What do you think?
Rate this book
Jak dawniej leczono, czyli plomby z mchu i inne historie
Ta skrząca się czarnym humorem książka w pasjonujący sposób opisuje najdziwniejsze i najbardziej przerażające koncepcje medyczne od starożytności do XIX wieku. Wspomniano w niej również o lekarzach, uczonych i myślicielach, którzy nieświadomie przyczynili się do zacofania w zakresie teorii i praktyki medycznej, zwalczając schorzenia wraz z… pacjentami, z niemal komicznym zapałem i łatwymi do przewidzenia rezultatami. Przeraża fakt, że „specjaliści”, o których mowa w książce, w swoich czasach należeli do czołowych autorytetów w dziedzinie medycyny.
Po tej publikacji zupełnie inaczej spojrzymy na naszą służbę zdrowia…
Po tej publikacji zupełnie inaczej spojrzymy na naszą służbę zdrowia…
224 pages, Paperback
First published July 2, 2013
231 people are currently reading
1543 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 115 reviews
October 15, 2025
تاریخچه جذابی از پروسیجرها و اتفاقات پزشکی بود. مدتها بود حین خواندن کتابی اینهمه بهم خوش نگذشته بود.
تکهتکه از کتاب و اتفاقاتش برا خودم نوت برداشتم و یه سریش رو اینجا حین خواندن و یکمم تو کانالم گذاشتم. درنهایت باز بگم که نویسنده خیلی بامزه و به مقدار کافی نوشته بود.
مهر۱۴۰۴
تکهتکه از کتاب و اتفاقاتش برا خودم نوت برداشتم و یه سریش رو اینجا حین خواندن و یکمم تو کانالم گذاشتم. درنهایت باز بگم که نویسنده خیلی بامزه و به مقدار کافی نوشته بود.
مهر۱۴۰۴
April 10, 2022
Strange Medicine: A Shocking History of Real Medical Practices Through the Ages
by Nathan Belofsky
This was some interesting stuff! Totally gross, terrifying, what-were-they-thinking vibe throughout the book! Especially the rich people! They seemed to get the latest fad surgery just to get it! Yikes!
It started out with just the medical ideas of the time then the treatments and surgeries. It went through time, can't remember the date when it started but ended in 1900s.
I had read about some of these things before but most of this was new to me and I read a lot of this weird stuff! Lol!
Really enjoyed it! I got this on Chirp and narration was terrific!
by Nathan Belofsky
This was some interesting stuff! Totally gross, terrifying, what-were-they-thinking vibe throughout the book! Especially the rich people! They seemed to get the latest fad surgery just to get it! Yikes!
It started out with just the medical ideas of the time then the treatments and surgeries. It went through time, can't remember the date when it started but ended in 1900s.
I had read about some of these things before but most of this was new to me and I read a lot of this weird stuff! Lol!
Really enjoyed it! I got this on Chirp and narration was terrific!
June 2, 2023
Holy moly! So much of what they did in the past… is just the pure essence of “YIKES!!”. 😬 😱
This book is informative, but… well… Just be sure that you have a strong stomach before you start listening to it. (The narrator of this audiobook was very good.)
On a lighter note, I am now even More thankful to be alive in this day and age instead of the past days of yore. 🙏 🥹
I mean, I know we’ve got our troubles and things are far from perfect - but Sheesh! Medicine and doctors were just plain crazy back then!!
So if I ever wind up sucked back through time due some wacky high-jinx and shenanigans of a wandering time traveler and get dumped back anywhere from 100 to 5000 years ago, I’m going to find me an herbalist/village wise woman to treat any illness I develope whilst stuck in the past. Hmph! At least I’d have a better chance of surviving by drinking some tisanes rather than undergoing any of what was described in this book.
This book is informative, but… well… Just be sure that you have a strong stomach before you start listening to it. (The narrator of this audiobook was very good.)
On a lighter note, I am now even More thankful to be alive in this day and age instead of the past days of yore. 🙏 🥹
I mean, I know we’ve got our troubles and things are far from perfect - but Sheesh! Medicine and doctors were just plain crazy back then!!
So if I ever wind up sucked back through time due some wacky high-jinx and shenanigans of a wandering time traveler and get dumped back anywhere from 100 to 5000 years ago, I’m going to find me an herbalist/village wise woman to treat any illness I develope whilst stuck in the past. Hmph! At least I’d have a better chance of surviving by drinking some tisanes rather than undergoing any of what was described in this book.
August 6, 2013
Love all the awful tidbits, but this book could have used a better editor to make it easier to read as a whole work (rather than just the scattershot collection it is). Also the trying-hard-to-be-flip tone was mildly irritating at times.
November 14, 2016
it isn't that there aren't interesting topics or gruesome stories in here, it's the way they are presented. I'd almost compare it to a joke book because each story (tidbit is probably a better word) is so short and in no real clear order to speak of. You don't feel like you've sank your teeth into anything substantial and you don't remember much with no flow from topic to topic.
June 18, 2021
This was a very interesting read. I do believe that the title of the book is very accurate. This is very strange.
Some of the historical medical devices, techniques, and procedures are frightening. More so when you realize that so many medical advances have taken place in the last 100 years.
Very entertaining read, very educational and fascinating.
Some of the historical medical devices, techniques, and procedures are frightening. More so when you realize that so many medical advances have taken place in the last 100 years.
Very entertaining read, very educational and fascinating.
March 24, 2025
„Od starożytnej Grecji aż po wiek XIX medycyna wyrządzała ludziom więcej złego niż dobrego, bardziej szkodząc, aniżeli pomagając.”
Myślę, że cytat ten dobrze obrazuje zawartość książki. Autor przedstawia nam przeróżne ciekawostki medyczne, ukazując powstanie medycyny, z którą stykamy się obecnie. Aby leczenie było na tak wysokim poziomie, niestety musiało przejść trudną drogę. W większości były to nieudane eksperymenty, magiczne rytuały czy nawet tortury.
Dowiemy się tu o wielu zaskakujących metodach radzenia sobie z problemami zdrowotnymi, popartymi cytatami, od starożytności aż po wiek XIX. Nie zabraknie kontrowersyjnych praktyk czy dziwacznych zastosowań np. mchu z czaszki straconego nieboszczyka, jako lekarstwa na wszystko… Pomysłowość medyków z poprzednich epok, nie miała granic. Najbardziej sprawdzało się to, co jeszcze nie zostało przez nikogo użyte.
Lektura podzielona jest na chronologiczne rozdziały, które zbierają wiele krótkich „historyjek”, ciekawostek, opowiadań. Czyta się to szybko, ale mnie osobiście czasami dość ciężko, z racji ogólnego chaosu. Historie nie łączą się w żaden sposób, niektóre są bardzo chaotyczne, na co wpływa zdecydowanie słaba stylistyka. Trochę taki zbiór przykuwających uwagę medycznych ciekawostek „wyciętych z Wikipedii”.
Niemniej książkę polecam, dużo można dowiedzieć się o nieukształtowanym, surowym świecie medycyny.
Myślę, że cytat ten dobrze obrazuje zawartość książki. Autor przedstawia nam przeróżne ciekawostki medyczne, ukazując powstanie medycyny, z którą stykamy się obecnie. Aby leczenie było na tak wysokim poziomie, niestety musiało przejść trudną drogę. W większości były to nieudane eksperymenty, magiczne rytuały czy nawet tortury.
Dowiemy się tu o wielu zaskakujących metodach radzenia sobie z problemami zdrowotnymi, popartymi cytatami, od starożytności aż po wiek XIX. Nie zabraknie kontrowersyjnych praktyk czy dziwacznych zastosowań np. mchu z czaszki straconego nieboszczyka, jako lekarstwa na wszystko… Pomysłowość medyków z poprzednich epok, nie miała granic. Najbardziej sprawdzało się to, co jeszcze nie zostało przez nikogo użyte.
Lektura podzielona jest na chronologiczne rozdziały, które zbierają wiele krótkich „historyjek”, ciekawostek, opowiadań. Czyta się to szybko, ale mnie osobiście czasami dość ciężko, z racji ogólnego chaosu. Historie nie łączą się w żaden sposób, niektóre są bardzo chaotyczne, na co wpływa zdecydowanie słaba stylistyka. Trochę taki zbiór przykuwających uwagę medycznych ciekawostek „wyciętych z Wikipedii”.
Niemniej książkę polecam, dużo można dowiedzieć się o nieukształtowanym, surowym świecie medycyny.
July 2, 2013
As I was reading this book I was telling my husband about all of the different techniques throughout the ages of time that the many physicians believed in for treating the many ailments that people had. For example: If you wanted to cure your teeth grinding the back in the 460BC era then you might have been instructed to sleep next to a human skull for seven days while kissing and licking it for the duration of the seven days.
Another well known doctor was Dr. Benjamin Rush. Dr. Rush was really known for his treatment of the mentally ill. He would pour acid on the patient’s back and cut them with a knife. He would keep the patient’s wounds open for months or even years. He thought that this would smooth the progress of dispelling the discharge from the patient’s brain and in essence cure them. He also recommended starving the patients hearing that this helped wild elephants in India.
My husband at one point turned to me and said “Why was I reading this book?” I told him because I wanted to read up on the different medical practices and I thought this book sounded interesting. Well I can tell you that you will not be bored reading this book. In fact, this book is more of a read out loud type of book. Strange Medicine is like visiting The Museum of Questionable Medical Devices without actually visiting the museum. This book is worth every penny.
Another well known doctor was Dr. Benjamin Rush. Dr. Rush was really known for his treatment of the mentally ill. He would pour acid on the patient’s back and cut them with a knife. He would keep the patient’s wounds open for months or even years. He thought that this would smooth the progress of dispelling the discharge from the patient’s brain and in essence cure them. He also recommended starving the patients hearing that this helped wild elephants in India.
My husband at one point turned to me and said “Why was I reading this book?” I told him because I wanted to read up on the different medical practices and I thought this book sounded interesting. Well I can tell you that you will not be bored reading this book. In fact, this book is more of a read out loud type of book. Strange Medicine is like visiting The Museum of Questionable Medical Devices without actually visiting the museum. This book is worth every penny.
August 21, 2021
Kto nie słyszał słynnej wypowiedzi Paracelsusa: Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną. A kto słyszał, że ów człeczyna wierzył w elfy? Albo Ilja Mieczników - ten sam, który zaobserwował zjawisko fagocytozy (Nagroda Nobla 1908 r.), był także zdania, że nasze jelito grube jest przeżytkiem i - o ile jest to wskazane - należy je usuwać. Oj, takie faux pas, lepiej to przemilczeć. Ta książka zawiera więcej takich niewygodnych anegdot - niektóre są przerażajace (tych jest więcej), inne zabawne. Szkoda, że tak ciekawy temat został przedstawiony w sposób niedbały o formę i zupełnie, ale to zupełnie bez polotu.
June 5, 2014
Reading this book will render you speechless, queasy, aghast, disgusted and amazed. You will laugh, cringe, shudder and squeal. Medical practices through the ages were nothing short of barberic and it's no wonder prior generations grew up with a fear of doctors. Having babies at home was safer and healthier than having them at a hospital. Teething necklaces for infants contained mercury and most babies died of mercury poisoning. Bind books with human skin was an acceptable hobby and there are 3 volumes in Harvard's medical library. Wet dreams were thought to cause, among other things, insanity. The cures that were attempted included crushed ice, lead girdles, electrical shock and hot needles to the groin as well as hot sand, wool soaked in turpentine and a varied assortment of penis rings. Until 1830, patients were examined fully clothed or not at all. Women were never touched. The cures for insanity are so very numerous and outrageous, I can't even begin to comprehend the thought processes involved.
After reading this book, you'll never again wonder why they call it a medical "practice".
After reading this book, you'll never again wonder why they call it a medical "practice".
Read
September 30, 2019Tohle bylo fakt zajímavý. A taky docela nechutný :D
January 30, 2024
This book simply reports the “facts” of the history of strange medicine through the ages. There is no interpretation, commentary, or additional info given other than the reporting of what some claimed to have happened. I use “facts” loosely because all of the book reports fantastical events and it’s incredibly difficult to understand whether the author is reporting a factual account or something utterly ridiculous that historical physicians claimed to have happened.
Two stars instead of one because this is the type of book you put on the back of the toilet for an entertaining short read during bathroom time around Halloween.
Two stars instead of one because this is the type of book you put on the back of the toilet for an entertaining short read during bathroom time around Halloween.
October 28, 2025
truly amazed at how doctors relied so much on urine to cure things!
April 1, 2025
https://www.instagram.com/obiektywnak...
Gdybym musiała do czegoś porównać jakość i znajomość medycyny pośród dawnych "lekarzy", (czyli tak po prawdzie szamanów i szarlatanów, o których pisze Nathan Belofsky), to skłaniałabym się do "wiedzy" przekazywanej na ucho pod trzepakiem, wobec której te nieco starsze roczniki zadawały w listach pytania do gazet typu "Bravo". Nie jest niczym trudnym uświadomić sobie fakt, że szeroko pojęta nauka, to eksperymentowanie i wyciąganie wniosków z błędów, zwłaszcza jeżeli chodzi o zdrowie. Choć autor niestety nie pokusił się o opisanie "praktyk", które miały miejsce podczas drugiej wojny światowej, to dostarczył swoim czytelnikom wiele znakomitych, choć niekiedy przerażających przykładów tego, jak można robić innych w bambuko i jeszcze na tym zarobkowo skorzystać. A zmarły pacjent jako efekt uboczny owego "leczenia", to tylko mały i niekoniecznie istotny szczegół, o ironio.
"Jak dawniej leczono" to tytuł, który zaliczymy do gatunków takich jak reportaż, literatura popularnonaukowa, czy historia. W przeciwieństwie do podobnych książek na rynku ta została napisana w intrygujący sposób, dzięki użyciu czarnego humoru i sporej ilości niewygodnych dla świata ciekawostek. Nie jest to typowa wtórna konstrukcja, która nudziłaby odbiorców już od samego początku. Wbrew pozorom tekst wcale nie należy do najprostszych do przyswojenia i niektórym może się nawet kojarzyć z prasą tabloidową, ze względu na ogólne wzbudzanie sensacji. Warto jednak zwrócić uwagę, że nie wpływa to na jakość, dzięki czemu lektura jest ekscytująca i zaskakująca. Jeżeli jednak oczekiwaliście nieco innej pracy, która ma przedstawiać ciekawostki bardziej na poważnie, to owszem, znajdziecie na rynku lepsze pozycje, bardziej dopasowane pod specjalistyczny wydźwięk i medyczny żargon.
Długa droga, jaką przebyła medycyna od czasów starożytnych, to zaiste niezwykłe zjawisko, które częściowo możemy zaobserwować właśnie dzięki tej książce. Setki szarlatanów, którzy przez wieki zamordowali swoją "pomocą" tysiące ofiar, byli w swoich kręgach uważani za ludzi nauki, oraz byli ogromnie poważani wśród społeczeństwa. W rzeczywistości z pomocą metody prób i błędów usiłowali "pomagać" chorym, co niezbyt często odnosiło oczekiwany skutek. Na ów proceder ogromny nacisk ludzi na wiarę i zabobony, które to miały uzdrawiać, czy też trzymać najróżniejsze choróbska z dala od zdrowych. Autor przedstawia wszystko rzeczowo, prezentując fakty bez zbędnej otoczki. Zresztą interesującą sprawą jest fakt ogromnej bibliografii, znajdującej się na samym końcu publikacji, co świadczy o ogromie pracy, a także o świetnym research'u. Z pewnością ucieszy to wiele osób, zwłaszcza że w ostatnim czasie wyszukiwanie informacji, które to jest często niezbędne do stworzenia poprawnego tekstu, zwyczajnie straciło na znaczeniu. Nathan Belofsky udowadnia jednak, że gdyby podszedł do tego "po łebkach", to z pewnością nie udałoby się mu stworzyć "Jak dawniej leczono". Piąte wydanie tego tytułu w naszym kraju, tylko potwierdza, że to książka warta przeczytania.
Zaskakującą rzeczą jest także to, jak kiepskie podejście do higieny i sterylności mieli ludzie, żyjący w tamtych odległych czasach. Zrozumiały był brak dostępu do informacji, ogólna nieświadomość, czy skrajna ignorancja, jednak nie mogę pozbyć się negatywnego wrażenia i cisnącego się na usta "fuj!". Brud był praktycznie wszechobecny, przez co nikt nie robił sobie z tego czegoś, co spędzałby sen z powiek. A praktyki takie jak amputacje, czy trepanacje będące na początku dziennym, tylko przybliżały pechowych pacjentów do nieuchronnego końca, dodatkowo zapewniając zakażenia. Czy robi to wrażenie? A jakże! W końcu ciężko sobie wyobrazić, co musieli przechodzić "pacjenci" przez te kilkaset lat, zanim w grę zaczęła wchodzić dezynfekcja, sterylizacja narzędzi, czy środki przeciwbólowe.
Konstrukcja tekstu może sprawiać wrażenie nieuporządkowanej albo wręcz niespójnej, co zdecydowanie uniemożliwia czerpanie pełnej radości z lektury, zwłaszcza jeżeli ktoś z was należy do osób, stawiających na chronologię. Nie zaznamy też typowo naukowego podejścia, w wyniku czego otrzymamy tekst pełen ironii, ciekawostek i absurdów, w które ciężko uwierzyć, bez długiego tłumaczenia i przekonywania, czy sięgania po wiele faktów historycznych, gdzie można bezpośrednio przeczytać o owych przerażających praktykach. Jednym z takich przykładów (choć na samym końcu książki), jest zabieg lobotomii, "wynaleziony" przez Antónia Egasa Moniza. Myślę, że komentarz wobec tej wątpliwie moralnej pseudo procedury jest zbędny. Zainteresowanych odsyłam do wyszukiwarki, gdzie można zapoznać się z procedurą i jej konsekwencjami. Innymi kwiatkami są również opisywane przez autora elektrowstrząsy, upuszczanie krwi, używanie wobec chorego myszy (na wiele sposobów), czy amputacje na czas. Doprawdy, zdumiewający jest fakt, jakim cudem ludzkość sama się nie wykończyła.
Przedstawiony świat, choć jak najbardziej realny (co może być dla niektórych trudne do uwierzenia), jest brutalny, pełen wyzysku i o dziwo przedstawia pogoń za wiedzą. Choć przedstawione sposoby i cele nie są do końca etyczne, to nie można części "autorów" tych niecnych praktyk odebrać tego, że mieli realny wpływ na rozwój medycyny i wydłużenia średniej długości życia człowieka. Autor prezentuje wszystkie informacje niemal satyrycznie, przez co łatwo można odnaleźć się w przedstawionych procedurach i etapach historii. Opisy są rzetelne oraz bez przerwy zaskakują swoistą absurdalnością i niekiedy oderwaniem od rzeczywistości. Łatwo można przepaść podczas czytania tego tytułu, dodatkowo obciążając się głodem informacji, wobec opisywanych praktyk, podejścia i dziwnie mocnej wiary w szarlatanów.
Bez bibliografii książka liczy około 180 stron, więc z łatwością można przeczytać ją w jedno popołudnie. Mój egzemplarz po przeczytaniu nosi ślady użytkowania, choć obchodziłam się z nim raczej ostrożnie i łagodnie. W środku nie zauważyłam żadnych błędów i literówek, co dodatkowo wpływa na moją pozytywną opinię o tym tytule. Choć w środku nie znajdziemy żadnych ilustracji, zdjęć i rycin, które dodatkowo spotęgowałyby moją ocenę, to treść broni się sama. Trochę szkoda, zwłaszcza że mogłoby to wizualizować niektóre przyrządy, czy sytuacje.
Adresatem książki będzie z pewnością osoba nieco starsza, która interesuje się szeroko pojętym rozwojem medycyny, oraz jak ten rozwój przebiegał przez wiele, wiele wieków. Zadowoleni będą ci czytelnicy, którzy lubują się w ironii, oraz nie mają nic przeciwko dziesiątkom ciekawostek i absurdów. Po zakończonej lekturze, odbiorców będą nachodzić różne wnioski i refleksje, przy czym wiele z nich będzie się skupiać na tym, że dzisiejsza służba zdrowia (o dziwo), nie jest jednak aż taka zła. Choć jest to bardzo indywidualna, a zarazem kontrowersyjna kwestia, to umówmy się- dzisiaj nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie otwarcie eksperymentować na pacjentach, tak jak miało to miejsce w sytuacjach przedstawionych w książce.
Ostatnią rzeczą, o której chcę napisać, jest nabyte przekonanie w związku z treścią książki, że przetrwają tylko najsilniejsi. W odniesieniu do tych historii brzmi to nad wyraz brutalnie, prześmiewczo i bardzo ironicznie.
Współpraca recenzencka.
Gdybym musiała do czegoś porównać jakość i znajomość medycyny pośród dawnych "lekarzy", (czyli tak po prawdzie szamanów i szarlatanów, o których pisze Nathan Belofsky), to skłaniałabym się do "wiedzy" przekazywanej na ucho pod trzepakiem, wobec której te nieco starsze roczniki zadawały w listach pytania do gazet typu "Bravo". Nie jest niczym trudnym uświadomić sobie fakt, że szeroko pojęta nauka, to eksperymentowanie i wyciąganie wniosków z błędów, zwłaszcza jeżeli chodzi o zdrowie. Choć autor niestety nie pokusił się o opisanie "praktyk", które miały miejsce podczas drugiej wojny światowej, to dostarczył swoim czytelnikom wiele znakomitych, choć niekiedy przerażających przykładów tego, jak można robić innych w bambuko i jeszcze na tym zarobkowo skorzystać. A zmarły pacjent jako efekt uboczny owego "leczenia", to tylko mały i niekoniecznie istotny szczegół, o ironio.
"Jak dawniej leczono" to tytuł, który zaliczymy do gatunków takich jak reportaż, literatura popularnonaukowa, czy historia. W przeciwieństwie do podobnych książek na rynku ta została napisana w intrygujący sposób, dzięki użyciu czarnego humoru i sporej ilości niewygodnych dla świata ciekawostek. Nie jest to typowa wtórna konstrukcja, która nudziłaby odbiorców już od samego początku. Wbrew pozorom tekst wcale nie należy do najprostszych do przyswojenia i niektórym może się nawet kojarzyć z prasą tabloidową, ze względu na ogólne wzbudzanie sensacji. Warto jednak zwrócić uwagę, że nie wpływa to na jakość, dzięki czemu lektura jest ekscytująca i zaskakująca. Jeżeli jednak oczekiwaliście nieco innej pracy, która ma przedstawiać ciekawostki bardziej na poważnie, to owszem, znajdziecie na rynku lepsze pozycje, bardziej dopasowane pod specjalistyczny wydźwięk i medyczny żargon.
Długa droga, jaką przebyła medycyna od czasów starożytnych, to zaiste niezwykłe zjawisko, które częściowo możemy zaobserwować właśnie dzięki tej książce. Setki szarlatanów, którzy przez wieki zamordowali swoją "pomocą" tysiące ofiar, byli w swoich kręgach uważani za ludzi nauki, oraz byli ogromnie poważani wśród społeczeństwa. W rzeczywistości z pomocą metody prób i błędów usiłowali "pomagać" chorym, co niezbyt często odnosiło oczekiwany skutek. Na ów proceder ogromny nacisk ludzi na wiarę i zabobony, które to miały uzdrawiać, czy też trzymać najróżniejsze choróbska z dala od zdrowych. Autor przedstawia wszystko rzeczowo, prezentując fakty bez zbędnej otoczki. Zresztą interesującą sprawą jest fakt ogromnej bibliografii, znajdującej się na samym końcu publikacji, co świadczy o ogromie pracy, a także o świetnym research'u. Z pewnością ucieszy to wiele osób, zwłaszcza że w ostatnim czasie wyszukiwanie informacji, które to jest często niezbędne do stworzenia poprawnego tekstu, zwyczajnie straciło na znaczeniu. Nathan Belofsky udowadnia jednak, że gdyby podszedł do tego "po łebkach", to z pewnością nie udałoby się mu stworzyć "Jak dawniej leczono". Piąte wydanie tego tytułu w naszym kraju, tylko potwierdza, że to książka warta przeczytania.
Zaskakującą rzeczą jest także to, jak kiepskie podejście do higieny i sterylności mieli ludzie, żyjący w tamtych odległych czasach. Zrozumiały był brak dostępu do informacji, ogólna nieświadomość, czy skrajna ignorancja, jednak nie mogę pozbyć się negatywnego wrażenia i cisnącego się na usta "fuj!". Brud był praktycznie wszechobecny, przez co nikt nie robił sobie z tego czegoś, co spędzałby sen z powiek. A praktyki takie jak amputacje, czy trepanacje będące na początku dziennym, tylko przybliżały pechowych pacjentów do nieuchronnego końca, dodatkowo zapewniając zakażenia. Czy robi to wrażenie? A jakże! W końcu ciężko sobie wyobrazić, co musieli przechodzić "pacjenci" przez te kilkaset lat, zanim w grę zaczęła wchodzić dezynfekcja, sterylizacja narzędzi, czy środki przeciwbólowe.
Konstrukcja tekstu może sprawiać wrażenie nieuporządkowanej albo wręcz niespójnej, co zdecydowanie uniemożliwia czerpanie pełnej radości z lektury, zwłaszcza jeżeli ktoś z was należy do osób, stawiających na chronologię. Nie zaznamy też typowo naukowego podejścia, w wyniku czego otrzymamy tekst pełen ironii, ciekawostek i absurdów, w które ciężko uwierzyć, bez długiego tłumaczenia i przekonywania, czy sięgania po wiele faktów historycznych, gdzie można bezpośrednio przeczytać o owych przerażających praktykach. Jednym z takich przykładów (choć na samym końcu książki), jest zabieg lobotomii, "wynaleziony" przez Antónia Egasa Moniza. Myślę, że komentarz wobec tej wątpliwie moralnej pseudo procedury jest zbędny. Zainteresowanych odsyłam do wyszukiwarki, gdzie można zapoznać się z procedurą i jej konsekwencjami. Innymi kwiatkami są również opisywane przez autora elektrowstrząsy, upuszczanie krwi, używanie wobec chorego myszy (na wiele sposobów), czy amputacje na czas. Doprawdy, zdumiewający jest fakt, jakim cudem ludzkość sama się nie wykończyła.
Przedstawiony świat, choć jak najbardziej realny (co może być dla niektórych trudne do uwierzenia), jest brutalny, pełen wyzysku i o dziwo przedstawia pogoń za wiedzą. Choć przedstawione sposoby i cele nie są do końca etyczne, to nie można części "autorów" tych niecnych praktyk odebrać tego, że mieli realny wpływ na rozwój medycyny i wydłużenia średniej długości życia człowieka. Autor prezentuje wszystkie informacje niemal satyrycznie, przez co łatwo można odnaleźć się w przedstawionych procedurach i etapach historii. Opisy są rzetelne oraz bez przerwy zaskakują swoistą absurdalnością i niekiedy oderwaniem od rzeczywistości. Łatwo można przepaść podczas czytania tego tytułu, dodatkowo obciążając się głodem informacji, wobec opisywanych praktyk, podejścia i dziwnie mocnej wiary w szarlatanów.
Bez bibliografii książka liczy około 180 stron, więc z łatwością można przeczytać ją w jedno popołudnie. Mój egzemplarz po przeczytaniu nosi ślady użytkowania, choć obchodziłam się z nim raczej ostrożnie i łagodnie. W środku nie zauważyłam żadnych błędów i literówek, co dodatkowo wpływa na moją pozytywną opinię o tym tytule. Choć w środku nie znajdziemy żadnych ilustracji, zdjęć i rycin, które dodatkowo spotęgowałyby moją ocenę, to treść broni się sama. Trochę szkoda, zwłaszcza że mogłoby to wizualizować niektóre przyrządy, czy sytuacje.
Adresatem książki będzie z pewnością osoba nieco starsza, która interesuje się szeroko pojętym rozwojem medycyny, oraz jak ten rozwój przebiegał przez wiele, wiele wieków. Zadowoleni będą ci czytelnicy, którzy lubują się w ironii, oraz nie mają nic przeciwko dziesiątkom ciekawostek i absurdów. Po zakończonej lekturze, odbiorców będą nachodzić różne wnioski i refleksje, przy czym wiele z nich będzie się skupiać na tym, że dzisiejsza służba zdrowia (o dziwo), nie jest jednak aż taka zła. Choć jest to bardzo indywidualna, a zarazem kontrowersyjna kwestia, to umówmy się- dzisiaj nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie otwarcie eksperymentować na pacjentach, tak jak miało to miejsce w sytuacjach przedstawionych w książce.
Ostatnią rzeczą, o której chcę napisać, jest nabyte przekonanie w związku z treścią książki, że przetrwają tylko najsilniejsi. W odniesieniu do tych historii brzmi to nad wyraz brutalnie, prześmiewczo i bardzo ironicznie.
Współpraca recenzencka.
September 23, 2020
What a fascinating, yet scary book! This is a very readable compilation of medical practices throughout the ages. Now, of course, they sound extremely barbaric and horrific. But during these time periods and because of lack of medical knowledge or understanding of safe practices, they were well-respected and popular remedies and surgeries. As the first line begins... "From the ancient Greeks until the time of Lincoln, medicine did more harm than good, and hurt more than helped. Historian David Wootton has written, 'For 2,400 years patients have believed that doctors were doing good; for 2,300 years they were wrong.'"
Actually, it seems that Greek doctors of 2,000 years ago were probably less destructive than those of the Middle Ages or even the Renaissance (1500-1699). Then came medicine's Heroic Age (1780-1850), which seems to have been the worst time of all to be a patient. Of course, most of these medical professionals weren't sadists, but reading about their thoughts and practices through today's eyes makes them seem so. It's practically unbelievable, but it certainly shows how much medical science has progressed just in the past 100 years or so.
There were some moments when the stories became a little redundant or even overwhelming, but mostly it kept my interest throughout.
Actually, it seems that Greek doctors of 2,000 years ago were probably less destructive than those of the Middle Ages or even the Renaissance (1500-1699). Then came medicine's Heroic Age (1780-1850), which seems to have been the worst time of all to be a patient. Of course, most of these medical professionals weren't sadists, but reading about their thoughts and practices through today's eyes makes them seem so. It's practically unbelievable, but it certainly shows how much medical science has progressed just in the past 100 years or so.
There were some moments when the stories became a little redundant or even overwhelming, but mostly it kept my interest throughout.
September 17, 2013
This was a big NO for me. I can deal with gross, I can deal with death (gory ones at that), and I can even deal with shocking. I can't deal with putrid! Plain and simple..No thank you, can't read about it. I'm not sure what the author was going for here, but it defiantly caused my stomach to turn and that is not an easy feat to accomplish. I did not finish the book. You can scold me and tell me I'm not fair, but I don't really care.
In case you are wondering about the contents, let me give you a few examples. The author really loved to concentrate on the pee and poop medicine as I call it. In ancient times urine was thought of as a prophylactic, a health drink (stomach is starting to turn, but I can deal with that)and was often recommended to cure what ails you or to keep sickness at bay. in the 7th century, doctors decided the best way to cure a mans lovesickness was to keep his brain moist. To achieve the desired humidity they would force the man to smell the menstrual cloths of his beloved or to inhale the smoke coming off of her burning feces. Are you with me still or have you went running for the nearest toilet?
Now do you understand?
In case you are wondering about the contents, let me give you a few examples. The author really loved to concentrate on the pee and poop medicine as I call it. In ancient times urine was thought of as a prophylactic, a health drink (stomach is starting to turn, but I can deal with that)and was often recommended to cure what ails you or to keep sickness at bay. in the 7th century, doctors decided the best way to cure a mans lovesickness was to keep his brain moist. To achieve the desired humidity they would force the man to smell the menstrual cloths of his beloved or to inhale the smoke coming off of her burning feces. Are you with me still or have you went running for the nearest toilet?
Now do you understand?
November 26, 2017
I wanted to like this but, in the end, didn't finish it. It really IS the highlights of weird things that have been done in the name of medicine, which is the problem! There's so little meat to the discussion of each practice and that's ultimately why it got set aside.
Each practice gets a page or a page and a half, maaaaybe two. Because there's no real discussion of the practices outside of "this is what was done, and a very superficial explanation of why it was done", it comes off simply as a list of weird things that people have done in the name of medicine. :( There's no real "history" to speak of here. Since I have a pile of books to finish, I decided to put this aside.
Each practice gets a page or a page and a half, maaaaybe two. Because there's no real discussion of the practices outside of "this is what was done, and a very superficial explanation of why it was done", it comes off simply as a list of weird things that people have done in the name of medicine. :( There's no real "history" to speak of here. Since I have a pile of books to finish, I decided to put this aside.
September 8, 2013
An interesting read. It made me glad I was born when I was otherwise I might have been blistered and forced to consume dead frogs and powdered birds beaks for my arthritis. This book shows how far medical science came, fell and then returned. Filled with humor, the book draws together the history of the horrendous art of healing. I enjoyed it, it is a quick read, something you could polish off in a few uninterrupted hours. I would recommend this book if you like the quirky side of history, are interested in medicine and enjoy a laugh. The extensive bibliography gives you plenty of follow up reading if you fancy finding out more on a particularly odd topic.
July 7, 2013
Apparently, up until about a hundred years ago, medicine involved staring at patients (no touching! how unseemly!), using/looking at urine as the best stuff ever to diagnose and/or cure, and poking and prodding stuff into orifices that shouldn't be poked or prodded. Very fascinating book! It made me glade that I live in a world of modern medicine.
July 19, 2013
Strange indeed and often quite gruesome. Good booktalk for adult or high school audiences.
October 31, 2013
Holy crap! Not for the weak of stomach! I really enjoyed it, and I was astounded by the lack of common sense of people, not to mention the ridiculous asses that called themselves doctors!
January 5, 2017
sprawi, że docenisz NFZ
July 28, 2017
It was really interesting but very disjointed. It didn't flow well at all and the author seemed to randomly pick topics. Sections ended abruptly.
March 30, 2020
This is not a book. This is a bunch of badly sorted notes with no coherency.
January 18, 2020
Historia medycyny to historia bólu, szarlatanerii, poświęcenia, głupoty, przypadkowych odkryć i przede wszystkim brudu, który jeszcze w początkach XX wieku nie było wystarczająco sumiennie niwelowany przed ingerencjami chirurgicznymi w ciało pacjenta. "Jak dawniej leczono, czyli plomby z mchu i inne historie" Nathana Belofskiego jest popularną wersją rozwoju medycyny, od starożytności po początek ubiegłego wieku. Wrażenia, jakie wyniosłem z lektury, to mieszanka zaspokojonej częściowo ciekawości, obrzydzenia potwornościami metod leczenia i poczucia, że autor zbyt często popadał w przesadne efekciarstwo poprzez dobór przykładów. Dodatkowo lektura nie pozostawia złudzeń - powinniśmy się cieszyć, że żyjemy w epoce powszechnych badań nieinwazyjnych, anestezjologii i kumulatywnej wiedzy o biologii człowieka.
Autor posiłkując się publikacjami, które stanowiły kiedyś podręczniki medycyny i anatomii, udokumentowanymi w literaturze aktywnościami balwierzy, znachorów, zielarzy, konowałów, szarlatanów, upuszczających krew, chirurgów - sadystów, zawodowych katów oraz prawdziwych lekarzy, dokonał wyboru praktyk medycznych, skupiając się na tych najbardziej ekstremalnych 'wyczynach'. Opisał sporo metod walki z ludzkimi przypadłościami ciała i duszy. Niemal żadna z nich nie istnieje we współczesnym kanonie metod lekarskich.
Książka, jako zestaw ciekawostek i potwierdzenie dużej wyobraźni naszych przodków, wypadła dobrze. Medycy na choroby psychiczne, polucje, oziębłość, próchnicę, hemofilię, zgagę, kiłę czy hemoroidy stosowali czasem wysublimowane, choć niemal zawsze bolesne, metody. Panowało nawet przekonanie, że brak bólu nie doprowadzi do wyleczenia. Z dużą sumiennością stosowano rtęć, wyrywano sobie martwe ciała w celach mniej lub bardzie medycznych, z sekcji zwłok robiono płatne pokazy dla publiczności. Zakrwawiony kitel i unosząca się specyficzna woń wokół lekarza, stanowiły kluczowe atrybuty elitarności zawodu, głównie tego w wydaniu XIX-wiecznym.
Opiniowana publikacja, jako całość, pozostawiła mnie w niedosycie i pewnym poczuciu, że nie pogłębiłem wiedzy o historii medycyny. Brakowało chociażby systematyczności w grupowaniu schorzeń. Krótkie rozdzialiki dotyczyły bądź specyficznych technik, bądź aktywności konkretnego medyka. Wielość kompletnie aberracyjnych metod leczenia i wnioskowania o stanie pacjenta, może budzić zdziwienie i przerażenie - to Belofsky pokazał świetnie. W pracy nie pojawiły się jakieś ogólne odautorskie przemyślenia ujmujące historię medycyny w proces. Przez długie wieki brakowało zarówno empirii, jak i kumulacji wiedzy, czego autor kompletnie nie przedyskutował. Co prawda przykłady same mówią za siebie, ale nie ma w tym obrazu całości. Dowiadujemy się z książki jedynie, że dominowało myślenie magiczne i infantylne łączenie w pary przyczyna-skutek zjawisk poprzez podobieństwo (np. dziecko urodziło się z zajęczą wargą, bo matka w ciąży zjadła królika, itp.). Tylko ile z tego było powszechną praktyką, a ile utrwaloną do naszych czasów historyczną egzotyką czy incydentalnością? Tego mi autor nie rozjaśnił.
Kończąca pracę rozbudowana bibliografia odpowiada za szóstą gwiazdkę do mojej noty.
"Jak dawniej leczono" przeczytać chyba warto, choć bez próby wyrabiania w sobie przekonania po jej lekturze, że zdobyliśmy spójny obraz przemian w medycynie.
ŚREDNIA - 6/10
Autor posiłkując się publikacjami, które stanowiły kiedyś podręczniki medycyny i anatomii, udokumentowanymi w literaturze aktywnościami balwierzy, znachorów, zielarzy, konowałów, szarlatanów, upuszczających krew, chirurgów - sadystów, zawodowych katów oraz prawdziwych lekarzy, dokonał wyboru praktyk medycznych, skupiając się na tych najbardziej ekstremalnych 'wyczynach'. Opisał sporo metod walki z ludzkimi przypadłościami ciała i duszy. Niemal żadna z nich nie istnieje we współczesnym kanonie metod lekarskich.
Książka, jako zestaw ciekawostek i potwierdzenie dużej wyobraźni naszych przodków, wypadła dobrze. Medycy na choroby psychiczne, polucje, oziębłość, próchnicę, hemofilię, zgagę, kiłę czy hemoroidy stosowali czasem wysublimowane, choć niemal zawsze bolesne, metody. Panowało nawet przekonanie, że brak bólu nie doprowadzi do wyleczenia. Z dużą sumiennością stosowano rtęć, wyrywano sobie martwe ciała w celach mniej lub bardzie medycznych, z sekcji zwłok robiono płatne pokazy dla publiczności. Zakrwawiony kitel i unosząca się specyficzna woń wokół lekarza, stanowiły kluczowe atrybuty elitarności zawodu, głównie tego w wydaniu XIX-wiecznym.
Opiniowana publikacja, jako całość, pozostawiła mnie w niedosycie i pewnym poczuciu, że nie pogłębiłem wiedzy o historii medycyny. Brakowało chociażby systematyczności w grupowaniu schorzeń. Krótkie rozdzialiki dotyczyły bądź specyficznych technik, bądź aktywności konkretnego medyka. Wielość kompletnie aberracyjnych metod leczenia i wnioskowania o stanie pacjenta, może budzić zdziwienie i przerażenie - to Belofsky pokazał świetnie. W pracy nie pojawiły się jakieś ogólne odautorskie przemyślenia ujmujące historię medycyny w proces. Przez długie wieki brakowało zarówno empirii, jak i kumulacji wiedzy, czego autor kompletnie nie przedyskutował. Co prawda przykłady same mówią za siebie, ale nie ma w tym obrazu całości. Dowiadujemy się z książki jedynie, że dominowało myślenie magiczne i infantylne łączenie w pary przyczyna-skutek zjawisk poprzez podobieństwo (np. dziecko urodziło się z zajęczą wargą, bo matka w ciąży zjadła królika, itp.). Tylko ile z tego było powszechną praktyką, a ile utrwaloną do naszych czasów historyczną egzotyką czy incydentalnością? Tego mi autor nie rozjaśnił.
Kończąca pracę rozbudowana bibliografia odpowiada za szóstą gwiazdkę do mojej noty.
"Jak dawniej leczono" przeczytać chyba warto, choć bez próby wyrabiania w sobie przekonania po jej lekturze, że zdobyliśmy spójny obraz przemian w medycynie.
ŚREDNIA - 6/10
March 10, 2025
Jesienią ubiegłego roku miałam okazje czytać „Jak dawniej jadano”, która to pozycja przypadła mi do gustu. Zatem, gdy pojawiła się „Jak dawniej leczono” nie zastanawiałam się ani chwili.
Książka została podzielona na cztery rozdziały a każdy z nich obejmuje inny okres w naszych dziejach. Od starożytności aż po czasy XIX w. Ujęto w niej skandaliczne procedery „leczenia” a śmiem powiedzieć - raczej jego braku. Możemy w niej znaleźć wzmianki o znanych nam z historii medykach, uznawanych za „wybitnych” w swoich czasach. Lekarze „leczyli” poprzez wróżenie z kości, stawiali diagnozy na podstawie układu planet przez co bardziej przypominali astrologów niż medyków. Dotyk w leczeniu raczej nie był wskazany, chyba, że do zabiegu, który wymagał znieczulenia a takowego w owych czasach nie było, zatem silni postronni mężczyźni byli zmuszeni unieruchomić „pacjenta” aby operacja mogła się odbyć. Aż śmiech połączony z przerażeniem mnie ogarniał, gdy czytałam o niektórych średniowiecznych praktykach stosowanych na boga ducha winnych ludziach. My, w tej chwili niejednokrotnie czujemy się poszkodowani przez leczenie niektórych lekarzy. Jednak, co ci niewykształceni biedacy mogli wtedy powiedzieć? Do kogo złożyć skargę? Chyba tylko do samego Boga w którego wierzyli w danym wieku.
Rozumiem, dlaczego mój dziadek urodzony w 1910 roku na lekarzy mówił „łapiduch”. Bo miał porównanie tego jak medycyna się rozwinęła w przeciągu jego 85-letniego życia.
„Hipokrates wolał zaufać własnym oczom i uszom oraz polegać na tym, co wyczuwał dłońmi. (…) dzięki temu zdołał poczynić krok od magii do medycyny”. To jeden z cytatów, który zakotwiczy się w mej pamięci na długo, bo ludzie wtedy o uzdrowienie zanosili modły do swoich bóstw z prośbą o uzdrowienie. Czytając takie przykłady i to jak ludzie w owych czasach „się leczyli” już wiem, dlaczego Hipokrates odgrywa tak ważną rolę na tym szczeblu nauki.
Średniowieczna lekarka pisała, że kobieca macica wędruje i może zadławić właścicielkę. Molier pisał o wykształconych i znających łacinę lekarzach, którzy tak naprawdę nie mieli pojęcia o leczeniu.
Duża część książki poświęcona jest leczeniu nostalgii a praktyki jakie stosowano do jej łagodzenia powodują u mnie migrenę. A na zakończenie przytoczę cytat z początku książki: „Od 2400 lat chorzy uważają, że lekarze postępują właściwie; przez 2300 lat było to błędne mniemanie”. I jeszcze nasuwa mi się taka refleksja, przez dziesięciolecia Święta Inkwizycja paliła na stosie czarownice a to po prostu były szeptuchy, które w przeciwieństwie do „lekarzy” potrafiły pomóc cierpiącym. Były konkurencją dla medyków a ci „w białych rękawiczkach” pozbywali się ich.
Książka momentami okropna, przyprawiająca czytelnika o mdłości ale jakże genialna w swej treści.
Współpraca barterowa z Wydawnictwem RM.
Książka została podzielona na cztery rozdziały a każdy z nich obejmuje inny okres w naszych dziejach. Od starożytności aż po czasy XIX w. Ujęto w niej skandaliczne procedery „leczenia” a śmiem powiedzieć - raczej jego braku. Możemy w niej znaleźć wzmianki o znanych nam z historii medykach, uznawanych za „wybitnych” w swoich czasach. Lekarze „leczyli” poprzez wróżenie z kości, stawiali diagnozy na podstawie układu planet przez co bardziej przypominali astrologów niż medyków. Dotyk w leczeniu raczej nie był wskazany, chyba, że do zabiegu, który wymagał znieczulenia a takowego w owych czasach nie było, zatem silni postronni mężczyźni byli zmuszeni unieruchomić „pacjenta” aby operacja mogła się odbyć. Aż śmiech połączony z przerażeniem mnie ogarniał, gdy czytałam o niektórych średniowiecznych praktykach stosowanych na boga ducha winnych ludziach. My, w tej chwili niejednokrotnie czujemy się poszkodowani przez leczenie niektórych lekarzy. Jednak, co ci niewykształceni biedacy mogli wtedy powiedzieć? Do kogo złożyć skargę? Chyba tylko do samego Boga w którego wierzyli w danym wieku.
Rozumiem, dlaczego mój dziadek urodzony w 1910 roku na lekarzy mówił „łapiduch”. Bo miał porównanie tego jak medycyna się rozwinęła w przeciągu jego 85-letniego życia.
„Hipokrates wolał zaufać własnym oczom i uszom oraz polegać na tym, co wyczuwał dłońmi. (…) dzięki temu zdołał poczynić krok od magii do medycyny”. To jeden z cytatów, który zakotwiczy się w mej pamięci na długo, bo ludzie wtedy o uzdrowienie zanosili modły do swoich bóstw z prośbą o uzdrowienie. Czytając takie przykłady i to jak ludzie w owych czasach „się leczyli” już wiem, dlaczego Hipokrates odgrywa tak ważną rolę na tym szczeblu nauki.
Średniowieczna lekarka pisała, że kobieca macica wędruje i może zadławić właścicielkę. Molier pisał o wykształconych i znających łacinę lekarzach, którzy tak naprawdę nie mieli pojęcia o leczeniu.
Duża część książki poświęcona jest leczeniu nostalgii a praktyki jakie stosowano do jej łagodzenia powodują u mnie migrenę. A na zakończenie przytoczę cytat z początku książki: „Od 2400 lat chorzy uważają, że lekarze postępują właściwie; przez 2300 lat było to błędne mniemanie”. I jeszcze nasuwa mi się taka refleksja, przez dziesięciolecia Święta Inkwizycja paliła na stosie czarownice a to po prostu były szeptuchy, które w przeciwieństwie do „lekarzy” potrafiły pomóc cierpiącym. Były konkurencją dla medyków a ci „w białych rękawiczkach” pozbywali się ich.
Książka momentami okropna, przyprawiająca czytelnika o mdłości ale jakże genialna w swej treści.
Współpraca barterowa z Wydawnictwem RM.
August 31, 2025
Jak dawniej lisiołowano
.
Lisiołowi nie spodobała się medycyna Starożytnego Babilonu. Przychodzi taki szaman asipu, zagląda świni pod ogon, patrzy Lisiołowi w oczy i już wie, czy futrzak ukradł komuś alkohol czy nie, czy śniły mu się ponętne truskawki czy nie. A niech tylko zazgrzytają Wam przy tym zęby, to będziecie spać siedem nocy obok nagiej czaszki, liżąc ją siedem razy na każdą noc. Tym miłym akcentem Lisioł wita Was w książce „Jak dawniej leczono” autorstwa Nathana Belofsky’ego.
.
Przy starożytnych sposobach uzdrawiania należało pamiętać, aby oprócz przedstawienia dolegliwości, podkreślić potrzebę bycia żywym – w przeciwnym razem można było być zdrowym i martwym np. jak Diodurus, który pozbył się zgarbionego karku, kosztem bycia zmiażdżonym przez kilka głazów. Umarł prosty? Tak, a więc kuracja powiodła się! Zachęcające jak stanie na węgorzu albo tłuczone ciepłe szkło w oczach.
.
Jeszcze ciekawsze są teorię dotyczące samotnego łona kobiecego. Greccy lekarze uparcie twierdzili, że osamotniona i nieużywana macica wędruje po całym organizmie w sposób losowy, przez co ciężko ją ponownie poskromić *lisi facepalm*. Oczywiście wędrujące łono odpowiadało za ataki histerii u kobiet, bo jakże by inaczej.
.
Rzymianie preferowali szkoły trucia. Lisioł nawet w jednej wykładał. To w końcu podstawowa wiedza dla rzymskich elit. Po co się męczyć z oponentem jak można go zabić? Poza tym, jeśli mąż weźmie zawczasu antidotum, to dobrze wiedzieć, kiedy należy sięgnąć po nóż! Ach ten Rzym.
.
Gdy Lisioła wezwano do rannego Giovanniego de Pavia w 1276 roku, futrzak nie wahał się. Rozgonił wszystkich panikujących konowałów i osobiście wepchnął jelita szlachcica z powrotem do jego brzucha, uprzednio myjąc je w winie. Pacjent przeżył. Od razu widać łapę mistrza w swoim fachu. Nie to co ci latający z rozgrzanym żelazem, którzy leczą ponoć ból głowy. Nie wspominając już o uzdrawianiu melancholii za pomocą trepanacji czaszki.
.
Lisioł śmiało może Wam pisnąć, że to ledwo zachęta do lektury. Wewnątrz książki kryje się znacznie więcej szalonych sposobów na zdrowie oraz śmierć w imię bycia zdrowym. Czyta się niesamowicie przyjemnie i lekko, aż nie wypada się tak uśmiechać.
.
Lisiołowi nie spodobała się medycyna Starożytnego Babilonu. Przychodzi taki szaman asipu, zagląda świni pod ogon, patrzy Lisiołowi w oczy i już wie, czy futrzak ukradł komuś alkohol czy nie, czy śniły mu się ponętne truskawki czy nie. A niech tylko zazgrzytają Wam przy tym zęby, to będziecie spać siedem nocy obok nagiej czaszki, liżąc ją siedem razy na każdą noc. Tym miłym akcentem Lisioł wita Was w książce „Jak dawniej leczono” autorstwa Nathana Belofsky’ego.
.
Przy starożytnych sposobach uzdrawiania należało pamiętać, aby oprócz przedstawienia dolegliwości, podkreślić potrzebę bycia żywym – w przeciwnym razem można było być zdrowym i martwym np. jak Diodurus, który pozbył się zgarbionego karku, kosztem bycia zmiażdżonym przez kilka głazów. Umarł prosty? Tak, a więc kuracja powiodła się! Zachęcające jak stanie na węgorzu albo tłuczone ciepłe szkło w oczach.
.
Jeszcze ciekawsze są teorię dotyczące samotnego łona kobiecego. Greccy lekarze uparcie twierdzili, że osamotniona i nieużywana macica wędruje po całym organizmie w sposób losowy, przez co ciężko ją ponownie poskromić *lisi facepalm*. Oczywiście wędrujące łono odpowiadało za ataki histerii u kobiet, bo jakże by inaczej.
.
Rzymianie preferowali szkoły trucia. Lisioł nawet w jednej wykładał. To w końcu podstawowa wiedza dla rzymskich elit. Po co się męczyć z oponentem jak można go zabić? Poza tym, jeśli mąż weźmie zawczasu antidotum, to dobrze wiedzieć, kiedy należy sięgnąć po nóż! Ach ten Rzym.
.
Gdy Lisioła wezwano do rannego Giovanniego de Pavia w 1276 roku, futrzak nie wahał się. Rozgonił wszystkich panikujących konowałów i osobiście wepchnął jelita szlachcica z powrotem do jego brzucha, uprzednio myjąc je w winie. Pacjent przeżył. Od razu widać łapę mistrza w swoim fachu. Nie to co ci latający z rozgrzanym żelazem, którzy leczą ponoć ból głowy. Nie wspominając już o uzdrawianiu melancholii za pomocą trepanacji czaszki.
.
Lisioł śmiało może Wam pisnąć, że to ledwo zachęta do lektury. Wewnątrz książki kryje się znacznie więcej szalonych sposobów na zdrowie oraz śmierć w imię bycia zdrowym. Czyta się niesamowicie przyjemnie i lekko, aż nie wypada się tak uśmiechać.
March 27, 2025
2.5 stars... in fairness I must note that I listened to the audiobook version. It's possible the print version has photographs or charts or something else that makes it slightly more substantial.
I enjoyed listening to the content of this book, such as it was, but there was so little content! I guess it's a bit unfair, but I have been listening to a fair amount of medical history stuff lately and in comparison, the detail in this book is lacking. I just listened to a book on the history of surgery, so I was familiar with several of the famous historical doctors who were mentioned, and I just felt sad that anyone who only reads THIS book might never learn all the other crazy (or impressive) shit that they did. Sometimes something was mentioned in passing, like the surgeon who would stitch people's arms to their faces for a few months in order to grow them a new nose... and literally, the sentence I just wrote is pretty much ALL you learn about that from this book. Because I happened to already know that story, I understood HOW doing that could possibly fix a nose, and also that this doctor was actually really smart for the time and not just another wacky crazy person.
Since I listened to the audio version, I don't know what the text looked like, but the book FELT like a collection of short bits; sometimes a few pages long, sometimes a few paragraphs, sometimes just an interesting historical list of items. Stuff is organized by topic (kind of) but otherwise it just seems like a jumbled collection of weird facts. This book piqued my interest about a ton of things but then never followed through on most of them, which I resented. I suppose it's worth checking out just to get ideas about interesting stuff to read up on. I didn't hate this book, but it just could have been so, so much more...
I enjoyed listening to the content of this book, such as it was, but there was so little content! I guess it's a bit unfair, but I have been listening to a fair amount of medical history stuff lately and in comparison, the detail in this book is lacking. I just listened to a book on the history of surgery, so I was familiar with several of the famous historical doctors who were mentioned, and I just felt sad that anyone who only reads THIS book might never learn all the other crazy (or impressive) shit that they did. Sometimes something was mentioned in passing, like the surgeon who would stitch people's arms to their faces for a few months in order to grow them a new nose... and literally, the sentence I just wrote is pretty much ALL you learn about that from this book. Because I happened to already know that story, I understood HOW doing that could possibly fix a nose, and also that this doctor was actually really smart for the time and not just another wacky crazy person.
Since I listened to the audio version, I don't know what the text looked like, but the book FELT like a collection of short bits; sometimes a few pages long, sometimes a few paragraphs, sometimes just an interesting historical list of items. Stuff is organized by topic (kind of) but otherwise it just seems like a jumbled collection of weird facts. This book piqued my interest about a ton of things but then never followed through on most of them, which I resented. I suppose it's worth checking out just to get ideas about interesting stuff to read up on. I didn't hate this book, but it just could have been so, so much more...
January 28, 2022
Mam bardzo mieszane odczucia.
Z jednej strony, przykłady, owszem, ciekawe, autentyczne, z potwierdzonymi źródłami i bogatą bibliografią, czynią tę pozycję zbiorem naprawdę fascynujących informacji.
Niestety, z drugiej, aż bije po oczach pisanie pod tezę, o rzekomym świadomym, celowym szkodzeniu lekarzy. Owszem, zdarzyło się wśród wymienionych kilku sadystów czy psychopatów, ale to były jednak wyjątki.
Autor jakby nie zdawał sobie sprawy z rzeczywistości historycznej i ówczesnego stanu wiedzy. Brakuje kontekstu i objaśnień, a autor idzie po najniższej i najtańszej, tabloidowej linii oporu. Porównanie z brukowcem przytoczone jest przeze mnie nieprzypadkowo, bowiem główną siłą napędu zamieszczonych przykładów są otaczające go, opiniotwórcze (a nie jak być powinno informacyjne) przymiotniki. Przykładowo opis wygotowywania kości, brzmi co najmniej jak chory rytuał nieobliczalnego kanibala, podczas gdy była to praktyka powszechna i znana i po prostu w taki sposób kości preparowano.
Wyraźne są także braki warsztatowe. Styl jest bardzo suchy, wręcz encyklopedyczny, poszczególne przypadki podane jeden pod drugim, często bez żadnej, łączącej je logiki.
Niby nie odradzam tej lektury jeśli ktoś na prawdę interesuje się tym tematem, ale należy ją czytać z przymrużeniem oka i weryfikować tendencyjne spostrzeżenia.
Z jednej strony, przykłady, owszem, ciekawe, autentyczne, z potwierdzonymi źródłami i bogatą bibliografią, czynią tę pozycję zbiorem naprawdę fascynujących informacji.
Niestety, z drugiej, aż bije po oczach pisanie pod tezę, o rzekomym świadomym, celowym szkodzeniu lekarzy. Owszem, zdarzyło się wśród wymienionych kilku sadystów czy psychopatów, ale to były jednak wyjątki.
Autor jakby nie zdawał sobie sprawy z rzeczywistości historycznej i ówczesnego stanu wiedzy. Brakuje kontekstu i objaśnień, a autor idzie po najniższej i najtańszej, tabloidowej linii oporu. Porównanie z brukowcem przytoczone jest przeze mnie nieprzypadkowo, bowiem główną siłą napędu zamieszczonych przykładów są otaczające go, opiniotwórcze (a nie jak być powinno informacyjne) przymiotniki. Przykładowo opis wygotowywania kości, brzmi co najmniej jak chory rytuał nieobliczalnego kanibala, podczas gdy była to praktyka powszechna i znana i po prostu w taki sposób kości preparowano.
Wyraźne są także braki warsztatowe. Styl jest bardzo suchy, wręcz encyklopedyczny, poszczególne przypadki podane jeden pod drugim, często bez żadnej, łączącej je logiki.
Niby nie odradzam tej lektury jeśli ktoś na prawdę interesuje się tym tematem, ale należy ją czytać z przymrużeniem oka i weryfikować tendencyjne spostrzeżenia.
January 8, 2019
Bilingual review with Polish note below
Definitely not for the faint of heart.
Very disjointed, fragmented read. Could be read as a encyclopedia better than in the format presented, with some sort of an index as to what condition got which treatment...with multiple treatments sometimes described throughout the book.
Nonetheless, it's a suitable read if you read in short bursts, as 1 section could take 1-3 minutes to read on average.
Also good to know how far the medicine has gotten and what was considered "treatment" in the past.
Książka zdecydowanie nie dla wrażliwców.
Bardzo poszatkowana książka. Dużo lepiej by się czytało w formacie encyklopedycznym z jakimś indeksem przedstawiającym w jaki sposób dana choroba była leczona, gdyż kilka jednostek chorobowych się powtarza.
Tak czy inaczej jeśli na czytanie masz tylko 1-3 minuty (ale np. kilka razy w ciągu dnia), to będzie się tą książkę czytało dobrze.
Warto przeczytać, chociażby po to by wiedzieć jak bardzo medycyna się zmieniła i co wcale jeszcze nie tak dawno uznawano za "leczenie".
Displaying 1 - 30 of 115 reviews