Szarlatanka

by Izabela Meyza

Takiej diabli nie wezmą. Wariatka, czarownica, szarlatanka.

W Przypadce, małej wiosce na polsko-litewskim pograniczu, to kobiety wyznaczają rytm dnia. Agata Srożko, znachorka i uzdrowicielka, od lat leczy mieszkańców, a jej los splata się nierozerwalnie z historią Lusi – przyjaciółki i powierniczki wspólnej tajemnicy.

Dwadzieścia lat po wojnie, kiedy Agata osiedliła się w Przypadce, stała się częścią zamkniętej społeczności. Pewnego ranka jednak znika bez śladu. Wieś huczy od plotek, lecz policja nie podejmuje śledztwa. Zima nadciąga, a mieszkańcy muszą się do niej dobrze przygotować.

Co stało się z Agatą? Kim była naprawdę? Czy dawne sekrety ujrzą w końcu światło dzienne?

Autorka buduje sugestywną opowieść o zamkniętym świecie, w którym przeszłość nie odchodzi, lecz trwa w listach, szeptach i wspomnieniach. To historia o tajemnicach, nadziejach, upływie czasu i ranach, które nie zawsze goją się z biegiem lat. Przede wszystkim jednak – o wybaczeniu, także samemu sobie.

Proste rozwiązania bywają niemożliwe, jeśli ścieżki w ludzkim ciele są poplątane: trzeba je najpierw rozsupłać.

Genres: Literary Fiction

384 pages, Paperback

First published May 21, 2025

About the author

Antropolożka kultury i dziennikarka współpracująca m.in. z "Wprost" i "Zwierciadłem". Mama na wychowawczym.

Reviews

[Mewa · Rating 3 out of 5]

„Obaj przypomnieli sobie to, co było zrębem wiary ich ojców i co od zawsze powtarzały im matki: lekiem na wszystko, co nas spotyka, jest działanie – krzątanina, paplanie, zlanie po mordzie, chodzenie, jeżdżenie traktorem lub choćby zapalenie papierosa – bo przecież nie można stać bezczynnie, kiedy świat zalewa fala nieoczekiwanych zdarzeń. Bezczynnie nie powinno się stać tym bardziej, kiedy nie dzieje się nic, dlatego o ile nie da rady inaczej, o tyle warto chociaż przestępować z nogi na nogę i powiedzieć coś, cokolwiek, byle tylko przerwać panoszący się w atmosferze bezruch.”

[365_ksiazek · Rating 5 out of 5]

Zabieram Cię na polsko-litewskie pogranicze, do wsi Przypadka. Dwie przyjaciółki- Lusia i Agata tytułowa „Szarlatanka”. Łączy je wielki sekret.

Pewnego dnia ginie Agata. Świat Lusi przewrócił się do góry nogami. Wieś traci znachorkę i dynamika grupy się zmieniła. Do tej pory jej obecność była pewniakiem. Teraz Przypadka dziczeje. Rozpoczynają się wielkie poszukiwania. Przyjdzie im zmierzyć się z przeszłością, z bolesnymi wspomnieniami. Są tu tajemnice, które domagają się, by je w końcu ujawnić. Co i kto tu ukrywa? Co kryje się za uśmiechami?

Jest to też rzecz o świecie i okolicach, o mapach, o bujdach na resorach i opowieści.

Książki Izabeli Meyzy bardzo mile mnie zaskoczyła. Wyjątkowa, pełna szeptów, pachnąca ziołami. Szczypta realizmu magicznego dodaje pikanterii. Prócz ciekawej fabuły, dostałam coś jeszcze. Są też prawdy o świecie i o nas samych.
Jest co czytać i o czym myśleć.
Bardzo polecam.
współpraca

[Mela!! · Rating 4 out of 5]

to ta polskość raczej mi obca, której sama nigdy nie doświadczę. ta książka to dla mnie połączenie mitu i reportażu, historii mojej mamy i jej mamy, a przy tym opowieści o odległych, bardzo innych krainach. jest dobra ale nie bardzo dobra. to co mnie przy niej zatrzymało to chyba właśnie ta legenda Polski po drugiej stronie

[Mikoi_Storyteller · Rating 4 out of 5]

Intrygująca, pięknie napisana. Zwrot akcji przewidziałam, jednak mimo wszystko łza w oku się pojawiła. Autorka w cudowny sposób przedstawia realia życia na Polskiej wsi.

[I saved the book today · Rating 5 out of 5]

„Swoją drogą, jak to jest, córuś, że baby ciągle się wstydzą za siebie, za mężów, którzy piją za dużo i szlajają się, gdzie nie trzeba, za sąsiadów, a czasem nawet za całą ludzkość? To dla mnie wielka tajemnica. Mimo że rozmyślam o niej od wielu lat, nie udało mi się tego wszystkiego zrozumieć. Ja całe życie chciałam, kochana, być bezwstydna, bo widziałam, jakie spustoszenie w życiu kobiety czyni wstyd”.

„Szarlatanka” Izabeli Meyzy to opowieść o starych bliznach mieszkańców małej wioski na pograniczu polsko-litewskim. W Przypadce ludzie gadają dla samego gadania, narzekają, obgadują. O przeszłości natomiast postanowili milczeć. Jakby przez to miała zniknąć i dało się o niej zapomnieć. I jakby możliwe było, aby ją wymazać. Ale pewne wydarzenia zostają w nas głębiej niż inne. Prawda chowa się w ciele, a rany zostają głęboko w sercu. To powieść o wstydzie i o tym, że wszystko ma swoje przyczyny i następstwa. O szukaniu zalążku bólu, aby możliwe było wyleczenie. I o sile kobiet, które dźwigają na swoich barkach znacznie więcej niż mogłoby się nam wydawać.
„Szarlatanka” z nawiązką spełniła pokładane w niej moje nadzieje. Gdy przeczytałam, że książkę poleca Magdalena Grzebałkowska to nie ukrywam, że poczułam się ogromnie zaintrygowana i moje oczekiwania jeszcze bardziej wzrosły. Bardzo cieszę się, że historia Agaty i Lusi oraz innych nie mniej ciekawych bohaterów „Szarlatanki” okazała się tak znakomita i porywająca. Szczerze polecam, czytajcie!

[Bibliotecznie · Rating 4 out of 5]

"Szarlatanka" Izabeli Meyzy to powieść pełna niepokoju i dusznej atmosfery zamkniętej hermetycznie społeczności. Jej bohaterowie to zwyczajni ludzie, w których życiu nie brakuje trudnych decyzji i dylematów.

Przypadka to mała wieś na pograniczu polsko-litewskim. Jej mieszkańcy żyją w innym tempie niż reszta świata, a nawet można powiedzieć, że jest to miejsce, gdzie świat dla nich kończy się i zaczyna. Jednak kiedy nagle znika lokalna znachorka Agata, znany im bezpieczny świat chwieje się w posadach.

Agata Srożko przybywa do Przypadki dwadzieścia lat po II wojnie światowej. Pojawia się jako młoda felczerka, pełna teoretycznej wiedzy i ciekawa domu, który odziedziczyła po rodzinie. Dom okazuje się zaniedbaną chatą, jednak to jej nie przeraża. Wprowadza się, wywołując niezłe zamieszanie wśród mieszkańców wsi. W tak hermetycznej społeczności pojawienie się nowej osoby to spore, często negatywne emocje. Niepewność, nieufność, niechęć do zmian i do OBCEJ. To właśnie spotkało początkowo Agatę, jednak z czasem zaakceptowali kobietę, nie bez poparcia lokalnej szeptuchy. To właśnie ona nauczyła Agatę leczyć w praktyce, widzieć choroby w człowieku, a nie czytać o nich w książkach.

Młoda felczerka zaprzyjaźnia się z sąsiadką Lusią, kobietą ciepłą i serdeczną, która ma męża, jednak nie mają dzieci. Przyjaźń kobiet zostaje wkrótce wystawiona na ogromną próbę. Ich życia łączy nierozerwalnie pewne wydarzenie, które ma swoje konsekwencje.

Agata po trzydziestu latach wrosła w społeczność Przypadki, stała się jej integralną częścią, bez której mieszkańcy nie potrafią już funkcjonować. Kiedy kobieta znika bez śladu, wszyscy ruszają na poszukiwania. W wiosce pojawia się chaos i zamieszanie. Ujawniają się skrywane do tej pory tajemnice.

Akcja toczy się powoli, jakby z wysiłkiem brnęła przez bagno. Co stało się ze znachorką? Uciekła czy zdarzył się wypadek? W jakim świetle postawią kobietę sekrety, które wyjdą na jaw? Czy misja poszukiwawcza zakończy się sukcesem?

Autorka postanowiła opowiedzieć czytelnikom tę historię z kilku perspektyw. Mamy do dyspozycji narratora w postaci samej Agaty oraz jej listy, które napisała do dorosłej już córki, a także historię Lusi, której przyszło opiekować się obłożnie chorym mężem i pogodzić z dramatem sprzed lat. Reszta tekstu to perspektywa Gai, córki znachorki. Te opowieści składają się w jedną całość, będącą mocną historią kobiet, które muszą w swoim życiu znieść naprawdę wiele, aby przetrwać i ochronić swoją rodzinę, będącą dla nich najwyższą wartością. Pokazuje, że w imię dobra tych, których się kocha, można wybaczyć nawet to, co rozdziera serce.

Wieś Przypadka została świetnie zobrazowana. Prawdziwa i zamknięta na cztery spusty przed resztą świata. To taki jakby miniaturowy światek wewnątrz wielkiego globu. Czytając, naprawdę odczuwałam duchotę tego miejsca. Jeśli i Wy lubicie historie z życia z odrobiną tajemnicy, sięgnijcie po "Szarlatankę".

[Dorota Smółkowska · Rating 4 out of 5]

W małej wiosce zwanej Przypadką,
Los splata nici podstępnym aktem
Tam życie tętni, na pozór sielanki
Lecz pod nim kryją się grzechów przykrywanki
Tradycyjne zasady, lecz moralność zmienna,
Gdy zło w człowieku drzemie, dusza daremna
Mężczyźni w szale żądzy, wzrok mętny,
Nie widzą swej winy, choć żal jest im wzięty.
Czy ktoś tu zło odkupi, rozproszy myśli mrok?
Czy będzie to ta wariatka, Szarlatanka Agatka?
Co z nią się stanie, gdzie los ją rzuci?
Czy musiała zostać ofiarą, by zło tu skrócić?
Co skrywa ta wioska?
Co za ból ona niesie?
Te wszystkie kości w lesie.
Te kłamstwa, to milczenie, ta śmierć i ten strach.
Odkryj wreszcie prawdę co kryje się w listach.
#izabelameyza przez obraz małej społeczności ukazuje nam nasze ludzkie przywary i ułomności.
Agata- miejscowa szarlatanka, to kobieta która z jednej strony marzy o niezależności, a z drugiej łaknie uznania i akceptacji. Meyza z niezwykłą empatią dekonstruuje motywacje bohaterki, pokazując, jak pozornie drobne wydarzenia z przeszłości, społeczne wzorce i nierealistyczne wyobrażenia o sukcesie mogą prowadzić do autodestrukcyjnych zachowań.
Książka porusza kwestię oczekiwań społecznych wobec kobiet, które często stawiają je w patowej sytuacji. Z jednej strony są zachęcane do ambicji i niezależności, z drugiej zaś wciąż mierzą się z patriarchalnymi wzorcami i stereotypami. "Szaralatanka" pokazuje, jak te sprzeczne komunikaty mogą prowadzić do frustracji, poczucia winy i desperackich prób udowodnienia swojej wartości.
#szarlatanka to lektura skłaniająca do refleksji nad tym, jak społeczeństwo kształtuje naszą tożsamość i jak często to my sami stajemy się więźniami własnych i cudzych oczekiwań. To książka o kobiecie, która – choć błądzi – w gruncie rzeczy pragnie jedynie znaleźć swoje miejsce w świecie i być kochaną.

[Mozaika Literacka · Rating 4 out of 5]

Tajemnica zasnuta wewnątrz szeptów gnuśniejącej na oczach czytelnika społeczności. Historia wypełniona aurą swoistego niedopowiedzenia, nasiąknięta krzywdą i doskwierającym latami zawstydzeniem, uwierająca, cierpka, przylepiająca się do spowitej dziwną ciszą wyobraźni. Izabela Meyza z refleksyjną czułością i jednocześnie hipnotyzującą barwą słowa, wdziera się w otchłań kobiecej wrażliwości – osadzając powieść we wsi spęczniałej od milczenia, w gorzkim posmaku osobliwego zaginięcia i wreszcie w pozostawionych córce wersach enigmatycznej "Szarlatanki", dotyka smutku, pogardy i niezabliźnionych ran, ociera się o desperację zanurzonego w bagnie uczuć serca, z sugestywną śmiałością akcentuje sprzeczność chaotycznych, często rozbieżnych oczekiwań wobec kobiet, każe spojrzeć na obcesowość męskiego pożądania i zatrzymać się nad znieważonym ciałem. To proza absolutnie unikalna, dojrzała i ponadczasowa, w intrydze znaczeń zagadkowa i nieoczywista.

[Karina · Rating 4 out of 5]

Dużo konfiguracji międzykobiecych, a także międzyludzkich i międzyorganizmowych w ogóle. W grę wchodzą też pojedyncze organy, kości, spędzone płody i płyny ustrojowe. Praca pamięci, zaniedbania miłości. Dialogi miejscami drętwawe, ale meandryczna narratorka umie to wynagrodzić.

Bohaterem jest także miejsce urodzenia, do którego można wrócić, byle nie spodziewać się tam foremki do wygodnego wpasowania.

[Laura Zarzyńska · Rating 3 out of 5]

No zakończenie nie porwało.

[Gosia · Rating 3 out of 5]

3,1