Anatoli Chitrov (Tolja) heeft zich met zijn katje op een hotelkamer in Parijs gevestigd. Het is eind september 2023. Na zijn aftocht uit de oorlog in Oekraïne vertrok Tolja eerst naar Amsterdam, om zich daar te verenigen met zijn grote liefde Zita. Maar een onverwacht telefoontje gooide alles overhoop.
In Parijs probeert hij krampachtig uit handen te blijven van iemand die werkt voor de mysterieuze Sjors van Kampen, de man door wie hij een jaar eerder naar Rusland was gestuurd. Al dwalend door de stad denkt Tolja terug aan zijn jeugd in Terneuzen en aan de verschrikkingen op het slagveld. Hoe kwam hij daar in de oorlog in Oekraïne terecht? En is hij inderdaad schuldig aan oorlogsmisdaden?
‘De gave van Waterdrinker voor woeste komedie en zijn oorlogscorrespondentenoog hebben weinig hedendaagse equivalenten.’ – The Times
‘Bij de immer originele Waterdrinker is het in elke zin raak, een genot. […] Taal is als vloeibaar goud in Waterdrinkers handen.’ – Elsevier
Pieter Waterdrinker (Haarlem, 17 oktober 1961) is een Nederlandse schrijver en journalist. Waterdrinker is geboren als Pieter Arie Johannes van der Sloot, Waterdrinker is de achternaam van zijn moeder die hij later officieel aannam.
Waterdrinker groeide op in een familiehotel in Zandvoort. Hij studeerde Russisch, Frans en Nederlands Recht aan de Universiteit van Amsterdam, woonde daarna lange tijd op de Canarische Eilanden en werkte als journalist voor onder meer De Telegraaf, de VPRO en Vrij Nederland. In 1996 vestigde de auteur zich in Rusland, waar hij in hoog tempo onder de achternaam van zijn moeder zijn boeken begon te publiceren die opvielen door de on-Nederlandse thematiek en toon.
Waterdrinker woont al twintig jaar samen met de Russische filologe en kookboekenschrijfster Julia Klotchkova, afwisselend in Moskou en Sint-Petersburg.
“Wat een illusies maakt de mens zich, want alles kan zomaar voorbij zijn. Is het niet met het leven zelf, dan met de zaken in dat leven.“ ~ blz374
“.. twee procent van heel veel is meer dan negentig procent van heel weinig.” ~ blz317
Ben ik blij met Céline? Hmm… Ik hou van Pieter Waterdrinker, een zonder twijfel groot schrijver die zijn lezers meetrekt in heftige events en verbluft met intieme verwringingen, ook dit keer.
Céline is echter beter niet je eerste kennismaking met Waterdrinker want de eerste 100 bladzijden zijn mijns inziens té cryptisch en het ferm irritante hoofdpersonage helpt ook niet. Gaandeweg krijg je een beeld van wat Anatoli Chitrov, alias Oleksandr Nikitin, kortweg Tolja, allemaal doorstaat, al zijn de lastige bochten die hij neemt niet echt bevorderlijk voor de inleving en daar kan het blind-dove katje Céline dat hij door de straten van Parijs in een rugzakje meesleurt, niets aan veranderen.
Dik over de helft ben je mee met Anatoli/Aleksandr en beleef je samen met hem zijn panische angst, horror en hoop. “Guerre”, de in 2022 postuum door Gallimard uitgegeven kroniek van Louis-Ferdinand Céline, doorspekken de oorlogstroubles van Tolja, maar het blijft lastig om connectie met hem, zijn keuzes en malheuren te leggen. Naar het einde verwacht je enige duiding, redemptie zelfs: dat komt er enigszins ook, en ja “Van het concert des levens krijgt niemand een program”… ~ blz39-128-176-252-313.
En zoals Coen Peppelenbos in zijn recensie over Céline terecht opmerkt: “.. er zijn niet heel veel romanschrijvers in Nederland die de grote actuele thema’s tot inzet van hun werk maken en er met kennis van zaken over kunnen schrijven.” ~ Tzum, 20 juni 2025.
“Zand happen, dat deden de doden, de gesneuvelden. Ze hapten zand. De oorlog kent weinig originele vergelijkingen. En al helemaal geen poëzie. Totdat je die uitgekookte Céline leest. Elke zin een strofe roetzwarte Nobelprijslyriek.” ~ blz 325
Dit was mijn eerste Pieter Waterdrinker. En 50 pagina’s in dacht ik een evenknie van Peter Buwalda in handen te hebben. Het boek begint als een puzzel, korte hoofdstukken startend in zijn jeugd, zijn ontmoeting van zijn vriendin, ontmoeting van Van Kempen, zijn tijd in Rusland, zijn hotel in Parijs, zijn tijd in het leger. En je hoopt snel dat al deze verhaallijnen samensmelten.
Als dat na 300 pagina’s nog steeds niet echt is gebeurd, je nog steeds niet echt begrijpt wie wie is en je de plotlijn met Dima van mijlenver ziet aankomen, wordt het een veel minder interessant boek.
Gooi daarbij in het feit dat elke dialoog op een soort stacatto-manier geschreven wordt en vrouwen alleen worden ingezet als minaressen (er staat liefde op de flap, maar laten we eerlijk zijn… dit was verlangen), en je bent me kwijt.
Geladen met de ervaringen in Rusland en Oekraïne, aangevuld met berichten van de soldaten aan Russische kant, is Celine een bij vlagen krachtig en aangrijpend boek. Helaas kan de onwaarschijnlijke plot het gewicht van de oorlogservaringen niet dragen. Zowel de dubbelganger/tweeling verwisselingen als de omslachtige opzet van de geheime missie van Tolja in opdracht van de even onwaarschijnlijke als moreel verdorven Phillip van Brussel zijn mij te gezocht, evenals de liefdesrelatie met Zita waarin de zus van deze Phillip ook weer een curieuze rol speelt. Beter me te richten op de kwaliteiten van de roman. Wat kan een mens aan gruwelijkheden doorstaan en hoe weinig geeft de wereld die gewoon doordraait daarom. De volstrekte eenzaamheid van de hoofdpersoon, treffend gesymboliseerd door zijn zorg voor de oorlogsgetroffen kat genaamd Céline, die pas helemaal op het einde een van plek vindt bij een dakloze met wie hij een fles whisky (zijn laatste bezit) deelt en wiens honden hem met hun oogopslag laten weten dat het goed is.
Tegen de achtergrond van de Russische invasie van Oekraïne, de heropbouw van de Notre Dame, 7 oktober 2023 in Israël zoekt een jonge veertiger zich een weg. Zijn vader was een Rus die naar Israël emigreerde en daar zijn toekomstige vrouw, een Nederlandse, ontmoet. Ze gaan naar Nederland wonen. Het verhaal bestaat uit veel flashbacks in het hoofd van het hoofdpersonage dat meevocht in de oorlog in Oekraïne. Hij lijdt aan posttraumatische stress en vindt troost bij een doof en blind katje dat hij overal mee naartoe neemt. De mooiste delen beschrijven zijn liefde voor een vrouw. Het boek geeft de vele verschillende moeilijkheden weer van het overleven van gewone mensen in een wereld waarin geld. macht en gewetenloosheid elkaar vinden en versterken. En niet vergeten: het is ook gewoon een heel spannend verhaal.
Dit vind ik het minste boek van Waterdrinker dat ik gelezen heb tot nu toe. Gaat over een oorlogsveteraan die naar Parijs gevlucht is en terugkijkt op zijn leven. Redelijk chaotisch boek. Mogelijk bewust omdat het om de gedachten van een opgejaagd en verward persoon gaat, maar het komt minder geloofwaardig over en werkt niet voor leesbaarheid. Aan het eind wordt het verhaal nog een keer helemaal over de kop gegooid op een vrij voorspelbare manier. Dus geen aanrader, al heb ik.een ster toegevoegd vanwege wat leestips die ik er uit heb gehaald
Ben fan van deze schrijver, maar geef hem toch vier sterren ipv vijf. Ik zat goed in het verhaal, maar het deed mij ook denken aan zijn vorige boeken. Weer een man die zich met louche zaken bezighoudt in combinatie met Rusland en Oekraïne. En natuurlijk met een vrouw in het spel.
Interessant verhaal over half Nederlands half Oekraïense man die in een soort spionage missie beland in Rusland wat uiteindelijk niet helemaal goed loopt. Leuke verhaallijnen ook van vader als kernfysicus immigrant die niet aan de bak komt in Nederland, romance met conservatorium soliste en stuk in Parijs. Het einde vond ik wel vaag en niet echt bevredigend, miste nog een epiloog of iets dergelijks. Ook naarmate het einde wat verwarrender geschreven maar misschien wel met het doel in de staat van verwarring te komen.
Heerlijk boek van Waterdrinker. Zijn schrijfstijl en thematiek zijn direct te herkennen.
Het verhaal speelt zich af tijdens drie weken in het heden. In deze drie weken komt Tolja uit de oorlog, hij krijgt geen contact met de mensen die hij zoekt, hij lijkt te worden gevolgd en komt met een enveloppe met geld rond.
Het boek heeft een hele mooie structuur, er zijn altijd drie verhaallijnen die elkaar heel snel afwisselen. Eén van deze verhaallijnen is het heden, waarbij we Tolja dus drie weken lang volgen. De andere twee verhaallijnen geven telkens een stukje informatie hoe Tolja nu in deze huidige situatie terecht is gekomen en verklaren waar hij naar zoekt.
Tolja wordt toevalligerwijs benaderd om als pion te worden gebruikt in Rusland, zodat ene Van Kampen veel geld kan verdienen. Tolja wordt de eigenaar van een aantal BVs, wat een geldstroom op gang zal brengen voor Van Kampen. Hij beseft al snel dat hij hier veel meer geld voor had kunnen vragen, maar blijft in het complot mee draaien.
Ter vergissing wordt hij van zijn bed gelicht voor verplichte dienstplicht. Het gaat eigenlijk om zijn neef, die twee druppels water op hem lijkt, die hem hierin heeft geluisd. Hij wordt meegenomen en moet het leger in. Vechten aan de frontlinie tegen Oekraïne.
Als Tolja eenmaal weet te vluchten uit deze situatie en het verhaal aan het heden toekomt, ontvouwt zich een totale distopie, waarin niemand zich zorgen om hem heeft gemaakt en hem totaal laat vallen. Van Kampen weet het om te draaien, hij geeft aan nog geld te krijgen van Tolja. Tolja weet niet wat hij meemaakt. Het lijkt wel een absurde film.
De kans die Tolja pakt om geld te gaan verdienen in Rusland herkende ik van Waterdrinker, die zichzelf ook zo kan laten meenemen door wat er op zijn pad komt.
Ook de liefde krijgt een plek. Tolja wordt verliefd net voordat hij vertrekt naar Rusland. Hij kan hier niets over zeggen tegen haar, en belooft terug te komen. Alles loopt anders en als hij eindelijk terugkeert, blijkt zij zelfmoord te hebben gepleegd.
Ik vond de lijntjes zo mooi hoe alles in elkaar verweven is, de verhaallijnen, de personages, het netwerk. Waterdrinker creëert een wereld waarin je je weer even helemaal kan verliezen.
Parijs, Rusland, liefde, oorlog. Een betoverende nieuwe Pieter Waterdrinker’, zo staat te lezen op de achterflap. Het boek is niet betoverend. Het is geen sprookje, maar het gaat over de grauwe realiteit. Het gaat over de Oekraïense oorlog, over een verwoeste man. Toch gaat deze man op sommige momenten – met zijn blinde en dove katje Céline – opgewekt door het leven, zeker op de momenten dat hij met zijn ‘Nietsche-pas’ door Parijs loopt.
Auteur Pieter Waterdrinker (1961) woont in Moskou. Hij publiceerde onder andere de romans Liebmans ring, Een Hollandse romance, Duitse bruiloft en De Dood van Mila Burger. Zijn werk is onder andere in het Engels, Duits en Russisch vertaald en hij werd meermaals genomineerd voor onder meer de Libris Literatuur Prijs, de Bob den Uyl Prijs, alsook voor de Dublin Literary Award 2011.
‘Être seul, c’est s’entraîner à la mort’, met die quote uit een boek van de bekende Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline, opent Waterdrinker zijn nieuwste verhaal. De betekenis: alleen zijn is een voorbereiding op de dood. Het blijkt het centrale thema van het boek. Een boek waarin Tolja – vaak als buitenstaander – verzeild raakt in de oorlog in Oekraïne, zijn identiteit verliest en alleen door de straten van Parijs struint in de hoop op een wonder.
In Parijs woont Tolja in een hotelkamer samen met zijn blinde en dove katje. Hij heeft genoeg contant geld. Hij betaalt daarvan zijn hotelkamer en iedere dag een maaltijd met een fles wijn. Verder bezit hij, naast een Oekraïens paspoort, niets. Al koopt hij in Parijs op gegeven moment het boek Guerre van Louis-Ferdinand Céline, waarnaar hij ook zijn katje vernoemd. Uit dit boek citeert Waterdrinker veelvuldig. Tolja beschrijft de donkere scenes van de oorlog met de reflectie van zijn eigen ervaringen daarop. Er is wat hem betreft geen boek dat de realiteit van de oorlog goed omschrijft. Louis-Ferdinand Céline is de enige die daar in de buurt komt.
De situatie waarin Tolja zich bevindt roept heel veel vragen op. Hoe raakte hij verzeild in de Oekraïense oorlog? Is hij schuldig aan oorlogsmisdaden? En wat is er met zijn grote liefde Zita gebeurd? Waarom houdt hij zijn katje de hele tijd in zijn rugzak? En: wie is hij eigenlijk?
De vele vragen maken het boek mysterieus. In flarden – met flashbacks – wordt er steeds meer duidelijk over Tolja. De zoon van een Russische vader, kernfysicus, die niet kon aarden in Nederland door discriminatie. Tolja zelf werkte als vertaler van Russische literatuur, maar nadat de Oekraïense oorlog uitbreekt is daar nauwelijks vraag naar in Nederland. Tolja ontwikkelt een gokverslaving en krijgt een kans aangeboden: louche werk waar zijn kwaliteiten heel goed van pas komen. In die periode ontmoet hij ook zijn grote liefde, Zita. Die ook verliefd wordt op hem omdat hij haar doet denken aan haar verdwenen Oekraïense liefde.
Eenzaamheid: dat is de rode draad. Het lijkt alsof Tolja het leven van een buitenstaander leeft. Hij leeft, maar niemand leeft met hem. De vele verhaallijnen maken het verhaal chaotisch. Naarmate het verhaal vordert worden veel vragen beantwoord, maar dat geeft niet heel veel voldoening. Niks wordt écht uitgediept. Tegelijkertijd gaat het leven in Parijs ook door, en draait Tolja langzaam door, al dan niet door de morfine die hij tegen de pijn van de granaatscherven in zijn bovenbeen neemt.
De stijl in het boek is grof en overdreven. De oorlog is hard, zwart en gruwelijk. ‘De stekende pijn in mijn linkerbovenbeen was nu bijna ondraaglijk, alsof er daar ergens krammen door mijn bloedbaan zwierven. Mijn tabletten uit Istanbul werken niet langer. In een apotheek hier in de straat kocht ik eerder deze week al paracetamol. Van 1000 milligram, zetpillen. Ik schoof er drie achterelkaar in mijn hol, maar ook die hielpen niet.’ Deze stijl past bij de wanhopige situatie waarin Tolja verkeert. Ik weet niet of ik het mooi vond, maar het past wel.
Het boek is allesbehalve betoverend. Tolja leeft met een ondraaglijke pijn, zowel fysiek als mentaal. En toch krijg je bij het lezen soms het idee: het is ook je eigen schuld dat je in de situatie belandt. Of: doe er wat aan. De situatie is zielig, maar misschien heeft Tolja het er ook wel zelf naar gemaakt? Eigenlijk is die vraag stellen – over iemand die alle gruwelijke dingen aan het front heeft meegemaakt en misbruikt is door mensen met macht – not done. Daardoor voelt het soms ongemakkelijk.
Céline is daarom niet altijd even fijn om te lezen, maar het is zeker wel indrukwekkend en goed. De manier waarop Waterdrinker de allesverwoestende oorlog beschrijft is uniek. En de manier waarop je als lezer wordt meegezogen in de gedachten van Tolja is bijzonder. Er is niemand die écht naar hem omkijkt. Céline krijgt van mij 4 sterren.
Met dank aan Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar voor dit recensie-exemplaar in ruil voor een eerlijke recensie.
Opnieuw een zeer boeiende en meeslepende Waterdrinker. Het boek kan wat mij betreft niet toppen aan eerdere werken als De Rat van Amsterdam, maar het heeft wel een heel eigen flair.
Waar de eerdere boeken vooral gingen over het verloren gegane Oostblok en het verlangen naar de Sovjet-Unie van de personages, duikt dit boek dieper in de droevenis die de schrijver voelt bij de oorlog in Oekraïne. Het is daarmee heel anders dan andere boeken van Waterdrinker: een oorlog staat centraal, die gepaard gaat met een misselijkmakend regime in Moskou.
Net als andere boeken van de schrijver hebben we te maken met een mentaal geteisterde persoon, die door alles en iedereen in de steek wordt gelaten, die alles verliest, en uiteindelijk overblijft met een katje: Céline. De doofstomme kat staat wat mij betreft symbool voor alle onschuldigheid die verloren gaat in een oorlog.
De manier hoe de hoofdpersoon aftakelt, gepaard met de beschrijvingen van de oorlog, zijn meesterlijk. Het blijft spannend tot aan het eind - al is de tijdlijn wel ingewikkeld. Het boek is geweldig!
In Céline, de nieuwe roman van Pieter Waterdrinker, speelt de oorlog in Oekraïne een grote rol. Zijn protagonist Anatoli ‘Tolja’ Chitrov stuitert als een speelbal door Europa, op de vlucht voor die oorlog. Waterdrinker schakelt van Parijs naar Terneuzen, van Amsterdam naar Moskou. Hij herhaalt gebeurtenissen die de locaties met elkaar verbinden. Meerdere thrilleraspecten heeft hij verweven in de roman, al worden die nauwelijks uitgewerkt.
In Parijs probeert hij krampachtig uit handen te blijven van iemand die werkt voor de mysterieuze Sjors van Kampen, de man door wie hij een jaar eerder naar Rusland was gestuurd. Al dwalend door de stad denkt Tolja terug aan zijn jeugd in Terneuzen en aan de verschrikkingen op het slagveld. Hoe kwam hij daar in de oorlog in Oekraïne terecht? En is hij inderdaad schuldig aan oorlogsmisdaden?
De rest is spoiler alert. Het boek is alvast een echte aanrader.
Knappe roman, waarin de schrijver langzaam maar zeker een haast onontwarbaar kluwen aanlegt. Centraal daarin staat Anatoli/Tolja die vanuit Terneuzen langzaam verstrikt raakt in een wereld die zich ogenschijnlijk ordelijk voordoet. In Parijs, Amsterdam en Moskou speelt de geschiedenis zich af. Anatoli laat zich aanvankelijk kennen als een zelfgenoegzame jongen die het geweldig met zich getroffen heeft, een grote liefde ontmoet in Zita - en dan opent zich langzamerhand een wereld van kansen (als bij een noodlottig roulette) die aangenaam ogen maar waar dodelijke haken aan vast zitten. De zelftevreden Anatali laat zich in de loop van de geschiedenis kennen als een naieve held, vergezeld door een kettinkje van de vader, een Turkse pet en de blinde en dove kater Céline. Van de metgezellen blijft alleen de kater de held trouw. Compositie van het boek is geweldig, een meesterschap over de zelfgeschapen chaos, stilistisch is het niet overal even sterk.
4.5 sterren. De nieuwste van Waterdrinker leest ook nu opnieuw als een trein, een volgeladen hogesnelheidstrein die Europa doorkruist, met Rusland en Oekraïne in het brandpunt. De Rusland-Oekraïne oorlog wordt bekeken vanuit de ogen van Anatoli Chitrov, het hoofdpersonage met een nogal complexe Nederlands-Russisch-Oekraïense identiteit die sommigen misschien als minder geloofwaardig, weinig realistisch gaan zien. Desalniettemin beleeft en ademt de auteur ‘zijn’ Rusland door deze zwierig geschreven, diep menselijke roman, hij levert hiermee eens te meer een mooi staaltje van geromantiseerde non-fictie. De lezer krijgt er bovendien een serieuze dosis spanning, intrige bovenop. Knap!
Mijn broer had een gesigneerde versie gekocht en zodoende kon ik het ook lezen. Ik vond het een mooi boek en beter dan boeken van Pieter Waterdrinker die ik eerder heb gelezen. Wel is ook in dit boek Rusland een belangrijk thema. Wat ik bijzonder vond, was dat het speelt in heden, waarin belangrijke actuele gebeurtenissen, zoals de oorlog in Oekraine en de Hamas aanslag een belangrijk element zijn. Verder wordt het verhaal niet chronologisch verteld, dus je blijft gissen wat is er gebeurt. met die man die in een hotel in Parijs verblijft. Al weet je eigenlijk al vanaf het begin dat het niet goed afloopt. Dat tragische, zit volgens mij in alle boeken van Pieter Waterdrinker.
Wat mij betreft geen meevaller, dit boek van Pieter Waterdrinker. Een poging tot een actueel en veelomvattend verhaal verzandt in een nogal gezocht, fragmentarisch geheel. Hierdoor pakte het verhaal mij niet echt en werd het werken naar het plot dat ook nog eens voor de hard lag. Toch blijft de schrijfstijl van Waterdrinker onderhoudend en soms grappig. Watt mij niet duidelijk is geworden is de rol van het katje Céline die het hele verhaal in de rugzak wordt meegenomen en die me zelfs begon te irriteren.
Over het algemeen heb ik genoten van de eerdere titels van Waterdrinker, zoals Poubelle en De rat van Amsterdam. Bij dit boek begon ik mij echter te irriteren aan dezelfde trucjes die in al deze romans worden gebruikt. Het narratief van de vaderfiguur die een miskende émigré is in Nederland, en de mooie kaaklijn en zwarte krullen van de hoofdpersonage die alle vrouwen spontaan laat bezwijken voor zijn charmes, begint echt vermoeiend te worden. Over de verhaallijn kan ik niet zoveel zeggen, aangezien het mij niet gelukt is het boek uit te lezen.
Een spannend boek, dat wel, maar ook veel niet goed uitgewerkte, clichematige personen. Het verhaal is gecompliceerd en heeft een open einde. (Gemakzucht of op maat naar een volgend boek?) De schrijver heeft veel ervaring met Rusland en Oekraine, dat blijkt wel uit het verhaal, maar het komt toch niet helemaal waarschijnlijk over. Verder, en dat ligt ongetwijfeld aan mijn leeftijd, iets minder grof in de mond en wat minder seks was welkom geweest.
Onderhoudend boek van rasverteller Pieter Waterdrinker. Veel schakelingen tussen drie periodes met als vierde nog stukken jeugdherinneringen. Het boek maakt nieuwsgierig naar wat er precies gebeurd is en waarom.
Een oorlogsverslag, een liefdesroman en een stadsgids (Parijs) in één boek. 'Oorlog' van Louis-Ferdinand Céline en een blind, doof katje spelen een belangrijke rol.
Magistraal. Net uitgelezen. Ik moet er even van bijkomen. Meesterverteller Waterdrinker levert hier een literair kunstwerkje af. Meeslepend, aangrijpend en actueel.