A láthatatlan történet

by Béla Hamvas

Valamely szempontból egymáshoz rendelt események soráról azt mondjuk: történet. Van története az univerzumnak, a természetnek, az emberi társadalomnak, a kultúrának. Mindannak, ami a tér-idő kozmikus színpadán a keletkezés-elmúlás törvényének alá van vetve. Hamvas Béla történetei azonban aligha sorolhatók a történetírás színpadi eseményei közé. Ami őt foglalkoztatja, mindig és szükségképpen a színjátszás kulisszái mögé vezet, abba világba, amelyről alig tudunk valamit, amely nélkül azonban a történelem sem lenne más, mint a megjelenés-elmerülés véletlenszerű eseményeinek hömpölygő áradata. „A történetnek önmagában értelme nincs” – mondja Hamvas. Amit mi itt látunk, már csak végkifejlete annak a küzdelemnek, amit a létezés magasabb hatalmai: a léttisztitó erők vívnak a „létrontás démoni anarchiája” ellen. A láthatatlan történet 1943-ban jelent meg először az Egyetemi Nyomda kiadásában. A kötet Hamvas Béla (1897-1968) egyetlen, még életében kiadott esszégyűjteménye.

Genres: Philosophy

170 pages

First published January 1, 1988

About the author

Béla Hamvas was born in 23 March 1897 in Eperjes (Prešov). His father, József Hamvas was an evangelical pastor, teacher of German and Hungarian, journalist and writer. The family moved to Bratislava in 1898, where Hamvas completes his basic studies in 1915. After graduation, like his classmates, he entered voluntary military service and was sent to the front in Ukraine. He is sent back to Budapest for hospital treatment due to severe traumatic shock, but just after recovery, he's being drafted to the front lines to western Italy. He never reaches the battlefield, as his train was hit by a bombshell, wounding Hamvas, who was discharged.

In 1919 his father refuses to take an oath of allegiance to Czechoslovakia, whereby his family was expelled from Bratislava. They move to Budapest, where Hamvas attends Péter Pázmány University. Upon graduation he became a journalist at the newspapers Budapesti Hírlap and Szózat. Hamvas considered this job shallow and humiliating, but he had to support his family (his father was pensioned in 1924). Three years later he quits, as he finds a better job in the main library of Budapest. He is appointed as a senior librarian in 1927. By this time he is writing articles, reviews and essays for 25 different journals. He marries Ilona Angyal in 1929, but divorces in 1936 to marry Katalin Kemény in 1937. She was her partner in founding the Sziget circle, a literary group which later gains prominent members like Antal Szerb, László Németh, or Antal Molnár.

Nearly 20 years of library work is ended by World War II. Hamvas was drafted for military service three times. He continues his literary work while on the front lines - translating Laozi and Heraclitus among others. His first essay collection is published in 1943.

The couple survives the siege of Budapest. Their apartment is hit by bombing, destroying his library and manuscripts. Despite the Soviet siege and numerous harassment by authorities, 1945-1947 are his most fruitful years.

In 1948 he was placed on the b-list (interdiction from publishing) by the newly elected communist government, and was forced into retirement from his library job. While he published more than 250 works before his interdiction, most larger body of Hamvas's work was written anonymously later on. He gets licence to farm in the garden of his brother-in-law in Szentendre, and is tending plants between 1948-1951, in which time he also completes Karnevál, one of his major essay.

Between 1961-1964 he is employed as an unskilled worker in power plant buildings in Tiszapalkonya, Inota and Bokod, under harsh conditions. Whenever he has spare time, he translates from Sanskrit, Hebrew and Greek, and writes about the Cabala, Zen, and Sufism. Between 1959 and 1966 he completes Patmosz, his last major work.

Aged 67, he finally manages to get permission for pension. Béla Hamvas dies in 1968 in brain hemorrhage. He was buried in Szentendre.

In 1990 he receives the Kossuth Prize posthumously.

Reviews

[Tuấn Lalarme · Rating 3 out of 5]

Lâu lắm rồi mới quay lại đọc gì đó về triết học. Cảm thấy có chút lạc lõng. Có thể do việc dịch thuật có vấn đề, hoặc có thể chưa thực sự quen với ngôn ngữ của Hamvas nên bối rối với cách diễn đạt, và diễn giải của tác giả về các vấn đề mà ông đề cập. Có lẽ việc tiếp cận với nhiều triết học thời kì trước, đặc biệt là hiện sinh đã khiến cho tư tưởng của tôi có đôi chút bối rối khi tiếp cận cái mới, và cũng có những điều mà tôi không thích cách ông nhìn nhận.

Có duyên sẽ đọc lại, hoặc đọc thêm về ông. Giờ là lúc đọc lại "Chiến tranh và hoà bình".

[ToànTrung Nguyễn · Rating 5 out of 5]

Cuốn sách đến với mình thật tình cờ, nó mang một thế giới tinh thần khai sáng mà mình tìm kiếm bấy lâu nay để trả lời cho một số câu hỏi. Khi đọc cuốn sách, chúng ta được tiếp cận một cách khác hẳn từ xưa đến nay chúng ta tiếp cận kiểu này, cuốn sách dành cho những người nhập định, theo thần học, con người ta sinh ra hai lần, lần thứ nhất do bố mẹ sinh ra với các xác thân này, nhưng lúc đấy chúng ta chỉ cần như chúng ta mày mò đi tìm lại con người nguyên thủy. Nhưng đến một mức độ nhất định nào đấy khi phát triển lên chúng ta tìm thấy con người thật sự của mình - con người tinh thần, lần sinh ra thứ hai, hay những bậc thang để lên thiên đường và những bậc thang để xuống âm phủ. Đối với Béla Hamvas, sự sống là cái nối kết giữa sợi dây thế giới vô hình và hữu hình, thế giới bên này và thế giới bên kia, con người nằm giữa trời và đất, đằng sau cái hữu hình luôn có một cái vô hình và sự sống nếu không có một trọng tâm thì không gọi là sự sống, đấy là một sự đứt đoạn

Sách của Béla Hamvas không phải là thông tin, càng biết nhiều càng tốt. Nó nói về bản chất đời sống thật sự, giúp mình không bị bế tắc, giúp nhịn lại cuộc sống thực sự, lấy lại sự tỉnh tảo giữa muôn trùng thông tin, đó phải là con người thươngj đế, phải có một đời sống tinh thần thiêng liêng.

[Sophia · Rating 4 out of 5]

4* vì mình không hiểu thui, chứ sách hay thật. Nhưng vẫn có thể đối chiếu với kiến thức của bản thân, lấy ví dụ đọc phần " Thời kì Bảo Bình " mình đã so sánh những ý tưởng của tác giả với ý tưởng tương tự trong cuốn " Tâm lý học đám đông", thấy rằng tư tưởng của 2 tác giả tương đồng nhau, ít nhất là Hamvas đã tóm tắt lại tư tưởng của Le Bon.
Đọc phần về Wordsworth và màu xanh, làm mình nhớ quá đỗi ktx hồi ở dịch, là màu xanh trong trẻo nhất chiếu rọi mình. Văn phong của Hamvas đẹp thật, có thể làm dâng trào cảm xúc ẩn sâu từ rất đỗi xã xôi.
" cần phải suy luận đến tận cùng, còn người phần lớn cập bến đến một nơi nào đấy, một nơi nó không hoàn toàn muốn đến"
" tôi không lãnh sự đau khổ của số phận vào bản thân để thực hành sự chịu đựng và lòng kiên nhẫn. Vì như vậy đau khổ chỉ là một yếu tố tiêu cực, thuần tay đạo đức, tóm lại chỉ là một đức hạnh. Tôi khoác lên mình sự đau khổ vì sự xô đổ bay lên cao. Nơi cao nhất: sự toàn vẹn của hiện hữu. Bởi: chỉ cái gì đau mới bám chặt lấy con người, một con người toàn diện"
" không ai có thể quyết định, cái nào cần đến sức mạnh lớn hơn, khi tôi mạnh mẽ chống lại hay khi tôi mềm yếu"
Kiến thức hạn hẹp về âm nhạc ngăn cản mình tận hưởng vẻ đẹp về lĩnh vực này trong những chương ngợi ca thanh âm của cuộc đời. Nhờ đọc này mới thấy, để tận hưởng chất liệu cuộc sống là chuyện không dễ dàng, lúc bé yêu thích thiên nhiên, nhưng chẳng hiểu, chẳng hiểu cũng chẳng ngăn được việc tận hưởng thiên nhiên, lớn lên, chỉ yêu thích những thứ có thể hiểu được thôi, học về màu, mới yêu thích việc tận hưởng các màu sắc xung quanh, nghe nhạc, thích mà không hiểu, đã thấy sụt giảm hứng thú, đọc cuốn này, lại càng tiếc nuối sự kém hiểu biết, nên sẽ học về âm nhạc, học để hiểu rồi mới tận hưởng trọn vẹn thanh âm hay họ của cuộc đời.
" tình bạn có 4 hình thức: anh hùng, tin cậy, tham dự, mang tính tinh thần. Anh hùng khi ta hiến dâng đời ta cho bạn, tinh thần khi ta ở cùng một nơi với bạn, tham dự khi ta vui đùa với bạn như một đứa trẻ, tin cậy khi ta mở rộng lòng ta"
Cuốn sách đi vào rất nhiều loại hình nghệ thuật, và mình chẳng hiểu cái nào được nói đến cả hahaha.

[Phương Thùy · Rating 5 out of 5]

Câu chuyện vô hình và Đảo đích thị là cuốn sách đọc lâu nhất của mình - gần nửa năm. Lần đầu đọc có nhiều chỗ không hiểu lắm (chính xác là rất nhiều), đọc lần 2 thì hiểu nhiều hơn, nắm bắt ý cũng nhanh hơn lần 1, nhưng đến lần thứ 3 thì thấy quá hay. Từng tiểu luận là từng mảnh đất khai phá mới, bí ẩn và đầy bất ngờ, qua cách Hamvas Bela nói về vũ trụ trong thời đại mới, cách con người ta phải thích nghi với nỗi cô đơn trong thời kỳ Bảo Bình, là sự vươn lên, mở rộng các giới hạn và đi đó đây đến những mảnh đất mới. Cuốn sách thực sự là một con đường đi sâu vào bên trong của mỗi người, để đi tìm bản chất của việc tồn tại, sinh sôi, yêu thương, mất mát và khải huyền

[Lâm Ngọc · Rating 5 out of 5]

Cuốn sách đầu tiên tôi bị choáng ngợp thật sự.

[Forgoszel · Rating 5 out of 5]

Nem nekem való a hangoskönyv. Majd’ elaludtam Rátóti Zoltán hangjától:’D Persze, mondhatnám, hogy meditatív állapotba kerültem:D Hamvas így is, úgy is jó!

[Ngoc Nam · Rating 3 out of 5]

Không biết là do bản thân chưa được đọc bộ "Minh triết thiêng liêng" hay do dịch giả diễn đạt không tốt mà vừa đọc vừa cảm thấy có một màn sương mờ mờ giữa con chữ trên mặt giấy với những gì tác giả muốn nói. Ngoài ra, tư tưởng của Hamvas Bela đúng là rất gần với Phật giáo, phù hợp với người Việt Nam. Hi vọng bộ "Minh triết thiêng liêng" (được dịch giả đánh giá là bộ sách nền tảng của tư tưởng Hamvas Bela, sẽ xuất bản trong năm 2015) sẽ không làm người đọc thất vọng.