Λυσιμελής πόθος

by Titos Patrikios, Τίτος Πατρίκιος, Γιώτα Κριτσέλη (Επιμέλεια)

Ο τίτλος της μονοθεματικής παρούσας συλλογής (Λυσιμελής πόθος), δάνειος από σπάραγμα του Αρχίλοχου, εκφράζει καλά τη σωματική αμεσότητα που σαρκώνει τα επιλεγμένα ποιήματα και κλιμακώνεται από τη στέρηση, τη νοσταλγία ή την αναπόληση έως την αλογόκριτη ερωτική πρόσκληση και κατάφαση: έρωτες εφηβικοί και ανολοκλήρωτοι, έρωτες εμποδισμένοι, έρωτες ολοκληρωμένοι, όνειρα ερωτικά και ερωτικοί εφιάλτες, ερωτική δίψα και ερωτικός κόρος κυματίζουν στην ποίηση του Πατρίκιου από τα νεανικά ίσαμε τα ώριμα γραπτά του – ο ίδιος διευκρινίζει πως πρόκειται για μια παραγωγή που εκτείνεται από το 1949, ίσως και το 1947, έως το 2007 [2011]. [...]
Oμολογημένος ή ανομολόγητος, έμμεσα σηματοδοτούμενος ή κυριολεκτούμενος, ο έρωτας αποτελεί βασικό συστατικό γνώρισμα της ποιητικής του Πατρίκιου, τη διαμορφώνει και την εξελίσσει. [...] Τούτη η συλλογή των ερωτικών του δεν είναι λοιπόν μια τυπική θεματική συνάθροιση ποιημάτων, αλλά γενναία, δημόσια αναγνώριση του έρωτα ως ποιητικής δωρεάς, ως ιδρυτικής συνθήκης της γραφής του και της οικονομίας του λόγου του. - Λίζυ Τσιριμώκου, ΤΑ ΝΕΑ, 20.12.2008 (απόσπασμα)

Genres: Poetry

152 pages, Paperback

First published September 1, 2008

About the author

Titos Patrikios was born in Athens in 1928. He studied Law in the University of Athens and later sociology and philosophy in Paris, at the Ecole Pratique des Hautes Etudes and at the Sorbonne. He was active in the resistance movement against the German Occupation, but during the years of military dictatorship following the Greek Civil War he was "displaced" within the borders of his own country (to detention camps on the islands of Makronissos and Ai-Stratis), and later exiled outright to Paris and Rome, once from 1959-1964 and again from 1967-1975. After he received Greece's National Prize for Literature in 1994, numerous of his books were assembled by Kedros Publishers into a three-volume Collected Poems, and several new volumes have followed.

Reviews

[Maria Bikaki · Rating 5 out of 5]

Παραμονές
Μέσα στο πλήθος που αραιώνει κανείς δε με γνωρίζει,
Ο λογιστής, ο ταχυδρομικός διανομέας, οι ορχήστρες
Των τυφλών, κανεις δεν βλέπει πως τα χέρια μου
Μες στο παλτό κρατάν ένα φθαρμένο χάδι.
Οι καταστηματάρχες κατεβάζουν τα ρολά
Ο διπλανός μου χτενίζεται στη βιτρίνα
Και τούτη η νύχτα ανοίγει λάκκους για νεκρούς.
Οι δρόμοι του κορμιού είναι τόσο μακρινοί,
Πως ν’ αρνηθείς τη ζέστη ενός κινηματογράφου;
Για το φεγγάρι που φυτρώνει στον καθρέφτη
Του αβέβαια ερωτευμένου εαυτού σου
Δε φτάνει μόνο το λίπασμα των φιλιών

Υπέροχος και πάντα ερωτικός Τίτος Πατρίκιος. Η ποίηση του ή χει πάντα σχεδόν ηδονικά στ’ αυτιά και στην ψυχή μου. Για ακόμα μία φορά γοητευμένη.

[Dimitra · Rating 5 out of 5]

Υπέροχο...Δεν έχω λόγια...

[Giorgos · Rating 4 out of 5]

Η ιδέα μιας ανθολογίας πάνω από εκατό και ολιγόστιχων, των πιο πολλών, ποιημάτων από έναν όχι πολυγράφο ποιητή, ίσως μοιάζει παράδοξη ή περιττή. Είναι, όμως, αυτοανθολόγηση –άρα ήδη μάς λέει κάτι πρόσθετο για τη σχέση του ίδιου του ποιητή με τα ποιήματά του, με το σύνολο των συντελεσμένου του έργου 70 χρόνων. Αφορά, επίσης, τον έρωτα, όπως εμφατικά δείχνει ο δανεισμένος από τον Αρχίλοχο αδάμαστος πόθος που παραλύει τα μέλη και τιτλοφορεί την ανθολογία –άρα το (ένα) θέμα της μάς καλεί προς το κάλλος, στην ομορφιά των γυναικών που αλλάζουν τη ζωή, μια ομορφιά που μένει στα ποιήματα που γράφηκαν γι’ αυτές/ ρόδα αειθαλή αναδίδοντας το ίδιο άρωμά τους. Επιπλέον είναι μια ανθολόγηση του Τίτου Πατρίκιου, σημαντικού ανθρώπου στα μεταπολεμικά πνευματικά μας πράγματα και στοχαστικά πολιτικού ποιητή, που δεν είχε από νωρίς ψευδαισθήσεις για στίχους που κινητοποιούν τις μάζες… ούτε άφησε τα «προσωπικά» του (και τι πιο προσωπικό από τον έρωτα) στη σκιά κάποιας ενδοξότερης και μονόδρομης πολιτικής πράξης –παρότι στους στίχους του διαθλάται ή και κυριολεκτείται μια οδυνηρή πτυχή της μετεμφυλιακής ιστορίας μας.
Αν ο ίδιος απεγκλωβίζεται νωρίς από το δόγμα, ποιος ο λόγος να αναρωτιόμαστε εμείς για πιθανή ένταση ανάμεσα στο πολιτικό και στο ερωτικό, για το πώς ένας “πολιτικός ποιητής” αποφάσισε να μιλήσει ποιητικά για τον έρωτα και για όλα τα διλήμματα, πιθανώς δικά μας και άλυτα, που δεν έχει ο δημιουργός –ή πάντως δεν εμποδίζουν το κατεξοχήν έργο του, την ποίηση. Και ακόμη και ποσοτικά, τα περισσότερα ανθολογούμενα ερωτικά είναι γραμμένα στις δύσκολες προσωπικές και ιστορικές (και βέβαια πιο νεανικές) στιγμές του ποιητή. Ένας κόσμος, με συρματοπλέγματα που φτάνουν ως τη θάλασσα και χωρίζουν ή εξορίζουν εντός κι εκτός, και μέσα σ’ αυτόν ο πόθος ταλανίζεται ανάμεσα στη ματαίωση, τη νοσταλγία, τον πόνο και την ολοκλήρωση, φανταστική ή σωματική, και κινεί την ύπαρξη.
Κάθε ποὺ ξημερώνει /μισῶ τὴ μέρα/ ποὺ μ’ ἐμποδίζει/ νὰ σὲ σκέφτομαι. …
Ὅπου μ’ ἄγγιζες πονοῦσα./ Ὅπου δὲν μ’ ἄγγιζες/ πονοῦσα.
Και πάντα η ποίηση, άλλη γυναίκα που αγαπάς στην απειλή της εγκατάλειψης.
Μὴ μὲ γυρέψεις ἀλλοῦ/ μονάχα ἐδῶ νὰ μὲ γυρέψεις /μόνο σὲ μένα.

Τελικά, η συλλογή ανταμείβει τον αναγνώστη της: και καλά “ερωτικά” ποιήματα και ένας τρόπος εισόδου στο ποιητικό σύμπαν του Πατρίκιου. Στίχοι που για κάποιους φοβάσαι ότι στην εποχή του fb θα γίνουν απλώς επιδεικτικά quotes σε κάποιον τοίχο (π.χ. ἡ πιὸ δημοκρατικὴ στιγμὴ/ εἶναι τοῦ ἀμοιβαίου ὀργασμοῦ). Ερωτική ποίηση που καθώς προβάλλει μια “ισότιμη συνάντηση” άνδρα και γυναίκας μένει κάποτε σε απαλές (όχι όμως συγκαταβατικές) πινελιές ενός συναισθήματος που δεν ξέρεις γιατί νάναι «λυσιμελές», αφού ακόμη ελέγχεται:
Καθὼς τὰ μαλλιὰ τῆς μελαχρινῆς κοπέλας
χύνονται ἀνάκατα, βοστρυχωτὰ
σὰν τὰ κλαδιὰ τῶν μπάο-μπὰμπ
τρέμω μήπως μ’ ἀγγίξουν
καὶ ριζώσουν μέσα μου
ὅπως ἀναρριζώνουν τὰ κλαδιὰ τῶν μπάο-μπὰμπ
στοὺς δρόμους τοῦ Καΐρου
καὶ δὲν μ’ ἀφήσουν πιὰ νὰ φύγω.

Η ωριμότητα του μεγάλου πια ποιητή υπερβαίνει κάθε μονοδιάστατη εκδοχή του έρωτα και διανοίγεται σε πολλαπλούς κόσμους:
Δὲν φτάνει μία μόνο γλώσσα
γιὰ νὰ χειρίζεσαι τὰ πράγματα
καὶ πιὸ πολὺ δὲν φτάνει
γιὰ νὰ κρατήσεις, νὰ χάσεις ἕναν ἄνθρωπο.
Προπάντων δὲν φτάνει μοναχή της
ἡ γλώσσα τοῦ κορμιοῦ στὸν ἔρωτα
χρειάζονται δυὸ καὶ τρεῖς καὶ παραπάνω
γλῶσσες μὲ λόγια, μὲ σχέδια,
μὲ χρώματα , μὲ μουσική.
Γνωρίζουμε, ψηλαφοῦμε, γνωριζόμαστε
μέσα σὲ κόσμους πολλαπλῶν γλωσσῶν.

[Lefteris Filippou · Rating 5 out of 5]

Το λάτρεψα !
Δεν εχω διαβάσει ποτέ μεχρι σήμερα καλύτερη ποιηση για τον έρωτα και τον πόθο .
Κάθε στιχος ειναι μαγικός .
Το διαβάζω συνεχεια , το χω διπλα μου συνέχεια

[Mary Kaimatzoglou · Rating 5 out of 5]

Χθες τελείωσα την ποιητική αυτή συλλογή του Τίτου Πατρίκιου και έχω ανατρέξει σ αυτή τουλάχιστον 5 φορές μέχρι στιγμής.!Κάθε σελίδα και μια μαγεία!Η ποίηση σου μιλάει όταν την έχεις ανάγκη τελικά..

[Maria Ch · Rating 4 out of 5]

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάγνωση, ένας Πατρίκιος πιο γλυκός, ρομαντικός απ' ότι τον έχουμε συνηθίσει, έχει αφήσει πίσω τον πολιτικό τόνο και λόγο και γράφει ποιήματα αφιερωμένα στην αγάπη και την εκάστοτε αγαπημένη του. Σχηματίζει όμορφες εικόνες με τους στίχους του, παρομοιάζει τις γυναίκες με την ποίηση και εκφράζεται λακωνικά σε μικρά ποιήματα που αποτελούνται από ένα δυο στίχους σε κάποιες περιπτώσεις. Τα ποιήματα αυτά είναι γραμμένα στη διάρκεια περισσοτερων απο 60 χρόνων, σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, Αθήνα, Ρώμη, Παρίσι, Αη Στρατη. Το ποίημα που κλείνει λοιπόν τη συλλογή συνοψίζει τα μέρη που γράφτηκαν τα προηγούμενα ποιήματα και τις θεματικές τους και αποτελεί τον καλύτερο επίλογο αυτών των ποιημάτων με την καλύτερη δυνατή θεωρώ επιλογή στίχων για το κλείσιμο αυτής της συλλογής.

[ζανλίκ · Rating 4 out of 5]

Μα το θεό προσπαθώ να μαζέψω τις λέξεις μου να πω κάτι για την ποίηση του Πατρικίου και δε μπορώ. Θα περιμένω να διαβάσω και τις συγκεντρωτικές για να δω αν θα τα καταφέρω τότε.

// αργότερα το σκέφτηκα πως μπορεί κι εκείνοι
να μη βρήκαν φτάνοντας ο,τι προσδοκούσαν.

[Μαρία · Rating 4 out of 5]

"Και με ταξιδεύεις όλο το δρόμο...
από το αγρίμι ως τον άνθρωπο."

[Ελένη Παπάζογλου · Rating 5 out of 5]

Inspiring