Bestiario artico

by Frank Westerman, Francesco Panzeri (Translator)

Sette animali artici incontrati durante le grandi esplorazioni del passato, sette storie di adattamento e sopravvivenza. E noi che strada seguiremo?

È il 1596 quando l’esploratore olandese Willem Barents affronta per l’ultima volta le regioni artiche. Vuole arrivare fino in Cina, una via oggi facilmente percorribile in estate, ma la sua nave rimane intrappolata nei ghiacci. Non ci saranno superstiti: quella terra appartiene agli orsi polari. Forse, siamo noi umani la «specie erratica» per eccellenza, di quelle avvistate sporadicamente in luoghi che di solito non abitano, e non gli uccelli che perdono la rotta: basta cambiare il punto di vista. Come fa Frank Westerman, componendo un bestiario di sette specie artiche che in Barents si imbatterono: narvalo, lemming, anguilla, oca colombaccio, orso polare, renna e granchio reale. Scoprendo che la natura e la storia spesso sono più improbabili delle favole. Così la zanna di un narvalo, l’unicorno del mare, ha sventato un attentato a Londra nel 2019. E se è un’invenzione umana il suicidio di massa dei lemming negli anni in cui ne nascono troppi, non lo è il viaggio dell’anguilla dai tropici a Capo Nord. Certe specie non le puoi bloccare, non le puoi recintare: come il granchio reale, importato dalla Siberia nel Mare del Nord, oggi specie invasiva dannosa ma fortunatamente commestibile. E mentre i ghiacci si sciolgono, gli orsi polari hanno imparato a restare sulla terraferma, a cacciare renne anziché foche. Sapremo adattarci anche noi alle sfide di un clima sempre più imprevedibile, in un mondo sempre più diviso?
Con ironia, la curiosità più cocciuta e l’abilità del reporter consumato, Westerman si muove tra il Mare dei Wadden, Sachalin, Capo Nord e fino alle Svalbard per raccontare le incredibili storie di sette animali che hanno tanto da insegnarci.

Genres: Nonfiction, History, Roman, Essays, Animals

416 pages, Paperback

First published May 24, 2024

About the author

Frank Westerman (Emmen, 1964) groeide op in Assen en studeerde Tropische Cultuurtechniek aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. In 1987 woonde hij een jaar in de Andes van Peru, waar hij de irrigatiemethoden van Aymara-indianen onderzocht. Frank studeerde cum laude af en mag Ir. voor zijn naam zetten.

Zijn allereerste journalistieke reportages schreef Frank toen hij nog studeerde. Zo versloeg hij voor Het Parool de poging van Mario Vargas Llosa om president van Peru te worden en de Amerikaanse anti-drugscampagne om de teelt van coca uit te roeien in de Chapare-regio van Bolivia.

Voor het VPRO-programma Het Gebouw maakte Frank twee radio-documentaires van driekwartier. De eerste in april 1992 vanuit de 'dodenvallei' van Noordwest-Kameroen - meer hierover bij Stikvallei - en de tweede in de herfst van 1993 vanuit het volledig platgebombardeerde stadje Vukovar aan de Donau.

Omdat Frank zich uitsluitend wilde toeleggen op het schrijven ging hij na zijn flirt met de radio door met de geschreven journalistiek. Voor het tijdschrift Atlas schreef hij in 1993 het dertig-pagina's tellende verhaal 'Het goede meer': zijn debuut bij een literaire uitgeverij.

Reviews

[Paulien · Rating 4 out of 5]

De omschrijving is, vind ik, een beetje misleidend. Het gaat om de invloed van de mens op de dieren die in het boek worden behandeld. Niet alleen het feitelijk handelen, maar ook klimaatverandering hoort daarbij. Dit afgewisseld met korte passages over de reis van Willem Barentsz en zijn ervaringen met de dieren die in het boek voor komen.

Mijn favoriete hoofdstukken gingen over de ijsbeer en de narwal. Wel een eervolle vermelding voor de paling.

[Daniel · Rating 3 out of 5]

Anhand von Willem Barents Polarkreisreisen werden die tierischen Begegnungen und die aktuellen Auswirkungen auf den Menschen im Jahr 2025 bewertet.
In sieben Artikeln kommt es zur ersten Begegnung, Jagd und der heutigen Zeit.
Ich hatte etwas anderes erwartet, bekam aber eine interessante Mischung aus niederländische Seefahrtsgeschichte, aktueller Ukraine-Russland Politik in Norwegen und Umwelt-/Tierschutz.
Nettes Buch

[Nadra Hagen - Krook · Rating 3 out of 5]

Zeven dieren bijten terug van Frank Westerman is een boeiend boek dat zich richt op de relatie tussen mensen en dieren, en hoe deze dynamiek in verschillende culturen en contexten vorm krijgt. Westerman onderzoekt de impact van dieren op menselijke geschiedenis, van jagers en boeren tot moderne wetenschappelijke experimenten. Het boek biedt een interessante mix van verhalen, persoonlijke observaties en historische feiten.

De schrijfstijl van Westerman is vakkundig en goed onderbouwd. Hij weet zijn onderwerpen met veel kennis en enthousiasme te presenteren, en de lezer wordt meegenomen op een reis door verschillende tijden en plaatsen. Het boek is goed gedocumenteerd en biedt veel stof tot nadenken over de ethiek van de omgang met dieren en de bredere implicaties voor de mensheid.

Toch voelde Zeven dieren bijten terug af en toe wat zwaar en te feitelijk. Het boek is goed geschreven, maar de hoeveelheid informatie kan soms overweldigend zijn, wat de leeservaring niet altijd even vlot maakt. Hoewel het onderwerp interessant is, wordt het niet altijd even boeiend gepresenteerd. Sommige secties kunnen als langdradig aanvoelen, en hoewel de thema's belangrijk zijn, mist het boek soms de persoonlijke betrokkenheid of emotionele impact die de lezer echt zou kunnen raken.

Met drie van de vijf sterren geef ik Zeven dieren bijten terug een gematigde beoordeling. Het is een goed onderzocht en informatief boek dat zeker waardevolle inzichten biedt, maar het mist af en toe de levendigheid en de toegankelijkheid die nodig zijn om het tot een echt meeslepende leeservaring te maken. Het is een interessante keuze voor lezers die geïnteresseerd zijn in de complexe relatie tussen mens en dier, maar voor anderen kan het boek soms te veel in feiten verzanden en te weinig in verhaal.

[Erik Snel · Rating 4 out of 5]

Ik zou dit boek niet zo gauw hebben uitgekozen maar ik ben blij dat ik het heb gekregen. Aan de hand van de narwal, de ijsbeer, de koningskrab, de rotgans, de lemming, de paling en het rendier beleef je als lezer de tocht van Willem Barentsz richting China, maar door het ijs gestopt bij Nova Zembla op een hele andere manier en minstens zo spannend. Wat een leuke schrijver, wat een goeie anekdotes en avonturen en wat een wonder van een boek. Ik vind het best moeilijk om duidelijk te maken wat er zo goed aan is, maar geef me een paar docenten als Frank Westerman en ik ga met heel veel plezier terug naar school.

[Carla · Rating 4 out of 5]

Interessante verhalen en wetenswaardigheden over zeven dieren die een link hebben met de reis van Willem Barentsz langs de noordelijke ijszee, op zoek naar een doorvaart. Frank Westerman bezoekt verschillende plaatsen, spreekt met mensen en vertelt persoonlijke herinneringen. De verhalen voelen wel wat aan als los zand, het verhaal over de lemming vind ik wat onbevredigend en ik weet niet of ik de titel helemaal begrijp. Ondanks dat de moeite van het lezen waard.

[Leonie · Rating 4 out of 5]

Uiteindelijk heb ik denk ik meer over mensen dan over dieren geleerd, maar ik vond dit een machtig interessant boek. Dat de gemiddelde Nederlander niet weet hoe je Kirkenes uitspreekt zullen we voorlezer Rik van de Westelaken maar vergeven. 

[Sibrich van Baalen · Rating 4 out of 5]

Gek boek wel. Ben normaal niet van de losse verhalen, maar toch boeide de dierenverhalen genoeg; ook omdat hij persoonlijke anekdotes heeft toegevoegd en actuele gebeurtenissen. Het ontbrak aan samenhang, maar het had aan de andere kant een soort cozy vibe in zich waardoor ik toch bleef hangen. Snap de titel alleen niet helemaal aangezien de dieren juist het onderspit delven. Anyhow. Heb het voor Frankie naar boven afgerond.

[Karina Samyn · Rating 5 out of 5]

Zeven dieren bijten terug. En gelijk hebben ze! Maar het boek gaat over zo veel meer. Rode draad : de avonturen van Willem Barentsz. Dit is het soort boek waar ik van hou. Beetje natuur, beetje reisverhaal, beetje politiek, beetje geschiedenis, boordenvol weetjes en met een filosofische inslag. Genoten!

[Harmke · Rating 3 out of 5]

Zeven dieren bijten terug. Zeven verhalen over zeven dieren. Het boek staat bij de bieb bij de informatieve boeken. ‘Pooldieren’, zegt de sticker op de rug. Het zette mij compleet op het verkeerde been.

Zeven dieren bijten terug is helemaal geen non-fictie. Het is een bundel met zeven literaire verhalen over de relatie tussen mens en dier. Westerman is een groot verteller. Hij vertelt in korte fragmenten die aan het einde een geheel vormen. Meer over mijn leeservaring lees je op Harmkes Leestips.

[Froukje · Rating 4 out of 5]

Alle lof voor Frank Westerman, wat kan hij goed schrijven!! Afgelopen maand zat ik niet zo in de lees-flow, maar dit boek toch aardig snel uitgelezen. Vooral de hoofdstukken over de paling, de ijsbeer, de rotgans en de rendieren waren interessant!! Met als favoriete zin: "rendieren doen niet aan geopolitiek".

[Lotte · Rating 4 out of 5]

3.5.

[Arne-Jan · Rating 3 out of 5]

Mooi bedacht weer. De ontberingen van onze nationale held Willem Barentsz verteld aan de hand van zeven pooldieren. Soms hedendaagse verhalen, soms verhalen van toen. Bepaalde stukken, zoals de dodelijke ijsbeeraanval op Job Kootte, had ik al in eerdere publicaties van Westerman gelezen. Dat is het nadeel als je alles van een auteur volgt. Deze episode is hier natuurlijk wel mooi op zijn plaats, maar ik hoop toch dat de volgende Westerman weer steviger rust op een centrale verhaallijn in plaats van een reeks korte verhalen die aan elkaar lijken te worden geknoopt. Knap hoor, dat zeker, maar na de Jaknikkers, Te Waar Om Mooi Te Zijn en Zeven Dieren hoop ik op een nieuwe Graanrepubliek, Brug Over De Tara, Ararat of Stikvallei.

Aardig is wel dat ik een poosje geleden tijdens een oppasbezoekje op ons jongste nichtje op zoek was naar een verjaardagscadeau voor een vriend die non-fictie (ook) kan waarderen. Volgens zijn vriendin was Westerman nog onbekend terrein voor hem. Hoogste tijd dus om hem kennis te laten maken met de beste auteur van Nederland. Kom ik alleen even bedrogen uit bij Paagman. Gezocht bij alle denkbare categorieën, van geschiedenis tot natuurwetenschappen en politiek, maar echt alléén Zeven Dieren lag daar in kast. De rest kun je wel bestellen, maar ik snap werkelijk niet dat niet het hele oeuvre standaard beschikbaar is bij een verder zo mooie winkel. Keuzes maken. Ja, natuurlijk. Maar dan niet zo’n foutieve keuze lijkt me. Anyways, ook hij heeft het boek inmiddels gelezen en is om. Als Donner en/of Maximus meelezen, zorg dan dat je niet dezelfde fout maakt als Paagman, maar vul die kasten nog even goed bij.

[Marjolein Schut · Rating 4 out of 5]

Een boek wat mij langzaam veroverde. Ik kwam er langzaam in. Maar toen ik er eenmaal in was kon ik het niet meer weg leggen.

Startpunt is Frank Westermans passie vaan Willem Barentsz. Al als kind is hij geboeid door de drie reizen die WB maakte op zoek naar de Noordelijke doorgang. Groot was zijn blijdschap toen de dagboeken werden gevonden (na de val van de Muur in Rusland). Hij herhaalt delen van de reis.

Het boek bestaat uit een aantal delen. In elk deel staat een dier centraal. De narwal, ijsbeer, paling, lemming… Sommige dieren rukken op en komen dichterbij de menselijke wereld (ijsbeer!). Sommige verdwijnen

Het menselijk handelen werkt vaak akelig ineffectief. Het zorgt ervoor dat ijsberen oprukken. En de paling verdwijnt (de Afsluitdijk) en maatregelen om de paling weer terug te krijgen vooral duur en onnodig zijn. T Boek is enorm aktueel. En door alles heen lees je de enorme kennis van de auteur voor WB en voor Rusland

[Jard · Rating 4 out of 5]

Over dieren. Over mensen. Overlap. (Maar dus niet overlap in de slechte zin van het woord, overlap als in snijvlak tussen mens, natuur, dier, landschap) 🌱 Aangeraden door twee onbekende (buitengewoon enthousiaste) wandelaars!

[Suus · Rating 3 out of 5]

Interessant boek over de relatie tussen mens en zeven dieren die Willem Barentsz tegenkwam tijdens zijn tocht door het poolgebied. ‘Zeven dieren bijten terug’ is een mix tussen verhalen, eigen ervaringen en leuke wetenswaardigheden. Soms wat langdradig en chaotisch, maar zeker de moeite waard.

[MatteoBerto · Rating 5 out of 5]

Un libro che è molto di più di un semplice bestiario.

Tramite sette capitoli, ciascuno dedicato a un animale artico, Westerman dá una prospettiva diversa dell'interazione uomo-animale: la prospettiva dell'animale. Nel farlo, non solo smonta alcuni punti di vista antropocentrici, ma ne approffitta per discussioni più ampie sulla storia dell'esplorazione artica, sugli equilibri geopolitici del nord, sul fanatismo religioso, ambientale, e, pi�� in generale, il delicato equilibrio tra uomo e natura. Ne risulta un libro profondo, che spazia temi e ambienti, e che ci avvicina al mondo animale con curiosità e rispetto.

Alcuni capitoli li ho trovati più stimolanti di altri. Le storie dei lemming e degli orsi hanno un fascino quasi mistico. Il capitolo sui Narvali, animali pazzeschi, è invece un pó sprecato su un fatto di cronaca. Molto istruttive sono le storie legate a come l'uomo ha distrutto, o espanso, i domini di oche e granchi giganti; che ci ricordano, ancora una volta, quanto sia forte la nostra impronta su questo pianeta, da secoli.

[Laura Bakker · Rating 4 out of 5]

Dit was heel vermakelijk!

[Ben De Coninck · Rating 3 out of 5]

3,5/5

[Peter Altena · Rating 4 out of 5]

Geweldig boek. Aan de hand van Willem Barentsz (en de herinneringen aan zijn reizen) verkent Frank Westerman de wereld van de dieren en mensen in het Poolgebied. Af en toe deelt hij flinke tikken uit, bijv aan de bioloog die hardnekkig vasthoudt aan een evident ongelijk en aan de mensen die denken voor de dieren te kunnen spreken, maar meestal is de toon sereen, informatief en doordrongen van melancholie. Een boek dat optimistisch stemt en confronteert.

[Wouter Lezer · Rating 3 out of 5]

Enjoyable book, easy to read. The author nicely ties together past and present in seven chapters, each one focused on one animal. However, although I liked reading the book, I couldn't stop myself from wondering about its purpose... Somewhere in the beginning of the book the author states that he wants to flip the perspective: don't talk about how people meet "new" animals, but how these animals meet this new species called humans. However, that angle never really materialized (for me at least).

So, yeah. I don't know how I feel about the book. It is nice, but won't make a lasting impression.

[Jan · Rating 4 out of 5]

Altijd goed...een boek van Frank, je leert altijd wat bij.

[Wim]

Mooie dierenverhalen, plezierig om te lezen. Veel interessante wetenswaardigheden waar je niets aan hebt, behalve dat het leuk is om te weten.

[Sabine · Rating 4 out of 5]

Fantastisch!

Westerman gebruikt de zeilreizen van Willem Barentsz als leidraad. Willem probeerde de noordelijke handelsroute te ontdekken. Deze geschiedenis, en de ontberingen op Nova Zembla, zijn de rode draad in het boek.

Zeven (pool)dieren spelen een hoofdrol: de narwal, de lemming, de paling, de rotgans, de ijsbeer, het rendier en de koningskrab. Je leest over wat de mens de dieren aangedaan heeft in het verleden. En/of over de huidige situatie.

Eerlijk gezegd valt dit boek moeilijk samen te vatten. Westerman reist af naar het Hoge Noorden, Rusland en Spitsbergen en doet ook hiervan verslag in het boek. Bovendien staat het vol met triviale weetjes.

Dat is ook meteen het enige kleine minpuntje. Er staat zoveel in. Het is een mix van wetenschap, geschiedenis, reizen en ook een snufje politiek. Op elke bladzijde staat een grote hoeveelheid informatie en dat kan wat overweldigend zijn.

Concluderend kan ik zeggen dat ik veel nieuwe kennis heb opgedaan. Ik heb echt genoten van de fijne schrijfstijl en weet nu in ieder geval zeker dat ik niet in een tentje wil overnachten op Spitsbergen.

[Daniela · Rating 5 out of 5]

Als ich dieses Buch zur Hand genommen habe, war ich insbesondere vom Titel angesprochen. Obwohl ich selten Sachbücher über die Tierwelt lese, hat es mich direkt interessiert und es hat mich auch nicht enttäuscht! Westerman versteht es wie kein anderer, sachliche Inhalte ansprechend und erzählend darzustellen, so dass man sein Buch gar nicht mehr weglegen möchte.
In diesem Werk zeigt er, wie Narwal, Lemming, Ringelgans, Aal, Eisbär, Rentier und Riesenkrabbe zunächst in ihrem Lebensraum durch den Menschen eingeschränkt oder gestört wurden, manche von Ihnen fast zur Gänze ausgerottet wurden, und es dennoch geschafft haben, auch mithilfe von Umwelt Schützern, Teile ihres Lebens wieder zurück zu erlangen.
Ein wie ich finde, sehr spannendes Werk, dass es lohnt zu lesen!

[NN · Rating 4 out of 5]

Een thematisch boek van samengrijpende verhalen, waaronder verhalen die ik al eerder had gelezen in tijdschriften. De actualiteit is een thema waar de schrijver op verschillende manieren mee om gaat. De verwondering gaat altijd voor. De afstand tot de politiek is groter geworden met de jaren en dat is niet vanzelf gegaan, het komt meer over als afstand nemen. Vluchtelingen op de fiets, de geopolitiek van atoomijsbrekers, een volk dat klem zit, onze relatie met de natuur om ons heen. Wat kan meer politiek zijn?

[Mieja Engelen · Rating 5 out of 5]

Echte aanrader. Een verstrengeling van geschiedenis en actualiteit en daar doorheen wetenschappelijke vaststelling, doorprikte mythisch en grappige commentaren. Een waar genot om deze wereld te ontdekken. Met veel zaken waarvan je denkt:waarom wist ik dit niet. Zoals de Syrische vluchtelingen die on 2015 en masse met fietsen Europa binnen reden. Of de wonderbaarlijke gebeurtenissen op de Londen Bridge waarbij de tanden van een narwal de hoofdrol spelen. Zoveel nieuwe inzichten zoals : misschien is het beter je af te vragen waardoor dan waarom.

[Duco Claringbould · Rating 5 out of 5]

Prachtig boek waarin Frank Westerman ons meeneemt in de voetsporen van Willem Barentsz en bovenal de dieren die zich langs zijn route bevonden en bevinden. De originele en (droge) humoristische schrijfstijl, en de gedrevenheid van de schrijver om alles tot in de puntjes uit te zoeken, maken het boek zeer de moeite van het lezen waard. Een echte aanrader voor liefhebbers van avonturenboeken en geschiedenis.

[Jacqueline van Leeuwen · Rating 3 out of 5]

Op een warme zomerdag afreizen naar het ijskoude Noorden, het kan allemaal als je een boekenliefhebber bent! Ik leerde uit dit boek zeer veel bij over narwals, lemmingen, ijsberen en koningskrabben (echt ene beetje een horrorverhaal trouwens). Toch bleef de historica in mij wat op haar honger: ik had liever de reis van Willem Barents en Kornuiten nog wat meer chronologisch en systematisch toegelicht gezien. beroepsmisvorming, wellicht!

[Marnix Verplancke · Rating 4 out of 5]

Een heerlijk boek over het verre noorden waar Westerman samen met zijn dochter naartoe reisde om er dieren te spotten, de klimaatverandering aan het werk te zien en intussen ook een paar mythes te ontkrachten, zoals dat de ijsberen sterven van de honger. Er zijn er nog evenveel als vroeger zo blijkt, en vel over het been zijn ze ook al niet, zeker niet nadat ze een Amsterdamse dragqueen hebben opgepeuzeld.

[Danielle · Rating 3 out of 5]

Met veel plezier gelezen. 3,5 ster. De eerste twee verhalen gingen wat mij betreft een beetje ten onder aan de hoeveelheid informatie die er niet perse toe doet, daarna worden de verhalen bondiger, en (vind ik) interessanter! Wil nu wel meer lezen over Nova Zembla, en een keer een ijsbeer zien in het echt. Ondanks mijn kritische noot zou ik het je aanraden om te gaan lezen!