Wat als je naar het leven kon reizen dat je door die ene verkeerde beslissing nooit hebt geleid?
De dag voor Simon naar Italië vliegt om de as van zijn ex Carla te verstrooien, ontvangt hij uit het niets een enorme som geld. Tijdens een nachtelijke chatsessie op de website van de bank breekt iemand in die beweert net als Simon vast te zitten op een alternatieve belevingsvakantie. Gestrand in een parallel leven. Het is het begin van een aangrijpende zoektocht. Simon wordt bijgestaan door zijn dochter Romy, de vrucht van zijn onstuimige liefde voor de veel oudere Carla, eind jaren tachtig. Romy werd geboren met een beperking, en de relatie met haar vader raakte al vroeg in haar jeugd ernstig verstoord. Na tien jaar stilte zoekt Romy weer toenadering: haar vader lijkt sinds een paar weken een andere man te zijn.
Geef mij een boek van Terrin en ik ben blij. Ook weer van deze. Geef mij een boek van Terrin en ik ervaar milde vervreemding. Ook weer van deze. En dat is een goed teken, want hij doet het erom. Dit vervolg op ‘Al het blauw’ riep bij mij bijvoorbeeld de vraag op op welke manier het nu precies een vervolg is. Leuk! En ik dacht: snel ‘Al het blauw’ en deze eens achter elkaar aan lezen.
Het doet me denken aan de surrealistische toestanden van Murakami, maar waar het me bij hem nog fascineert maar uiteindelijk niet bevalt, is het hier als natte sneeuw, weinig vorm en irritant, niets om het mooi te maken, zoals goede sneeuw het landschap verandert en je iets brengt. Nog lang geen winter en ook bepaald geen einde.
Ik ben niet zeker wat ik ervan moet vinden. Hoewel het geen slecht boek is en het goed opbouwt, blijf je op het einde wel met (te) veel vragen achter. Terrin gooit veel balletjes in de lucht, die niet allemaal opgevangen worden. Sommige oplossingen worden gesuggereerd, maar meer niet. Het intrigeert wel om aandachtig het verhaal te volgen, want onbelangrijke gebeurtenissen blijken toch een grote rol te spelen.
Terrin lezen is de hand schudden van iemand die een vinger mist. Het lijkt herkenbaar en alledaags maar je voelt meteen diep in je botten dat iets niet klopt.
Deze uitgekiende roman sleurt ons mee het hoofd van Simon in, die erg veel tegelijk aan het verwerken is. Er is het uitstrooien van de assen van zijn ex, er is de dochter met de beperking en het schuldgevoel, er zijn de herinneringen aan de ruzies, de blikken, de stiltes. Er zijn berichten over een monoliet in de ruimte, er is plots dat enorme bedrag op de bankrekening en er is een vermoeden dat alles zomaar eens een schijnwerkelijkheid zou kunnen zijn.
Er schuift immers een tweede laag over het leven van Simon heen. Is hij op een zijspoor terechtgekomen waarin hij de gevolgen ziet van andere beslissingen in zijn leven? (Wat als je naar het leven kon reizen dat je door die ene verkeerde beslissing nooit hebt geleid?) Bevindt hij zich in een scifi-droom gecreëerd door Quantum Entertainments? Of is hij gewoon op zoek naar zichzelf? Springt hij daarom soms naar de tweede persoon om het over zichzelf te hebben?
Terrin verwoordt het knap met de woorden van de fotograaf: Wegglijden was verkeerd gekozen […] Er schoof een beeld over die werkelijkheid, als bij een dubbele belichting van een negatief. Tegelijk was het lang niet zo eenvoudig, zo duidelijk, de beelden leken in elkaar te vervloeien en veroorzaakten door de onmogelijkheid om ergens mijn blik op scherp te stellen een duizeligheid die me in de armleuningen van mijn stoel deed knijpen.
‘Nog lang geen winter’ is geen boek dat je gewoon dichtklapt en vergeet terwijl het leven van alledag verder maalt. Het nestelt zich ergens in je hoofd en het blijft daar sluimeren. Als een droom die je moeilijk van je kan afschudden. Philip K. Dick meets Murakami. Of gewoon steengoed magisch realisme. Terrin blinkt vooral uit in het schijnbaar ongemerkt ombuigen van de werkelijkheid. Kleine barstjes -glitches- die het systeem verstoren: de tong die over de restjes van de assen glijdt, de nachtelijke hardloopsessies, de man met de hoed…
En hoe zit dat met die dode astronaut?
En is Rinus Van de Velde ondertussen al terecht?
Terrin levert alweer een heerlijke plons af in een werkelijkheid die echter lijkt dan de onze.
'Ik wilde het allemaal vergeten, dit krankzinnige idee. Ik wilde deze hele geschiedenis uit mijn hoofd bannen. Gesteld dat het kon, dat ik het geld op de rekening vergat, de man in het bruine pak met het hoedje, zou het dan ophouden? Zouden die ontregelende momenten uitblijven? Of was ik machteloos, en zou het, hoe langer de voorziene reistijd verstreken was, alleen maar erger worden? Meer slijtplekken, grotere gaten, tot het weefsel, zoals Romy vreeesde, op een dag zo verzwakt was dat het scheurde?'
Het is altijd een boeiend gedachte-experiment, wat voor leven(s) had je kunnen leiden als je een andere afslag had genomen? Ik had het interessant gevonden als de hoofdpersoon daardoor daadwerkelijk nieuwe inzichten had gekregen. Nu vraagt hij zich een hoop af, maar veel verder gaat het niet en het einde is dan haast een beetje flauw. Met en passant nog wat dystopische elementen die maar mondjesmaat werden uitgewerkt. Heb het idee dat hier meer in had gezeten.
Ik houd van boeken die je in het ongewisse laten. Waarbij je nadat je t uit hebt het gevoel hebt het niet helemaal te bevatten. Je moet nog nadenken en het even laten landen. Dat heeft dit boek. Het is een beetje bevreemdend, maar prachtig geschreven en het galmt nog wel een poosje na.
Ik snapte het eerst niet, dan wel ineens en uiteindelijk helemaal niet, Precies of ik een drietal hoofdstukken heb overgeslagen. (Of zelf aan amnesia lijd)
Begin vond ik aardig, maar na bladzijde of 100 liep het vast. Zijn boek 'Al het blauw' heb ik met meer plezier gelezen, maar dit beetje langdradig en te gekunsteld.
Niet helemaal geslaagd vervolg op AL HET BLAUW. Zelfde hoofdpersonen maar dan 40 jaar later, in een nabije dystopische toekomst. AL HET BLAUW IS een realistische coming of age-roman, en geeft een mooi beeld van de jaren 80. NOG LANG GEEN WINTER heeft magisch realistische aspecten, het voelt niet alsof het over dezelfde personen gaat. Mooie sfeertekening van een beklemmende wereld, maar ik raakte toch niet echt betrokken bij het verhaal.
Ja, nee, dit was het niet voor mij. Ik had er best zin in, het onderwerp trok me zeker aan, maar vanaf de helft ongeveer was ik echt bladzijdes aan het aftellen. Het voelde niet goed uitgewerkt en de personages vond ik unlikable (soms kan dat werken maar hier niet)
“Veel, heel veel mensen, zei hij, denken weleens, wat als? (…) Wat als? Ze zijn benieuwd naar hoe hun leven eruit zou hebben gezien als ze toen of daar anders hadden beslist of gehandeld. Ze kunnen dat ene moment precies aanduiden, het moment waarop hun leven zich vertakt. Jij had ook zo’n moment, zei hij. Ergens in je verleden.” Ik wel, en ik zou dolgraag willen weten hoe mijn leven was gegaan als ik de andere afslag had genomen…
Aantekeningen voor mezelf gemaakt. Eén grote spoiler.
Hoofdpersoon ontdekt dat hij zich in een parallelle werkelijkheid bevindt waarin hij het alternatieve leven leeft na een beslissend moment in zijn echte leven. Dit parallelle leven zou maximaal drie weken moeten duren, want onderdeel van een soort scifi toeristische tijdreis, maar de terugkeer naar het echte leven is bij hem mislukt. Daar had hij zich voor vertrek tegen verzekerd. De verzekeringsmaatschappij heeft het bedrag uitgekeerd, zodat hoofdpersoon in zijn parallelle leven opeens een vermogend man is. Dit is het uitgangspunt van dit boek. Het doet in de verte denken aan The Matrix 1, waarin hoofdpersoon Neo ontdekt dat het leven zoals hij dat denkt te kennen een illusie is en terecht komt in een parallelle werkelijkheid die radicaal anders is dan de werkelijkheid waar hij vertrouwd mee is.
Al het blauw Dit boek is een soort vervolg op ‘Al het blauw’. Dat boek gaat over hoe een oudere vrouw en een jonge man een relatie krijgen, en hoe ze haar gewelddadige man en zijn kleinburgerlijke ouders ontvluchten door naar Engeland te vertrekken. Zij, Carla, is dan zwanger van hem, Simon. Volgens haar kan het alleen van hem zijn omdat haar man, John, onvruchtbaar is. In dit boek is het leven van Carla, Simon en hun dochter Romy één van de werkelijkheden. Romy is licht gehandicapt, door zuurstofgebrek bij geboorte of door de relatief hoge leeftijd van haar moeder. Hierdoor is Romy’s gedrag een uitvergroting van pubergedrag: nukkig, chaotisch en explosief. In deze werkelijkheid is Simon van een gewezen vertegenwoordiger een succesvol fotograaf geworden. Deze Simon vraagt zich af of hij is gevlucht voor het claimgedrag van Carla, voor de moeizame relatie met zijn dochter, of voor de suggestie dat Romy toch het kind van John zou zijn?
Het moment Wat is het moment, vraag je je als lezer af? Het moment van het splitsen van de twee parallelle werelden. Naar welk moment had Simon terug willen gaan en een alternatief leven willen verkennen? Het blijkt het moment te zijn van beslissen of de zwangerschap van Carla wordt aanvaard door Carla en Simon of wordt afgebroken. Als tegen het eind van het boek Simon terugkeert naar zijn oorspronkelijke leven wil hij Romy meenemen, maar bestaat zij daar wel? Helemaal op het eind leren we dat Simon naast een dochter ook nog een zoon heeft.
Overtuigend Zo waarachtig als ik ‘Al het blauw’ vond, zo weinig overtuigend vond ik dit boek. Het scifi-element voegt eigenlijk weinig toe aan het idee van het nemen van ‘de andere afslag’ bij een bepalende levenskeuze. Een klein extra verhaallijntje over een gevonden bewijs van goddelijke aanwezigheid of buitenaards leven in de ruimte is eigenlijk alleen maar achtergrondruis.
‘Je bent veranderd,’ krijgt kunstfotograaf Simon van zijn 29-jarige dochter Romy te horen nadat ze samen voor de kust van Capri de as van haar moeder Carla hebben uitgestrooid. En inderdaad, Simon heeft zijn dochter al een hele tijd niet meer gezien, maar misschien is er meer aan de hand. Nu en dan merkt hij dat er iets niet klopt, zoals tijdens de verstrooiing bijvoorbeeld, toen de as alvorens in zee te verdwijnen kortstondig boven het water bleef hangen, alsof de film was stilgezet. En wat te denken van het geld dat opeens op zijn tekening is bijgeschreven en waarvan hij de herkomst niet kent? Zoals wel vaker bij het lezen van Peter Terrin word je al na een paar pagina’s in Nog lang geen winter overvallen door een sluipend gevoel van onwennigheid en dissonantie. Wat is hier aan de hand? Simon krijgt al gauw een antwoord op die vraag, al vindt hij het aanvankelijk moeilijk om dit serieus te nemen. Het geld komt van een verzekeringsmaatschappij. Hij is immers het slachtoffer geworden van een mislukt experiment. Hij zou een paar weken een parallel leven leiden om daarna terug te keren naar zijn werkelijke bestaan, alleen zit hij vast en kan hij niet meer terug. Waar is het fout gelopen, wil Simon weten, wanneer zijn werkelijkheid en herinnering uit elkaar gegaan? Ook al speelt Nog lang geen winter in een alternatieve wereld getekend door een opgedreven spanning tussen China en het Westen en cirkelt er zelfs een verlaten Global Space Station rond de aarde, verwacht echter geen sf. Nee, het onderwerp van Terrin is de menselijke geest, en meer specifiek onze neiging om ons af te vragen waar het is misgegaan. We kiezen voor een partner, een kind of een carrière en pas veel later zien we dat het ook anders had gekund. Dat is wat ook Simon zich realiseert. Hij was immers pas achttien toen hij de twintig jaar oudere Carla ontmoette en zij al snel zwanger bleek. Dat kind is niet van jou, bezweerde zijn moeder hem, ga je je leven vergooien voor dat van een ander? En inderdaad, de door zuurstofgebrek bij de geboorte gehandicapte Romy bleek lange tijd een gewelddadige feeks, net zoals het vorige lief van Carla. Had hij daar een andere beslissing moeten nemen? Superstilist Terrin is niet alleen in staat een perfecte zin of paragraaf te construeren, afgemeten en beheerst, als geen ander toont hij ook dat een goed verhaal op suggestie berust. Net zoals Simon is hij immers een kunstfotograaf, en dat hij een dochter heeft die op haar vierde getroffen werd door een herseninfarct weten we uit Post mortem. Zit er iets autobiografisch in dit boek? Ja en nee, zoals in iedere roman wellicht, maar nergens krijg je uitsluitsel, en veel vragen blijven onbeantwoord, als bestonden ze uit as die boven de golven blijft zweven.
Er valt met zekerheid over deze auteur twee dingen te zeggen: de man is de taal machtig en kan heel mooie zinnen construeren; hij heeft een eigen stijl.
Wat een goed verhaal neerzetten betreft, een stevige, boeiende plot en unieke personages presenteren, die dingen vind ik niet bij hem. Vanwege zijn taalkundige kunsten wil je automatisch de roman omarmen en doe je je best om hem goed te vinden, maar als ik eerlijk ben, raken zijn personages mij op geen enkele manier. Ik ben niet begaan met ze, integendeel, soms vind ik ze irritant. Ik onthoud zijn boeken omdat ze een heel, aan hem eigen, nasmaak achterlaten—iets vaags, een onbehagen en een uitzichtloze soort van melancholie. Ik kan geen Terrin-roman lezen zonder me achteraf bedompt te voelen. Omdat hij alles zo mooi formuleert, merk je niet dat het verhaal zelf in feite heel zwak is. In Nog lang geen winter heeft de man een midlifecrisis, werkt hij aan zijn relatie met zijn dochter. Niets nieuws onder de zon. Wat die relatie betreft, zo'n geladen thema verdient meer toewijding als je het goed wilt doen. Er zijn nog wel bezichtigen thema's (scifi, parallelle werelden)die hij raakt, maar ook niet meer dan dat - en passant. Ongetwijfeld heeft hij een diepere reden om zulke elementen in zijn verhaal te verweven, maar die zijn zodanig diep begraven, dat de lezer er nooit bij zal komen. Over het personage van de dochter gesproken: hoeveel keer hebben we diezelfde "persoon", telkens in verschillende gedaantes, al niet teruggezien? De man schrijft zó onderkoeld dat zelfs de warmste momenten tussen de personages ongeveer zo aangenaam aanvoelen als de stalen tafel in een mortuarium. Zijn (recentere) werk is zeker iets voor de liefhebber van het kille, afstandelijke genre. Als je houdt van chirurgisch, steriel, zakelijk, vaag en (drie)dubbelzinnig op het einde—dan is Terrin je man. Zijn werk is prachtig zoals een mooi, opgezet dier prachtig is. Ik kocht Nog lang geen winter, maar ik wou dat ik had gewacht tot het gratis in de bibliotheek beschikbaar was. Van Blanco en Patricia heb ik wel nog genoten, maar nu drijft hij het te ver, vind ik. De gebeurtenis is daar een voorbeeld van. Zo van die auteurs die meer voor zichzelf schrijven en op hun eigen stijl geilen dan een beetje aan de lezer denken.
Nog lang geen winter is het vervolg op Al het blauw, zowat het enige boek van Peter Terrin waar ik meer dan lauwwarm voor liep. En ik heb veel boeken van Terrin gelezen.
Eindelijk een verhaal, schreef ik toen nog bij mijn bespreking, en ook Nog lang geen winter begint goed, op dat vlak. Gaandeweg verwatert het wat, maar wat deze roman finaal de doodsteek bezorgt, na een veel te lang uitgesponnen verhaaldraad, is de finale in de vorm van een toch wel heel erg belabberde plotwending van dertien in een dozijn.
Het was beter een open einde geweest zonder dat minuscule tweede deeltje waarmee de ganse roman de prullenbak in gaat. Ik klampte mij nog vast aan een arty-farty variant van de simulatie hypothese (voor een uitstekende variant zie L’anomalie van Hervé Le Tellier), maar in plaats daarvan krijgen we een flauw afkooksel van een weekendfilm die in de jaren 90 direct op video zou zijn gereleased.
Sorry als dit wat verwaand klinkt, maar nee, dit hoefde niet.
Wat als we beslissingen die we namen in ons leven konden terugschroeven, wat als we een andere weg bij een beslissende splitsing hadden genomen. Dit is het thema van de nieuwe van Peter Terrin en zoals in meer van zijn boeken is niets wat het lijkt, vraagt de auteur de lezer mee na te denken en is dit een boek met meerder lagen. Een omineus gevoelen opgewekte door een maatschappij met veel geweld, verwoestingen, een avondklok, groepen ontheemden en daarin een man samen met zijn dochter op een dooltocht. Of is dit maar een van de vele werelden die de auteur oproept?
Mooi vervolg op 'Al het blauw'. Wat als het hoofdkarakter uit die roman aan het einde een andere keuze had gemaakt? Grote liefde zojuist overleden, een dochter met wie de relatie geleidelijk verbetert, zelf succesvol fotograaf (idem Terrin) ... Maar is dat de enige werkelijkheid? Geen spoilers hier, neem de premisse van een parallel leven voor lief en laat je meevoeren in het verhaal. Zoals gebruikelijk prachtig geschreven.
Een fotograaf die de kans krijgt via een soort reisbureau zijn leven te zien zoals het zou zijn geweest als hij op een kruispunt in zijn leven een andere afslag had genomen. Hij weet zelf niet over welke afslag- besluit- dit gaat. Op de achtergrond allerlei gebeurtenissen in de wereld, opstanden, demonstraties, het verband is niet duidelijk, maar het zorgt wel voor sfeer. Beetje vaag en onduidelijk allemaal, maar het is een feit: je blijft geboeid lezen.
Fascinerend idee & mooie schrijfstijl, alleen vond ik (de uitwerking van) het verhaal flinterdun en gebeurt er veel te veel wat niet wordt uitgewerkt en geen bedding heeft. Veel te veel (boeiende) ideeën in één boek gestopt. Kill Your Darlings was hier erg op z'n plek geweest (en liever in een nieuw verhaal gestopt). Nu te veel losse eindjes.