij had het goed gezien: het Yanomamö-volk was zeer gewelddadig. Rutger Bregman, die om ideologische redenen schrijft dat Chagnon er naast zat en de zaak bedonderde, blijkt ook op dit punt de plank volkomen te hebben misgeslagen. Dat nare boek van die man blijkt steeds meer een schandaaluitgave.

[Johan Leenaerts · Rating 5 out of 5]

Absolute aanrader!

[Alex T. · Rating 4 out of 5]

Interesting non-fiction about forests throughout history. It's neat but I wish it was arranged more chronologically.