مومو و داستان‌های دیگر

by Ivan Turgenev, بابک شهاب (Translator)

کتاب «مومو و داستان‌های دیگر» یکی از مهم‌ترین آثار نویسنده‌ی بزرگ روسی «ایوان تورگینوف» است که در سال 1854 منتشر شد و تأثیر بسیار زیادی بر ادبیات جهان گذاشت.
تورگینوف یکی از اولین نویسندگان روسی است که ادبیات این کشور را با فرم‌های داستان کوتاه و رمان به جهان معرفی کرد. تورگینوف عضو آکادمی سلطنتی روسیه بود و بسیاری او را داعیه‌دار درجات بالای فرهنگی در این سرزمین می‌شناختند. بررسی دقیق وضعیت انسانی روسی در نیمه دوم سده 19 میلادی و همچنین پرداخت‌های بسیار عمیق از روان آدمی، شاخصه‌های مهم داستان تورگینوف است که باعث شد بزرگانی چون لف تولستوی او را به عنوان مهم‌ترین نویسنده‌ی روسیه قلمداد کنند. یکی دیگر از شاخصه‌های خاص آثار تورگینوف، توجه ویژه به جایگاه زن در روسیه است. منتقدان زنان داستان‌های تورگینوف را "دختران تورگینوف" نامیده‌اند که عموما در داستان، دارای شخصیت بی‌گناه و معصومی هستند که مورد هجمه و آزار اطرافیان قرار می‌گیرند. کتاب «مومو و داستان‌های دیگر» مجموعه داستانی از این نویسنده است که با داستان مشهور "مومو" آغاز می‌شود. داستان کوتاه مومو در ادبیات روسیه چنان جایگاهی دارد که بارها مورد نقد و اقتباس در مدیوم‌های مختلف قرار گرفته است و داستان اصلی نیز به عنوان بخشی از ادبیات روسیه در کتاب‌های درسی این کشور به دانش‌آموزان تدریس می‌شود.
مومو تنها داستان یک سگ نیست یا یک پسر رعیت. داستان مومو، داستان انسان‌هایی در روسیه است که از ستم روزگار به‌جان‌آمده بودند و در نهایت انقلاب بزرگ این کشور را رقم زندند. براین‌اساس، این داستان شرح موجز و کاملی از زندگی مردم روستایی در روسیه است که در نهایت نظام سلطنتی روسیه را سرنگون کردند. در این داستان با گراسیم آشنا می‌شویم؛ پسر روستایی و ناشنوا که به مسکو می‌آید و در این شهر تحت حکمرانی یک زن مستبد، مشغول کار می‌شود. دراین‌بین دلدادگی گراسیم به تاتیانا موضوعی است که خشم خانم خانه را شعله ورد می‌کند و در نهایت با دورکردن این دو عاشق از هم به پایان ختم می‌شود. در این مرحله مومو، وارد داستان می‌شود. سگی که همدم گراسیم می‌شود و سرنوشت غم‌انگیزش محرک اعتراض گراسیم و حرکت مهم او می‌شود. همان‌طور که گفته شد، مومو یکی از مهم‌ترین داستان‌های روسیه است و علاقه‌مندان به ادبیات روسیه از خواندنش لذت خواهند برد.

Genres: Fiction

440 pages, Paperback

Published January 1, 2025

About the author

Ivan Sergeyevich Turgenev (Cyrillic: Иван Сергеевич Тургенев) was a novelist, poet, and dramatist, and now ranks as one of the towering figures of Russian literature. His major works include the short-story collection A Sportsman’s Sketches (1852) and the novels Rudin (1856), Home of the Gentry (1859), On the Eve (1860), and Fathers and Sons (1862).

These works offer realistic, affectionate portrayals of the Russian peasantry and penetrating studies of the Russian intelligentsia who were attempting to move the country into a new age. His masterpiece, Fathers and Sons, is considered one of the greatest novels of the nineteenth century.

Turgenev was a contemporary with Fyodor Dostoevsky and Leo Tolstoy. While these wrote about church and religion, Turgenev was more concerned with the movement toward social reform in Russia.

Reviews

[Sepehr · Rating 4 out of 5]

به سادگی عشق :

بزرگ‌ترین مغز را داشت؛ دو کیلوگرم. چند دکترای افتخاری، پیشکسوت غول‌های هم‌نسل‌اش و اولین روس خوانده شده در غرب، چندتایی از افتخاراتش بودند.
هرچند به نوعی ثروتمندترین نویسنده دورانش بود، بسی ثروتمند‌تر از لف تالستوی، نوشته‌هایش به مطرود شدنش انجامید. به اروپا رفت، به فرانسه، و در آنجا نقل محافل ادبی شد و فلوبر و ساند و ... شدند مجیزگوی همیشگی‌اش و اینگونه برای اولین‌بار ادبیات روسی از مرزهایش فراتر رفت چراکه نویسنده‌اش نیز از مرز خارج شده بود.
در بیشتر معرفی‌ها، اینگونه می‌نماید که تورگینف اولین انتخاب اروپایی برای خوانده شدن بود در صورتی تورگنیف تنها انتخاب آن‌ها بود. بعدتر که پتانسیل ادبیات روسی کشف شد، به مراتب تورگنیف هم کمرنگ‌تر شد.
تورگنیف، نه با قدرت قلمش، نه با سواد و ثروتش، نه با غیبت‌ها و نقدهایش به دیگران، نه هیچوقت دیگر نتوانست مچ داستایفسکی و تالستوی را بخواباند. هیچ‌گاه روانکاوی داستایفسکی و ایجاز و ابتکار تالستوی را نداشت. با این‌حال توصیفی برای آن دارم که گمان می‌کنم نزدیک‌ترین حس من نسبت به او را بیان می‌کنند؛ دلنشین.
هیچکدام از داستان‌های تورگنیف عالی نیستند ولی دلنشین و ساده و قابل حس‌اند تا قابل فکر. هرچند رگه‌های نبوغ در این آثار هم کم نیست، رگه‌هایی که گاهی باعث می‌شوند دلتان را برای یک اثر شاهکار صابون بزنید.
در این مجموعه، هفت اثر کوتاه از او می‌خوانیم که کلید واژه اصلی تمام آن‌ها عشق است. عشق‌های نافرجام ، عشق‌های نادیده گرفته، عشق‌های مضمحل کننده.
تورگنیف همیشه تنها ماند و روایت است که تا آخر عمر در جوار خانه‌ی معشوقی که هرگز به آن نرسید، زیست و مرد. داستان کوتاه نخستین عشق نیز گواه ناکامی‌های غم‌انگیز اوست. اساسا تورگنیف نویسنده زنان است و عشق و سادگی. و چه احساسی لا به لای سطور داستان‌هایش گذاشت، که نه سانتی‌مانتال جلوه می‌کنند نه افراطی. گویی با هر داستانش از راهی جدید عشق را پی می‌گیرد و در هرکدام به به بن‌بستی مردافکن میخورد.
مومو معروفترین اثر کوتاه تورگنیف و یکی از آثار بنیادین در آموزش و پرورش سیستم روسیه است. ویدیوی جالبی از یک دختر روس اخیرا وایرال شده بود که احتمالا بسیاری از اهل کتاب آن را دیده‌اند که در آن می‌گفت «از ما انتظار احساساتی بودن نداشته باشید ما هنوز داریم برای سگه (مومو) عزاداری می‌کنیم». داستان ساده اما پر جان و پر احساسی که در یاد می‌ماند، احتمالا برای روس‌ها اثری معادل کباب غاز ما، اما به غایت تلخ‌تر و بی رودربایستی، تاثیرگذارتر.
اثر دیگری که بسیار قابل اعتنا بود داستان اول آن،آندری کولاساف بود که قصه خاموشی اشتیاق بعد از وصال است و همینطور داستان پتوشکف که درباره انسانی‌ست که دوست داشته نمی‌شود. بقیه داستان‌ها نیز تأثیر کمتری نداشتند اما به طراوت اینها نبود.
در هر صورت تورگنیف‌خوانی فرصت مغتنمی که برای تجدید حیات سادگی و عشق در انتهای دالان های تاریک درونمان.


مرداد هزار و چهارصد و چهار

[Lily · Rating 4 out of 5]

داستان مومو و پتوشکف رو خیلی دوست داشتم.
نسبت به چند اثری که تا الان از تورگنیف خوندم، متفاوت‌ترینشون همین داستان مومو بود.

[Sergio · Rating 4 out of 5]

Dopo aver letto "Memorie di un Cacciatore", adesso questa breve antologia di tre racconti dello stesso autore mi ha riavvicinato all'atmosfera della campagna russa dell'ottocento con i suoi spazi sterminati, i suoi cieli cangianti, la brava gente delle proprietà terriere dei nobili e alla poetica scrittura di questo grande scrittore. Un ottimo libro per chiudere in bellezza le letture del 2022.

[Martina Di Luzio · Rating 5 out of 5]

Non me ne intendo di letteratura russa, ma questi racconti, specialmente "Mumù", mi hanno stregato il cuore. Da solo, tra i tre racconti brevi su folklore e figure delle Russia ottocentesca, merita le 5 stelle. Un libro agevole e accattivante, con una traduzione un po' complessa - contenente molte parole desuete o ricercate- ma non pesante. Recupererò le altre opere di Turgenev.

[Daniele Gì · Rating 4 out of 5]

i cari, vecchi russi

[Marco Innamorati · Rating 4 out of 5]

Tre racconti classici di Turgenev, nella traduzione (come sempre mirabile) di Landolfi. Li accomuna il tema della morte di uno dei protagonisti. È sempre, però, una morte che solo sfiora il racconto, una morte incidentale. In qualche modo è l’impressione di chi sopravvive a costituire il fuoco della narrazione.

[Mattia Karamàzov · Rating 5 out of 5]

Commovente