Ateşten Gömlek

by Halide Edib Adıvar, Selim İleri (Afterword)

"Bu sabah doktor geldi. Yanımda uzun oturdu, konuştu. Bu haftanın sonunda ameliyat muhakkak. Bende bugünlerde düşüklük var. Zannediyorum ki, ben denilen şey başımdaki bir kaç sima ve onların hatıralarından ibaret. Bunları anlattıkça boşalıp yavaş yavaş bitiyorum. İçimde dökeceğim son bir Sakarya kaldı; asıl facia ve son perde.(...) bende ancak son perdeyi anlatacak kadar nefes var. Ondan evvelki günler hep perde arası."

Güzel ve önemli Kurtuluş Savaşı romanları sonradan yazılmıştır. Bugün de birçoğunu tutkuyla okuyabiliriz. Ama pek azı Halide Edib'in Ateşten Gömlek'i ölçüsünde "içten" tanıktır. Handan'da aşkı ve kadın özgürlüğünü sayıklamalarla dile getirmiş romancı, Ateşten Gömlek'te de bir toplumun, bir ulusun yeniden varoluş mücadelesini aynı şiddetle, aynı buhranla, adeta nöbetler içerisinde söylüyor.
SELİM İLERİ

Kaleme aldığı her metinde yeniden tartışılan Halide Edib'in bütün eserleri, gözden geçirilmiş baskılarıyla Can Yayınları'nda.

Genres: Turkish Literature, Turkish, Classics, Fiction, Historical Fiction, Roman, Novels

208 pages, Paperback

First published January 1, 1923

About the author

Halide Edib Adıvar was a Turkish novelist and feminist political leader. She was best known for her novels criticizing the low social status of Turkish women and what she saw as the disinterest of most women in changing their situation. She also served as a soldier in the Turkish military during the Turkish War of Independence.

Her father was a secretary of the Ottoman Sultan Abdülhamid II. She and her family were affiliated with the Dönmeh, a group that publicly practiced Islam but secretly practiced a form of Judaism called Sabbateanism. Edip was educated at home by private tutors from whom she learned European and Ottoman literature, religion, philosophy, sociology, piano, English, French, and Arabic. She learned Greek from her neighbors and from briefly attending a Greek school in Istanbul. She attended the American College for Girls briefly in 1893. In 1897, she translated Mother by Jacob Abbott, for which the sultan awarded her the Order of Charity (Nishan-i-Shafakat; Şefkat Nişanı). She attended the American College again from 1899 to 1901, when she graduated. Her father's house was a center of intellectual activity in Istanbul and even as a child Halide Edip participated in the intellectual life of the city.

Reviews

[Chalchihut · Rating 2 out of 5]

Türk edebiyatının ilk savaş romanı olması nedeniyle önemi büyük olan bu kitabın bu özelliği nedeniyle bende uyandırmış olduğu beklentiler, kitabın daha ilk başlarından itibaren büyük bir hâyal kırıklığına dönüştü.

Bir savaş kitabından beklentim savaşın atmosferini, koşullarını, etkisini okuyucuya çok etkili bir şekilde sunabilmesidir. Halide Edip bu kitabı "ben savaş romanı yazacağım" diye mi yazmış, bu sıfatı kitaba biz mi vermişiz, onu bilemiyorum. Ama kitapta temel konu bir kadına duyulan aşk. Savaş çok geri planda, karakteri bile iyi işlenememiş bir kadının gölgesinde.

Kitap Peyami'nin günlüklerinden oluşuyor, dolayısıyla birinci ağızdan bir anlatım mevcut. Olayları onun duygularıyla, bakış açısıyla ve aşkıyla okuyoruz. Ama Orwell'in dediği gibi: "Karanlıkta bütün kediler gridir." Aşık olunan kadın her zaman güzeldir, melektir, betimle betimle bitmez. Hele ki Eski Türkçe'nin o şiirsel ve ağdalı dilinde o kadın sanki bir tanrıçadır sanarsınız. Bu öyküde de o aşık olunan ilahi varlık Ayşe, insanların uğruna Kurtuluş Savaşı'na katıldığı bir peygambere dönüşmüş. İşte bu aşk hikâyesinin bu noktası beni çok rahatsız ediyor: sevilen insan ölesiye yüceltiliyor ki onu sevenlere İzmir'i kurtartıyor.

Halide Edip duruşu, fikirleri ve savaşta bizzat cephede görev alması nedeniyle feminist, çağdaş kadınlarımızdan sayılır. İşte bu romandan Ayşe'nin bir kadın olarak savaştaki ruhani ve bedensel çetinliğini okumayı beklerdim. Ammavelâkin bu nokta kitapta çok zayıf kalmış, anlatılanlar da aşık adamların ağdalı betimlemelerinden öteye gidememiş. Bu kurgu zayıflığı da kitabı savaş zamanında yaşanan bir aşk romanına dönüştürmüş.

Yazım tarzı açısından da kitapta büyük kopukluklar var. Zaman kipleri kimi yerlerde birbiriyle uyumlu değil. Zamanın dili nedeniyle mi, Halide Edip'in dilbilgisi nedeniyle mi bilemiyorum ama kulağı tırmalayan söz öbekleri mevcut. Paragraflar arasında çoğu kez bağlantı bile yok. Sanki yazar aklına gelenleri sıralamış fakat bunları bütünsel bir yapıya oturtmamış. Sanki bir roman karalaması yapmış ama hiç düzeltmelere girişmeden o müsveddeler basıma gitmiş. Ne konu ne de konunun işlenişi tatmin edebildi beni.

Kısacası: edebiyatımızdaki yeri açısından önemli ama öneminin hakkını veremeyen bir Halide Edip eseri olduğunu düşünüyorum.

[Aslı · Rating 4 out of 5]

Kitap güzel ancak sonu beni çok tatmin etmedi.kitap boyunca peyami'nin ayşe'nin gözüne girmek için bu savaşa girdiğinden bahsediliyor ancak kitabın sonundan sonra acaba peyami savaşa neden gitti diye aklımda soru işaretleri kaldı.sonunun daha detaylı ve bilgilendirici olmasını dilerdim.

[Pia G. · Rating 3 out of 5]

kitabın bana göre en iyi tarafı, halide edib'in yaşadığı dönemi bizzat gözlemlemiş olması. ancak zaman zaman fazlaca didaktik bir dile kayması, bazı yerlerde akıcılığı durağanlaştırıyor. savaşın ortasında bir kadının bağımsızlık mücadelesinde var olma çabası ve kimlik arayışı, özellikle dönemi için oldukça cesur olsa da karakterlerin iç dünyalarına dair bazı detaylar zayıf. o yüzden maalesef puanım 3/5.

[Elif · Rating 3 out of 5]

Halide Edib Adıvar'ın birkaç kitabını okudum ama Ateşten Gömlek'i okumamıştım. Bunun en büyğk nedeni edebiyat derslerinde hep kitabın tamamından bahsedilmesiydi bu yüzden kitabı okuma isteğim olmamıştı. Diğer eserlerine kıyasla sönük buldum çünkü Kurtuluş Savaşı'na fazlasıyla odaklandığından kalemi ve kurgusu arka plana itilmiş. Ama bazı kısımları oldukça etkileyici buldum. Özellikle de İzmir işgali sonrası Ayşe'yle ilk tanışma ve onun bir İngilizle konuştuğu bölüm çok etkilendiğim bir bölümdü.

[Hande Bilgin · Rating 5 out of 5]

"Sırtında ateşten gömlek taşıyanlar, ateşin ısıttığı kadar yaktığını da bilirler.."

[nursish · Rating 5 out of 5]

kitap boyunca 4 puan vermeyi düşünürken sonuyla beni çarptı. ilk kez halide edib okudum. anlatılanlar çok akıcı, çarpıcı olmasına rağmen eski kelimeler yüzünden zorlandım biraz, sürekli arkadan not ala ala yavaşça okuyabildim. sonunu hiç böyle beklemiyordum. mücadele ruhu, umut.. çok güzeldi zaten son sayfalarda iyice hırslanıyorsunuz siz de okurken. yer yer duygulandım tabii ki. ne diyebilirim ki. ruhları şad olsun.

[Caterina · Rating 3 out of 5]

Sunum ve harika sonsözü okumak keyifliydi. Belki içinde bulunduğumuz dönemin karamsarlığından belki yazara karşı önyargımdan öykünün içine giremedim.

Günlük tarzı kurgulanan öyküde acı vardi, hüzün ve insani giriftleri okudum.

Başka kitaplarını da deneyeceğim.

[Bilge · Rating 5 out of 5]

Mehtapta birbirimizin gözlerine bakarak ayrılırken hangimizin daha evvel ötekinin öldüğünü haber alacağını düşündük, sonra kağnı gıcırtısı. Mütemadî, ebedî...

Halide Edip Ateşten Gömlek’i daha kurtuluş savaşı sürerken cepheden izinli geldiğinde o yoğun duygularla yazmış. Bu yüzden de kurtuluş savaşımızın ilk romanı olan Ateşten Gömlek’i 98 yıl sonra bugün bile aynı coşkun duygularla okuyabilmemizin, o günün sancılarını ruhumuzun derinliklerinde hissedebilmemizin müsebbibi olmuştur. Diğer yandan, Kurtuluş Savaşını Atatürk ile birlikte cephede geçiren fikir öncülüğü yapan aynı Halide Edip’in Türkiye’nin kuruluşu döneminde özellikle harf devrimine karşı olması sebebiyle Mustafa Kemal Atatürk tarafından suikaste uğrayacağından korkarak ülkesini terk edip yıllarca dönememesini ise büyük bir şaşkınlık ve üzüntü ile karşıladım.

Halide Edip benim çok az tanıdığımı yeni yeni anladığım aydın fikir kadını, Sultanahmet Mitinginde yaptığı o efsanevi konuşmanın metnini okuduğum günden beri etten kemikten kahramanım haline geldi. Türkün Ateşle imtihanı dediği Kurtuluş Savaşı sonrasında o döneme ithafen yazdığı Ateşten Gömlek de bu yüzden olsa gerek beni çok etkiledi.

Roman Şişli’nin elit ailelerinden birinin oğlu Peyami’nin Kurtuluş savaşında başına yediği kurşun sonucunda kendini Ankarada bir otel odasında ameliyat için beklerken başından tüm geçenleri ameliyattan önce anlatmayı istemesiyle başlıyor. İstanbulda Harp akademisinde okumakta olan Peyami’nin Yunanlıların İzmir’i işgal edip kuzeni Ayşe dışında kalan tüm aileyi öldürmesi ve kuzenin bu sebepten İstanbul’a gelişiyle birlikte tüm hayatı değişiyor ve kendini İstiklal mücadelesinin içerisinde buluyor.

İzmir’in bu kadar onur meselesi haline geldiğini, Sakarya’nın bu kadar önemli bir muharebeye ev sahipliği yaptığını Ateşten Gömlek’i okuyana kadar anlamamıştım. Oysa Necip Fazıl’ın Sakarya Türküsünü ezbere bilirim ama bilmek ve damarlarında hissetmek farkını ben Ateşten Gömlekle anladım.

Muzika nöbet çalarken bütün Sakarya bana muazzam bir sinema şeridi gibi geliyor. Muzika çalıyor, film takılıyor, dönüyor, Sakarya karanlık içinde kıpkırmızı akıyor.

İnsan bu su misali kıvrım kıvrım akar ya
Bir yanda akan benim öbür yanda Sakarya”

Not: Can yayınlarının basımını Selim İleri sonsözüyle okumanızı tavsiye ederim.

[Tuncer Şengöz · Rating 5 out of 5]

Okumaya başladığımda tereddütlerim vardı; acaba roman karakterleri fazla mı idealize edilmişti? İstiklal Savaşı'nın o ateşli günleri fazla mı abartıyla anlatılmıştı?

İlk bölümlerde romanın ana kahramanları İzmir'li Ayşe, Cemal, İhsan karakterlerinin betimlenmesi tereddütlerimi pekiştirir gibi oldu. Halide Edip Adıvar'ın fazlasıyla yiğit, gözü kara, idealist karakterler yarattığını düşünerek sonraki bölümlere geçtikçe önyargılarımda ne kadar haksız olduğumu fark ettim.

Halide Edip, tarihin son derece sıra dışı bir dönemini anlatıyordu ve bu sıra dışı dönemde yaşayan insanların tam da romanda tasvir edildikleri biçimde heybetli olmalarından daha doğal ne olabilirdi ki?

Ne kadar heybetli olsalar da, romanın kahramanları asla yapay değiller; tam tersine, tüm zaafları ve çelişkileriyle sıcacık ve yanıbaşımızdakiler kadar gerçek insanlar.

Olayların akışı, her bölümde biraz daha hızlanıyor; tıpkı İzmir'e ulaşma ve kurtuluş umudunun kabarması, coşkunlaşması gibi. Akış hızlandıkça da duygu yoğunluğu artıyor, artıyor.

O büyük ideal ve heyecan, kişisel hikayelerle harmanlanıyor. Roman bir duygu seli oluyor, akıyor.

Romanın her bir satırına sinen, "İzmir'e ulaşma" ideali... Bu romanda beni en çok etkileyen bu. Bir idealin insanları nasıl yücelttiği, onlara çelikten bir irade kazandırdığı ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi.

Kitabın son bölümlerindeki savaş sahnelerindeki betimlemeler mükemmel...

"İşte mitralyöz tıkırtıları... İşte top, işte kurşun vızıltıları. İşte mütemadiyen yere serilen atlı ve yaya askerler. Hala korkmuyorum. Ne garip şey... Harpte yegane korkunç şey insanın korkması galiba. Hezimet ve ricat olmayan yerde meğer korku yokmuş. Harp ne basit bir şey."

Romanda geçen eski Türkçe sözcükler beni hiç rahatsız etmedi. Günümüzde kullanılmayan (ya da unutulmaya yüz tutmuş) sözcüklerin karşılıkları dipnotlarda verilmiş. Ben, bu sözcüklerin çoğunu aile büyüklerimden duyduğum için yadırgamadım. Hatta, günümüzde konuşulan dilin ne kadar yavanlaştığını düşünmeden edemedim.

Kitabın en sonunda Selim İleri'nin Sonsöz'ü var. Bu romanla ilgili yazılabilecek en güzel yorum, bu SonSöz'de yazılmış.

Muhakkak okunmalı; sadece edebiyatın tadını çıkartmak için de değil, 1920'lerin ateşli, tutkulu, kararlı, inatçı, devrimci ruhunu yürekten hissedebilmek için...

[Fulya Koylu · Rating 5 out of 5]

Kurtuluş Savaşı’nı anlatan, bana gerçekten o dönemi yansıtan bu kitabı çok sevdim. Bugüne dek yalnızca tarih kitaplarından okuduğum bir dönemi o zamanda yaşayan insanların gözünden okumak beni çok etkiledi. İlk okuduğum Halide Edib romanı ama son olmayacağı kesin.

[Sleepyengineer · Rating 2 out of 5]

Şubatın ilk kitabı... 3 gün oldu bitireli girmeyi unutmuşum. Sevmedim olmadı. Uzun uzun eleştiri yapmaya da mecalim yok.

[Turem · Rating 5 out of 5]

Savaşı gerçekten gören, hisseden bir kadının kitabını okumak tüylerimi diken diken etti. O dönemdeki insalara çok şey borçluyuz. Okurken ağladığım çok sahne oldu. Kelimelerim tükendi şu an.

[şahsenem meriç topçu · Rating 5 out of 5]

tarih kitaplarından koca bir eğitim öğretim hayatım boyunca öğrendiğim hadiseleri , bu kitapla adeta yaşamış oldum.

Sırf Yakup Kadri’ye yazdığı açık mektup, muntazam anlatımıyla Sultan Ahmet mitingi, okurken neredeyse yaşadığım polatlı taarru zuyla bile başlı başına bir cevher bu eser. Dönemin atmosferini birinci ağızan dinlemek,tam 100 yıl sonra. İşte edebiyatın güzelliği ..

Alt metinlerde entellektüel birikimiyle hayran bırakan, bizzat tecrübe ettiği milli destanımızı miras olarak bizlere aktaran Halide Edip Adıvar’ı ve tüm şehitlerimizi minnet ve rahmetle anıyorum.

[Lica · Rating 4 out of 5]

"Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik."

[Renklikalem · Rating 5 out of 5]

“Bu ıssız Anadolu mezarlıklarında ne kadar sevgili bıraktik, geçtik…” Ne kadar sevgili, ne kadar evlat, ne kadar baba, eş, abi, anne, teyze…

Tazecik okuduğum Ateşten Gömlek’i bugüne saklamak istedim. Benim gibi milliyetçilik yönü pek de güçlü olmayan birini bile ağlattınız Halide Edip Hanımcım🩵 İyi ki yazdınız. İyi ki o mücadeleyi böyle kanlı canlı anlattınız. Halide Edip’in önsözüyle ve Selim İleri’nin sonsözüyle nefis bir roman. Anlatmaya gerek yok. Bayramımız kutlu olsun🩵

@edebiyattabiryolcu ile #klasikseverler Ağustos ‘24

#neokudum #atestengomlek #halideedipadivar #kindleokumalari #renklikalemkitap #30agustos #zaferbayrami #tesekkurleratam 🩵

[Mustafa Şahin · Rating 3 out of 5]

Kurtuluş mücadelesi esnasında yazılmış olması sebebiyle ister istemez çok önemli bir kitap. Dönemin yaşayışını, şartlarını ve toplumun nasıl keskin bir hatla ikiye ayrıldığını anlattıktan sonra (Şişli ve İstanbul sayfaları) yavaş yavaş cepheye (Anadolu'ya) gidiyoruz.

Ancak sürekli 'yazayım bir an önce de bitsin' şeklinde bir tavır var ki okurken rahatsız ediyor. Yani, nasıl demeli, sanki Halide Edip aklındaki fikir kaçıp gitmesin diye onca hengamenin ortasında oturmuş ve çok da üstünde duramadan bitirmiş kitabı, en azından bitirdiğini düşünmüş. İşte bu aceleye gelmiş hissini atamadığım için çok da sevemedim ben.

[Denizzz · Rating 5 out of 5]

Kitabın sonsözünde Selim İleri " Edebiyat tarihleri Ateşten Gömlek'in Kurtuluş Savaşı sürüp giderken,henüz sona ermemişken yazıldığını belirtirler.İmparatorluk göçmüş,Ankara hummalı bir çaba içinde.Cepheden izinli gelen Halide Edip yoğun duygulanımların etkisi altında bu ünlü romanını...Kurtuluş savaşının ilk romanını yazmıştır." diyor. Belki de bu sebepten aynı duygu yoğunluğu içinde okudum bu romanı.Elimden bırakamadan,romandaki karakterler,sahneler zihnimde canlanarak sonuna geldim.Dört dörtlük bir edebi eser.

[Rıdvan · Rating 2 out of 5]

Savaşın ortasında bir aşk hikayesi...

Beğenmedim.

[Baris Ozyurt · Rating 4 out of 5]

"Sen de mi ateşe? Hepiniz pervaneler alayı gibi ateşe koşuyorsunuz."

[Bilgen · Rating 3 out of 5]

kurtuluş savaşı döneminde yazılmış bir roman. bir kadın hikayesi olması ve yaşadığım coğrafyada da geçen kısımları olması beni etkiledi. eski kelimeler hikayeye adapte olmayı zorlaştırıyor. her ne kadar aynı dönemde yazılmış romanlara göre bana okuması daha zor gelse de; diğer romanlara göre de anlatımı daha çoşkulu, tutkulu...
roman üç kısımdan oluşuyor.ilk kısım işgal altındaki istanbul ve şişli sosyetesinde geçen yaşam. ki bu kısımdaki hayatı, bence, kemal tahir esir şehrin insanlarında daha ustaca işlemiş. ikinci kısım kurtuluş savaşı için anadoluya geçiş. bu kısım adapazarı ve çevresinde geçiyor. son kısım da cephede kurtuluş savaşını anlatıyor. savaş sahnelerini gerçekten yaşıyor gibi hissettiren bir anlatımı var halide edibin. sanki albay ihsanla orduyu komuta ettim, hemşire ayşeyle hastalara yardım ettim.
hikaye vuruculuğunu coşkusundan alıyor bence.

[Gülfem Teke · Rating 4 out of 5]

Gözler dolarken beklenmeyen plot twist?

[Öznur Fidan · Rating 4 out of 5]

Halide Edip gibi savaş kahramanının Milli Mücadele’yi en iyi şekilde aktarmayı amaçlayıp da vatan sevgisi uğruna değil de aşkının gözüne gitmek amaçlı savaşa katılan bir avuç gencin hikayesine indirgenmesi benim için beklenmedik oldu bu gençlerin içinde sadece Kurtuluş Savaşı’nın ateşinin yanmasını görmeyi beklerdim ama üzerlerine giydikleri Ateşten Gömlek aşkın ateşiymiş…

[Tugba Oz · Rating 4 out of 5]

Güzel bir hikaye, güzel bir son, konu itibariyle akıcı bir kitap fakat ne yazık ki anlatımda kullanılan sözcükler çok eski olduğu için hikayeye tam girememişim gibi hissettim. Mesela karakterlerin duygularını betimlerken kullanılan kelimeler yabancı olduğu için duyguların ayrıntılarını anlamakta zorlandım. Aynı şekilde olayların da... evet, kitabın arkasında bir sözlük var fakat bazı sözcükleri bu sözlükte bulamadım, bulsam da sürekli arkaya bakmak zorunda kaldığım için okumam sekteye uğradı. Ama hangisi daha iyi emin değilim; asıl metne bağlı kalıp sözlük yayımlamak mı, yoksa metni güncelleştirmek mi?

Anlatım dışında dediğim gibi hikaye güzeldi. Bana o dönemin zorluklarını bir kere daha yaşattı, içimdeki milli duyguları uyandırdı.

[Oben · Rating 2 out of 5]

Kurtuluş savaşına katılan erkeklerin ana motivasyonun vatan, vs değil de Ayşe olduğu ilginç bir roman.
Ayşe olmasa, İzmir’den çıkıp gelmese Şişli’de takılmaya devam edecek karakterler Ayşe için savaşmaya gidiyor. Bu da yetmiyor cephede bir başka kadın (hatta çocuk, Kezban) için kıskançlıktan birbirine düşüyor, düşman oluyorlar.
Öyle ki Yunan’ı bırakıp birbirlerine saldırmayı göze alıyorlar.

Halide Edip’in kurtuluş savaşını bu şekilde anlatmayı tercih etmesini yadırgadım. Böylesi bir anlatının olduğu romanın göklere çıkartılmasını ise daha fazla yadırgadım.
Ne anlatı, ne karakterler, ne karakter gelişimi ne de savaş atmosferi, betimlemeler beni hiç etkilemedi.
Oldukça vasat geldi.

Romanın finali ise ayrı bir fecaat. Selim İleri son sözünde yorumladığı gibi yaşananların sadece bir kabus olduğunu ileri sürmek için mi böyle bir final yapılmış emin değilim. Zira var olmayanlar sadece Ayşe ve İhsan.
Peyami’nin bunları kurması ne savaşı, ne de yaşananları bir kabus gibi gösteriyor. Olsa olsa Peyami’nin kurduğu aşk hikayesinin bir kabus olduğunu gösterir bu. Keşke öyle olsaydı da bu yapay ve lüzumsuz aşk hikayesine bu kadar maruz kalmasaydık.

[Sude Nur · Rating 3 out of 5]

Nasıl bir şey bekliyordum pek bilmiyorum ama bu sonu beklemediğim kesindi. Kitaba adapte olmak bir hayli zordu çünkü bilmediğim keliemelere bakarken kafamın karışmasına mani olamadım. Beni bir türlü içine çekemeyen bir kitaptı. Özellikle sonunda şok oldum. Ama bir Türk klasiğidir okunabilir. Halide Edip’e başka bir kitabında şans vermeyi deneyeceğim.

[Gunce · Rating 3 out of 5]

Kurtuluş mücadelesini çok yoğun hislerle anlatması ve o dönemi yansıtması açısından önemli bir kitap olduğu kesin. Ama bir roman olarak değerlendirirsek ben kurgu olarak çok güçlü bulmadım.

[Ayşe buse · Rating 3 out of 5]

Yeni bitirdiğim bu kitap hakkında düşüncelerimi toplayabilecek miyim bakalım.
100 yıllık bir büyüyü okurken, cumhuriyetin geri kalan yıllarında Halide Edib'e bu romanı yazdıran duygulardan ne kadar uzaklaştığımızı düşündüm. Dini, ırkı, siyasi görüşü fark etmeksizin bir vatanda yaşayan insanların kendi vatanlarını canları uğruna savunduğunu okumak şu zamanın şartlarında o kadar imkansız geldi ki bana. :")
Halide Edib her sene sadece bir kitabını okuyarak sindirebileceğim, çok özel bir yazar benim. Ateşten Gömlek, Türk edebiyatının Milli Mücadele döneminde Kurtuluş Savaşı için yazılan onlarca kitabın arasında sıyrılıp çıkıyor. Bunun tek sebebi ilk yazılan kitap olması değil. Hikayenin içinde kadınların da varlıklarını sürdürebilmeleri, kadınları yazarken onlara olan yaklaşımı bu romanı apayrı kılıyor. Erkek bir yazar tarafından yazılsa İzmir kızı Ayşe'nin oldukça farklı sıfatlarla adlandırılacağının farkındayım. Fakat o çağda bu kadınların da kendilerini anlatabilmesi için hikayesini böyle kurgulayan Halide Edib'i sevmekten başka ne yapabilirim ki.
Bir süre daha yemyeşil orman gözlü İzmir kızı Ayşe'yi, Ayşe için her şeyi göze alabilecek İhsan'ı ve Peyami'yi düşünüp duracağım sanırım.
Sonu yüzünden puan kırmak zorundaydım kimse kusura bakmasın. Nasıl bu hikayeyi beyindeki kurşunun yarattığı halüsinasyonlara bağlayabilirsin Halide Edib aklım almıyor. :(
Bu senenin Halide Edib'ine elveda deyip yeni kitaplara ilerlemek istiyorum.
P.S: Kitabın başındaki mektup o kadar büyüleyiciydi ki...

[Tolga Turan · Rating 5 out of 5]

Ilkokulda ortaokulda anlatilan dunya harbi yenilgisini ve kurtulus savasi zaferini bu kitapla tekrar yasadim. Dunya harbini kazanan devletler ayaklarini bogazimiza basmislar ve milletimize askerimize halkimiza buyuk acilar yasatmislar. Kitap bu haldeki miletimizin ve askerimizin insanustu bir gayretle toparlanmasini ve iman kuvvetiyle ve Haliklarinin yardimiyla bu Atesten Gomlegi giymesini anlatiyor. Kitap kelime anlamiyla savasin icinde yazilmis, bu yuzden sonradan yazilan istiklal savasi romanlarindan farkli. Halide Edib bir kadin bir aydin olmasina ragmen cepheye katiliyor ve bir ara icin dondugu Ankara'da romani daha zaferi gormeden yaziyor. Romanda savasin en agir zamaninda olumle burun burunayken bile insanin sevgiye ve umuda ihtiyacini goruyoruz. En begendigim kismi Ihsan ve Aysenin, milli mucadeleyi asklarinin onune koyup onu yasayamadan sehit olduklarinda hastanede biraraya gelip yan yana yatmalariydi. Romanin en sonunda yazar Ihsan ve Ayse'nin varliklarina Peyaminin bir hayali olarak bir suphe golgesi veriyor ve onlari sehit olan diger isimsiz kahramanlarin arasina katiyor.

[yagmur · Rating 3 out of 5]

Bu kitaba başlarken sadece eksik kalmış bir kültür açığını kapatmayı amaçlamıştım. Milli Mücadele ve cumhuriyetin kuruluş dönemini pek çok referans kitap ile farklı açılarını okudum. Ancak bir roman okumanın duygusal bütünlüğüyle okuduğum şeylere adeta tanık olduğumu hissettim.

Karakterlerin kendilerinin ötesinde temsil ettikleri, vatanın ve insanın betimlemesi her şeyiyle özenle dizilmiş parçalardı ancak birbirleriyle arasında bağ kurulamamıştı. Bu bağsızlık belki de okurken sizi rahatsız eden şey oluyor. Romanın en bütün, ki bence en leziz, bölümü İhsan’ın Ayşe’ye olan aşkını Peyami’ye anlattığı sayfalardır. Uçtan uca size umudu ve çaresizliği hissettirir.

Bu romanı daha erken okumayı isterdim, çünkü şu anki fikrime ve benliğime bir etkisi olmadı. Ama lisedeki bana başka bir güzel olurmuş.

[Pelin Atici · Rating 4 out of 5]

İlk defa bir Kurtuluş Savaşı romanı okudum ve o da tesadüfen Kurtuluş Savaşı hakkında yazılmış ilk roman oldu. Kitap eski Türkçe'yle yazıldığı için başlarda konsantre olmakta biraz zorluk çeksem de, çoğu eski kelimenin her sayfanın altında dipnot olarak anlamı verildiği için bir süre sonra bu duruma alıştım. En azından benim okuduğum yayınevi eserin orijinal halini bozmayarak böyle bir yöntem belirlemiş ve bence güzel olmuş. Hatta baya eski Türkçe kelime öğrendim denilebilir :) Kitapta savaşın içinde bir aşk hikayesi geçiyor, hatta kitaptaki herkes tek bir kadına aşık diyebiliriz. Bu durum başlarda beni biraz rahatsız ettiyse de gittikçe savaşın acımasızlığının içinde bu aşk hikayesini bütün çaresizliğiyle hissettiriyor bize yazar. Bazı savaş sahneleri çok güzel betimlenmiş, gözümde canlanan sahneler çoğu savaş filminden daha gerçekçiydi diyebilirim. Tabi bu savaşın bizim savaşımız olması, ülkeyi işgal eden emperyalist sömürgecilere karşı yapılması bu durumun duygularıma daha çok dokunmasına da yol açtı. Bahsettiğim bir kaç olumsuz noktası nedeniyle 1 puan kırdım.