Gevallen grootmachten: van het Akkadische Rijk tot de Verenigde Staten

by Dick Harrison

In ‘Gevallen grootmachten’ onderzoekt historicus Dick Harrison het onvermijdelijke lot van elke grootmacht: de ondergang. Dat geldt voor de Assyriërs, Babyloniërs, Maya’s, Romeinen, Perzen, Arabieren, Chinezen, Mongolen, Britten, Duitsers, Russen, Habsburgers en de Fransen. Allemaal hadden ze een groot en machtig rijk; ze hadden buurlanden onderworpen, koloniën gesticht en hun ideologieën en cultuur verspreid. Totdat ze alles wat ze hadden opgebouwd, weer verloren.


‘Gevallen grootmachten’ is een reflectie op bestuursvoering, macht en militaire kracht door de eeuwen heen. Historicus Dick Harrison onderzoekt hoe – in het verleden en het heden – rijken zijn ontstaan, hoe ze in stand werden gehouden, en welke zwakheden hun ondergang veroorzaakten. De antwoorden op die vragen bieden waardevolle inzichten, ook voor onze moderne tijd.


‘De Dertigjarige Oorlog is zo ongelofelijk veelzijdig, dat alleen een bijzonder stoutmoedig historicus het in zijn hoofd haalt het hele conflict in één boek te beschrijven.’ NRC over ‘De Dertigjarige Oorlog’


‘Een meesterlijke studie.’ Historisch Nieuwsblad over ‘De Zwarte Dood’

448 pages, Hardcover

Published November 7, 2024

About the author

Librarian Note: There is more than one author in the Goodreads database with this name.

Dick Harrison is a Swedish historian and currently a professor at Lund's University, Sweden.

Reviews

[Laurent Franckx · Rating 1 out of 5]

Het probleem met dit boek is vooral dat het volledig overbodig is. Ik had verwacht dat het, drie decennia na "The rise and fall of the great powers", een soort van antwoord op Kennedy zou zijn. Niets daarvan. De centrale stelling in het boek is dat grote mogendheden vallen omdat ze .... niet machtig genoeg meer zijn, het soort van tautologie waar zelfs Acemoglu, Johnson en Robinson voor zouden terugschrikken. Je kan meer leren over macht door naar Game of Thrones te kijken, en dan krijg je er nog wat functioneel naakt erbij.

[Karl Verdickt · Rating 4 out of 5]

Gevallen grootmachten van Dick Harrison neemt de lezer in dit non-fictie verhaal mee in de opgang, hoogbloei en uiteindelijke neergang van de vele grote rijken die de menselijke geschiedenis gekend heeft. Het historische werk beperkt zich niet tot een Westerse benadering. Ook andere culturen over heel de wereld passeren de revue . De historicus weet op een vlotte wijze weer te geven waar deze rijken vandaan kwamen, hoe snel of traag ze zich ontwikkelden tot grootmachten en vooral hoe deze allen tot een onvermijdelijk einde kwamen. Want vooral dit laatste is een constante: grootmachten overleven uiteindelijk de geschiedenis niet.

Zijn scherpe analyses maken duidelijk waarom het ene rijk een lang leven beschoren was terwijl het andere op enkele generaties gedoemd was om te verdwijnen en plaats te maken voor nieuwe rijken. Vooral interessant is de wijze waarop hij bepaalde stellingen doorprikt: het Romeinse rijk stopte niet in 476 maar werd de facto voortgezet enerzijds door het Oost-Romeinse rijk en anderzijds door de 'barbaren' in West-Europa die al meer dan een eeuw het voor het zeggen hadden ook al omdat ze vaak ingehuurd werden door de Romeinse keizers. Kortom, de auteur-historicus durft tegen gangbare stellingen en visies ingaan.

Een zeer goed boek voor elkeen die interesse heeft in geschiedenis en machtspolitiek. Het geeft bovendien ook een feitelijk overzicht met zeer vele data en namen. Maar één zaak ontgoochelde me enigszins. Bij het afsluitende hoofdstuk bleef ik op mijn honger zitten. Waarom gaan grootmachten uiteindelijk ten onder? Wat is de constante in de geschiedenis die deze neergang verklaart. In één zin stelt de auteur het gebrek aan militaire kracht en technologische evolutie. Dit is evident maar in onze gecompliceerde wereld lijken me toch meer factoren een rol te spelen. Deze oplijsting of verklaring vind ik uiteindelijk niet terug. En zelfs indien militaire kracht de enige reden zou zijn, dan had ik graag een bespiegeling hierover gezien. Ondanks deze kritische noot blijf ik het een aanrader vinden!

[Caroline Dijkstra · Rating 4 out of 5]

Het is wel even doorbijten met al die feiten, maar dat levert ook veel op: een blik op het grotere plaatje. Geeft mij rust en enige kalmte in deze extreem roerige politieke tijden: het is van alle tijden, hoe naar dan ook. Het maakt het niet beter maar wel inzichtelijker en dat helpt. Mij in ieder geval.

[Redmar Huisman · Rating 4 out of 5]

Een goed boek over de manier waarop rijken ten onder gaan.

[Mika Bracke · Rating 3 out of 5]

Certainly a book worth reading, though it isn't particularly groundbreaking. I had hoped for more theoretical depth, but Harrison mostly sticks to a fairly simple conclusion: great powers fall once their power wanes, usually due to a combination of internal weakness and external pressure.