What do you think?
Rate this book
Det stora århundradet #4
Ikke at ville se
Uden for Sveriges grænser buldrer den verdensbrand, som med tiden kommer til at hedde Anden Verdenskrig. For Lauritz, den ældste af brødrene Lauritzen, bliver det sværere og sværere at undgå at vælge side.
Familiens største økonomiske indtægter kommer fra Tyskland, ligesom børnenes mormor og morfar. Men Tyskland har besat brødrenes hjemland, Norge.
Lauritz' ældste søn, Harald, er officer i SS og stationeret i Oslo. Den ældste datter, Johanne, arbejder for den norske modstandsbevægelse, hans yngste søn er officer i den svenske flåde, og den yngste datter synes at være en slags spion.
Lauritz tror længe på en tysk sejr, men hans brødre, Oscar og Sverre, deler ikke den opfattelse. Og hans kone, Ingeborg, betragter ikke længere Tyskland som sit land. Krigen er ikke bare på vej til at splitte Europa, men også familien Lauritzen.
Og hver gang det ser ud til at lysne, bliver det bare værre. Ikke engang i det idylliske Saltsjöbaden, langt fra slagmarken, kan man længere beskytte sig mod mørket. Til sidst handler det kun om at overleve, fysisk og moralsk.
IKKE AT VILLE SE er fjerde bind i Det Store Århundrede, Jan Guillous mest omfattende bogprojekt nogensinde. De tre første bøger i serien er Brobyggeme, Dandy og Mellem rødt og sort.
Familiens største økonomiske indtægter kommer fra Tyskland, ligesom børnenes mormor og morfar. Men Tyskland har besat brødrenes hjemland, Norge.
Lauritz' ældste søn, Harald, er officer i SS og stationeret i Oslo. Den ældste datter, Johanne, arbejder for den norske modstandsbevægelse, hans yngste søn er officer i den svenske flåde, og den yngste datter synes at være en slags spion.
Lauritz tror længe på en tysk sejr, men hans brødre, Oscar og Sverre, deler ikke den opfattelse. Og hans kone, Ingeborg, betragter ikke længere Tyskland som sit land. Krigen er ikke bare på vej til at splitte Europa, men også familien Lauritzen.
Og hver gang det ser ud til at lysne, bliver det bare værre. Ikke engang i det idylliske Saltsjöbaden, langt fra slagmarken, kan man længere beskytte sig mod mørket. Til sidst handler det kun om at overleve, fysisk og moralsk.
IKKE AT VILLE SE er fjerde bind i Det Store Århundrede, Jan Guillous mest omfattende bogprojekt nogensinde. De tre første bøger i serien er Brobyggeme, Dandy og Mellem rødt og sort.
360 pages, Hardcover
First published September 3, 2014
28 people are currently reading
548 people want to read
About the author
Jan Guillou
98 books692 followersJan Oscar Sverre Lucien Henri Guillou (born 17 January 1944) is a Swedish author and journalist. Among his books are a series of spy fiction novels about a spy named Carl Hamilton, and a trilogy of historical fiction novels about a Knight Templar, Arn Magnusson. He is the owner of one of the largest publishing companies in Sweden, Piratförlaget, together with Liza Marklund and his common-law wife, publisher Ann-Marie Skarp.
Guillou's fame in Sweden was established during his time as an investigative journalist. In 1973, he and co-reporter Peter Bratt exposed a secret intelligence organization in Sweden, Informationsbyrån (IB). He is still active within journalism as a column writer for the Swedish evening tabloid Aftonbladet.
In October 2009, it was revealed that Guillou had been recruited by the KGB in 1967. The exposure of his activities came after the tabloid Expressen requested the release of documents from the Swedish Security Service (Säpo) and published information from the Säpo files along with information gained through interviews with former KGB Colonel Oleg Gordievsky about Guillou's case. The records showed that Guillou's involvement with the KGB continued for five years, until 1972.
From Wikipedia
Guillou's fame in Sweden was established during his time as an investigative journalist. In 1973, he and co-reporter Peter Bratt exposed a secret intelligence organization in Sweden, Informationsbyrån (IB). He is still active within journalism as a column writer for the Swedish evening tabloid Aftonbladet.
In October 2009, it was revealed that Guillou had been recruited by the KGB in 1967. The exposure of his activities came after the tabloid Expressen requested the release of documents from the Swedish Security Service (Säpo) and published information from the Säpo files along with information gained through interviews with former KGB Colonel Oleg Gordievsky about Guillou's case. The records showed that Guillou's involvement with the KGB continued for five years, until 1972.
From Wikipedia
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 128 reviews
October 4, 2024
Myset fortsätter!
June 30, 2015
Personlig likte jeg denne boka minst av alle fire som har utkommet i serien til nå. Ser at mange ikke kan fordra Dandy, boka jeg likte aller best, og mange synes denne boka er en av de beste i serien.
Jeg synes det hadde vært enda mer spennende om ikke Lauritz konstant var hovedpersonen. Det er så mange andre flotte og interessante karakterer i disse bøkene; hvorfor blir vi ikke presentert for Johannes perspektiv og følger henne i motstandskampen, eller Harald i SS eller Polen (noe jeg mistenker kommer i neste bok, men likevel), eller Sverres antatte eskapader i Stockholms selskapsliv?
Likevel er det Lauritz vi følger, en karakter jeg synes ofte virker veldig flat og påtatt.
Boka heter "Ikke Ville Se" og jeg skjønner selvsagt at dette er myntet på at Lauritz er hovedpersonen som ikke ser det som står rett foran ham, og at boka derfor i hovedsak handler om ham. Jeg ville likevel like å få flere historier og perspektiver på ting, forhåpentligvis får vi dette i kommende bøker med tankte på den lille cliffhangeren på slutten.
Jeg synes det hadde vært enda mer spennende om ikke Lauritz konstant var hovedpersonen. Det er så mange andre flotte og interessante karakterer i disse bøkene; hvorfor blir vi ikke presentert for Johannes perspektiv og følger henne i motstandskampen, eller Harald i SS eller Polen (noe jeg mistenker kommer i neste bok, men likevel), eller Sverres antatte eskapader i Stockholms selskapsliv?
Likevel er det Lauritz vi følger, en karakter jeg synes ofte virker veldig flat og påtatt.
Boka heter "Ikke Ville Se" og jeg skjønner selvsagt at dette er myntet på at Lauritz er hovedpersonen som ikke ser det som står rett foran ham, og at boka derfor i hovedsak handler om ham. Jeg ville likevel like å få flere historier og perspektiver på ting, forhåpentligvis får vi dette i kommende bøker med tankte på den lille cliffhangeren på slutten.
January 5, 2021
Cool premise paired with lots and lots of historical drama and (spoiler!) lots of pregnancies.
Sweden during the Second World War: We meet a friendly burgeoise family, they speak all kinds of languages, are well educated and cultural people. We also meet the head of this family Lauritz Lauritzen who's stern and kind of pro-german, his children situated on both sides of the spectrum: One with the norwegian hjemmefront and the other with the SS. All of this can also be read at the back of the book which for me would've been enough. Nothing more really happens. A lot of talk about architecture and bridges, journalism and so on but the characters of the book? I could not have cared less for them.
After finishing with Guillous epilogue I cherished the novel a bit more because he explained which part of swedish society during that time he wanted to show: The one part of society who doesn't want to see (Att inte vilja se!). As a german person this was pretty interesting as we have a similar idea of dealing with the crimes of Shoa and lots of people who pretend that they did not know anything.
While historically fascinating, he didn't deliver the plot well literature-wise: It was a lot of drama I didn't care for because Guillou failed to make Lauritz relatable and or lovable.
Daily soap meets Second World War.
Sweden during the Second World War: We meet a friendly burgeoise family, they speak all kinds of languages, are well educated and cultural people. We also meet the head of this family Lauritz Lauritzen who's stern and kind of pro-german, his children situated on both sides of the spectrum: One with the norwegian hjemmefront and the other with the SS. All of this can also be read at the back of the book which for me would've been enough. Nothing more really happens. A lot of talk about architecture and bridges, journalism and so on but the characters of the book? I could not have cared less for them.
After finishing with Guillous epilogue I cherished the novel a bit more because he explained which part of swedish society during that time he wanted to show: The one part of society who doesn't want to see (Att inte vilja se!). As a german person this was pretty interesting as we have a similar idea of dealing with the crimes of Shoa and lots of people who pretend that they did not know anything.
While historically fascinating, he didn't deliver the plot well literature-wise: It was a lot of drama I didn't care for because Guillou failed to make Lauritz relatable and or lovable.
Daily soap meets Second World War.
July 26, 2021
Veliko stoljeće-izvrsna sva četiri dijela: Graditelji mostova, U visokom društvu, Između crvenog i crnog i Dvije vatre.
July 7, 2017
In my humble opinion the best book so far in this series. Still true to its historical settings, but a lot closer to the characters. Well, character, as this book is mainly written from Lauritz's point of view.
It is not only very interesting to see how an older man tries to hold on to his own values, and at the same trying to accept the new ones. (World War II makes this only harder for him.) We also come to see Lauritz like every other man, a man who loves his family and wants nothing but the best for them. Which of course is not always in accordance with what his family thinks is best for themselves.
A brilliant mix of history and emotions. I truly hope the rest of the series will continue in this way!
It is not only very interesting to see how an older man tries to hold on to his own values, and at the same trying to accept the new ones. (World War II makes this only harder for him.) We also come to see Lauritz like every other man, a man who loves his family and wants nothing but the best for them. Which of course is not always in accordance with what his family thinks is best for themselves.
A brilliant mix of history and emotions. I truly hope the rest of the series will continue in this way!
March 5, 2016
"De kop in het zand" is het 4e deel van de serie "De grote eeuw". De eerste drie delen las ik in een ruk tijdens mijn zomervakantie in 2014, en met veel plezier, maar ik schreef er niks over en talmde ook behoorlijk met het lezen van deel 4. Dat laatste was onterecht: deel 4 was zonder meer meeslepend, en ik ga nu meteen door met deel 5.
"De grote eeuw" vertelt het verhaal van de 20e eeuw door de lotgevallen te volgen van drie Noorse broers, die bij al hun verschillen een grote overeenkomst hebben: ze zijn alle drie uiterst begaafd als ingenieur, al neigt een van de drie -Sverre- vooral naar modernistische kunst. Vooral de oudste - Lauritz- maakt carrière met werkelijk ongehoord meeslepend beschreven bruggenbouwprojecten, meesterstukken in technologisch opzicht, waarmee oneindige weerbarstige Noorse landschappen op verbazingwekkende wijze worden getransformeerd in bereisbaar gebied. Ook Oscar stort zich in dat soort projecten, maar vooral in allerlei duizelingwekkende avonturen, vooral in Afrika, waar hij fortuinen verdient, maar ook veel persoonlijke verliezen leidt, en uit pure wraaklust daarover schiet hij tientallen Engelse officieren dood.
Mooi aan deze cyclus is onder andere het meeslepende karakter: de duizelingwekkende avonturen van de broers, de enorme spanning die Guillou weet op te roepen, de manier waarop hij je deelgenoot maakt van ongehoord exotische en intense Afrikaanse avonturen maar ook van de doodsangst die je kunt voelen als je verdwaalt in het oneindig verlaten en bevroren Noorse landschap. En ook trouwens van het aanstekelijke artistieke enthousiasme van de avantgardistische kunstenaarsmilieus waarin Sverre graag verkeert. Alle delen van deze cyclus grijpen je bij de strot en laten je niet meer los, en zijn dus superonderhoudend om te lezen. Wel vond ik dat de plot soms wel heel erg draait om wel heel veel erg toevallige ontmoetingen, en dat al die toevalligheden soms ook afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van het verhaal. Maar ja, dat verhaal is ondanks dat meestal toch heel meeslepend, en je wordt helemaal meegezogen in de hoofden van drie erg interessante broers, die werkelijk schitterende visioenen hebben over hoe de wereld totaal getransformeerd kan worden door de miraculeuze wonderen van technologie en kunst. Die visioenen mogen dan weliswaar met de kennis van nu soms wat naïef lijken, maar ze zijn wel ongelofelijk inspirerend en prachtig opgeschreven, en het utopisch geloof van de broers is van ongehoorde kracht en schoonheid. Dus ach, wat maken dan die ongeloofwaardige toevalligheden nog uit?
Nog mooier is bovendien hoe het volgen van die drie broers je als lezer een verrassend nieuw licht schenkt op de toch overbekende geschiedenis van de 20e eeuw. Met name Lauritz en Oscar bewonderen namelijk Duitsland, als belichaming van technologische vooruitgang en van hogere beschaving. En vooral Oscar haat de Engelsen, om persoonlijke redenen, maar ook omdat hij ziet wat de Engelsen aanrichten in hun Afrikaanse koloniën. Door met deze broers mee te kijken naar de geschiedenis zien wij die geschiedenis als het ware weer voor de eerste keer, zonder de 'wijsheid achteraf' van nu, en we kijken ook nog eens vanuit een perspectief dat we nog niet kenden. Zo horen we bijvoorbeeld toespraken van Hitler als het ware voor de eerste keer, en als het ware ook zonder nog de vreselijke gevolgen van zijn opkomst te kennen. Ook beleven we mee hoe een van Lauritz' zonen in elkaar geslagen wordt, o.a. omdat hij een Duitse moeder heeft en dus geen volbloed Noor is, en hoe hij uit pure haat maar ook door grillen van het lot zich doorontwikkelt tot SS-er. En je leeft mee met die zoon. Zoals je ook meeleeft met Oscars haat tegen de Engelsen, en zijn bewondering voor het zijns inziens zo beschaafde en technologisch vooruitstrevende Duitsland. Want juist Duitsland is voor hem (en voor Lauritz) de belichaming van diverse utopische dromen, en die dromen zijn zoals gezegd echt schitterend opgeschreven.
In "De kop in het zand" volgen we hoe Lauritz in het neutrale Zweden het wereldgebeuren volgt tussen 1940 en 1945. We zien zijn gedachten, weliswaar enigszins afstandelijk geparafraseerd door een alwetende verteller, maar zonder commentaar van die verteller. We worden dus uitgenodigd om mee te bewegen met Lauritz denkwereld en ons oordeel daarover zo goed mogelijk op te schorten. En dat is een opmerkelijk intellectueel avontuur, moet ik zeggen. Want Lauritz vindt Hitler weliswaar uiterst vulgair, maar hoopt toch op een zege van zijn zo geliefde Duitse volk. Met de kennis van nu is makkelijk in te zien dat hij zich vreselijk vergist, en dat hij ook een aantal heel arrogante waandenkbeelden heeft over de waarde van zijn eigen klasse en zijn eigen intellectuele superioriteit. Maar als je dat oordeel opschort zie je ook hoe makkelijk zulke vergissingen kunnen ontstaan, hoe logisch de waandenkbeelden in elkaar zitten, en hoezeer ze gefundeerd zijn in behoorlijk hooggestemde idealen. Tegelijk zie je ook hoe Lauritz op soms verwijtbare wijze zijn kop in het zand steekt voor de politieke realiteit en voor nakende rampen in zijn persoonlijk leven. Maar hoe zeker weet ik dat ik zelf niet ook dit soort onvolkomenheden heb?
En zo volgde ik Lauritz, tot het bittere eind van dit boek. Ik leefde ademloos mee met zijn bouwwerk aan weer een nieuwe grootse brug, wederom een technisch meesterstuk maar nu ook de inlossing van een persoonlijke schuld. Ik was ontroerd door de wijze waarop hij rust en vertroosting zoekt in familiefeesten en door te zeilen op de onmetelijke zee. Ook was ik ontroerd door zijn vele gesprekken met God (Lauritz is zeer religieus) en door de mathematische wijze waarop hij de werkelijkheid binnen en buiten hem analyseert. Maar vooral ontroerend vond ik de momenten dat zijn religie en zijn logica hem onvoldoende wapent tegen de wereld, zodat hij weerloos is tegen de tragikomische grillen van het lot. Met rode oren volgde ik hoe hij, om de hete brij heen draaiend maar wel liefdevol, laveert in een gezin met een dochter die in het anti-Duitse verzet zit en een zoon die in de SS zit. Mooi vond ik hoe hij loyaliteit en bewondering heeft voor beiden. Prachtig beschreven vond ik zijn bodemloze droefheid over het bombardement op Dresden, waarin vele levens en een voor hem bijna heilig symbool van beschaving letterlijk in vlammen opgingen. Daarmee wordt meteen ook iets heel pijnlijks aangesneden, want ook veel aanhangers van de geallieerden vonden later dat het bombardement op Dresden wel heel veel vernielde in ruil voor wel erg weinig militair nut. Adembenemend tenslotte is ook hoe Lauritz bladzijden lang niet wil geloven in de fundamentele slechtheid van Nazi- Duitsland, en echt ijzingwekkend is hoe het doordringende besef van die slechtheid meteen zijn hele wereldbeeld doet instorten. Je volgt eerst op de voet hoe hij allerlei geruchten over de holocaust steeds verwierp, omdat die volgens hem door hun ongerijmdheid niet waar konden zijn, want wat over Auschwitz werd verteld vloekte TOTAAL met zijn op mathematische logica gegrondveste denkwijze. En vervolgens beleef je mee dat hij de eerste foto's van Auschwitz ziet, en daardoor beseft dat het ondenkbare en ongerijmde wel degelijk waar is. Wat hij niet anders ervaren kan dan als totale breuk met zijn rationele en religieuze levensbeschouwing.
Dus dit was een ijzersterk deel van een toch al lang niet verkeerde romancyclus. Maar de cyclus is nog niet voorbij: deel 5 is net verschenen, en ik hoop dat Guillou ondanks zijn gevorderde leeftijd nog minstens een deel 6, 7 en 8 in de pen heeft. Dus meteen maar verder met deel 5, en dan wachten op de volgende delen!
"De grote eeuw" vertelt het verhaal van de 20e eeuw door de lotgevallen te volgen van drie Noorse broers, die bij al hun verschillen een grote overeenkomst hebben: ze zijn alle drie uiterst begaafd als ingenieur, al neigt een van de drie -Sverre- vooral naar modernistische kunst. Vooral de oudste - Lauritz- maakt carrière met werkelijk ongehoord meeslepend beschreven bruggenbouwprojecten, meesterstukken in technologisch opzicht, waarmee oneindige weerbarstige Noorse landschappen op verbazingwekkende wijze worden getransformeerd in bereisbaar gebied. Ook Oscar stort zich in dat soort projecten, maar vooral in allerlei duizelingwekkende avonturen, vooral in Afrika, waar hij fortuinen verdient, maar ook veel persoonlijke verliezen leidt, en uit pure wraaklust daarover schiet hij tientallen Engelse officieren dood.
Mooi aan deze cyclus is onder andere het meeslepende karakter: de duizelingwekkende avonturen van de broers, de enorme spanning die Guillou weet op te roepen, de manier waarop hij je deelgenoot maakt van ongehoord exotische en intense Afrikaanse avonturen maar ook van de doodsangst die je kunt voelen als je verdwaalt in het oneindig verlaten en bevroren Noorse landschap. En ook trouwens van het aanstekelijke artistieke enthousiasme van de avantgardistische kunstenaarsmilieus waarin Sverre graag verkeert. Alle delen van deze cyclus grijpen je bij de strot en laten je niet meer los, en zijn dus superonderhoudend om te lezen. Wel vond ik dat de plot soms wel heel erg draait om wel heel veel erg toevallige ontmoetingen, en dat al die toevalligheden soms ook afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van het verhaal. Maar ja, dat verhaal is ondanks dat meestal toch heel meeslepend, en je wordt helemaal meegezogen in de hoofden van drie erg interessante broers, die werkelijk schitterende visioenen hebben over hoe de wereld totaal getransformeerd kan worden door de miraculeuze wonderen van technologie en kunst. Die visioenen mogen dan weliswaar met de kennis van nu soms wat naïef lijken, maar ze zijn wel ongelofelijk inspirerend en prachtig opgeschreven, en het utopisch geloof van de broers is van ongehoorde kracht en schoonheid. Dus ach, wat maken dan die ongeloofwaardige toevalligheden nog uit?
Nog mooier is bovendien hoe het volgen van die drie broers je als lezer een verrassend nieuw licht schenkt op de toch overbekende geschiedenis van de 20e eeuw. Met name Lauritz en Oscar bewonderen namelijk Duitsland, als belichaming van technologische vooruitgang en van hogere beschaving. En vooral Oscar haat de Engelsen, om persoonlijke redenen, maar ook omdat hij ziet wat de Engelsen aanrichten in hun Afrikaanse koloniën. Door met deze broers mee te kijken naar de geschiedenis zien wij die geschiedenis als het ware weer voor de eerste keer, zonder de 'wijsheid achteraf' van nu, en we kijken ook nog eens vanuit een perspectief dat we nog niet kenden. Zo horen we bijvoorbeeld toespraken van Hitler als het ware voor de eerste keer, en als het ware ook zonder nog de vreselijke gevolgen van zijn opkomst te kennen. Ook beleven we mee hoe een van Lauritz' zonen in elkaar geslagen wordt, o.a. omdat hij een Duitse moeder heeft en dus geen volbloed Noor is, en hoe hij uit pure haat maar ook door grillen van het lot zich doorontwikkelt tot SS-er. En je leeft mee met die zoon. Zoals je ook meeleeft met Oscars haat tegen de Engelsen, en zijn bewondering voor het zijns inziens zo beschaafde en technologisch vooruitstrevende Duitsland. Want juist Duitsland is voor hem (en voor Lauritz) de belichaming van diverse utopische dromen, en die dromen zijn zoals gezegd echt schitterend opgeschreven.
In "De kop in het zand" volgen we hoe Lauritz in het neutrale Zweden het wereldgebeuren volgt tussen 1940 en 1945. We zien zijn gedachten, weliswaar enigszins afstandelijk geparafraseerd door een alwetende verteller, maar zonder commentaar van die verteller. We worden dus uitgenodigd om mee te bewegen met Lauritz denkwereld en ons oordeel daarover zo goed mogelijk op te schorten. En dat is een opmerkelijk intellectueel avontuur, moet ik zeggen. Want Lauritz vindt Hitler weliswaar uiterst vulgair, maar hoopt toch op een zege van zijn zo geliefde Duitse volk. Met de kennis van nu is makkelijk in te zien dat hij zich vreselijk vergist, en dat hij ook een aantal heel arrogante waandenkbeelden heeft over de waarde van zijn eigen klasse en zijn eigen intellectuele superioriteit. Maar als je dat oordeel opschort zie je ook hoe makkelijk zulke vergissingen kunnen ontstaan, hoe logisch de waandenkbeelden in elkaar zitten, en hoezeer ze gefundeerd zijn in behoorlijk hooggestemde idealen. Tegelijk zie je ook hoe Lauritz op soms verwijtbare wijze zijn kop in het zand steekt voor de politieke realiteit en voor nakende rampen in zijn persoonlijk leven. Maar hoe zeker weet ik dat ik zelf niet ook dit soort onvolkomenheden heb?
En zo volgde ik Lauritz, tot het bittere eind van dit boek. Ik leefde ademloos mee met zijn bouwwerk aan weer een nieuwe grootse brug, wederom een technisch meesterstuk maar nu ook de inlossing van een persoonlijke schuld. Ik was ontroerd door de wijze waarop hij rust en vertroosting zoekt in familiefeesten en door te zeilen op de onmetelijke zee. Ook was ik ontroerd door zijn vele gesprekken met God (Lauritz is zeer religieus) en door de mathematische wijze waarop hij de werkelijkheid binnen en buiten hem analyseert. Maar vooral ontroerend vond ik de momenten dat zijn religie en zijn logica hem onvoldoende wapent tegen de wereld, zodat hij weerloos is tegen de tragikomische grillen van het lot. Met rode oren volgde ik hoe hij, om de hete brij heen draaiend maar wel liefdevol, laveert in een gezin met een dochter die in het anti-Duitse verzet zit en een zoon die in de SS zit. Mooi vond ik hoe hij loyaliteit en bewondering heeft voor beiden. Prachtig beschreven vond ik zijn bodemloze droefheid over het bombardement op Dresden, waarin vele levens en een voor hem bijna heilig symbool van beschaving letterlijk in vlammen opgingen. Daarmee wordt meteen ook iets heel pijnlijks aangesneden, want ook veel aanhangers van de geallieerden vonden later dat het bombardement op Dresden wel heel veel vernielde in ruil voor wel erg weinig militair nut. Adembenemend tenslotte is ook hoe Lauritz bladzijden lang niet wil geloven in de fundamentele slechtheid van Nazi- Duitsland, en echt ijzingwekkend is hoe het doordringende besef van die slechtheid meteen zijn hele wereldbeeld doet instorten. Je volgt eerst op de voet hoe hij allerlei geruchten over de holocaust steeds verwierp, omdat die volgens hem door hun ongerijmdheid niet waar konden zijn, want wat over Auschwitz werd verteld vloekte TOTAAL met zijn op mathematische logica gegrondveste denkwijze. En vervolgens beleef je mee dat hij de eerste foto's van Auschwitz ziet, en daardoor beseft dat het ondenkbare en ongerijmde wel degelijk waar is. Wat hij niet anders ervaren kan dan als totale breuk met zijn rationele en religieuze levensbeschouwing.
Dus dit was een ijzersterk deel van een toch al lang niet verkeerde romancyclus. Maar de cyclus is nog niet voorbij: deel 5 is net verschenen, en ik hoop dat Guillou ondanks zijn gevorderde leeftijd nog minstens een deel 6, 7 en 8 in de pen heeft. Dus meteen maar verder met deel 5, en dan wachten op de volgende delen!
July 10, 2025
Som så många andra recensioner säger så är tidsperioden som denna bok omfattar förstås den mest skrikande dramatiska perioden under 1900-talet. Även om boken i sig inte skildrar kriget nästan alls så är det på något vis kittlande att läsa om hur Lauritz, en politiskt tafatt överklassman, reagerar på rykten och sin egen familjs erfarenheter, samt att själva vidden av kriget ändå återspeglas när rapporter från inte bara Europa utan även exempelvis Afrika och Fillipinerna tas upp som anekdoter eller fingervisningar för krigets riktning.
En detalj gillar jag dock inte, och här måste jag markera recensionen som Spoiler, för detta är orsaken till det låga betyget på en bok som jag i övrigt gillar väldigt mycket, egentligen mer än alla andra förutom Brobyggarna hittills i serien. Jag tycker det är helt okarakteristiskt att Lauritz, den mest gudfruktande och moraldrivna personen i hela släkten näst sin mor, ligger med en annan kvinna än sin älskade Ingeborg. Det skulle han aldrig(!) göra.
En detalj gillar jag dock inte, och här måste jag markera recensionen som Spoiler, för detta är orsaken till det låga betyget på en bok som jag i övrigt gillar väldigt mycket, egentligen mer än alla andra förutom Brobyggarna hittills i serien. Jag tycker det är helt okarakteristiskt att Lauritz, den mest gudfruktande och moraldrivna personen i hela släkten näst sin mor, ligger med en annan kvinna än sin älskade Ingeborg. Det skulle han aldrig(!) göra.
This entire review has been hidden because of spoilers.
October 23, 2024
Att inte vilja se… Vi sitter med facit (mer eller mindre) på Andra världskriget. Vi vet fasorna med förintelsen, men det framkom först i slutfasen.
Om man, som huvudpersonen i den här boken, har studerat och bott och umgåtts med kultureliten i Tyskland, är det inte konstigt att han oreflekterat antar att när Tyskland vinner så kommer världen att blomstra!
Om man, som huvudpersonen i den här boken, har studerat och bott och umgåtts med kultureliten i Tyskland, är det inte konstigt att han oreflekterat antar att när Tyskland vinner så kommer världen att blomstra!
December 9, 2024
Bra bok men bra skildring av tiden den utspelas! Ger en flera perspektiv på stora händelser. Jan ger intrycket av en mycket påläst författare nästan som att han upplevt tiden själv.
October 30, 2014
Start to realize how much our opinion on the world wars is coloured by hindsight propaganda. Or so I would call it.
November 24, 2018
‘Not Wanting to see’ is the fourth book of the Great Century series (unfortunately not available in English). It depicts the World War 2 conflict as seen comfortably from the pro-German upper-class in neutral Sweden. Now in his 60s, Lauritz Lauritzen, the Mary Sue of the first book, is not a Mary Sue any more, but an aging asshole. While the younger generation is guessed to undertake some resistance actions against the pro-German Swedish authorities, the story is only shown from the eyes of the older and senile generation, who refuses to understand that Nazi Germany is bad.
The book is rather slow, but quite entertaining provided you have some general knowledge about the second world war. Else, there is a risk you entirely miss the irony, as old Lauritz Lauritzen gets all his sources of information from the pro-Nazi media. For instance, the aging engineer does not understand how the Japanese army can have sunk ‘dozen’ of ‘US Aircraft carriers’, and the US Navy is still fighting in the pacific. The old pro-German engineer will never question his sources. And you will not understand his sources are basic propaganda unless you have a minimum knowledge about the conflict.
The book is rather slow, but quite entertaining provided you have some general knowledge about the second world war. Else, there is a risk you entirely miss the irony, as old Lauritz Lauritzen gets all his sources of information from the pro-Nazi media. For instance, the aging engineer does not understand how the Japanese army can have sunk ‘dozen’ of ‘US Aircraft carriers’, and the US Navy is still fighting in the pacific. The old pro-German engineer will never question his sources. And you will not understand his sources are basic propaganda unless you have a minimum knowledge about the conflict.
February 4, 2022
Mitä pidemmälle luen, sitä enemmän pidän tästä Lauritzenien sukusaagasta. Sellaiseksi tarina on muotoutunut sen jälkeen, kun kolme köyhää norjalaista veljestä ensimmäisessä osassa lähtivät Saksaan opiskelemaan diplomi-insinööreiksi, aikana, jolloin tulevaisuus ja tekniikan kehitys oli mahdollisuuksia täynnä. Tässä vaiheessa maailma on järkkynyt jo kaksi kertaa suursodan muodossa. Perhe pirstoutunut, yhdistynyt ja osin rikkoutunut taas. Nyt kasvanut jo lapsenlapsiin saakka.
Guillou piirtää kunnianhimoisesti - ja onnistuneesti - aikalaiskuvaa, yhdistää talous-, sosiaali- ja poliittista historiaa erilaisten yksilöiden näkökulmien kautta. Lauritzin perheen nuoret aikuiset valitsevat puolensa, kukin omista lähtökohdistaan tässä saksalais-norjalais-ruotsalaisessa suvussa. Guillou suhtautuu jokaisen valintaan ymmärtävästi. Tätä elämänvaihetta tarkastellaan vanhimman veljen, Lauritzin silmin. Syvästi uskonnollinen periaatteen mies joutuu useaan kertaan tarkastelemaan maailmankatsomustaan, sopeutumaan ja ponnistelemaan. Tragediat ja draama koettelevat.
Guilloun kerronta on paikoin hyvin verkkaista, mutta jokin tässä pitää otteessaan, kuin laadukas brittiläinen draamasarja.
Guillou piirtää kunnianhimoisesti - ja onnistuneesti - aikalaiskuvaa, yhdistää talous-, sosiaali- ja poliittista historiaa erilaisten yksilöiden näkökulmien kautta. Lauritzin perheen nuoret aikuiset valitsevat puolensa, kukin omista lähtökohdistaan tässä saksalais-norjalais-ruotsalaisessa suvussa. Guillou suhtautuu jokaisen valintaan ymmärtävästi. Tätä elämänvaihetta tarkastellaan vanhimman veljen, Lauritzin silmin. Syvästi uskonnollinen periaatteen mies joutuu useaan kertaan tarkastelemaan maailmankatsomustaan, sopeutumaan ja ponnistelemaan. Tragediat ja draama koettelevat.
Guilloun kerronta on paikoin hyvin verkkaista, mutta jokin tässä pitää otteessaan, kuin laadukas brittiläinen draamasarja.
August 2, 2025
Sommarläsning
Att inte vilja se, del 4 av det stora århundrandet.
Tystnadens ridå föll över Saltsjöbaden, kriget rasade utanför Sveriges gränser och familjen blev splittrad. Vår huvudkaraktär häll huvudet högt och menade att Tyskland skulle resa sig, han ogillade nazisterna men stod på tysken sida.
Lauritzens ena son Harald jobbade högt upp i SS medans dottern Johanne stred för norrmännens frihet i motståndsrörelsen
Världen var splittrad och familjen lika så, boken utspelar sig främst i Saltsjöbaden och på Sandhamn, även en mindre del sker i Kramfors och härnösand.
Att inte vilja se kändes till att börja med som rätt torr men med tiden så ökade spänningen.
Det var mycket spännade att få läsa om kriget ur en svensk överklass mans ögon. Detta är en bok som alla bör läsa men en bör ha koll på andra världskrigets skeenden.
8/10.
Att inte vilja se, del 4 av det stora århundrandet.
Tystnadens ridå föll över Saltsjöbaden, kriget rasade utanför Sveriges gränser och familjen blev splittrad. Vår huvudkaraktär häll huvudet högt och menade att Tyskland skulle resa sig, han ogillade nazisterna men stod på tysken sida.
Lauritzens ena son Harald jobbade högt upp i SS medans dottern Johanne stred för norrmännens frihet i motståndsrörelsen
Världen var splittrad och familjen lika så, boken utspelar sig främst i Saltsjöbaden och på Sandhamn, även en mindre del sker i Kramfors och härnösand.
Att inte vilja se kändes till att börja med som rätt torr men med tiden så ökade spänningen.
Det var mycket spännade att få läsa om kriget ur en svensk överklass mans ögon. Detta är en bok som alla bör läsa men en bör ha koll på andra världskrigets skeenden.
8/10.
June 18, 2021
Another interesting instalment in Guillous series "Det stora århundradet". Albeit perhaps not as strong as Brobyggarna, I found this book to be very interesting. WW II is an interesting time period, and while quite little focus was on the actual war, it was interesting to see how this period in time affected the Lauritzens.
Looking forward to reading the next part, which I will be doing shortly.
Looking forward to reading the next part, which I will be doing shortly.
May 16, 2020
Dit vierde deel van "De Grote Eeuw" bekijkt de 2de wereldoorlog vanuit het perspectief van Lauritz. Ik vond de titel eerst wat vreemd, maar het wordt snel duidelijk. Zweden is formeel neutraal. Maar hoe was het in de praktijk? Het verhaal laat zien dat dit erg lastig is. De hele familie heeft er mee te maken. Het is niet mogelijk "de kop in het zand te steken".
May 16, 2020
Goodreads nekter å tru meg når eg sei at eg les denne boka på norsk.
Det var ein del forretningting eg skumlas litt, men ellers var det interresant og spennande å sjå andre verdenskrig fra eit litt annaledes perspektiv enn eg pleier.
Det var ein del forretningting eg skumlas litt, men ellers var det interresant og spennande å sjå andre verdenskrig fra eit litt annaledes perspektiv enn eg pleier.
September 12, 2023
Omg såååå bra. Det hände så mycket att jag inte vet vad jag ska ta vägen och slutet, man kan inte bara sluta tänka en bok så. Fet är inte okej. Nu måste jag ju vänta tills jag kommer hem innan jag kan läsa nästa😭
June 1, 2022
Nieodmiennie zadziwia mnie wszechstronność najpopularniejszego chyba, zarówno w rodzimym kraju, jak i za granicą, szwedzkiego pisarza, czyli Jana Guillou. Sławę przyniósł mu cykl książek o przygodach szwedzkiego superagenta Carla Hamiltona rozpoczynający się powieścią Coq Rouge. Guillou w tym gatunku, w którym przecież nie brak znanych nazwisk, zdołał sobie wyrobić trwałą pozycję tworząc oryginalnego bohatera, będącego połączeniem tradycyjnego dla sensacyjnego kanonu herosa z człowiekiem obarczonym słabostkami zwykłego śmiertelnika i osadzając go w świecie widzianym oczami Szweda, Skandynawa, a więc ukazanego z perspektywy niezwykle dla reszty świata interesującej. Być może jest to jedna z przyczyn, które zapewniają niesłabnącą popularność nawet najstarszym powieściom o Hamiltonie, choć realia polityczne, w których je umiejscowiono, dawno już przeszły do historii.
Po racjonalnym, skrojonym na miarę naszych czasów, Hamiltonie, Guillou zaskoczył wszystkich płynnym przejściem do przesyconego religijnością średniowiecza i zabłysnął Krzyżowcami, trylogią, która rozrosła się do tetralogii. Ta seria powieściowa opowiadająca o początkach państwa szwedzkiego wywołała w Szwecji taki entuzjazm, że nakręcono na jej podstawie najdroższą w historii tego kraju ekranizację, niestety raczej mało udaną, podobnie jak większość filmów o Hamiltonie*, i podobnie jak one mocno odbiegającą od książki, przez co dającą fałszywe wyobrażenie o powieści.
Potem kolejną zmianą tematyczną, również niezwykle interesującą, była zawierająca elementy autobiograficzne powieść Zło, a teraz kolejna wolta – seria powieściowa Złoty wiek.
Saga Złoty wiek, której akcja rozpoczyna się na początku XX wieku, traktuje o dziejach trzech braci, półsierot z biednej norweskiej rodziny rybackiej z Vestland, którzy dzięki wrodzonym talentom, ciężkiej pracy i dużej dozie szczęścia doszli do majątku. Czasy przed Wielką Wojną, sama Pierwsza Wojna i okres międzywojenny to epoka niezwykle interesująca, co Guillou perfekcyjnie wykorzystał. Złoty wiek pierwotnie określany był jako trylogia, ale obecnie liczy pięć powieści, a w Polsce wydano już cztery z nich. Ta czwarta, Uciec przed prawdą, obejmuje trochę więcej niż pierwszą połowę II Wojny Światowej. Rodzina trzech braci, którzy są już w podeszłym wieku, w większości przebywa w Szwecji, choć są w niej i tacy, którzy walczą w szeregach SS albo w antyfaszystowskim ruchu oporu.
Wydawałoby się, że Szwecja w czasie II Wojny Światowej nie może być tematem interesującym, ale jak się okazuje nic bardziej mylnego. Guillou maluje obraz, z którego wynika, że życie w Szwecji w tym czasie to na pewno nie była idylla, a procesy społeczne i polityczne, jakie w niej zachodziły w tamtych dniach były wręcz fascynujące. Fabuły oczywiście nie będę zdradzał, jest mocnym elementem powieści, choć nie w znaczeniu tak przygodowym jak niektóre z poprzednich powieści cyklu. Wielce wartościowym jest nie tylko to, że czas powieściowy zmienia protagonistów, ich spojrzenie na świat i psychikę, ale że interakcja z czasem i wydarzeniami historycznymi objawiającymi się w świecie przedstawionym wpływają na wszystkie postacie powieści. A że czasy to niezwykle ciekawe, to i czyta się rzecz całą z wielkim zainteresowaniem. II Wojna bowiem, co zdaje się nam, Polakom, umykać, to w rzeczy samej nie walka z faszyzmem, ale zderzenie dwóch wielkich, równie nieludzkich ideologii, które były siebie nawzajem warte. My Polacy, a przynajmniej ci, którzy pozostali w kraju, praktycznie nie mieliśmy wyboru co do strony, po której należy się opowiedzieć, przez co w pewnym sensie pomagaliśmy drugiej, równie złej, nawet jeśli deklarowaliśmy, że jej nie popieramy – nie jest żadnym odkryciem, że kto walczy z jedną ze stron konfliktu, automatycznie pomaga drugiej i ją wzmacnia. W Szwecji te sprawy wyglądały całkiem inaczej. Był to czas wielkich dylematów światopoglądowych i moralnych. W końcowej fazie książki pięknie jest ukazany proces uwodzenia Zachodu przez komunę, który już wtedy się rozpoczynał pod płaszczykiem wspólnej walki z faszyzmem. Proces, który wyczerpująco i zarazem fascynująco ukazała Diana West w swej bezcennej pracy Wielkie kłamstwa Ameryki, a który jak widać w świadomości szwedzkich powieściopisarzy, w przeciwieństwie do naszych, ma swe wyraźne odbicie.
II Wojna to nie tylko wojna dwóch tytanów z piekła rodem, dwóch zbrodniczych ideologii, ale też dogłębne zmiany społeczeństw, nawet tych w wojnę niezaangażowanych. Warstwy, że tak powiem, obyczajowa i przygodowa, romansowa i ekonomiczna, świetnie są splecione z tymi najważniejszymi i najbardziej wartościowymi z poznawczego punktu widzenia – socjologicznymi i politycznymi. Prawdziwa saga na miarę naszych czasów, w których wojenki Wikingów stają się błahe wobec dwóch wielkich wojen niczym karczemna awantura przy wojnie totalnej. Konsekwencje I i II wojny, czego często sobie nie uświadamiamy, ponosimy bowiem do dziś.
Oczywiście, lektura ta prowokuje wiele refleksji i wywołuje liczne przemyślenia, tym bardziej, iż ukazuje rzeczywistość okiem Szweda, czyli z perspektywy równie nam bliskiej, co marsjańska. Niestety, obnaża też nasze zadufanie i przekonanie, iż Polska jest pępkiem świata. Nie, nie dlatego, że autor cokolwiek złego mówi o Polsce i Polakach. Ale choćby przez to, że wspomina obok Katynia o zbrodni w Winnicy. Skoro my uważamy, że każdy, jeśli nie w świecie, to przynajmniej w Europie i Stanach, powinien wiedzieć i pamiętać o Katyniu, to jak to jest, że przeciętny Polak nigdy nie słyszał o Winnicy? O Winnicy ani innych odpowiednikach Katynia, których Stalinizm stworzył wiele. Szwed o niej pisze, a my nie wiemy? Ten inny punkt widzenia ukazuje aż nadto wyraźnie, że tak naprawdę zbrodnie Stalina i Hitlera interesują nas tylko o tyle, o ile dotyczyły członków naszych rodzin – dziadków, rodziców, dalszych krewnych. Gdyby nie to, większość z nas obchodziłyby równie mało, co zbrodnie Leopolda II. Ten aspekt lektury, choć bolesny, jest chyba warty podkreślenia.
Oczywiście, od czytelnika zależy, który rys powieści uzna za najważniejszy. Cenne jest, iż jej konstrukcja jest tak umiejętnie zbalansowana, że trudno dociec, co autor stawiał na przedzie. Z drugiej jednak strony, mimo pozostawienia czytelnikowi wolnej ręki, nie sposób pominąć w trakcie lektury którykolwiek wątek opowieści – jak w życiu – wszystkie wpływają na losy bohaterów; jak w prawdziwej, w pełnym tego słowa znaczeniu, sadze.
Zapraszam do poznania tej lektury, oczywiście po przeczytaniu wszystkich poprzednich części, z których każda jest nieco odmienna, podobnie jak każdy okres w dziejach różni się od poprzednich i następnych, ale przez to tym bardziej fascynująca. Polecam niezwykle gorąco
recenzja pierwotnie opublikowana na blogu klub-aa.blogspot.com dokąd zapraszam na wymianę wrażeń z lektury i nie tylko
Po racjonalnym, skrojonym na miarę naszych czasów, Hamiltonie, Guillou zaskoczył wszystkich płynnym przejściem do przesyconego religijnością średniowiecza i zabłysnął Krzyżowcami, trylogią, która rozrosła się do tetralogii. Ta seria powieściowa opowiadająca o początkach państwa szwedzkiego wywołała w Szwecji taki entuzjazm, że nakręcono na jej podstawie najdroższą w historii tego kraju ekranizację, niestety raczej mało udaną, podobnie jak większość filmów o Hamiltonie*, i podobnie jak one mocno odbiegającą od książki, przez co dającą fałszywe wyobrażenie o powieści.
Potem kolejną zmianą tematyczną, również niezwykle interesującą, była zawierająca elementy autobiograficzne powieść Zło, a teraz kolejna wolta – seria powieściowa Złoty wiek.
Saga Złoty wiek, której akcja rozpoczyna się na początku XX wieku, traktuje o dziejach trzech braci, półsierot z biednej norweskiej rodziny rybackiej z Vestland, którzy dzięki wrodzonym talentom, ciężkiej pracy i dużej dozie szczęścia doszli do majątku. Czasy przed Wielką Wojną, sama Pierwsza Wojna i okres międzywojenny to epoka niezwykle interesująca, co Guillou perfekcyjnie wykorzystał. Złoty wiek pierwotnie określany był jako trylogia, ale obecnie liczy pięć powieści, a w Polsce wydano już cztery z nich. Ta czwarta, Uciec przed prawdą, obejmuje trochę więcej niż pierwszą połowę II Wojny Światowej. Rodzina trzech braci, którzy są już w podeszłym wieku, w większości przebywa w Szwecji, choć są w niej i tacy, którzy walczą w szeregach SS albo w antyfaszystowskim ruchu oporu.
Wydawałoby się, że Szwecja w czasie II Wojny Światowej nie może być tematem interesującym, ale jak się okazuje nic bardziej mylnego. Guillou maluje obraz, z którego wynika, że życie w Szwecji w tym czasie to na pewno nie była idylla, a procesy społeczne i polityczne, jakie w niej zachodziły w tamtych dniach były wręcz fascynujące. Fabuły oczywiście nie będę zdradzał, jest mocnym elementem powieści, choć nie w znaczeniu tak przygodowym jak niektóre z poprzednich powieści cyklu. Wielce wartościowym jest nie tylko to, że czas powieściowy zmienia protagonistów, ich spojrzenie na świat i psychikę, ale że interakcja z czasem i wydarzeniami historycznymi objawiającymi się w świecie przedstawionym wpływają na wszystkie postacie powieści. A że czasy to niezwykle ciekawe, to i czyta się rzecz całą z wielkim zainteresowaniem. II Wojna bowiem, co zdaje się nam, Polakom, umykać, to w rzeczy samej nie walka z faszyzmem, ale zderzenie dwóch wielkich, równie nieludzkich ideologii, które były siebie nawzajem warte. My Polacy, a przynajmniej ci, którzy pozostali w kraju, praktycznie nie mieliśmy wyboru co do strony, po której należy się opowiedzieć, przez co w pewnym sensie pomagaliśmy drugiej, równie złej, nawet jeśli deklarowaliśmy, że jej nie popieramy – nie jest żadnym odkryciem, że kto walczy z jedną ze stron konfliktu, automatycznie pomaga drugiej i ją wzmacnia. W Szwecji te sprawy wyglądały całkiem inaczej. Był to czas wielkich dylematów światopoglądowych i moralnych. W końcowej fazie książki pięknie jest ukazany proces uwodzenia Zachodu przez komunę, który już wtedy się rozpoczynał pod płaszczykiem wspólnej walki z faszyzmem. Proces, który wyczerpująco i zarazem fascynująco ukazała Diana West w swej bezcennej pracy Wielkie kłamstwa Ameryki, a który jak widać w świadomości szwedzkich powieściopisarzy, w przeciwieństwie do naszych, ma swe wyraźne odbicie.
II Wojna to nie tylko wojna dwóch tytanów z piekła rodem, dwóch zbrodniczych ideologii, ale też dogłębne zmiany społeczeństw, nawet tych w wojnę niezaangażowanych. Warstwy, że tak powiem, obyczajowa i przygodowa, romansowa i ekonomiczna, świetnie są splecione z tymi najważniejszymi i najbardziej wartościowymi z poznawczego punktu widzenia – socjologicznymi i politycznymi. Prawdziwa saga na miarę naszych czasów, w których wojenki Wikingów stają się błahe wobec dwóch wielkich wojen niczym karczemna awantura przy wojnie totalnej. Konsekwencje I i II wojny, czego często sobie nie uświadamiamy, ponosimy bowiem do dziś.
Oczywiście, lektura ta prowokuje wiele refleksji i wywołuje liczne przemyślenia, tym bardziej, iż ukazuje rzeczywistość okiem Szweda, czyli z perspektywy równie nam bliskiej, co marsjańska. Niestety, obnaża też nasze zadufanie i przekonanie, iż Polska jest pępkiem świata. Nie, nie dlatego, że autor cokolwiek złego mówi o Polsce i Polakach. Ale choćby przez to, że wspomina obok Katynia o zbrodni w Winnicy. Skoro my uważamy, że każdy, jeśli nie w świecie, to przynajmniej w Europie i Stanach, powinien wiedzieć i pamiętać o Katyniu, to jak to jest, że przeciętny Polak nigdy nie słyszał o Winnicy? O Winnicy ani innych odpowiednikach Katynia, których Stalinizm stworzył wiele. Szwed o niej pisze, a my nie wiemy? Ten inny punkt widzenia ukazuje aż nadto wyraźnie, że tak naprawdę zbrodnie Stalina i Hitlera interesują nas tylko o tyle, o ile dotyczyły członków naszych rodzin – dziadków, rodziców, dalszych krewnych. Gdyby nie to, większość z nas obchodziłyby równie mało, co zbrodnie Leopolda II. Ten aspekt lektury, choć bolesny, jest chyba warty podkreślenia.
Oczywiście, od czytelnika zależy, który rys powieści uzna za najważniejszy. Cenne jest, iż jej konstrukcja jest tak umiejętnie zbalansowana, że trudno dociec, co autor stawiał na przedzie. Z drugiej jednak strony, mimo pozostawienia czytelnikowi wolnej ręki, nie sposób pominąć w trakcie lektury którykolwiek wątek opowieści – jak w życiu – wszystkie wpływają na losy bohaterów; jak w prawdziwej, w pełnym tego słowa znaczeniu, sadze.
Zapraszam do poznania tej lektury, oczywiście po przeczytaniu wszystkich poprzednich części, z których każda jest nieco odmienna, podobnie jak każdy okres w dziejach różni się od poprzednich i następnych, ale przez to tym bardziej fascynująca. Polecam niezwykle gorąco
recenzja pierwotnie opublikowana na blogu klub-aa.blogspot.com dokąd zapraszam na wymianę wrażeń z lektury i nie tylko
November 10, 2017
"Don't mention the war"
This volume of the Great Century Series follows the oldest brother Laurits during World War Two as he struggles to avoid facing the realities of the war and the disunity in his own family. To begin with I was annoyed with the character Lauritz, he was unrealistically naive and fixed in his views. I even got the impression that Guillou himself was annoyed with this character, because his inner monologues were described with a distinct ironic distance. However, as the story unfolds, Guillou allows his character to grow as a person in some ways, all though in other areas his beliefs stay the same despite all evidence of the opposite. During the second half of the book I actually started caring for the oldest Lauritsen brother, and I liked this book way better than the previous one, one of the reasons for this being the shorter span of years covered.
This volume of the Great Century Series follows the oldest brother Laurits during World War Two as he struggles to avoid facing the realities of the war and the disunity in his own family. To begin with I was annoyed with the character Lauritz, he was unrealistically naive and fixed in his views. I even got the impression that Guillou himself was annoyed with this character, because his inner monologues were described with a distinct ironic distance. However, as the story unfolds, Guillou allows his character to grow as a person in some ways, all though in other areas his beliefs stay the same despite all evidence of the opposite. During the second half of the book I actually started caring for the oldest Lauritsen brother, and I liked this book way better than the previous one, one of the reasons for this being the shorter span of years covered.
August 18, 2016
Vlastně úplně nevím. Tenhle díl byl především strašně smutný a taky mi trochu vadilo, že některé věci zůstaly nedoře(š/č)ené. Pátý díl má být zase souběžný s tímto, podobně jako první a druhý, tak jsem zvědavá, jestli zajde ještě trošičku dál. Každopádně opět jsem zhltla jedním dechem. Vlastně ani nevím proč, ale tahle série má pro mě obrovské, a přitom takové civilní kouzlo - jako bych četla vyprávění nějakého starého příbuzného o uplynulém století.
March 11, 2023
inte den bästa i serien men helt okej, 3.5/5
vad i hela helvete va det där slutet dock
vad i hela helvete va det där slutet dock
September 3, 2022
Boken utspelar sig i Sverige under andra världskriget och är framförallt skriven ur Lauritz perspektiv.
Guillou är som vanlig fantastisk på att väva samman historiska händelser och personligheter med fiktion. Man behöver inte vara litteraturvetare för att förstå att Guillou använder fiktion som ett verktyg för att lära ut mindre kända sidor av Sveriges historia. Det här är bokens styrkor.
Den svaga punkten är som vanligt galleriet av karaktärer. Som jag skrev i min recension av Mellan rött och svart så hoppades jag på att brokollapsen i slutet i den boken skulle bli slutpunkten på bästsyndromet hos Guillous karaktärer.
Men icke. Det blev inga som helst konsekvenser av att bron rasade för vare sig karaktärerna eller deras företag. De är fortfarande stenrika och respekterade. Företaget lever och mår bra.
En liten gnutta av hopp tändes i kapitlet 1942:
Men den förhoppningen dog bara lite längre ner på samma sida:
Också den nya generationen Lauritzén lider av Guillous bästsyndrom. Även de är bäst på att skjuta, måla, och framförallt överlägset bäst på att segla. Det finns inget tuggmotstånd i karaktärerna. Väldigt platt.
Med risk för att jag har fel längre fram i bokserien - och jag har gärna fel - så kommer den här familjen att för alltid vara stenrik.
Guillou måste vara väldigt kåt på medaljer. Det blir lite tjatigt när alla huvudkaraktärer i alla böcker är geniförklarade vinkännare och miljonärer med en klase utmärkelser på bröstet. Efter ett tag känns det som om ett barn har skrivit om karaktärerna.
Guillou är som vanlig fantastisk på att väva samman historiska händelser och personligheter med fiktion. Man behöver inte vara litteraturvetare för att förstå att Guillou använder fiktion som ett verktyg för att lära ut mindre kända sidor av Sveriges historia. Det här är bokens styrkor.
Den svaga punkten är som vanligt galleriet av karaktärer. Som jag skrev i min recension av Mellan rött och svart så hoppades jag på att brokollapsen i slutet i den boken skulle bli slutpunkten på bästsyndromet hos Guillous karaktärer.
Världens största brokatastrof någonsin. Den största arbetsolyckan i svensk historia, dessutom i Ådalen där det nästan blivit revolution för bara fem döda arbetare.
Och själv hade han inte haft tid att resa upp till det sista avgörande avsnittet av gjutningen därför att han skulle ha någon obskyr tysk författare på middag.
Och därför hade hans liv rasat samman just på krönet, precis som bron.
Detta var slutet. Han tog sig åt hjärtat i föreställningen att han skulle falla död ned just i detta ögonblick. Han kände ingenting särskilt, förhöjd puls kanske.
Nästa dag skulle alla tidningar i hela världen ägna spaltkilometer åt detta formidabla och tragiska misslyckande. Och han, just han, skulle få bära hundhuvudet.
Självmord var fel. Det var bara japaner som sysslade med sådant. Byggnadsföretaget Lauritzen & C:o måste naturligtvis läggas ner efter den kommande anstormningen i pressen.
Världens största brospann hade rasat.
Men icke. Det blev inga som helst konsekvenser av att bron rasade för vare sig karaktärerna eller deras företag. De är fortfarande stenrika och respekterade. Företaget lever och mår bra.
En liten gnutta av hopp tändes i kapitlet 1942:
Man borde alltså vänja sig vid tanken på att vara stadd vid mycket god kassa, men inte längre obegränsat förmögna.
Men den förhoppningen dog bara lite längre ner på samma sida:
Att de fortfarande var en av landets rikaste familjer, men att tillgångarna inte längre var obegränsade. Och att man hade avsevärda likvida medel som Oscar kunde investera i exempelvis Wallenbergägda industrier redan nu medan kriget pågick och kurserna var låga. Så att man kunde hänga med i det stora ekonomiska uppsvinget som måste komma med freden. Då det fanns en världsdel att återuppbygga.
Också den nya generationen Lauritzén lider av Guillous bästsyndrom. Även de är bäst på att skjuta, måla, och framförallt överlägset bäst på att segla. Det finns inget tuggmotstånd i karaktärerna. Väldigt platt.
Med risk för att jag har fel längre fram i bokserien - och jag har gärna fel - så kommer den här familjen att för alltid vara stenrik.
Guillou måste vara väldigt kåt på medaljer. Det blir lite tjatigt när alla huvudkaraktärer i alla böcker är geniförklarade vinkännare och miljonärer med en klase utmärkelser på bröstet. Efter ett tag känns det som om ett barn har skrivit om karaktärerna.
September 22, 2018
De tweede wereldoorlog is volop bezig. Hoe slaan de 3 broers Lauritz, Oscar en Sverre er zich doorheen? Dit boek wordt vooral verteld vanuit het standpunt van Lauritz en je mag inderdaad wel stellen dat hij behoorlijk de kop in het zand steekt voor wat er rondom hem allemaal gebeurt.
De broers lopen ondertussen tegen de zestig of in de zestig en de eerste kleinkinderen kondigen zich aan.
Over politiek mag tijdens de etentjes niet gesproken worden want er zijn tegengestelde meningen en die doen de sfeer alleen maar kwaad. Dat Lauritz zelf een zoon heeft die bij de SS zit en een dochter die actief is in het verzet, maakt het er natuurlijk niet gemakkelijker op. Oscar is een beetje de ritselaar van de familie want alhoewel voedsel en benzine gerantsoeneerd zijn en op de bon, slaagt hij er toch iedere keer in voldoende eten te voorzien voor al die eetfestijnen en feesten die de Lauritzen geven.
Lauritz zelf heeft het druk met de bouw van een brug die op het einde van het vorige boek ingestort is. Hij weet nog altijd niet wat er precies fout is gegaan, was het de constructie, het idee, de materialen, het is niet duidelijk. Nu houdt hij zelf toezicht op iedere stap en dat maakt dat hij veel weg is van huis. Daardoor ziet hij niet wat er met zijn vrouw en zijn kinderen aan de hand is. Hij ziet het pas wanneer het telaat is.
Broer Sverre komt minder aan bod in dit deel.
Het blijft een sterke cyclus, al vond ik dit deel persoonlijk iets minder. Het is de eerste keer dat ik een hele eeuw vanuit het standpunt van Zweden/Noren lees en dat is toch anders dan bijvoorbeeld door een Belg of Duitser. We weten meestal wel hoe erg de oorlogen geweest zijn hier bij ons omdat hier het effectieve strijdtoneel was, het slagveld, maar hoe het in het hoge noorden was, dat is veel minder bekend.
De broers lopen ondertussen tegen de zestig of in de zestig en de eerste kleinkinderen kondigen zich aan.
Over politiek mag tijdens de etentjes niet gesproken worden want er zijn tegengestelde meningen en die doen de sfeer alleen maar kwaad. Dat Lauritz zelf een zoon heeft die bij de SS zit en een dochter die actief is in het verzet, maakt het er natuurlijk niet gemakkelijker op. Oscar is een beetje de ritselaar van de familie want alhoewel voedsel en benzine gerantsoeneerd zijn en op de bon, slaagt hij er toch iedere keer in voldoende eten te voorzien voor al die eetfestijnen en feesten die de Lauritzen geven.
Lauritz zelf heeft het druk met de bouw van een brug die op het einde van het vorige boek ingestort is. Hij weet nog altijd niet wat er precies fout is gegaan, was het de constructie, het idee, de materialen, het is niet duidelijk. Nu houdt hij zelf toezicht op iedere stap en dat maakt dat hij veel weg is van huis. Daardoor ziet hij niet wat er met zijn vrouw en zijn kinderen aan de hand is. Hij ziet het pas wanneer het telaat is.
Broer Sverre komt minder aan bod in dit deel.
Het blijft een sterke cyclus, al vond ik dit deel persoonlijk iets minder. Het is de eerste keer dat ik een hele eeuw vanuit het standpunt van Zweden/Noren lees en dat is toch anders dan bijvoorbeeld door een Belg of Duitser. We weten meestal wel hoe erg de oorlogen geweest zijn hier bij ons omdat hier het effectieve strijdtoneel was, het slagveld, maar hoe het in het hoge noorden was, dat is veel minder bekend.
September 14, 2020
Fjerde bok i serien Det store århundret. Utenfor Sveriges grenser ulmer en verdensbrann som med tiden vil bli kalt Den andre verdenskrig. For Lauritz, den eldste av brødrene Lauritzen, er det vanskelig ikke å ta stilling. Familiens største økonomiske inntektskilder befinner seg i Tyskland, akkurat som barnas mormor og morfar. Men tyskerne har også okkupert brødrenes hjemland, Norge. Boka foregår i sin helhet under 2. Verdenskrig – og kapittelinndelingen følger årstallene. De to lengste kapitlene, over halve boka, dreier seg om de to første årene av krigen, 1940 – 41, mens de to korteste er kapitlene om 1944 og 1945 da sannheten raser i hodet på Lauritz. For det er Lauritz denne romanen handler om, det er han som har fått synsvinkelen og som vi opplever det som skjer gjennom. Tittelen på boka henspeiler på Lauritz stahet. Han vil ikke se. Hans erfaringer fra Tyskland er udelt positive, her fikk han sin utdannelse, her fikk han sin kone og store kjærlighet, her fikk han siste største bragder som seiler og han snakket tysk som en tysker. Hans tanker om tyskerne er at de er Europas mest siviliserte folk, de er også de andre folkene totalt overlegne i teknikk og vitenskap. Han kan ikke tro noe annet enn godt om Det tyske folket. Handlingen foregår i sin helhet i Sverige, i Saltsjöbaden, Sandhamn og Lunde, men med sidehistorier i Norge, Tyskland osv – der 2. Verdenskrig foregår. En god skildring av 1940-tallets Sverige med uvisshet og splittelse. Flott bok med brobygging også på det mentale plan, med krig, kjærlighet, skader, død, frykt og sykdom, fattigdom og utenomekteskaplige aktiviteter i samtiden. Personskildringene er også bedre i denne boka, med frykt, empati og omtanken hovedpersonene har for andre.
August 1, 2022
I fjärde boken i Jan Guillous romansvit om 1900-talet har vi nått fram till Andra världskriget. Det var en roman som överraskade mig. Inte bara för att Guillou gör det smått obegripliga valet att helt enkelt hoppa över Tysklands invasion av Norge och Danmark (släkten Lauritzen är som bekant norsk, men boende i Sverige) för att istället börja romanen efter sagda invasion. Nej, den största överraskningen är att huvudpersonen -den åldrade Lauritz Lauritzen - inte är någon superman som är smartare och bättre än alla andra. Nej, istället tecknar Guillou bilden av en konfliktfylld person som ibland handlar tvärs emot sin egen moral. Det är mig veterligen första gången Guillou vågar ta det steget med en av sina protagonister.
Bokens titel anspelar förstås på oviljan/oförmågan hos svenskarna att se tyskarnas grymheter. Främst beskriver den dock Lauritz själv. Han kallas "struts" av sin familj för sin ovilja att se vad som händer, både politiskt, men även i sin egen familj. När tragedierna drabbar den står han därför helt oförberedd. Det gör "Att inte vilja se" till en både sorglig och finstämd roman om förnekelse och åldrande.
Visst förekommer en del av de ovanor som hela sviten dragits med, presentism (bland annat "vet" Lauritz bror Oscar redan 1941 att Tyskland kommer att förlora kriget, eftersom de förklarat krig mot USA) och en del onödig name dropping. Det är dock betydligt mindre av dessa ovanor i "Att inte vilja se". Detta är den klart bästa romanen hittills i denna svit - och kanske i hela Guillous produktion.
Bokens titel anspelar förstås på oviljan/oförmågan hos svenskarna att se tyskarnas grymheter. Främst beskriver den dock Lauritz själv. Han kallas "struts" av sin familj för sin ovilja att se vad som händer, både politiskt, men även i sin egen familj. När tragedierna drabbar den står han därför helt oförberedd. Det gör "Att inte vilja se" till en både sorglig och finstämd roman om förnekelse och åldrande.
Visst förekommer en del av de ovanor som hela sviten dragits med, presentism (bland annat "vet" Lauritz bror Oscar redan 1941 att Tyskland kommer att förlora kriget, eftersom de förklarat krig mot USA) och en del onödig name dropping. Det är dock betydligt mindre av dessa ovanor i "Att inte vilja se". Detta är den klart bästa romanen hittills i denna svit - och kanske i hela Guillous produktion.
February 11, 2024
Sagan fortsätter och här är vi mellan åren 1940-1945. Fokus är på äldsta brodern Lauritz liv, som kantas av oroligheter. Andra världskriget är i full gång och Lauritz tar väl inte entydigt ställning för någon sida (även om oron för Sovjetunionens framfart verkar oroa honom mer än tyskarnas). Hans barn tar däremot kraftfullt ställning för olika sidor och engagerar sig. Lauritz drabbas tack vare detta samt andra orsaker av en del dödsfall i den nära familjen. Byggandet går bra, men han lyckas involvera sig i en otrohetsaffär som får ett utfall som kanske inte är riktigt önskvärt. Kriget får också konsekvenser för familjeföretagets ekonomi.
Guillou målar upp bilden av en överklassfamilj i dessa oroliga tider på ett mycket trovärdigt sätt, och man vill hela tiden vidare i historien. Den här delen är minst lika bra som de två föregående, och jag ser fram emot att sätta nästa del i händerna (även om jag förmodligen läser lite annat emellan).
Och titeln ger en vink om det andra temat i boken: att man ibland väljer vad man vill se...
Guillou målar upp bilden av en överklassfamilj i dessa oroliga tider på ett mycket trovärdigt sätt, och man vill hela tiden vidare i historien. Den här delen är minst lika bra som de två föregående, och jag ser fram emot att sätta nästa del i händerna (även om jag förmodligen läser lite annat emellan).
Och titeln ger en vink om det andra temat i boken: att man ibland väljer vad man vill se...
November 9, 2020
A decent volume in the series, where we continue the journey through the war-period, with some good depictions of life in the Scandinavian countries during the occupation period. It gives a good sense of everyday life under war-time, and how this was really a multi-year process, drawn out, and with no clear indications on who would win the war. Something which is often missed when describing the past in broad terms, and which provides a more nuanced picture than the history written by the 'winning' side after the war. You get to understand how people not directly implicated in the war could sympathize with Germany, and see communists (who perpetrated war crimes in the early 40ies, long before the KZ-era) as the true enemy.
Given the authors own left-leaning background I find his depictions surprisingly spot on.
Given the authors own left-leaning background I find his depictions surprisingly spot on.
June 18, 2019
Sarjan paras osa debyytin jälkeen. Kirjoitin noteihin heti luettuani mietteeni. Note katosi. Mutta hyvä idea kirjoittaa kirja vanhemman henkilön näkökulmasta , ja sellaisen, joka ei ole saksavastainen kuin vasta 45, kun julmuudet selviävät. Samalla pystyy peilaamaan kätevästi kehitysajatusta ja natsien ainutlaatuisuutta. Nazit olivat julmia, mutta jos ei tiennyt tarkasti kuinka julmia, heidän julmuuksia saattoi pitää verrattavissa brittien, belgian tai ranskan siirtomaahallinton.
Kirjan lopussa hieno muutaman sivun kuvaus siitä, kun kehitysuskoon vannonut insinööri, joka luottanut pohjimmiltaan kehityksen ja hyvän voittoon, havahtuu tosiaasian , että kehitys onkin johtanut ennennäkemättömiin julmuuksiin ja hyvyys on hävinnyt.
Kirjan lopussa hieno muutaman sivun kuvaus siitä, kun kehitysuskoon vannonut insinööri, joka luottanut pohjimmiltaan kehityksen ja hyvän voittoon, havahtuu tosiaasian , että kehitys onkin johtanut ennennäkemättömiin julmuuksiin ja hyvyys on hävinnyt.
Displaying 1 - 30 of 128 reviews