ศิลปะ-สถาปัตยกรรมคณะราษฎร

by ชาตรี ประกิตนนทการ

สัญลักษณ์ทางการเมืองในเชิงอุดมการณ์

Genres: Nonfiction

240 pages, Paperback

First published October 1, 2009

Reviews

[Ongorn · Rating 5 out of 5]

รวมบทความที่ อ.ชาตรีเขียนไว้ในที่ต่างๆ ในช่วงปี 2547-2550
อันเกี่ยวเนื่องกับศิลปะ-สถาปัตยกรรม ในยุค 2475-2490 ซึ่งเป็นยุคคณะราษฎร์ครองเมือง
ประกอบด้วย 6 บทความคือ

(1) งานฉลองพระนครครบรอบ 150 ปี: อนุเสาวรีย์สุดท้ายในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์
//ใครอยากรู้ว่า คืออนุเสาวรีย์อะไร ต้องอ่านเอาเอง อิอิอิ
ใบ้ให้ว่าอยู่แถวๆ ปากคลองตลาด

(2) เมรุคราวกบฏบวรเดช: เมรุสามัญชนครั้งแรกกลางท้องสนามหลวง
//โอ้ว...เพิ่งรู้ว่า "ทุ่งพระเมรุ" ก็เคยใช้เผาศพคนธรรมดานิ

(3) วัดพระศรีมหาธาตุ บางเขน: วัดสัญลักษณ์ประชาธิปไตยยุคคณะราษฎร
//อันนี้ก็เพิ่งรู้ และที่เซอร์ไพรส์กว่าก็คือ "กบฏบวรเดช" ที่เคยได้ยินมาแต่เด็กๆ เค้าสู้กันที่ทุ่งบางเขน ใกล้ๆแค่นี้เอง

(4) ศิลปะคณะราษฎร 2475-2490
//ศิลปะไม่เคยเป็นอิสระออกจากความคิดทางการเมืองอย่างใดอย่างหนึ่งอย่างแท้จริง เพียงแต่ว่า มันจะประกาศตัวแสดงจุดยืนให้เห็นอย่างชัดเจน หรือแฝงซ่อนไว้เพื่อกล่อมเกลาความคิดผู้เสพอย่างไม่ให้รู้ตัว...อ.ชาตรีกล่าวไว้

(5) งานฉลองรัฐธรรมนูญ
//ซึ่งในยุค empire strike back เช่นตอนนี้ หมดพื้นที่ไปแล้ว ไม่ว่าในทางรูปธรรมหรือในความทรงจำของประชาชน

(6) สถาปัตยกรรมคณะราษฎร: คุณค่าทางประวัติศาสตร์ต่อการอนุรักษ์
//ผู้ชนะเขียนประวัติศาสตร์...แถมให้ด้วยว่า...และทุบทำลายประวัติศาสตร์ของผู้แพ้ด้วย
ใครขี้เกียจอ่านจริงๆ ก็ขอให้อ่านบทสุดท้ายนี้ เพราะเนื้อหาได้รวบยอดเอาทุกอย่างที่พึงรู้พึงเข้าใจเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมยุคคณะราษฎรไว้หมดแล้ว

คนเรียนสถาปัตย์น่าจะสนใจ
ส่วนคนไม่ได้เรียนสถาปัตย์ แต่เป็นนักวิ่ง อย่างข้าพเจ้า
อ่านจบชักอยากวิ่งชมเมืองเส้นทาง บางเขน-ราชดำเนิน-ไปรษณีย์กลางบางรัก ขึ้นมาซะแล้วซี ^ ^

[Nuttawat Kalapat · Rating 5 out of 5]

เล่มนี้สนุกและอ่านง่ายตรงที่มันไม่ใช่หนังสือศิลปะ จ๋าๆ มันคือ บันทึกประวัติศาสตร์ผ่านศิลปะต่างหากล่ะ แนะนำครับ
.

.
ย้อนไปยุค 2475-2490 ประมานนั้นนะครับรวมๆ
แน่นอน ผู้ชนะย่อมเป็นผู้มีสิทธิ์ ในการสร้างประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์ มันจึง บิดไปบิดมา จนบางที งง ไปหมด
.
ศิลปะทุกอย่างที่กล่าวถึงในเล่ม จะเชื่อมโยง การเมืองทั้งสิ้น
แนวคิดที่มาที่ไปของสถาปัตยกรรม แต่ละแบบ ล้วนมีความหมาย
.
ทำไมต้องสร้างตึกแบบนี้ สร้างแบบนี้ต้องการคานอำนาจใคร แฝงนัยยะยังไง ทำไมพิธีแบบนี้ต้องจัดที่นี่ ทำไมจัดอีกที่แตกต่างกัน
.
เกร็ดความรู้ที่ไม่เคยเจอเยอะดีครับ สนุกและน่าสนใจ
เช่น ศิลปกรรมทันสมัย แตกต่างกับศิลปะแบบจารีตยังไงบ้าง
ศิลปกรรมเคยเสมอภาคและไม่เสมอภาคยังไงบ้าง
รัฐใช้ศิลปะยังไงบ้าง รับแนวคิดแบบไหนมา
ศิลปะแบบนี้รับใช้ใคร เป็นต้น
.
.
9/10 อ่านง่าย เพลินครับ

[紫夜 · Rating 5 out of 5]

เป็นหนังสือประวัติศาสตร์อีกเล่มหนึ่งที่เราคิดว่าอ่านง่าย และได้เกร็ดความรู้ทางประวัติศาสตร์+มุมมองการมองงานสถาปัตยกรรมในอดีตที่น่าสนใจ
การพยายามสร้างภาพจำ/ปลูกฝังความสำคัญของแนวคิดของระบอบการปกครองใหม่และการพยายามลดทอนความสำคัญหรือความสูงศักดิ์ของระบอบเก่าผ่านรูปแบบเฉพาะของศิลปะและสถาปัตยกรรม การพยายามช่วงชิงพื้นที่สำคัญเพื่อสื่อสารถึงอุดมการณ์บางอย่าง
นอกจากชื่นชมในด้านศิลปะแล้ว สถาปัตยกรรมในอดีตยังบอกเล่าประวัติศาสตร์ในตัวของมันเองได้เช่นกัน

[r obin · Rating 5 out of 5]

ไม่เพียงแต่เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการค้นคว้าเรื่องศิลปะและสถาปัตยกรรมคณะราษฎรกับการเมืองที่แฝงอยู่แทบจะตลอดเวลา แต่ยังช่วยจุดประกายและคลายความสงสัยหลายประการได้ เสียดายที่ตึกริมถนนราชดำเนินกลางเริ่มต่างไปจากเดิมทุกวัน เรากำลังเห็นมันหายไป กลายพันธุ์เป็นอย่างที่เขาบอกว่ามันควรจะเป็น และก็อีกครั้งที่อ่านงานอ.ชาตรีแล้วต้องตบเข่าดังฉาดพร้อมคำหยาบที่มีความหมายเชิงบวก ประทับใจมาก

[Mezz Buritsapon · Rating 5 out of 5]

เป็นเล่มแรกที่อ่านเรื่องของคณะราษฎรแล้วก็ศิลปะแต่กลับเข้าใจสิ่งที่คนเขียนจะสื่อทั้งหมด ดังนั้นถ้าคุณไม่รู้เรื่องคณะราษฎรหรือศิลปะมาก่อนก็ไม่ต้องห่วงเข้าใจแน่นอน อ่านเล่มนี้จะรู้ทั้งประวัติศาสตร์ของสมัยคณะราษฎรและจะรู้สึกว้าวมากๆในหลายแง่ที่คณะราษฎรได้ทำและวางแผนไว้กับเรื่องศิลปะและสถาปัตยกรรมในไทย

[สมเกียรติ เศรษฐสมภพ · Rating 5 out of 5]

ทำให้เข้าใจอย่างแจ่มชัดว่าศิลปะและสถาปัตยกรรมสามารถรับใช้อุดมการณ์ทางการเมืองได้อย่างไร และทำไมจึงมีความพยายามทำลายสัญญลักษณ์ของคณะราษฎร

[Thanida · Rating 5 out of 5]

เบิกเนตรผ่านสถาปัตยกรรมและศิลปะ จะมีรัฐบาลไหนไหมทื่ศิลปะจะถูกนำมาใช้เพื่อมวลชนอีกครั้ง

[Nishamil Hayeesa · Rating 5 out of 5]

แม้ว่าจะเป็นหนังสือรวมบทความจากหลากหลายแหล่ง แต่ผู้เขียน (ชาตรี) ได้เขียนบทเกริ่นนำเชื่อมโยงข้อมูลของแต่ละบทความเข้าด้วยกัน และเสนอวิธีวิทยาหรือกรอบแนวคิดในการพิจารณาสถานการณ์ของศิลปะและสถาปัตยกรรมคณะราษฎรในบริบทปัจจุบัน ผมอ่านเล่มนี้ตอนเขียนรายงานเกี่ยวกับปัญหาของศิลปะร่วมสมัยในประเทศไทย กรณีตัวอย่างที่ผู้เขียนยกมาค่อนข้างเป็นประโยชน์และเชื่อมโยงกับยุคสมัยปัจจุบันอย่างเห็นภาพชัดเจน

อย่างไรก็ตามการทำหนังสือรวมบทความทำให้มีเนื้อหาบางส่วนค่อนข้างซำ้และอ้างถึงบ่อย เช่น มายาคติเกี่ยวกับศิลปะสมัยใหม่ในสังคมไทย ประวัติศาสตร์คณะราษฎรและศิลปะคณะราษฎร เป็นต้น (ขอสารภาพว่าข้ามไปเกือบทุกบทครับ เพราะอ่านในบทนำที่ผู้เขียนเสนอก็เห็นภาพทั้งหมดแล้ว) ข้อดีอีกอย่างของหนังสือเล่มนี้คือการนำเสนอภาพที่เกี่ยวข้องอย่างครบถ้วน เป็นข้อมูลประกอบการอธิบายได้ดีครับ

[Nats Lakkatham · Rating 3 out of 5]

- หนังสือชื่อว่า ศิลปะ-สถาปัตยกรรม แต่จริงๆมันคือหนังสือประวัติศาสตร์ในมุมมองศิลปะสถาปัตยกรรมต่างหาก
- ชี้ให้เห็นว่า ผลที่ออกมา มีสาเหตุมาจากอะไร เช่น ตึกเหลี่ยมแบน, เสา6 เสา, พานรัฐธรรมนูญ เป็นต้น
- เลยทำให้เปิดมุมมองที่ว่า การชี้นำทางความคิด สามารถทำได้ผ่านศิลปะและวัฒนธรรมได้เหมือนกัน
- และยิ่งเป็นข้อพิสูจน์ที่ชัดเจนว่า คนเราหนีการเมืองไม่พ้น
- สุดท้ายก็ต้องให้กาลเวลาพิสูจน์ว่า ประวัติศาสตร์ในอนาคตจะเป็นอย่างไร
- แต่การศึกษารอบด้าน ก็จะทำให้รับรู้รอบด้านว่าจริงๆแล้ว มีอะไรเกิดขึ้นบ้าง