Bilim Tarihi Sohbetleri

by Fuat Sezgin

60 yıllık mesaisini günde 16 saat Bilimler Tarihine ayıran, Müslümanların 800 yıllık gizli kalmış çalışmalarını ortaya çıkaran, 27 dil bilen ve tüm bunlara rağmen 1960 darbesinde147’likler arasında üniversitesinden uzaklaştırılan, İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi’nin kurucusu Prof. Dr. Fuat Sezgin, hayatını, çalışmalarını, eserlerini ve Bilimler Tarihine ilişkin önemli tespitlerini anlatıyor.

Genres: History, Nonfiction, Science

208 pages, Paperback

First published January 1, 2010

About the author

Turkish Academician/Türk Bilimadamı.

1943-1951 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü’nde İslami Bilimler ve Orientalistik alanında öncü bir yere sahip olan Alman orientalist Hellmut Ritter (1892 - 1971)’in yanında öğrenim gördü. Hocasının, bilimlerin temelinin İslam bilimlerine dayandığını söylemesiyle bu alana yöneldi. 1954'te Arap Dili ve Edebiyatı bölümünde Buhari’nin Kaynakları adlı doktora tezini tamamladı. Bu teziyle o, hadis kaynağı olarak İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan Buhari (810-870)’nin biraraya getirdiği hadislerde bilinegeldiğinin aksine sözlü kaynaklara değil İslam’ın erken dönemine, hatta 7. yüzyıla kadar geri giden yazılı kaynaklara dayandığı tezini ortaya attı. Bu tez Avrupa merkezli orientalist çevrelerde hala tartışılmaktadır. 1954 yılında İslam Araştırmaları Enstitüsü’nde doçent oldu. Burada Zeki Velidi Togan ile çalıştı.

27 Mayıs 1960 askeri darbesi sırasında üniversiteden uzaklaştırılan ve 147’likler diye bilinen akademisyenler arasındaydı. 1961 yılında Almanya’ya giden Fuat Sezgin Frankfurt Üniversitesi'nde önce misafir doçent olarak dersler verdi. 1965 yılında Frankfurt Üniversitesi’nde profesör oldu. Oradaki bilimsel çalışmalarının ağırlık noktası Arap-İslam kültür çevresinde tabii bilimler tarihi alanı olmuştur ve bu alanda 1965 yılında habilitasyon çalışmasını yapmıştır. Henüz İstanbul’da iken başladığı 7./14. yüzyıldan itibaren gelişen Arap-İslam edebiyatı tarihi çalışmasına (Geschichte des arabischen Schrifttums) Almanya’da da devam ederek, orientalistik çalışmaları için kaynak eser haline gelmiş ve hala aşılamamış 13 ciltlik eserinin ilk cildini 1967 son cildini ise 2000 yılında yayınladı. Geschichte des arabischen Schrifttums İslam’ın ilk döneminde uğraşılmış, dini ve tarihi edebiyattan coğrafya ve haritacılığa kadar bütün ana ve yan bilim dallarını konu edinmektedir. Prof. Sezgin Suudi Arabistan Kral Faysal Vakfı’nın İslami bilimler ödülünü 1978 yılında ilk alan kişidir. Bu ve başka desteklerle Sezgin, 1982 yılında J.W.Goethe Üniversitesi’ne bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü’nü ve 1983’de buranın müzesini kurdu, direktörlüğünü yürüttü. Enstitüye bağlı olarak kurduğu müzede Sezgin, İslam kültür çevresinde Müslüman bilginler tarafından yapılmış aletlerin ve bilimsel araç ve gereçlerin yazılı kaynaklara dayanarak yaptırdığı numunelerini sergilemektedir. Müzede bulunan objeleri tanıtmak ve İslam kültür çevresindeki bilimsel gelişmeyi göstermek için hazırladığı Wissenschaft und Technik im Islam isimli kataloğu 2003 yılında yayınladığı. Fransızcası da yayınlanmış olan bu kataloğun Arapça, İngilizce ve Türkçesi yayınlanmak üzeredir.

Prof. Dr. Fuat Sezgin son olarak, Arap-İslam Bilimleri Enstitüsü için hazırladığı bilimsel araç ve gereçlerin benzerlerini yaptırarak İstanbul İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesi'nin açılmasına önayak olmuştur.

Prof. Dr. Fuat Sezgin meslektaşı Dr. Ursula Sezgin'le evlenmiştir. Kızları Hilal Sezgin, Almanya'da yaşayan bir gazeteci ve yazardır.

30 Haziran 2018 tarihinde vefat eden Prof. Dr. Fuat Sezgin'in kabri Gülhane Parkı içinde kurucusu olduğu İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi karşısında yer almaktadır.

Bazı Uluslararası Bilim Ödülleri şöyledir;
Kral Faysal Ödülü (1978)

Frankfurt am Main Goethe Plaketi (1980)

Almanya 1. Derece Federal Hizmet Madalyası (1982)

Almanya Üstün Hizmet Madalyası (2001)

İran İslami Bilimler Kitap Ödülü (2004)

Hessen Kültür Ödülü [1][2] (2009)

Üyelikleri

Arap Dili Akademisi (Kahire)

Arap Dili Akademisi (Şam)

Fas Kraliyet Akademisi (Rabat)

Arap Dili Akademisi (Bağdat)

Reviews

[Sezgi · Rating 5 out of 5]

Fuat Sezgin çeşitli sebeplerle ülkeden gitmiş ve Almanya’da bir enstitü kurmuş. Kendisini Celal Şengör’ün bir programda bahsetmesiyle keşfettim fakat geç kaldım tabii ki. Çünkü karşımızda hayatını tam anlamıyla bilime, gelişime adamış bir insan var. Yakın zamanda Türkiye’ye geldi ancak Almanya kitaplarını (yazma eserler vs) getirmesine müsaade etmedi. Burada bir müze kurdular, Gülhane Parkı’nda. Bu müzede İslam alimlerinin buluşlarının maketlerini sergiliyorlar. Bu kitap röportaj halinde o yüzden daha kolay okunuyor. Birçok konuda fikir sahibi olabilirsiniz faydalı bir söyleşi olduğunu düşünüyorum.

[Le jeune turc · Rating 5 out of 5]

Bayağı taş oturdu zihnimde. Fuat Hoca'nın çevrilmiş kitaplarını edinmek elzem oldu.
Her yıl bir dil öğrenmek fikri de bayağıdır aklımda olan bir şeydi. Odaklanıldığında 6 ayda bir dili öğrenmenin mümkün olduğu malumumdu, bir seneye yaydığımızı düşünürsek neden olmasın?

[Metin Yılmaz · Rating 3 out of 5]

Çok büyük bir bilim insanı, bu konuda sanıyorum kimsenin bir şüphesi yok. Tabi bazı fikirlerine katılmıyorum. Örneğin dinlerin bilime karşı olmadıkları, dinin bilim için bir engel olmadığı gibi. Sanıyorum bunun böyle olmadığı çok net ortada. İslam dünyasının halini görüyoruz. Bu yüzyılda yaşanan cehaletin inanılmaz boyutlara ulaşması çok kötü değil mi? Sadece islamiyet değil diğer dinlerin durumu da farklı değil.
Bir diğer nokta araplarla akraba değiliz. Neden sürekli bu akrabalık, kardeşlik zorlaması var bilmiyorum. Daha doğrusu biliyorum ama bilmezden geliyorum. Türkleri bu kavim ile yakın tutma çabaları beni çok üzüyor.
Tabi bir diğer sorun ise kitap ile ilgili, sayın başbakan, sayın başbakanın katılımı, sayın başbakan ne dedi, sayın başbakanın fotoğrafları bol güneş gözlüklü... Bırakın görmeyi, siyasetçilerin adları bile yeterince sinir bozarken, bir de bunları duymak! Ülkeyi getirdikler hale rağmen hala insanlardan vergi üstüne vergi çalmaları yetmezmiş gibi, pişkin pişkin ona yasak buna bilmem ne diye diktatörlüğe devam etmeleri... Neyse siz beni anladınız. Bunları görünce kitaptanda, yazardan da hızlı bir uzaklaşma yaşıyorsunuz. Zaten timaş yayınları bu konuda çok net bir biçimde devam ediyor. Kendilerine başarılar diliyorum. Cumhur yayınevi olurlar tahminim :)

[Fatma · Rating 5 out of 5]

Bu kitabı okuduğum için çok mutluyum gerçekten. Fuat Sezgin ismini duymuştum, müzeyi de ziyaret etmiştim fakat kitabı okuduktan sonra tekrar görmek istiyorum oradaki eserleri. Eminim çok daha farklı bir gözle bakacağım.
Fuat Sezgin çok büyük bir alim, zaten bunu benim söylememe bile gerek yok diye düşünüyorum. Kitapta 94 yıllık hayatının çok küçük bir kısmından izler görüyoruz. Bu kadarı bile yetti. Fuat Hocadan öğreneceğimiz çok fazla şey var. Benim kendime en çok ders çıkarttığım kısımlar zaman ahlakından ve çalışma gayretinden konuşulan kısımlar oldu. Hocanın mütevazılığı da insanı çok şaşırtıyor. Almanya'da bir üniversitede enstitü kurmuş bir insan, bir görüşünden bahsederken, en azından ben böyle düşünüyorum, diyor. Çalıştığı alanda geçmişte çalışmış olan oryantalistleri saygıyla hatta sevgiyle anıyor. :) Ara ara bu kitabı elime alacağım, herkese de tavsiye ederim.

[Ahmed · Rating 4 out of 5]

Bu kitapta bir insan "İslam davası" için nasıl çalışır ona tanık olabilirsiniz. (sayfa 21 esas amacım...)
"bilimler tarihi insanların müşterek mirasıdır"
"müslümanlar aşağılık duygusundan kurtulmalı"
"hadisler şefahen değil yazılı olatak aktarılmıştır"
İstanbul daki müzeye ziyaret edilmeli.
"züht,sabır,allah korkusu" çalışmanın esasları.
"Türk hocaları düğünlerde vakit kaybetmemeli 😂😂"
kitabın tek dezavantajı birçok yerde tekrar var.

[Erdogan Cicek · Rating 4 out of 5]

Fuat Sezgin bilimler tarihine özellikle İslam dünyasının 800 yıl süren katkısını çok objektif ölçülerle ortaya koyabilen bu alanda gerçek anlamda dirsek çürütmüş ve kafa yormuş ender bir insan..Kendi eserlerini de bir an evvel okumaya başlamalı..

[Ahmet Gürkan · Rating 5 out of 5]

Kendisi de asıl amacına ulaşmış -kendisi bundan duyduğu mutluluğu da beyan ediyor- bir bilim insanı olarak Fuat Sezgin, bizleri de kanıtlarıyla bilim tarihinde gözardı edilmiş gerçeklerle buluşturuyor.

[Buket A. · Rating 4 out of 5]

Örümceek, yılağn gibi saçmalıkların dolaştığı günümüzde böyle başarılı insanların varlığı beni mutlu ediyor. Umarım bir gün kitapta bahsi geçen müzeye gidebilirim.

[Barbaros · Rating 5 out of 5]

İslam dünyasının 8. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar matematikten felsefeye, coğrafyadan astronomiye, tıptan kimayaya kadar bilim dallarında bilim dünyasına kazandırdıklarını, rönesansın tohumlarını nasıl attıklarını; kurdukları bilim dallarını; bugün batılıların da hayranlıkla andığı Biruniyi, İbni Rüşdü, İbni Sinayı, Cabir İbni Hayyanı, Cezeriyi ve nicelerini; müslüman bilim adamlarının kitaplarını tercüme edip üzerine kendi adını yazan batılıların aksine müslümanların faydalandıkları kaynaklara nasıl atıflar yaparak bilim ahlakını muhafaza ettiklerini; müslümanların nasıl 6 yüzyıl boyunca bilimde yaratıcı seviyede eserler verdiğini ve sonrasında neden durakladıklarını anlamak için önce Fuat Sezgin'i tanımak sonra da İstanbul Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesini gezmek gerek.

[Popolin · Rating 4 out of 5]

Enteresan olmayan bir sekilde, bu kitabi twitter'da (rip) gordum. birisi uzuun bir tweet atmis, altina da baska biri bu kitabi tavsiye etmis; dedim bir sans vereyim.
islam'da tarih boyunca bilimin bu kadar ciddi ve titizlikle hayata gecirildigini bilmiyordum, dahasi, dunyanin kalanina da bircok konuda yon verdigini.. her sekilde, bu kadar kapsamli bir isin altindan kalkmak cok zor olsa gerek, okurken icerigin kendisinden cok, bu kadar noktayi birlestirmek icin sonsuzluk kadar okumus olmak gerekir diye dusundum..
odadaki fil: madem gecmiste islam dunyasi bilim konusunda yardiriyordu, suan neden arkada kalmis, hatta yetismeye calisiyor? bu soru da kitapta var, ama bu soruyu apolitik sekilde cevaplamak mumkun mu?
sahsi fikrim, FS, bu soruya da hicbir politik grubu karsisina almadan salt bilimsel bakis acisiyla yaklasmis; bunu bir problem olarak soylemiyorum yani gayet "okey" bir bakis acisi :D
kitabi okudugum surecte, Chi. Chikyuu no Undou ni Tsuite (Orb: On the Movements of the Earth) diye bir anime izliyordum, nadir de olsa ortak isimler gormek beni mutlu etti. Bu anime'de dunyanin aslinda gunes'in etrafinda dondugunu anlamak ve yaymak icin ugrasan ve kaybolan hayatlardan bahsediyor, sahane anime..

[Betül Bozkurt · Rating 5 out of 5]

Geç kalınmış bir tanışıklık bizimkisi. Yakın geçmişe kadar Fuat Hoca’yı tanımıyor olmama üzülüyorum. Dünya biliminin hangi merhalelerden geçip günümüze uzandığını ve sanılanın aksine İslam Medeniyeti’nin bu akıştaki yerinin ne denli büyük olduğunu anlatıyor bize. Kitap ropörtajlar, makaleler, pasajlardan oluşuyor. “Fuat Hoca ile Bilimler Tarihine Giriş” niteliğinde☺️

[Melike İkra · Rating 5 out of 5]

Fuat Sezgin bazı sebeplerlerden dolayı Türkiye'den gitmiş ve Almanya'da bir enstitü kurmuş. Kendisini hayatını tam anlamıyla bilime ve gelişime adamış bir insan. İstanbulda bir müze kurdu. Bu müzede İslam alimlerinin buluşlarınının maketlerini sergiliyorlar. Bunların kimisinin yapımı 2 ay ay kimisi 2 sene sürüyor. İlk defa müzeyi Almanya'da kurmuş ve bu işe başladığında en fazla 10 tane malzeme yapabileceğini umuyormuş. Ama 800 tane buluşu arkadaşları ve diğer ülkeler yardımı ile yapmışlar. Hayatı beni çok etkiledi. Günde 14 saat çalıştığı zaman hocası az çalıştığını söylemiş ve 17 saate çıkarmış. 70 yaşına kadar 17 saat çalışmış 70inden sonra 2 saat düşürerek devam etmiş. Bu yıl 30 Haziran'da vefat etti ama kitap yazıldığı zaman 92 yaşındaydı. Kitap röportaj halinde olduğu için okunması kolay oluyor 🌼. Bir çok konuda fikir sahibi olabilirsiniz çok faydalı bir kitap olduğunu düşünüyorum 💜.

[Hilal · Rating 4 out of 5]

İslam bilim tarihi hakkında ufuk açıcı bir röportaj derlemesi olmuş. İslam dünyası nasıl bilimde geriledi, bilimler tarihindeki en önemli gelişmeler nelerdi gibi birçok önemli hususa değinilmiş. Fuat Sezgin'in dil öğrenme şevki de beni merak ettiğim birçok dili öğrenme konusunda heveslendirdi diyebilirim. Tek takıldığım nokta bilinçli olarak bırakılsalar da tekrarlamaların olmasıydı, biraz sıkılarak okudum oraları diyebilirim. İstanbul'daki İslam bilim ve teknoloji müzesine gitmeden önce okunması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum, zira kuruluş süreci hakkında birçok detay ve çalışmadan bahsetmiş.

[Tansel Erdem Yılmaz · Rating 3 out of 5]

Başlığında "sohbet" geçtiğinde gerçekten sohbet olmadığına ihtimal vermiştim ancak tam anlamıyla bir sohbet derlemesi. Bazı soruların konuyla ve kitapla bağlantısı da yok, Sezgin'in günde kaç saat çalıştığı birkaç kez sorulmuş, eşinin bu konularda nasıl tavır takındığı merak edilmiş ve nedense kitapta yer bulmuş. Mevcut içeriğiyle kitabın adı Fuat Sezgin ile Çeşitli Sohbetler olabilirmiş.

[Onur Bilgin · Rating 3 out of 5]

Genel anlamda faydalı bir kitap ancak aynı içerikte soru ve cevaplara çok fazla yer verilmiş. Bu durum bu kısmı okudum hissine neden oluyor ve bir yerden sonra sıkıcı olmaya başlıyor. Kitabın önsözünde zaten tekrara düşmeyle ilgili açıklama yapılmış.

[Volkan ER · Rating 4 out of 5]

Kitap birçok açıdan çığır açacak ve yanlış bildiğimiz bilim tarihi konusunda tarihimizi aydınlatacak bir eser.

Mükerrer soru ve cevaplar konunun netlik kazanması açısından yapılmış olmasına rağmen akıcılığı engellediği kanaatindeyim.

[Erdi Sener · Rating 5 out of 5]

Sadece Müslümanlar'ın değil dünya bilim tarihine ışık tutan müthiş bir kitap. Fuat Sezgin, çok büyük bir bilim adamı. Onun bilime katkısını gördükten insan kendini çok faydasız hissediyor.

[lilahall · Rating 4 out of 5]

Şimdi Fuat Hoca'nın ciltlerine girme zamanı..

[Akif Okumus · Rating 5 out of 5]

Fuat hoca ayrı bir derya, yazdıkları alimler bambaşka bir derya. Her gencin okuyup ders alması lazım.

[Savaş Ateş · Rating 5 out of 5]

Her Türk gencinin okuması gereken kitap.

[Can Kavanoz · Rating 5 out of 5]

2 kitap okuma hakkı verseler Nutuk’dan sonra söyleyeceğim 2.kitap

Özellikle batıya özenen, kendini dünyadan aşağıda gören ve özünü bilmeyen kişilere tavsiye

[Zeynep Yüce · Rating 4 out of 5]

Bilim tarihi açısından çok değerli bir kitap gerçekten gözümü açtı

[Chengis · Rating 5 out of 5]

You got questions about religion, science, modernism and history that is grasping them all? That is the book. Totally unexpected but truly fullfilling experience from such a simple book.