Georges en Rita

by Leen Dendievel

Georges en Rita zijn bijna een halve eeuw een paar, en samen kiezen ze voor euthanasie. Een beslissing die hun kinderen Lydie, Walter en Kurt elk op een andere manier onthalen. Er wordt afscheid genomen. Geheimen komen aan de oppervlakte, andere gaan mee in het graf. Eén hartverscheurend verhaal verteld vanuit twee zeer persoonlijke perspectieven.
Bij dit omkeerboek kan men kiezen welk verhaal men eerst leest, dat van Rita of dat van Georges.

Genres: Roman, Dutch Literature, Audiobook, Fiction

224 pages, Paperback

About the author

Leen Dendievel is een Belgisch actrice en schrijfster.

Leen Dendievel is a Belgian actress and writer.

Reviews

[Christine Bonheure · Rating 2 out of 5]

Positief is de originele structuur. Een deel wordt geschreven vanuit het perspectief van dement wordende Rita. Zodra dat gelezen is, flip je over naar het verhaal van echtgenoot Georges, of vice versa. Rita wil euthanasie, Georges besluit haar te volgen omdat hij zich een leven zonder haar niet kan voorstellen. Het boek beschrijft de weg ernaartoe en de reacties van de kinderen aan de hand van brieven, herinneringen, overpeinzingen en tragische weetjes. Waarom houdt Rita niet zoveel van Georges als hij van haar? Waarom voelt dochter Lydie zich ongewenst? Inhoud genoeg, maar ik val zo over de belabberde schrijfstijl. Het boek wemelt van de “goede raad”-clichés en nergens voelde ik ook maar enige emotie, ook niet bij de beschrijving van de euthanasie zelf. Andere lezers beschrijven dan weer hun vochtige ogen. Ben ik zo hard of is de stijl niet mijn meug? Ik houd het op dat laatste.

[Julie Mestdagh · Rating 2 out of 5]

Ik ben er nog niet helemaal uit of ik dit boek moet classificeren onder "een gemiste kans", "een bloemlezing aan instagram quotes", of "de grootste verzameling nietszeggende personages ooit". Enfin, het mag in ieder geval duidelijk wezen dat dit boek een verspilling was van mijn tijd. Het onderwerp - euthanasie - is nochtans één dat vele mogelijkheden biedt en het concept van het boek, een soort "omkeerboek" waarbij je eerst het verhaal van de ene partner leest, dan het boek omdraait on het verhaal van de partner te lezen was op zich wel origineel gevonden. Alleen maakt het geen bal uit aan welke kant je begint, want er zit geen enkele structuur in en het is niet zo dat elk van de kanten een bepaalde persoon belicht. Het is gewoon een onoverzichtelijke mishmash van verhaallijnen en brieven, verteld of geschreven door personages waar je geen enkele voeling mee krijgt. Slechts op 2 momenten in het hele boek wist de auteur mij ongeveer te ontroeren en stilstaan bij wat gebeurde. Al de rest was een grijs geblaat. En als ik nog een instagram-quote te lezen krijg gil ik.

[Marieke Leest · Rating 3 out of 5]

Ik twijfel tussen 3 en 4 sterren. Mooi geschreven. Zwaar onderwerp dat belicht wordt maar het gezin heeft meer geheimen. Het enige waar ik een beetje over val is dat ik geen band voelde met de personages.

[Luk Van den Berk · Rating 5 out of 5]

Wat een ontzettend aangrijpend en ontroerend verhaal! Ik kan niet anders dan dit een topper te noemen.
Wat ongelooflijk fijn geschreven, met afwisselende personages, standpunteb en manieren om het verhaal te brengen. Ook echt enorm knappe en realistische personages neergezet.
En uiteraard een hele boel levenswijsheden eruit geplukt.

Pluspunt: het belicht een zeer belangrijk en terecht thema. Zelfbeschikking. Een debat dat zeker gevoerd mag worden.

En ja.... er zijn tranen gevloeid!

[Karen · Rating 4 out of 5]

Helemaal meegezogen in dit verhaal. En het eindigde met 😢😢

[Evelien Demeulenaere · Rating 3 out of 5]

Een verdienstelijke poging om een boek te schrijven over een zeer moeilijk en gevoelig onderwerp, maar ik kreeg niet echt een connectie met het verhaal en zijn personages. De karakters worden allemaal heel sterk afgelijnd en zijn daardoor soms een zwart-wit karikatuur. Ik mis de nuance die hen herkenbaarder en toegankelijker zou maken. Ook met de overdosis ‘goede raad en levensadvies’ heb ik een probleem, het lijkt bijwijlen wel een pamflet van de bond zonder naam.

[Shelly Wagemans · Rating 2 out of 5]

Ik vind het zelf jammer dat ik maar 2 sterren geef, want toen ik het boek en het concept zag, was ik eigenlijk heel enthousiast. Wat een mooi idee, dat je van beide verhalen kan beginnen.
De concrete stukken vond ik goed, bijvoorbeeld de verhaallijn van Marcel die erin kwam, en waarin er getoond werd hoe dat ging.
Maar er zijn enorm veel filosofisch, abstracte stukken... En daar moest ik mezelf door ploegen echt. De karakters lijken me ook niet consistent.. Georges is tegelijk iemand met weinig woorden maar met zeer lange dialogen, wordt zelfs benoemd als prater dan later? Het komt niet over alsof er een duidelijk beeld is van de karakters.
Kei veel potentieel, en ook heel wat mooie zinnen ertussen, mr toch ook wat werkpunten.

[Matthias Olivier · Rating 4 out of 5]

Een mooi verhaal. De kant van Georges vond ik mooier en pakkender. Ik heb eerst Rita gelezen, daarna Georges en ik denk dat dit de interessantste volgorde is.

[ine_leest · Rating 4 out of 5]

Georges! Neen, Rita! Neeneen, eerst Georges. Rita, Georges … Wie je ook kiest om als eerste te lezen, de uitkomst blijft hetzelfde. Leen Dendievel schrijft haar eerste roman en doorbreekt het stilzwijgen over euthanasie uitvoeren zonder dat je ongeneeslijk ziek bent of psychisch leidt. Dit omkeerbaarboek oogt niet alleen mooi. Het vertedert je hart vanaf de eerste pagina.


Rita De Wit is moeder van drie kinderen. Ze is een echte moederkloek die de kinderen en de kleinkinderen op de eerste plaats zet. Nu sterft ze mentaal langzaam af, ze heeft Alzheimer.

“Georges had mijn zetel aan de tafel geschoven, maar ik voelde me verder dan ooit verwijderd van dit tafereel. Ooit was ik de leider van dit nest, nu het lijdend voorwerp. Ik was toeschouwer geworden en had mezelf in deze positie gezet.”

Rita wil het lot in eigen handen houden en beslist om haar levenseinde zelf te bepalen. Georges wil echter niet alleen achterblijven en beslist ook om zijn leven te beëindigen. De kinderen worden samengeroepen. Er wordt koffiegedronken met klontjes suiker. Er worden herinneringen opgehaald, er wordt gelachen. Tot de pater familias Georges een belangrijke mededeling de ruimte in slingert.

“‘Jullie begrijpen het niet goed, kinderen’, zei vake. ‘We hebben besloten te stoppen met leven.’”

De maaltijd, witloof in hesp bleef onaangeroerd. Walter rookte zijn sigaret. Lydie wordt overmand door verdriet maar huilt geen enkele traan. Kurt vlucht naar de keuken.

“Uit automatisme nam ik een koffie. Ik opende de kast en zag boven de kopjes twaalf grote dozen Douwe Egberts naast elkaar gestald staan. Hoe kunnen ze nu zoveel koffie inslaan, als hun dagen misschien minder tellen dan de kopjes die ze nog zullen drinken, dacht ik.”

Hun besluit staat vast, ondanks het onbegrip van de drie kinderen. Op 12 april treden Rita & Georges samen uit het leven.

*

*

Is het een voorrecht je levenseinde te kennen? Vanaf onze geboorte weten we dat de dood op ons wacht. Waarom niet zelf beslissen om die op te zoeken, indien je levenskwaliteit afneemt door welke reden dan ook? Het brengt heel wat pluspunten voor de persoon in kwestie mee: je kan alles plannen, onafgewerkte zaken afwerken, afscheid nemen, laatste woorden wisselen en vooral op je eigen, waardige manier sterven. Leen Dendievel liet zich voor haar debuutroman Georges & Rita inspireren op het artikel uit Humo (juni 2014) over Anne & François. Beide waren ongeneeslijk ziek en wilden samen uit het leven stappen. Georges & Rita beslissen ook om samen te sterven. Bij Rita kan je dit nog ergens begrijpen, want ze is ziek. Maar bij Georges levert die beslissing wat extra argwaan op. Het is een gezonde man, gezond van geest. Heeft zijn leven niks meer te bieden na het sterven van zijn vrouw? Heeft hij nergens enig lichtpunt waaraan hij zich kan vastklampen? Wanneer je Georges' verhaal leest is het onnodig die vragen nog te stellen. Je vat het allemaal.

Ik hou van de schrijfstijl van Dendievel (ook van Dendievel zelf 😉). De vlotte, krachtige en herkenbare schrijfstijl maken van de thematiek een dragelijke brok om te verteren. De twee hoofdpersonages laten hun diepste geheimen zien, schrijven onuitgesproken woorden op papier en plannen hun eigen begrafenis. De kinderen staan erbij en kijken ernaar. Elk van hen worstelt met gevoelens van onbegrip en woede. Vooral Lydie lijkt veel moeite te hebben met de beslissing. De band met haar moeder is zo dun. Al van kindsbeen af zoekt ze naar bevestiging en liefde van haar moeder. Hierdoor worstelt ze nog met heel wat vragen. Toch durft ze die niet te stellen. Wetende dat ze die na de euthanasie niet meer kan vragen. Leen Dendievel zet alles met gemak op papier; de authenticiteit van het Vlaamse gezin, het drama, de humor en de dialogen. Leen schrijft met Georges & Rita een aangrijpend verzoek om zelf te kunnen beslissen over je dood. Knap!

[Lauren | laurenbetweenthelines · Rating 4 out of 5]

‘Georges & Rita’ is één verhaal geschreven vanuit het perspectief van twee personages, maar met hetzelfde einde, namelijk het einde: de dood. Dit boek gaat over euthanasie, verlies, omgaan met rouw en (het tekort aan) liefde. Je kan bij dit omkeerboek kiezen welk verhaal je eerst wil lezen, dat van Georges of zijn vrouw Rita. Ik ben begonnen met het verhaal van Rita, ladies first.

Ik moet toegeven dat ik moeilijk in het verhaal kwam, de schrijfstijl lag me wat minder. Het verhaal op zich spreekt wel aan, het einde van dit deel legt toch één en ander bloot waardoor je met andere ogen naar beide personages kijkt, ik was aangenaam verrast. De hoofdstukken over het verleden van Georges & Rita zijn het interessants en zorgen voor diepte.

Boeken over euthanasie zijn belangrijk, hoe gevoelig en moeilijk dit thema ook blijft. Beide kanten van het verhaal lees je op enkele uren uit. Voor mij was het soms net iets te zweverig en doorspekt van de quotes en ‘levenswijsheden’, waar ik af en toe de kriebels van kreeg. Desondanks de clichés vond ik het deel van Georges dan weer veel goedmaken, zeker ook het einde.

Ik ontving dit boek als verjaardagcadeau van mijn allerliefste Bookstabuddies en ben hen daar heel dankbaar voor, dit is niet één van mijn favoriete romans geworden maar ik heb wel van dit verhaal genoten.

[Lili · Rating 2 out of 5]

Voor iemand die bij alles moet huilen, was ik heel verbaasd hoe weinig dit verhaal mij raakte. Het is een moeilijk onderwerp, en een heel verdienstelijke poging om dit bespreekbaar te maken, maar op één of andere manier werkte het niet voor mij. Misschien lag het aan de schrijfstijl, want eerijk gezegd vond ik die énorm verwarrend. Het boek is opgesplitst in twee delen, dat van Georges en dat van Rita, maar beide perspectieven én die van hun kinderen komen in elkaars deel aan bod. En begrijp me niet verkeerd, hun meningen, gevoelens en leefwereld is zeker ook interessant, maar door de perspectieven van de kinderen er in te vermengen verloor ik wel mijn voeling met Georges en Rita. Daarnaast is het ook héél filosofisch en bij sommige stukken moest ik me er echt doorworstelen. Ik heb er een beetje moeite mee dat mensen echt zo zouden praten met hun ouders/kinderen? Hier gaat het er toch iets minder filosofisch aan toe en wordt er niet zo veel (om niet te zeggen niet) in life quotes gepraat… Bon, misschien lag het aan mij, maar na alle goede reviews en aanbevelingen die ik overal tegenkwam, had ik hier zoveel meer van verwacht.

[Chris · Rating 3 out of 5]

3,5 ster

[Linde Heylen · Rating 3 out of 5]

Dit boek heeft mijn hart gebroken en tegelijkertijd ook geheeld. Leen Dendievel weet hoe ze woorden kan gebruiken om de moeilijkste momenten om te zetten in mooie herinneringen.

[Muriel · Rating 1 out of 5]

Bijna nog zou dit vreselijke boek van Leen Dendievel het wondermooie nummer “Atlantis” voor mij vergallen. Wat onbeschrijfelijk erg dat de prachtige tekst van Kommil Foo hier zo maar geplagieerd en verziekt wordt. Intriest.

Slecht geschreven, geen diepgang, op alle vlakken voorspelbaar. Dat dit soort boeken gedrukt worden is mij een raadsel.

[Yanne · Rating 4 out of 5]

Gelachen, geweend en nagedacht. Soms mogen doodgewone waarden en gedachten over het leven ook nog eens op papier gezet worden, want we vergeten ze zo gauw.

[Eva · Rating 3 out of 5]

Een dubbel gevoel na het lezen van dit boek, dus ik kan niet anders dan gewoon op te sommen wat ik positief en negatief vond.
Ik val even met de deur in huis: Leen Dendievel is er echt in geslaagd om een moeilijk thema bespreekbaar te maken. Euthanasie is een onderwerp dat ik nog niet eerder tegenkwam in een roman, dus hiermee had ze vanaf de eerste pagina zeker en vast mijn aandacht te pakken. Ook de structuur is zeker en vast origineel: als lezer kan je kiezen of je eerst het relaas van Georges of dat van Rita leest.
Toch heb ik ook een klein puntje van kritiek. Als lezer had ik al snel het gevoel dat ik een relaas aan het lezen was dat aan elkaar gelijmd was met wat ik noem "mooie uitspraken". Begrijp me niet verkeerd, ik verzamel mooie quotes en ik kan enorm geraakt worden door een mooi citaat in een boek. Toch had ik hier het gevoel dat er een beetje te veel mooie uitspraken naast elkaar stonden en dat dat de verloop van het verhaal een beetje in de weg stond. Ik miste bijvoorbeeld een beetje meer diepgang in de personages, ik had graag nog meer geweten over deze familiegeschiedenis.
Desondanks vond ik dit boek zeker niet slecht!

[Céline · Rating 4 out of 5]

Toen ik dit boek begon dacht ik tijdens de eerste 50 pagina's "wauw, dit wordt een favoriet van 2020". De schrijfstijl van de auteur is echt enorm poëtisch. De metaforen vliegen je gewoon om de oren. Op zich ben ik daar zeker fan van. Maar na de eerste helft van Georges te horen, had ik het er mee gehad. Dit boek zit vol metaforen, tips, advies, levenswijsheid.. Het is een beetje te veel van het goede. Maar aan de andere kant raakte het verhaal mij wel en is het wel een boek dat ik zal onthouden. Het is een omkeerboek dus je kan zelf beslissen of je eerst de kant van Georges leest of die van Rita. Mijn tip: eerst Rita dan Georges. Aangezien de kant van Georges naar mijn gevoel net iets aangrijpender was.

[Louise CB · Rating 4 out of 5]

Knap wat Leen hier voor mekaar krijgt.
Iedereen beleeft alles anders en dit boek illustreert dit op een inhoudelijke maar ook vormelijke manier.
De thema’s zijn pittig en zwaar, en toch las ik vooral kracht en liefde.

[Hanne Verheyden · Rating 5 out of 5]

Zonder woorden.

Het boek kan in gelijk welke volgorde gelezen worden. Zo, zo, zo mooi! Het eindigde bij mij met traantjes!

[Alexandra - Alexs books and socks · Rating 3 out of 5]

Georges & Rita - Leen Dendievel (Horizon)

Georges en Rita zijn bijna een halve eeuw een paar, en samen kiezen ze voor euthanasie. Een beslissing die hun kinderen Lydie, Walter en Kurt elk op een andere manier onthalen. Er wordt afscheid genomen. Geheimen komen aan de oppervlakte, andere gaan mee in het graf. Eén hartverscheurend verhaal verteld vanuit twee zeer persoonlijke perspectieven.

Bij dit omkeerboek kan men kiezen welk verhaal men eerst leest, dat van Rita of dat van Georges.

Leen Dendievel, een auteur die enkel maar positieve recensies lijkt te krijgen. Wanneer ik het persbericht las over Georges&Rita leek dit het uitgesproken moment om met haar schrijven kennis te maken.

Het concept van een omkeerbaar boek is heel leuk. Je kiest zelf wie zijn verhaal je eerst leest. Ook de illustratie van de cover is heel mooi en straalt een sfeer uit dat perfect bij het boek past. Zowel de afbeelding van George als van Rita voelen na het lezen van het boek eens zo juist.

Ik begon het boek met Rita haar deel. En dat is toch wel een heel heftig deel vind ik persoonlijk. De situatie, maar vooral Rita. Op het einde van dit deel, dat ik trouwens in record tempo verslond, moest ik het boek even aan de kant laten liggen. Niet omdat ik niet verder wou maar door de vele emoties die het boek losmaakt.

‘Ze weten er geen weg mee. Ik ben blij dat ik geen afscheid hoef te nemen. Dat heb ik lang geleden al gedaan. Ik weet wat ze denken.’

Pas bij het lezen van Georges zijn deel begreep ik Rita meer en meer, groeide een liefde voor Georges en ook al respecteerde ik hun wens, pas dan begreep ik het echt. Een boek over euthanasie is niet makkelijk om te schrijven denk ik en al zeker niet om mensen het te laten begrijpen. Georges zijn deel voelde wel minder heftig aan als Rita haar deel.

Dankzij Leen Dendievel haar schrijfstijl ga je het hoofd van Rita binnen, voel je Georges zijn wanhoop bij de start van de aanvraag. Leen neemt je ook mee naar de kinderen en hoe zij dit nieuws over hun ouders wens hebben ontvangen, hoe zij hun kind zijn hebben beleefd met hun ouders en ze doet je stilstaan bij hoe jij zou reageren. En dat allemaal met volle respect maar wel voluit en rechtuit.

Georges, Rita, de kinderen, brieven. Ze krijgen allemaal een stem en een plekje in het boek. Doordat ze allemaal aan bod komen, kan Leen Dendievel heel breed haar verhaal brengen. Met confrontatie, frustratie, liefde, leven, onvolledig leven, voluit leven,... dit boek is enorm echt. Respectvol echt. Herkenbaar en kan dit zelfs een troost zijn.

‘Maar dat kon vake niet deren. Het kon hem niet schelen wat andere mensen dachten. ‘Wie commentaar geeft, heeft te veel tijd’, zei hij dan.’

Een klein dingetje, sommige stukken kunnen misschien wat vlak overkomen. Ligt dit aan de manier van die specifieke passage optekenen of doordat sommige passages gedetailleerde hadden moeten zijn? Of is het puur persoonlijk omdat mijn reactie en gevoel anders zou zijn?

Leen Dendievel verdient een applaus om dit onderwerp weer op tafel te smijten. Een pluim voor de auteur met dit boek en wat het losmaakt. Een bevestiging van wat vele al zeiden, Leen Dendievel is een auteur om rekening mee te houden. Een auteur met hopelijk meer aankomend werk om naar uit te kijken.

[Gwendolyne Roggeman · Rating 3 out of 5]

Leuke plottwist op het einde die de moeite waard is! Dat de schrijfster een psycholoog van opleiding is maakt dit boek interessant om een mensenleven, impact van gebeurtenissen en toeleving naar de dood en alle gedachten en gedragingen die daarbij kunnen komen kijken weer te geven. Alleen jammer dat de gedachtenpagina's soms te lang aan sleepten en zelfs belerend werden. Heeft me af en toe toch stukjes doen skippen...

[Evelien · Rating 2 out of 5]

(Audioboek via Storytel)
Het verhaal steekt oké in elkaar, maar je wordt er als luisteraar regelmatig uitgehaald door de haperingen in het voorlezen, zinnen die opnieuw opgepikt worden omdat ze foutief werden voorgelezen, en de soms vreemde intonatie. Verder is het me ook onduidelijk waarom het boek in twee gedeeld is om je als lezer zogezegd onder te dompelen in de belevingswereld van de protagonisten, terwijl ze beiden gewoon wisselend aan het woord komen in elk deel. Ik voelde me ook weinig verbonden met de personages. Ten slotte heb ik meermaals met mijn ogen gerold als ik weer een clichéquote te horen kreeg.

[Wendy · Rating 2 out of 5]

Ik werd bij dit boek vooral aangesproken door de originele opzet: de ene kant van het boek begint met het verhaal van Rita, de andere kant met het verhaal van Georges.
Het einde is in beide gevallen hetzelfde en al vanaf het begin duidelijk: ze voeren tegelijkertijd euthanasie uit, omdat Rita dement wordt, en Georges niet zonder haar verder wil.

Een mooi uitgangspunt. Maar daar blijft het bij. De opsplitsing in twee delen heeft weinig toegevoegde waarde, het verhaal had net zo goed lineair verteld kunnen worden. Zeker omdat Rita en Georges in hun ‘eigen’ deel niet de hele tijd zelf aan het woord zijn, delen van het verhaal worden bv. verteld door hun kinderen. Ook staat er een brief van Georges aan een goede vriend in het deel van Rita, een brief van Rita aan God in het deel van Georges. Het wordt zo een heel gekunstelde opsplitsing.

Over het onderwerp (heeft een mens recht op de keuze van zijn eigen dood?) kan veel gezegd worden, en dat wordt ook gedaan, tot vervelens toe eigenlijk. Het boek staat vol clichés over het leven en doodgaan, filosofische uitweidingen, en veel tegeltjeswijsheden bij elkaar geraapt.

Het aantal personages is niet bijzonder groot, en toch werd niemand daarvan echt goed uitgewerkt, ook de hoofdpersonages niet. Ik heb veel te weinig een idee gekregen wie Rita en Georges nu zijn, wie ze waren. Het boek draait vooral om twee grote geheimen die stilaan onthuld worden, en die beiden getekend hebben (en niet alleen hen).

Het boek raakte me eigenlijk op geen enkel moment. De filosofische uitweidingen overschaduwen voor mij het gevoel dat erin zit of had moeten zitten.

Ook de schrijfstijl was niet echt mijn ding, ik heb echt moeten zwoegen om het boek uit te lezen.
Een tegenvaller.

[Tara Van Eycken · Rating 3 out of 5]

Ik ben begonnen met de kant van Georges, daarna las ik Rita. Volgens mij is dit een interessante volgorde omdat de meeste vragen waar ik mee zat tijdens het deel van Georges beantwoord werden door Rita haar deel, bijvoorbeeld waarom Rita constant aan het rouwen is geweest. Omdat ik die antwoorden wou kennen, las ik het deel van Rita heel snel en geïnteresseerd uit.

Ik was vooral fan van het onderwerp, euthanasie, alsook het leven van senioren is iets waar weinig over geschreven wordt. Den Dievel deed een goede poging om dit zware thema in een roman te gieten.

Het deel van Georges vond ik het minste, omdat het voor mij vaak wat langdradig werd, en ook heel zwaar. Er was weinig afwisseling met wat lichtere, positieve stukken. Het had dan ook leuk geweest als er iets meer in de diepte werd gegaan over de jongere jaren van het koppel. Zo was er meer binding ontstaan met de personages. Ook leken sommige stukken (brieven, conversaties, flashbacks) wat in een random volgorde te staan, zonder een duidelijke reden.

Een duidelijk minpunt is voor mij de schrijfstijl. Soms wat te melancholisch en zwaar. Daarnaast leek het of sommige zinnen expres geschreven werden om te eindigen in een instagram caption. Dit zorgde ervoor dat de dialogen vaak niet realistisch leken.

De familiegeheimen die doorheen het boek onthuld werden, hebben wel veel goedgemaakt.
Daarom drie sterren.

[Natalie · Rating 3 out of 5]

Een bejaard koppel beslist om samen euthanasie te plegen, de vrouw omdat ze dement wordt en de man wil niet zonder haar verder leven. Je kan zelf kiezen met welk deel je begint. Je krijgt het standpunt van beide personages te lezen, van hun kinderen en een aantal jeugdherinneringen. De vraag in hoeverre we ons leven zelf in handen mogen nemen komt een beetje aan bod, alsook de ervaringen van de kinderen, wat het leven en vooral hun ouders hen gegeven of afgenomen hebben, sommige dingen worden nog uitgesproken voor hun dood. De partners reflecteren op wat het leven samen betekent heeft, wat ze gehad en gemist hebben. Ik bleef ergens op mijn honger zitten omdat ik het gevoel had dat sommige ervaringen van bepaalde personages niet per sé nodig waren en anderen nog meer hadden kunnen uitgewerkt worden. Waarschijnlijk koos de schrijfster voor een ruimer beeld ipv meer diepte bij iedereen, en ik houd net wel van meer diepte. Maar tegelijk is het wel fijn dat ze wat aan de verbeelding overlaat...
Ze heeft dit boek geschreven naar aanleiding van een artikel dat ze ergens las, en ik vind wel dat ze er een mooi geheel van gemaakt heeft. Er staan ook veel mooie, treffende zinnen in die indruk op me maakten. Met veel plezier gelezen.

[Stefanie Wolput · Rating 4 out of 5]

Dit kleine boekje herbergt een magistraal verhaal!
Het ene verhaal katapulteert je continu weer in het andere, alsof de verhaallijnen met momenten één worden, terwijl ze anderzijds niet te versmelten vallen.

Over liefde, leven en de dood. Allemaal onlosmakelijk met elkaar verbonden. Over een leven dat geleefd is, een optelsom van al je daden en woorden die nu een definitieve uitkomst kent.
Over een turbulente familiegeschiedenis met fragmenten uit het dagdagelijkse, herkenbare leven.
Maar vooral over het aanvaarden van het nu, met fragmenten uit de existentie van het leven en het verleden.

De vloeiende pen, rijke taal, mooie woorden maar vooral het diepe inzicht in de psyche van de mens, maakt dat Leen Dendievel hier een kathedraal van een boek schreef.
Een lach en een traan, maar vooral met veel plezier gelezen.

[Anna · Rating 3 out of 5]

Hoewel er veel gebeurde in dit boek en het voor mij best allemaal wat simpeler had gekund, ben ik aangenaam verrast door de schrijfstijl van Leen Dendievel. Vlot en toegankelijk en doet je nadenken. Al vond ik sommige passages beter dan anderen (persoonlijk iets minder fan van de brieven) en ben ik nog niet helemaal overtuigd van de opbouw van het boek. Voor mij had de nadruk nog meer op euthanasie mogen liggen, al is dat natuurlijk meer een persoonlijke overtuiging. De familiegeheimen hoefden voor mij niet, al wekten ze wel mijn nieuwsgierigheid. Eigenlijk weet ik niet goed wat ik van dit boek moet denken, maar ik heb er wel van genoten om het te lezen.

[Lut · Rating 1 out of 5]

Gestopt op pagina 150 en daarvoor heb ik nog veel moeite moeten doen...
Voor mij niet aangenaam om te lezen.
De emoties zijn moeilijk te achterhalen.
Chaos, niet duidelijk wie er nu eigenlijk aan het woord is en veel clichés en herhalingen...
Jammer, mijn verwachtingen waren totaal anders.

[Greet W · Rating 4 out of 5]

Mooi geschreven! Pakkend verhaal,
Maar soms wel verwarrend. Daarom -1 ⭐

[Ghyslaine · Rating 2 out of 5]

Teveel. De brieven die geschreven worden. De gebeurtenissen. Het is mij teveel.