Οι εμφύλιοι πόλεμοι στον σύγχρονο κόσμο

by Γιώργος Μαργαρίτης

Το παρόν εγχειρίδιο πραγματεύεται το φαινόμενο των εμφυλίων πολέμων στη σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για συγκρούσεις, για πολέμους, που δεν θέτουν την κοινωνία απέναντι σε έναν εξωτερικό εχθρό, αλλά, αντίθετα, που ξετυλίγονται στο εσωτερικό της, στρέφοντας ένα τμήμα της ενάντια σε άλλο.

Οι εμφύλιοι πόλεμοι δεν είναι φαινόμενο της εποχής μας. Σε όλες τις ιστορικές περιόδους διακρίνουμε ίχνη τους, συγκρούσεις στις οποίες θα μπορούσαμε άφοβα να αποδώσουμε τον όρο. Στην αρχαιότητα μάλιστα, οι εμφύλιοι αποτέλεσαν ειδικό πεδίο πολιτικού προβληματισμού, τόσο στον ελληνικό, όσο και στον ρωμαϊκό κόσμο. Στη σύγχρονη όμως εποχή, από την αυγή του 19ου αιώνα έως τις δικές μας ημέρες, το φαινόμενο αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τόσο σύνθετα όσο και η ίδια η εποχή μας. Οικονομικά συμφέροντα, ταξικές διαφορές και κοινωνικές αδικίες, συγκρούσεις στο εσωτερικό των κυρίαρχων, αρχόντων, στρωμάτων βρίσκονται στα θεμέλια αυτού του τύπου των συγκρούσεων. Ιδεολογίες, θρησκείες, πραγματιστικά ή μεταφυσικά οράματα έρχονται να «ντύσουν» τις αντιθέσεις αυτές και να γίνουν τα λάβαρα του πολέμου μεταξύ τους.

Το παρόν εγχειρίδιο προτείνει τη μελέτη των εμφυλίων πολέμων της σύγχρονης εποχής με συγκριτική προσέγγιση, εξετάζοντας τα κοινά χαρακτηριστικά ή τις τυχόν διαφορές των πλέον «κλασικών» από τους πολέμους του είδους: τον Αμερικανικό (1861-1865), τον Ρωσικό (1918-1922), τον Ισπανικό (1936-1939) και τον «δικό μας», τον Ελληνικό (1946-1949).

Μέσα από τη συγκριτική αυτή επισκόπηση μπορούμε να αποκτήσουμε μια πρώτη αντίληψη και γνώση για τα χαρακτηριστικά των εμφυλίων, τις συγκυρίες μέσα στις οποίες προκύπτουν, το βάρος τους στην εθνική και στην παγκόσμια ιστορία, τα όσα καταστρέφουν και τα όσα δημιουργούν. Χωρίς να είναι δυνατό να εξαντληθεί, στο πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού εγχειριδίου, ένα τόσο σύνθετο φαινόμενο, δημιουργούνται, μέσα από την ανάγνωση και τη μελέτη του παρόντος, οι βάσεις για μια μεταγενέστερη βαθύτερη γνωριμία για ένα φαινόμενο που συζητιέται πολύ και στη δική μας, σημερινή, εποχή.

278 pages, ebook

First published September 27, 2023

About the author

Ο Γιώργος Μαργαρίτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας, στη Γαλλία, όπου το 1981 ανακηρύχθηκε διδάκτορας. Δίδαξε «Σύγχρονη Πολιτική και Κοινωνική Ιστορία» στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 2004, ενώ τα προηγούμενα είκοσι χρόνια εργαζόταν επίσης ως καθηγητής Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Έχει πάρει μέρος ως εισηγητής σε πολλά επιστημονικά συνέδρια ενώ έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά σχετικά με την περίοδο της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης και συμμετάσχει σε συλλογικά πονήματα.