We leven in een nieuw geopolitiek tijdperk. De spelregels zijn veranderd. De pijlers van onze veiligheid en welvaart – goedkope energie zoals aardgas uit Rusland, relatieve vrede aan onze buitengrenzen, groeimarkten zoals China, de comfortabele Amerikaanse veiligheidsparaplu – worden onderuit gehaald. Zonder doelgerichte strategie zal Europa geen rol van betekenis (meer) spelen in de internationale verhoudingen. Het doembeeld van een continent dat makkelijk onderling verdeeld en uit elkaar gespeeld kan worden, is reëel. Het Oude Continent dient zichzelf en zijn plaats in de wereld zowel geo-economisch, geostrategisch als geopolitiek te herdefiniëren.
Europa moet dus resoluut kiezen voor hyperrealisme. Idealistische waarden zoals democratie of mensen-rechten blijven van belang. Maar in deze wereldpolitiek tel je enkel mee als je capaciteiten ontwikkelt op het vlak van defensie, technologie en economie. Via herwonnen competitiviteit kan ook het sociaal contract veiliggesteld worden. Het boekessay Hyperrealisme biedt een analyse van de geopolitieke schokken die onvermijdelijk en in snel tempo op ons afkomen en onderzoekt hoe we hiermee kunnen omgaan.
.Een essayboek is altijd moeilijker te beoordelen, omdat het uiteindelijk draait om iemand die zijn visie deelt—in dit geval over hoe Europa zich vandaag en morgen geopolitiek moet positioneren. Het staat buiten kijf dat de auteur over een enorme kennis van zaken beschikt, en daarom is het zeker nuttig en interessant om je aan dit boek te wagen. Bij de argumentatie of de elementen die hij aanhaalt, kun je altijd vragen stellen; je kunt het ermee eens zijn of niet. ik begrijp dat het boek ook toegankelijk moet zijn voor een breed publiek, maar vaak miste ik de nodige diepgang en werd alles erg snel en summier besproken en bleef ik door heen het lezen wel wat op mijn honger zitten. Op dat vlak vind ik het boek een gemiste kans, zeker omdat er in de Nederlandstalige wereld niet enorm veel werken over dit onderwerp te vinden zijn.
Een essayboek dicht op de actualiteit en toch met voldoende diepgang en connectie met de wetenschap. Boeiend om te lezen, geeft zin in meer. Veel focus op wat de EU kan en moet doen, en daarom misschien minder aandacht voor de winnende positie waarin China zich aan het manoeuvreren is. Terecht bezorgd over de complexiteit van de uitdagingen, maar toch hoopvolle perspectieven schetsend. Kortom een waardevolle bijdrage aan het nodige maatschappelijke debat.
Ik ben het niet gewend om essays te reviewen, maar waag me graag aan een poging. :-)
Dit boek kreeg ik toegestuurd in het kader van de opleiding ‘Geopolitiek voor beslissers’, waarvoor ik me inschreef. Het onderwerp boeit me dus, en op dat vlak stelt het niet teleur: Criekemans toont een duidelijke en verregaande expertise over Europa in ons nieuw geopolitiek tijdperk.
Waar ik wel moeite mee had, is de opzet en structuur. Door ongenummerde hoofdstukken en secties verloor ik geregeld de draad en moest ik via de inhoudstafel terugvinden waar ik precies zat. Ook het frequente “daar kom ik later op terug” en “zoals eerder vermeld” haalde voor mij het leesritme weg.
Eigen aan dit soort werk is bovendien dat het binnen vijf à tien jaar onvermijdelijk minder relevant wordt. Toch beveel ik het aan aan iedereen die, net als ik, bezorgd is over het huidige geopolitieke klimaat en in het bijzonder over Europa’s rol daarin. Als compacte stand-van-zaken is het beslist lezenswaardig, met de kanttekening dat de vorm soms tegenwerkt.
An insightful reflection on the geopolitical challenges of our time. It offers fresh perspectives on the many factors shaping the position of a country or continent on the global stage, as well as the specific challenges and opportunities Europe is facing today. Truly worth reading!