Vytrácení

by Zośka Papużanka

Emotivní román o rodině, kterou smrt přivedla na pokraj pravdy „V nechtěném balíčku, jehož převzetí jsme nepotvrdili, dostaneme výšku, barvu očí, sklon k ukládání tuku na bocích nebo k předčasnému šedivění, osteoporózu a vředy, ale nedostaneme znalosti našich babiček a dědečků o minulosti, jejich názory, zkušenosti, jejich paměť.“ Po smrti babičky Krystyny vyplouvají na povrch emoce, vzpomínky a tajemství. Ve snaze dát událostem smysl se rozehrává intimní rodinné drama, které klade řadu otázek. Kým jsme? Kam jdeme? A jak to, že naši blízcí nám mohou být tak vzdálení?

Vytrácení je subtilní román plný tajemství, která čekají na odhalení. Krystyniny děti a vnoučata se marně snaží rozkrýt minulost a zbořit zeď nedorozumění, jež ční mezi nimi a jejich předky.

Genres: Polish Literature, Poland, Fiction

264 pages, Paperback

First published June 28, 2023

About the author

Z wykształcenia teatrolog, pracuje jako nauczycielka języka polskiego. Za debiutancką powieść Szopka (Świat Książki, Warszawa 2012) była nominowana do Paszportów Polityki 2012 oraz do Nagrody Literackiej Nike 2013. Wg opinii zamieszczonych na portalu culture.pl Szopka to: „bez wątpienia najlepszy, najgłośniejszy i najbardziej obiecujący literacki debiut roku”. Opowiadania publikowała w Tygodniku Powszechnym i w Radarze. Recenzje literackie pisała do Nowych Książek i Tygodnika Powszechnego. Tłumaczenia jej recenzji ukazały się w piśmie New Eastern Europe.

Reviews

[Moony Mon · Rating 4 out of 5]

Pięknie napisana książka. Pełna bólu, nienawiści i żalu. Groteskowa.
Jestem pod wrażeniem!

[Zuzulivres · Rating 5 out of 5]

"V nechtěném balíčku, jehož převzetí jsme nepotvrdili, dostaneme výšku, barvu očí, sklon k ukládání tuku na bocích nebo k předčasnému šedivění, osteoporózu a vředy, ale nedostaneme znalosti našich babiček a dědečků o minulosti, jejich názory, zkušenosti, jejich paměť.“

Kniha Vytrácení v sebe nesie silný príbeh, ktorý sa nezameriava na to, čo je očividné, ale na skryté vrstvy rodinných vzťahov, strát a hľadania. Jazyk autorky je nezameniteľný – je jemný, no zároveň bohatý, a plný myšlienok, ktoré zanechajú silný dojem. Kniha, ktorá neholduje klišé, práve naopak – odhaľuje nečakané, niekedy nepoznané roviny života, ktoré čitateľom umožňujú objaviť nové pohľady na veci.

Tento rodinný príbeh nie je o jednoduchých riešeniach, ani o postavách, ktoré sú dokonalé. Osobnosti postáv sú plné paradoxov, chýb, túžob a poznačené stratami. Ich cesty sa možno nekrížia podľa očakávaní, ale práve to je to, čo vytvára tú správnu napätú atmosféru, ktorá núti premýšľať nad tým, ako sa všetky osudy vzájomne prepletajú a formujú v nevšednom celku.

Knihu robí výnimočnou použitie jednoduchého, no hlbokého jazyka, ktorý nevyužíva okázalé frázy, každá stránka, každý odstavec prináša nový pohľad na vec – nestavia iba na deji, ale na tom, ako sa všetky elementy príbehu skladajú do väčšieho celku, ktorý pomaly zapadáva do seba.

Čitateľ si v tejto knihe môže nájsť kúsok seba – či už vo vzťahoch medzi postavami, v ich snahách nájsť zmysel v chaose života, alebo v tom, ako sa neustále snažia získať späť to, čo im bolo vzaté.

A nakoniec by som dodala, že aj keď možno po čase zabudnem na detaily príbehu, emocionálny náboj a zážitok, ktorým ma kniha naplnila, zostane...

"Spousta lidí se zastavila a napsala spoustu knih o smrti. Aby ji zastavili. Většinou smutných. Ale navzdory všem těm smutným knihám smrt pořád existuje a nemusí po ní zůstat smutek. Jakub četl spoustu smutných knih o cizích smrtích, ale moc z to nevyplynulo. Smrt se zastavuje, prostě proto, ale lidé to neumějí, zajíma je, co bude dál. Lžou jako kočka, že ještě neměla snídani. Lidé jsou drzí."

[Jola (czytanienaplatanie) · Rating 5 out of 5]

Jeśli znacie prozę Zośki Papużanki, to z pewnością wiecie, z jakim mistrzostwem operuje słowem i formą, wręcz się nimi bawi. Prowadzi z czytelnikiem swoistą grę, która sama w sobie jest literackim przeżyciem. Nie inaczej jest w najnowszej powieści autorki „Żaden koniec”. I podobnie jak w poprzednich powieściach udowadnia, jak wnikliwą jest obserwatorką ludzkich zachowań i relacji, jak trafnie potrafi nazwać emocje i je wzbudzić w czytelniku.

Początek jest tu końcem. Końcem życia babci Krystyny, a dla jej rodziny nowym otwarciem. Bo śmierć kogoś bliskiego przywołuje wspomnienia, te dobre i te złe, obliguje do poukładania emocji, szukania czegoś, co wypełni powstałą pustkę. Nawet jeśli ta osoba, podobnie jak babcia Krystyna nie należała do łatwych we współżyciu, potrafiła dzielić rodzinę i bezmyślnie (lub celowo) ranić. Może właśnie podróż w przeszłość babci Krystyny, która jako mała dziewczynka straciła matkę, a w wieku dorosłym desperacko poszukiwała miłości jest próbą usprawiedliwienia jej zachowań?

Autorka podrzuca nam rodzinne puzzle ukazujące skrawki przeszłości i teraźniejszości, fragmenty zdarzeń i dramatów, okruchy emocji, które tkwią latami niczym zadra w sercu. Nie otrzymujemy odpowiedzi na tacy, sami musimy próbować ich odszukać, wydarzenia złożyć w logiczny ciąg. A czyjaś śmierć zawsze sprawia, że pewne tajemnice nigdy nie zostaną odkryte, pozostaje poprzestać na domysłach.

To swoista sztuka teatralna (nawiązanie do tej formy nieprzypadkowe) rozpisana na kilka pokoleń, w której czas jest pojęciem względnym, a wszystko się powtarza sprowadzając do niezamierzonego powielania losów przodków. Wszakże pamięć genetyczna zostaje nam przekazana wraz z życiem.

Na koniec wspomnę, że choć powieść nawiązuje do odchodzenia i śmierci, to sarkastyczny, wypełniony ironią i humorem błyskotliwy styl autorki nadaje im lżejszego wymiaru, pewnego oswojenia tematu, który jest wpisany w rytm każdej rodziny. Czytajcie i szukajcie własnych odpowiedzi, smaczków tej historii, których jest tu co niemiara. A może na koniec stwierdzicie, że „Wszystko zostało już zapisane. Niczego nadal nie wiemy”? Bo może koniec jest nowym początkiem?

[Edzia · Rating 5 out of 5]

Czytając Papużankę, jestem jakoś bliżej odnalezienia własnego sensu.

[Jitka Č. · Rating 5 out of 5]

Babička umřela, ale její odkaz žije dál. Ve slovech, kterými tvarovala životy svých dětí, ve vzpomínkách, které předala dál — i v těch, které si nechala pro sebe. Kniha se vrací od konce k začátku a skládá dekomponovaný obraz jedné rodiny formované sérií křivd, neporozumění a nevyřčených slov.

Zośka Papużanka ten obraz odkrývá po kouscích, jako by ho vyšívala jehlou. Z nelineárního vyprávění si musíte příběh poskládat sami, ale je to čirá radost. Připomíná to hádanku — nebo snahu z ústřižků znovu složit článek. Text vám přitom nic neusnadní, pár kousků chybí, a tak si mnohé musíte domyslet.

Autorka se nebojí experimentovat s formou ani jazykem. Její styl je překvapivou kombinací metafor, asociací a odzbrojující přímočarosti. Umím si představit, že to nesedne každému, ale pokud máte rádi tvorbu Olgy Tokarczuk, nejspíš si v tom budete lebedit.

Pro mě je to letošní druhá pětihvězdičková kniha - a pro vás bude taky, pokud:

💛Máte rádi nelineární texty
💛Baví vás komorní sonda do rodinné dynamiky
💛Jste fanoušky Tokarczukové a/nebo Gospodina
💛Užijete si trochu literárního experimentu
💛 Rádi jste s textem v dialogu a nepotřebujete jasně naservírovaný příběh

[Natalia · Rating 4 out of 5]

Jak powiedziała Papużanka "kolejna książka o miłości i śmierci".

Bardzo doceniam próbę dekonstrukcji tego tytułowego końca, tę płynną przestrzeń akcji, ale gdzieś po drodze potrzebowałam mnóstwa skupienia, żeby się w tej narracji nie zgubić.

[Benia Marzec · Rating 5 out of 5]

Przepiękny język. Słodko-gorzko o życiu, przemijaniu i szukaniu miłości, i o czasie, którego nie mamy. Niezwykle poetycko i trafnie pokazane relacje rodzinne.

[Eva Francova · Rating 5 out of 5]

Román o jedné rodině, který je plný emocí a odhalených tajemství. Když umře babička Krystyna, vyplouvají na povrch vzpomínky, které nás donutí se zamyslet nad spoustou otázek.
Musím se přiznat, že tato kniha mě zaujala hlavně svou krásnou obálkou, anotace již nebyla tak důležitá, ale je fakt, že rodinná dramata já můžu. A co jsem nakonec dostala? Naprosto skvělý, jiný, originální příběh a je mi jasné, že pokud u nás vyjdou i další autorčiny knihy, já je budu nutně potřebovat.
Od prvních řádků miluji autorčin styl. Tak nádherný text! I samotný příběh je skvělý a hned mě vtáhnul, pohltil. Sama jsem se v něm našla. Je tak lidský, a přitom tak krásný. Je neskutečné, jakým způsobem dokáže autorka popsat naprosto obyčejné věci. Jednoduše, avšak neobyčejně.
I když je kniha hlavně o smutných a vážných věcech, dokázala mě autorka rozesmát. Ne že by to byla humorná kniha, to rozhodně ne, ale spíše je zde poukázáno na takové věci, které mi jsou blízké a jsou popsány tak, že se nad nimi prostě musím pousmát.
Je tu tolik životní pravdy a tolik emocí! Užívala jsem si každičkou větu. Při čtení jsem se snažila pochytat vše, co nám autorka chtěla říct, ale možná, že si knihu přečtu ještě jednou, abych našla všechno.
Je tu docela dost postav, čtenář by se mohl místy i ztrácet, ale na druhou stranu, to, o kom je řeč a kdo to vlastně je, je tu vysvětleno či spíše připomenuto vždy v pravou chvíli a těmi správnými slovy.
V medailonku autorky se píše: „… v jejichž textech se snoubí hluboké teatrologické znalosti, jež získala při studiu divadelní vědy, s mimořádným autorským hlasem…“ a s tím naprosto souhlasím.

[Kasia Harmak · Rating 5 out of 5]

Świetna, coraz lepsza Paużanka, tym razem w przypominającym puzzle portrecie rodziny. To model do poskładania. Śmierć nie jest tu żadnym końcem, po prostu się zdarza, a czas ulega unieważnieniu, rodzina trwa w ciągłym Teraz, wszyscy są połączeni. Psychologicznie to jest coś niezwykłego i pięknie napisane.

[Na kávu s Terezou · Rating 2 out of 5]

2,5✨
Příběh je hodně bolavej, ale nesedl mi styl, kterým je napsán.

[Aleksandra Gratka · Rating 4 out of 5]

Swobodne podróżowanie po rodzinnym czasie, przenikanie się pokoleń, przenoszenie smutków i lęków. Papużanka jak zwykle szarżuje tematycznie i narracyjnie, ale ja to lubię.

[Anna · Rating 5 out of 5]

Moje drugie spotkanie z prozą Papużanki uważam za równie udane jak pierwsze, choć to powieść zupełnie różna od „Kąkola“ zarówno pod względem treści jak i języka.

Autorka zasadziła tę książkę na historii babki Krystyny, nieszczęśliwie uwikłanej w niechcianym małżeństwie, której zachowanie wywarło ogromny wpływ na jej dzieci i wnuki.
Ciąg dalszy: https://przeczytalamksiazke.blogspot....

[Karolína Hubáčková · Rating 5 out of 5]

Kniha Vytrácení polské autorky Zośky Papużanky je niterným a zároveň velmi univerzálním literárním obrazem ztráty. Autorka se s citlivostí věnuje tématu smrti blízkých – ať už jde o babičku, matku nebo jiné příbuzné – a zachycuje, jak hluboce a různorodě se tyto odchody zapisují do života pozůstalých.

První část knihy se soustředí na odchody, které jsou tiché, pomalé, často neohlášené, ale o to bolestnější. Papużanka proplétá vzpomínky, postřehy a útržky každodennosti s jemnou melancholií. Právě ztráta babičky a matky je zde zpracována s takovou autentičností, že se v ní snadno najde každý, kdo podobnou zkušeností prošel. Kniha působí téměř jako vnitřní monolog, v němž lze slyšet ozvěny vlastních emocí – ať už jde o smutek, vděčnost nebo tiché, nikdy nevyřčené výčitky. Pro mě osobně bylo čtení těchto kapitol hluboce rezonující – jako by Papużanka dokázala přesně popsat to, co sama prožívám.

Druhá část knihy se posouvá směrem k rodinným vztahům, jejich spletitosti a nejednoznačnosti. Zde se text více otevírá minulosti, generačním rozdílům a nevysloveným konfliktům. Autorka zkoumá, jakým způsobem se smrt promítá do dynamiky rodiny, jaké staré křivdy nebo tajemství zůstávají nevyřčeny, a jak i neviditelné nitky vztahů mohou utvářet naši schopnost ztrátu přijmout.

Je to dílo tiché, ale silné. Pro každého, kdo ztratil, pro každého, kdo si pamatuje, pro každého, kdo ještě hledá způsob, jak se smířit.

[zuz · Rating 3 out of 5]

3.5 ⭐ nie poruszyła mnie. chciałabym od niej trochę więcej szczerości, mniej prób intelektualizowania.

zabieg z przeplatającymi się osiami jest bardzo ciekawy. ogromnie podobało mi się wynikające z tego płynięcie przez czas i przestrzeń, ale nie można zaprzeczyć, że przez to czyta się bardzo, bardzo ciężko.

bardzo duży plus za okładkę, jest przepiękna!

[Artur]

Zośka Papużanka po poprzednich sukcesach bawi się znowu z językiem, animizuje już nie przyrodzenie, a zastawę stołową, jej powtórzenia motywów powoli tracą swoją powagę, w tle poruszających rodzinnych sag i dramatów gubią się i niestety, poza próbą lekkiej akceptacji zjawiska odejścia, niewiele z tych zabaw wynika.

[To_magda · Rating 4 out of 5]

Książka o traumie dziedziczonej ale nie naukowy wywód tylko w proza. Wspaniały język. Chaos momentami sprawia, że się gubiłam ale może to po to, żeby poczuć się jak bohaterowie? Zagubieni w historiach rodzinnych, pełnych kłamstw, niedomówień i manipulacji

[micusiowo · Rating 4 out of 5]

Bardzo gęsta, bardzo dobra proza.

[ctrn · Rating 4 out of 5]

3.5/5. to było ciekawe doświadczenie, jeśli chodzi o konstrukcję zdań i historii. Papużanka nawet jeśli nie trafiła w pełni w moje gusta to nie zawiodła

[Marcela Kleinbitch · Rating 3 out of 5]

Nebyla to špatná kniha, jen mi moc nesedla forma, skákání témat a styly jednotlivých kapitol.

[Adri Dosi · Rating 5 out of 5]

Kniha Vytrácení u nás vzbudila krátkou vlnu haló.... nejprve projela vlna jéééé akce a pak vlna odporové akce, to bylo tehdy, když se dostala do rukou čtenářům, kteří ji pak znechuceně odhodili kvůli tomu, jak je napsaná. S velkou kritikou toho, co ji vlastně dělá výjimečnou. Je to jednoduché, nebyla pro ně. Nejde totiž o odpočinkovou knihu, jde o náročnou knihu, která vyžaduje od čtenáře spolupráci, ale pak se mu za to odmění.
Je to vysloveně umělecký kousek.... to, že autorka studovala teatrální vědy mi k tomu dokonale sedí.
A sedí mi k tu i ten fakt, že jde o polskou knihu. Ta polskost jde z ní cítit, ale to nemyslím negativně. Místy mi totiž připomněla jinou knihu, která u nás vyšla a kdybych si já jen vzpomněla na její jméno.
Vytrácení si hraje s jazykem. Vysloveně se s ním mazlí a skvělá je zde i práce překladatelky. Je to ohromně poetické. A vlastně díky tomu máme snazší ustát to téma.
Téma je smrt... je to o tom jak se lidé vytrácí... jak zapomínáme... jak se srovnáváme se ztrátou ....jak vyplouvají různé věci napovrch, jak se otvírají rány....
Popravdě... tahle kniha byla pro mne aktuálně velmi nevhodná. Cítila jsem, že i když je to už půl roku, co jsem podobnou situaci řešila, tak je to stále ožehavé téma. A ta kniha se toho dotýká velmi.
Dotýká se i velmi toho... jak se chovat a mít ten onen křesťanský postoj k někomu, kdo je rodinný příslušník, je vaší matkou, ale vlastně je to osoba, která nic moc okolo sebe nezanechala a docela dost blbě se zachovala k dětem.. a taky je tam i ten znak přenosu a genetiky, když se některé rysy chování, přenesly na další... objevují se tam traumata, které se smrtí otvírají, byť se zdálo, že jsou vyřešené nebo zakonzervované.
No a já konstatuji, že vzhledem k situaci jsem doopravdy nepotřebovala narazit na další matku manipulátorku.
Nicméně.. ta kniha je unikátní. Věřím, že ne každému sedne i proto, v čem se rýpe a někoho může strefit do bolavé rány, ale je to promyšlené do posledního detailu. I ten zdánlivý chaos je doopravdy jen zdánlivý, protože tam vše zapadá do posledního puntíku.
Ano kniha je plná metafor? Dalo by se to tak říct? Včetně oné obálky?
Takhle, za mne byste si tuhle knihu neměli nechat ujít, pokud jste tak trochu fajnšmekři. Nebojíte se jazykových hrátek a poetiky a máte rádi náročnější knihy než jen ty odpočinkové.
Je to zajímavě pojaté jedno tabu společnosti svým způsobem, když se to tak vezme.

[companion_book · Rating 4 out of 5]

O kręgu życia, którego nie sposób przerwać. O pokoleniowych traumach, przemilczanych sprawach, o poszukiwaniu elementów swojej historii. O rodzinie, jakich wiele, które chwieją się w posadach; topią pod wpływem wzajemnych oskarżeń i braku zrozumienia. O nieudolnych próbach zlepiania tej rodzinnej figury, by w obliczu spraw ostatecznych dowiedzieć się, że o naszych bliskich w rzeczywistości nie wiemy nic.
Podskórnie wyczuwalne sprawy, których jednak w słowa ująć nie tak łatwo. A Z. Papużanka robi to na tyle celnie, że czuję się obezwładniona całym tym bagażem prawdy, jaki niesie historia Krystyny, jej przodków i potomnych.

O wszystkim tym co siedzi w głowach, w sercach, a czasem przez lata zostaje niewypowiedziane, przemilczane. Miliony półprawd, sekretów, niepodomykanych spraw... 💔
O ludziach, którzy chcieliby czasem umieć kochać, bo przecież tak łatwiej iść przez życie, ale nie wiedzą jak. O tym dlaczego zachowujemy się tak a nie inaczej, o przeszłych sprawach, które nas doganiają, łapią za gardło i sprowadzają nie raz do ról, których przecież nie znosimy. O dziwnego rodzaju przeznaczeniu, które czeka w kącie na każdego z nas; którego istnienie zaprzeczamy; które napawa nas rzeczywistym lękiem, bo czy jest szansa na to by wyjść mu naprzeciw? By zmienić bieg zdarzeń? By nie wejść w czyjeś buty po raz wtóry?

Trudna i piękna w swej refleksyjności.

[ciagle_czytam Marta · Rating 5 out of 5]

Zacznijmy od tego, że okładka przyciąga wzrok. Gdy przyjrzymy się jej uważnie to dobre oko dostrzeże oryginalność, dopracowane szczegóły i zaangażowanie twórcy.
Za okładką idzie treść, treść która pochłania bez reszty jak główna i najstarsza bohaterka. Naiwnie brniemy w przedstawianą historię. Skupiamy się na niej aby żaden szczegół nam nie umknął. Ta powieść na to zasługuje.

#żadenkoniec to zgrabnie napisana książka, której głównym wątkiem są relacje rodzinne. Są i ich nie ma. Kilka pokoleń w jednym miejscu, przeskakują fragmentami aby dać się poznać i pokazać jaka to trudność być razem mimo dziwactw, nieumiejętności kochania a być może okazywania miłości, zamiatania wszystkiego co nie po naszej myśli w zakamarki własnych szuflad. Tak ten twór powstał, tak go nauczono. Z pokolenia na pokolenie.

Smutna, zabawna, czasami wywołująca zaskoczenie ( chociaż każda rodzina ma własną i na pewno dziwna historię). Książka, która zmusza do refleksji, zastanawia i być może pokazuje, na co warto zwrócić uwagę.

@zoskapapuzanka pisze świetnie, charakterystycznie, nie zawsze łatwo i prosto. Kręci, gmatwa tak aby czytelnik sam doczytał to co ukryte za słowami.

Ja zostałam kupiona i czekam na kolejne doświadczenie.

[podrozdzial · Rating 5 out of 5]

nonszalancko zbudowana narracja „żadnego końca” sprawia wrażenie, jak gdyby złożona była z luźnych notatek i pospiesznie nakreślonych wspomnień. te otwierają jednak bezwzględną we wnioskach puszkę pandory rodzinnych tajemnic i przemilczeń, będąc tym samym złośliwym oczkiem puszczonym zarówno czytelnikowi, jak i członkom rodziny. gdy umiera babcia krystyna, bliscy muszą w końcu się tym zająć i ze sobą spotkać. to staje się bezpośrednim przyczynkiem do odkrywania coraz czulszych i jeszcze głębiej skrywanych emocjonalnych strun każdego z osobna.

w krótkich zdaniach utyka się tu żałobę, złość, żal i wybaczenie. opowiadając o śmierci w sposób zadziorny, autorka dotyka egzystencjalnej trudności, z jaką wiąże się budowanie rodziny bez miłości. po latach okazuje się bowiem, że bardzo młodo zawarte małżeństwo babki było okupione ciężarem oczekiwań od dzieci i wnuków, skutkując wielopokoleniowymi traumami i zagubieniem. dopiero jej śmierć staje się okazją do prób wygładzenia rodzinnych stosunków, a prawda jest często o wiele bardziej zagmatwana niż nadzieje. w końcu kiedy nie wiesz, skąd pochodzisz, a potem się dowiadujesz i przeżywasz rozczarowanie, to to jest duży ciężar — traci się pocieszające i niezmącone rzeczywistością “a co, jeśli?”.

[I saved the book today · Rating 5 out of 5]

„Dostajemy w niechcianej, niepokwitowanej paczce wzrost, kolor oczu, tendencję do odkładania się tłuszczu na bokach albo do wczesnego siwienia, osteoporozę i wrzody, a nie dostajemy wiedzy naszych babć i dziadków o przeszłości, ich poglądów, doświadczenia, ich pamięci”.

Piękna jest ta książka. Bardzo. I nie mam na myśli tylko zachwycającej okładki. Jestem pod wielkim wrażeniem sposobu, w jaki Zośka Papużanka maluje skomplikowane historie rodzinne w powieści „Żaden koniec”. Niby o rodzinie, a jakby o obcych sobie ludziach. O życiu i śmierci. O miłości i jej braku. O Krystynie, wymuszonych Wigiliach i niezbędnych pogrzebach. O uśmiechaniu się przez śmierć. I o małej łyżeczce! No i „jest jeszcze czas, chociaż jego nie ma nikt, on tylko jest”.
Choć zwykle gubię się w przeplatających się osiach czasu, tak tym razem zupełnie mi to nie przeszkadzało.
Wpadłam w zachwyt.
Było poważnie i smutno. Momentami humorystycznie.
Miałam trudności, aby wybrać jeden cytat, najchętniej przytoczyłabym całe akapity.
Czytajcie! Czasu zostało mało-wiele.

„Śmierć jest do przeżycia, poważnie. Z życiem jest znacznie trudniej”.

[Naďa Zasadilová · Rating 5 out of 5]

Někdy narazíte na knihu, kterou otevřete – a nepustíte, dokud nezmizí poslední slovo. Vytrácení je přesně taková. Četla jsem ji na jeden zátah, fascinovaná tím, jak něco tak malého může v sobě nést tolik emocí, bolesti, nevyřčeného i lidsky pravdivého.

Zoska Papużanka (už jen to jméno je samo o sobě krásné) napsala dílo, které se vymyká všemu, co běžně čtu. Polské autorky se ke mně moc často nedostávají – a je to škoda. Tohle bylo nečekaně silné, originální a formou psaní naprosto jedinečné.

Na malém prostoru rozehrává autorka velké drama – tiché, hluboké, intenzivní. Po smrti babičky Krystyny se otevírají vzpomínky, rány, stará tajemství a vztahy, které bolí právě tím, co v nich chybí. Vyprávění je subtilní, poetické a přesto velmi syrové – jako byste se dívali na vlastní rodinu v zrcadle, jen trochu jinak.

Je těžké tuhle knihu zaškatulkovat – není to klasický román, není to ani typické drama. Je to spíš literární sklenka ticha, v níž každé slovo něco znamená. Dlouho ve mně bude doznívat. A jsem ráda, že jsem ji objevila

[Marta Prałat · Rating 2 out of 5]

Bardziej 2.5, ale nie dość że książka nie podobała mi się podczas lektury to po tygodniu już o niej prawie nie pamiętam. Powieść o dziedziczonych, pokoleniowych traumach, radzeniu sobie ze śmiercią, o rodzinie i o dorastaniu. Poszatkowana narracja z początku wciąga, zmusza czytelnika do ustawienia sobie tych niechronologicznie opowiedzianych urywków, kiedy jednak już sobie wszystko poukładamy to zostaje niewiele frajdy z czytania. Językowo też mnie nie powaliła na łopatki ale to może moja osobista preferencja.

[Veronika · Rating 4 out of 5]

Kniha, která se mi dostala pod kůži. Ne lineárním dějem, ale jazykem. Není jednoduchá. Není „čtivá“ v klasickém smyslu. Ale je krásně vystavěná, jako mozaika – ze střípků vzpomínek, emocí a rodinných tajemství, která se těžko vyslovují a ještě hůř přiznávají.
Autorka si pohrává s formou, nevodí čtenáře za ruku, ale nutí ho číst mezi řádky. Její styl je osobitý, ironický, někdy téměř poetický. A právě to mě na knize bavilo nejvíc. Jazyk. Atmosféra. A ty momenty, kdy tě v nečekané větě bodne ostrá pravda.
Není to kniha pro každého. Ale pokud hledáte silný příběh o vztazích, rodině, lásce (i její nepřítomnosti), a nevadí vám trochu chaosu a přemýšlení, tohle vás může zasáhnout.

[Monika · Rating 4 out of 5]

To historia rodzinna, z tajemnicą w tle, ze skrywanym żalem i pretensją, z nieumiejętnością wyrażenia swoich uczuć i potrzeb. O tym jak bardzo przenosimy swoje doświadczenia na kolejne pokolenia.

Podoba mi się styl autorki, dzięki któremu zapomniałam jak bardzo mam już dość tych smutnych rodzinnych historii. W sumie nie była ona aż tak smutna, a sposób opowiadania, tak bardzo eklektyczny, czasem przełamujący czwartą ścianę, bardzo mnie usatysfakcjonował.

[Marta · Rating 4 out of 5]

Po "Żaden koniec" sięgnęłam przypadkowo - kojarzyłam nazwisko autorki, okładka wyglądała niezwykle, a opis na tyle zachęcający, bym miała ochotę poznać opowieść Papużanki.

Powieścią jestem zachwycona - podoba mi się struktura, przeplatanie się czasu, przestrzeni i narracji. Podoba mi się ułożenie książki jak puzzli - zarówno jeśli chodzi o historię, jak i emocje, skrawki przeżyć czy myśli.

Emocjonalnie mnie nie dotknęła, ale doceniam narrację i język.

[weronika · Rating 4 out of 5]

początek lepszy od końca moim zdaniem. trochę chaosu, przez który się pogubiłam, ale chyba tak miało być. „helenka stała pod budynkiem. czekała i paliła jednego papierosa za drugim. nie umiała nie robić niczego, dlatego już wiele lat wcześniej opanowała palenie papierosów, żeby można było zapalić, bo wtedy dzieje się jakieś dzianie się”