De bestedeling. De geschiedenis van kinderveilingen in Nederland

by Menno Lanting

Tot diep in de twintigste eeuw was het realiteit in Nederland; kinderen, ouderen en mensen met een beperking werden geveild aan de laagste bieder.

Een vergeten praktijk waar schrijver Menno Lanting op stuitte tijdens zijn zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder.

In De bestedeling reconstrueert hij voor het eerst deze schrijnende geschiedenis van uitbesteding, waarbij kwetsbare mensen als handelswaar werden behandeld. Aan de hand van archieven, persoonlijke verhalen en historische documenten laat Lanting zien hoe dit systeem werkte – en wat het betekende voor honderdduizenden levens. Hoewel bestedelingen officieel recht hadden op zorg en opvoeding, was de werkelijkheid vaak hard en onmenselijk.

De bestedeling is een onthullend en aangrijpend boek over armoede, overlevingsdrang en vergeten levens. Het werpt een nieuw licht op een pijnlijk en onbekend hoofdstuk uit onze geschiedenis.

‘Van de duizend gezinnen vindt men er één waar het kind uit liefde wordt opgenomen, en 999 waar eigenbelang de belangrijkste of enige reden is om vreemde kinderen in huis te nemen.’

Genres: Nonfiction

Paperback

First published September 8, 2025

Reviews

[Michella (BoekenMiesje) · Rating 4 out of 5]

Ik mocht alvast De Bestedeling  lezen van Menno Lanting.

Ik had nog nooit van een bestedeling gehoord en mijn interesse was gewekt. Dit boek gaat over de geschiedenis van kinderveilingen in Nederland. Niet alleen kinderen werden geveild tegen het laagste bod voor hun kost en inwoning, maar ook ouderen en mensen met psychische problemen.

Het is nauwelijks voor te stellen hoe dat ging vanaf de 17e eeuw, maar aan de hand van heel veel zoekwerk en voorbeelden weet de auteur een duidelijk beeld te schetsen hoe het er eeuwen geleden aan toe ging. Het waren erbarmelijke omstandigheden in tijden van armoede, ziekte en vroeg overlijden. Wat er met de achtergebleven kinderen gebeurde is nauwelijks voor te stellen.

Een erg goed en leerzaam boek die een stuk geschiedenis laat zien waar velen geen weet van hebben. Door de manier van schrijven en de korte hoofdstukken leest het boek vlot door ondanks het zware onderwerp.
Ik ben onder de indruk.

De Bestedeling verschijnt op 16 september 2025.

Hartelijk dank voor het toesturen!

[Silvie Klokgieter · Rating 3 out of 5]

In 'De bestedeling' reconstrueert hij voor het eerst deze schrijnende geschiedenis van uitbesteding, waarbij kwetsbare mensen als handelswaar werden behandeld. 

Aan de hand van archieven, persoonlijke verhalen en historische documenten laat Lanting zien hoe dit systeem werkte – en wat het betekende voor honderdduizenden levens.

Hoewel bestedelingen officieel recht hadden op zorg en opvoeding, was de werkelijkheid vaak hard en onmenselijk.

Een tijdje geleden vroeg Menno of ik dit schrijnende verhaal over uitbesteding van kinderen wilde lezen. Ik was erg nieuwsgierig naar deze verdrietige periode en afgelopen week las ik dan dit verhaal.

Menno begint met een inleiding over zijn eigen grootmoeder, zij was namelijk ook een bestedeling dus je leest meer over haar familie en de schrijnende situatie die in die tijd, heel "normaal" was.

De omstandigheden waren enorm slecht, er was geen goede hygiëne en verschillende (dodelijke) ziektes deden de ronde. Jonge kinderen, mensen met een beperking en ouderen werden verkocht op een veiling.

Menno noemt verschillende mensen met hun eigen persoonlijke situaties en alles is even heftig. Het is eigenlijk niet te bevatten hoe de mensen vroeger leefden en voor welke zware beslissingen zij stonden.

Sommige mensen kwamen redelijk goed terecht en hebben nog best wat van hun leven kunnen maken, maar velen leefden echt onder enorm slechte omstandigheden.

Dit verhaal is enorm interessant als je van geschiedenis houdt. Het bevat namelijk een heleboel feiten en zelf heb ik er dan ook veel van opgestoken. Heel eerlijk gezegd wist ik niet eens dat dit allemaal in ons land heeft kunnen bestaan.

Zoals ik al eerder aangaf, is het wel enorm verdrietig om te lezen en deze mensen en de verdrietige periode mag zeker niet vergeten worden.

Ik wil @debestedeling heel erg bedanken voor het kijkje in deze "vergeten geschiedenis".

Beoordeling: 3,5 ⭐️

[Pam · Rating 3 out of 5]

Interessant onderwerp, niet zo interessant geschreven. Vooral een oneindige opsomming.

[Ivette · Rating 4 out of 5]

Toen auteur Menno Lanting mij benaderde met de vraag of ik De bestedeling wilde lezen en recenseren, heb ik mij eerst gewend tot het onderwerp. Het was buiten mijn comfort zone, dat sowieso. Toch bleef het terugkeren in mijn hoofd, het onderwerp klonk zeer interessant en ik was benieuwd hoe hij achter dit stuk "vergeten geschiedenis" was gekomen. En ik kan alleen maar zeggen: ik ben heel blij dat ik deze kans kreeg en heb aangegrepen én dat hij hier in is gedoken, want echt: dit stuk geschiedenis moét in mijn ogen verteld en gelezen worden, het is te belangrijk om opnieuw in de vergetelheid te raken.

Menno Lanting neemt de lezer aan de hand mee tijdens zijn zoektocht naar de achtergrond van zijn overgrootmoeder. Stapje voor stapje stuit hij op een stuk geschiedenis wat veel groter blijkt te zijn dan gedacht. Hij laat ons kennismaken met andere mensen, geeft ze stuk voor stuk hun gezicht weer terug, die een heel ander leven hebben gehad dan dat we nu hebben. Af en toe moest ik even stoppen met lezen, omdat het mij best aangreep. Kinderen werden verkocht, gezinnen uit elkaar getrokken, met alle gevolgen van dien. Ook deze nasleep beschrijft hij bondig en bij de één tonen de bronnen die hij voor dit verhaal heeft geraadpleegd meer al dan niet treurige details, dan bij de ander.

Toch vertelt hij ook over de “mooiere” aflopen. Niet om het verhaal goed te praten, want dat is absoluut niet de bedoeling van deze beschreven vergeten geschiedenis, maar er waren (gelukkig!) ook mensen die zich ondanks alles staande probeerden te houden in deze grauwe wereld, en alsnog een gevuld leven hebben mogen en kunnen leven. En dat gaf mij toch een sprankje hoop, temidden van alle donkere verhalen en pijn over deze ongure periode.

De bestedeling is een zeer informatieve zoektocht geworden, dat veel meer naar buiten mag treden wat mij betreft. Ik hoop dan ook van harte dat het veelvuldig zal worden opgepakt, want het is behalve een bron van kennis, ook een bron van vragen voor de lezer. Het zet namelijk ontzettend aan het denken over het leven, en dat vind ik een heel mooi gegeven. Na het lezen van de reflectie, kon ik ook alleen maar denken aan het feit dat we er nog steeds niet van af zijn, om het zo te zeggen, al dan niet in een ander vorm. In mijn ogen zijn we allemaal mens, allemaal (tot op zekere hoogte) hetzelfde en mag er best wat meer respect en samenwerking in het leven bestaan. Als we allemaal een steentje bijdragen en een beetje op elkaar passen, dan komen we hopelijk al een heel eind op de juiste weg :)

[Britt · Rating 4 out of 5]

Toen Menno Lanting mij een tijd geleden vroeg of ik zijn boek De Bestedeling, dat in september verschijnt, wilde lezen in ruil voor een recensie, was ik gelijk nieuwsgierig. Ik lees graag historische non-fictie, en de geschiedenis van de bestedelingen was mij nog onbekend, waardoor mijn interesse gewekt was.

Tot in de negentiende eeuw werden kinderen die er alleen voor kwamen te staan, of van wie de ouders niet meer voor hen konden zorgen, ‘uitbesteed’ aan andere gezinnen. Op veilingen kon er op deze kinderen geboden worden, waarna ze in huis werden gehaald met de bedoeling verzorgd te worden. In werkelijkheid gebeurde dat vaak niet, want het geld dat de verzorgers kregen, werd meestal niet aan het kind besteed. Veel bestedelingen belandden daardoor in erbarmelijke omstandigheden. Ze waren goedkope werkkrachten, kregen weinig te eten, gingen zelden naar school en werden soms zelfs mishandeld.

“Een van de bestedelingen heeft eindelijk een gezicht gekregen, en zijn verhaal maakt hem levendiger dan ooit,” schrijft Lanting. Dat is precies wat hij in het hele boek doet: door archieven, persoonlijke verhalen en historische documenten met elkaar te verweven, brengt hij deze vergeten geschiedenis tot leven. Juist door die afwisseling voelde het boek niet ‘droog’ aan, zoals geschiedenisboeken weleens kunnen zijn. Ik werd hier echt door geraakt en het heeft me doen beseffen hoe erg en hoeveel armoede er in die tijd was en wat voor impact dit op het leven van de kinderen heeft gehad. Er waren gelukkig ook een aantal positievere verhalen, maar die zijn toch veruit in de minderheid.

De Bestedeling is tegelijk een indrukwekkend en leerzaam boek dat me nog wel even bij zal blijven. Ik denk dat het erg belangrijk is dat dit verhaal en deze gebeurtenissen worden verteld en daar biedt dit boek erg goed inzicht in.

Bedankt dat ik je boek mocht lezen!

[Leen Willems · Rating 4 out of 5]

Een tijdje terug kreeg ik de vraag van Menno Lanting of ik zijn nieuwe boek De bestedeling alvast wou lezen.

De bestedeling is een non-fictie boek dat de geschiedenis van de kinderveilingen in Nederland verhaalt, een thema waar ik eerlijk gezegd niets over wist. Het prikkelde mij wel om door te lezen, en zorgde ervoor dat ik meerdere malen grote ogen opzette bij de verhalen die Lanting beschrijft.

Het boek is geen droge opsomming van feiten, Lanting start bij het verhaal van zijn overgrootmoeder die zelf als kind ‘geveild’ (wat een verschrikkelijk woord is dat toch in deze context) werd. De geschiedkundige feiten worden afgewisseld met waargebeurde getuigenissen en verhalen, wat het een zeer leesbaar boek maakt.

Ik was vooral geraakt door de lage waarde die in die tijd (uiteindelijk echt nog niet zo heel lang geleden) aan een kind toegekend werd, en hoe makkelijk werd aangenomen dat een kind, hoe klein ook, gewoon een extra paar handen was om het werk gedaan te krijgen.

[Myrthe | Boekwonderaar · Rating 4 out of 5]

In Nederland werden weeskinderen, ouderen en mensen met een beperking verkocht aan de laagste bieder, zij werden bestedelingen genoemd. Schrijver Menno Lanting begon zijn boek met een persoonlijke zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder, die zelf een bestedeling was. Hij vertelt het trieste verhaal dat diepe sporen naliet in de kinderen die uitbesteed werden aan pleegouders of weeshuizen.

Vaak ging het om kinderen zonder ouders, ouderen die niet meer voor zichzelf konden zorgen of mensen met een beperking. Er werden speciale veilingen georganiseerd in stad of dorp waarbij mensen geld boden hoeveel zij nodig hadden om een kind of volwassene per jaar te verzorgen. Het geboden bedrag (zo laag mogelijk) kregen zij van de kerk, gemeente of armbestuur. Lanting beschrijft dat kinderen onder erbarmelijke omstandigheden moesten werken. Ze werden vaak ziek of kwamen te overlijden.

De verhalen deden mij denken aan een schilderij van Douwe Hansma die in Museum Dokkum hangt, waar ik werk. Hierop zie je een meisje die het weeshuis verlaat. Normaal gesproken loop ik er zonder nadenken bij langs, maar nu keek ik aandachtiger. Hoe moet zij zich hebben gevoeld? Haar gezichtsuitdrukking zegt genoeg.

Ik vond het een erg interessant boek om te lezen. Ik had geen idee dat dit gebeurde in Nederland. Het is schrijnend om te lezen, maar goed dat hier nu meer aandacht voor is. Ik ben ook erg benieuwd of deze praktijk ook in mijn woonplaats gebeurde. Aan het eind van het boek geeft Lanting nog een reflectie op het systeem van vandaag de dag, waarbij er steeds minder geld naar de jeugdzorg gaat. Een zorgwekkende ontwikkeling.

Met dank aan Menno Lanting voor het opsturen van het recensie exemplaar in ruil voor een eerlijke recensie!

[Marjolein · Rating 3 out of 5]

2,5-3⭐️

Een tijdje terug werd ik benaderd door Menno Lanting of ik zijn boek De bestedeling zou willen lezen. Hij vertelde me dat het boek gaat over kinderveilingen in Nederland. Mijn eerste gedachte was: "Sorry?! Hebben we dat echt gedaan?". Ja dus. In Menno's boek lees je er alles over.

Menno Lanting is het aangegaan om op toegankelijke wijze een boek te schrijven over een onderbelicht stuk van onze geschiedenis. Je leest de urgentie in zijn werk. In een persoonlijke introductie vertelt hij dat zijn overgrootmoeder bestedeling was en dat hij deze pagina van onze geschiedenis wil belichten. Het getuigt van een vorm van noodzaak; een noodzaak om de verhalen te vertellen en deze vergeten mensen een stem te geven. Dat gevoel is heel goed terug te lezen in het boek en enorm invoelbaar. Wanneer je achter zo'n onrechtvaardig stukje geschiedenis komt, wil je dat de wereld ervan weet. Bovendien eindigt hij met een scherpe reflectie op ons huidige jeugdzorgstelsel.

Dat vind ik direct ook het sterke van het werk van Lanting. Hij stelt aan de kaak én verbindt met het heden. Hiervoor gebruikt hij de verhalen van vele bestedelingen die hij is tegengekomen tijdens zijn research in vele boeken, proefschriften, kranten en archieven. Dat het een uitgebreid onderzoek is geweest, is aan alles te merken.

Toch ben ik niet zo enthousiast over het boek dat er uiteindelijk ligt. Wat mij betreft had hierbij het principe 'less is more' mogen gelden. Menno Lanting heeft zijn boek ingedeeld in vier delen, waardoor het boek in theorie een heel logische opbouw kent. Toch raakte ik die opbouw als lezer kwijt, omdat er zóveel namen en verhalen genoemd werden dat het me duizelde. Alle verhalen komen even kort voorbij, geen enkele naam komt echt vaker terug. Wanneer je dan leest over jongens/meisjes/gezinnen uit de 18e, 19e, 20e eeuw kom je nogal vaak dezelfde namen tegen. Hierdoor was ik al snel het overzicht kwijt. Daarnaast moest Lanting om het verhaal van en specifiek persoon te vertellen vaak eerdere informatie herhalen. Deze combinatie van een stortvloed aan informatie en veel herhaling maakte het voor mij geen prettig leesbaar boek.

Wat in de categorie 'less is more' een tekenend voorbeeld voor me was, is dat tussen neus en lippen door in twee verhalen van uitbestede meisjes de naam van het instituut De goede herder viel. Nu heb ik vorig jaar het boek "De meisjes van De goede herder" van Christel Don geluisterd. Het feit dat zij een heel boek heeft kunnen schrijven over dit instituut, terwijl het in dit boek een van de vele instituten/pleeggezinnen etc. is wiens namen worden genoemd bevestigde voor mij het gevoel dat de auteur getracht heeft te veel verhalen in één boek te willen stoppen.

Daarnaast vond ik het lastig dat er een aantal wisselingen in vertelstijl in zaten. Soms las het even als het dagboek van de onderzoeker (Menno), dan weer als een droog feitelijk verhaal/naslagwerk en dan was er ineens een uitschieter waarbij in directe rede geschreven werd. Al met al deed het daardoor voor mij wat minder professioneel aan (terwijl de diepgang van het onderzoek en de tijd, moeite en energie die erin zit wel echt terug te lezen is).

Ik snap volledig dat Menno Lanting de namen heeft willen noemen van al deze mensen die door pech aan de verkeerde kant van de maatschappij zijn geboren, vreselijke dingen hebben meegemaakt en nu worden vergeten, maar voor de leesbaarheid van het boek had een selectie van deze verhalen voor mij beter gewerkt.

[Silke · Rating 3 out of 5]

Menno Lanting heeft reeds meerdere boeken geschreven over innovatieve ontwikkelingen zoals AI en digitale transformaties. Hiernaast is hij een veelgevraagde gastspreker en geeft hij jaarlijks heel wat workshops.
Maar recentelijk stootte hij op het verhaal van zijn overgrootmoeder. Zijn grootmoeder vertelde ontzettend weinig over haar moeder Geesken omdat er maar weinig over haar jeugd geweten was. Menno werd nieuwsgierig en startte een onderzoek waaruit bleek dat ze een bestedeling was en dat deze praktijk tot midden 20ste eeuw in gebruik was in Nederland.

In zijn boek De bestedeling zal de auteur uitgebreid een verslag brengen van deze praktijken. Allereerst zal hij uitleggen wat een bestedeling was en hoe het allemaal in zijn werk ging. Vondelingen, buitenechtelijke kinderen, wezen, …, werden aan de laagste bieder uitbesteed. De laagste bieder was het gezin dat de kinderen wilde opvangen voor de laagste kostprijs, wat voor de aanbieder de goedkoopste optie was. Bestedelingen moesten vaak, in het gezin waar hij of zij terechtkwam, hard werken. Ze werden ook regelmatig uitgebuit, maar zelden kwamen ze terecht in een goed gezin.
Menno zal een totaalbeeld schetsen door ook weer te geven hoe het voor de bestedeling zelf aanvoelde om op deze manier verhandeld en behandeld te worden.
Menno Lanting heeft een ontzettend uitgebreid onderzoek gedaan en dit merk je. Namen en data vliegen je om je oren en achteraan is er een uitgebreide bibliografie te vinden. Sommige gegevens waren moeilijk vindbaar, maar Menno heeft het onderste uit de kan gehaald om zo een volledig mogelijk geschiedkundig verhaal neer te kunnen pennen. Dit is een onderwerp dat hem nauw aan het hart ligt en dat merk je. Met veel passie pende hij het verhaal van de bestedelingen neer. Maar het lijkt erop dat hij moeilijk de kern heeft kunnen filteren uit de massa informatie die hij verzamelde. Door het gebruik van de vele namen en data was de auteur mij soms kwijt. Hij heeft een heldere, technische schrijfstijl die een breder publiek aanspreken. Het boek is opgedeeld in verschillende hoofdstukken die elk een ander onderwerp bespreken.
Op zijn social media post hij regelmatig beeldmateriaal van bestedelingen, wat het geheel ook visueler maakt. Jammer dat geen enkele van deze beelden gepubliceerd werden in het boek. Dit had zeker een meerwaarde geweest.

De bestedeling is een bijzonder boek over een minder bekend stukje (recente) geschiedenis. Een verhaal dat verteld moet worden en waaruit we ook moeten leren. 3 sterren.

[readersfinest · Rating 4 out of 5]

ontluisterend beeld van onze sociale geschiedenis

Menno Lanting is spreker, inspirator en auteur en auteur van met name managementboeken. Zijn nieuwe boek komt uit op 16 september en betreft een compleet ander genre, namelijk een non-fictie geschiedenisboek. Bij het ontrafelen van de geschiedenis van zijn overgrootmoeder stuitte Lanting op het fenomeen ‘bestedeling’ en hij besloot daar meer onderzoek naar te doen. In zijn boek neemt Lanting je mee op zijn onderzoeksreis en beschrijft hij de geschiedenis en verschillende aspecten van kinderveilingen in Nederland.

Het vlot geschreven boek bestaat uit vier delen met in totaal 14 hoofdstukken. Na een mooie inleiding over drie generaties van vrouwen voor hem en het kennen van de gescheidenis in het algemeen en je eigen geschiedenis in het bijzonder beschrijft Lanting in deel 1 de geschiedenis van zijn grootmoeder. Ook lees je meer over uitbesteden en kinderveilingen. In deel twee volgt een verdieping op deze fenomenen en behandelt Lanting de formalisering van het systeem als gevolg van aanhoudende kritiek. Het wordt de lezer echter al snel duidelijk dat dit niet het einde van de misstanden betekent. In het derde deel krijgt de lezer inzicht waarom kinderen een de schrijdende situatie komen dat ze worden uitbesteed. Tot slot behandelt Lanting in deel 4 hoe het de bestedelingen in hun verdere leven vergaat.

Het hele boek geeft een goed inzicht in een stukje door velen vergeten sociale geschiedenis en is doorspekt met indrukwekkende en schrijnende voorbeelden aangevuld met ooggetuigenverslagen en soms zelfs een verslag of brief van een bestedeling zelf. Lanting raakt daarbij ook de bredere context en thema’s als armoedebestrijding, leefomstandigheden, jeugdzorg, gevangenissen en inrichtingen, strafrecht en andere wet- en regelgeving. Thema’s die nog steeds actueel zijn en een goed beeld geven van een tijdsgewricht.

Bestedelingen werden aan de laagste bieder werden uitbesteed om arbeid te verrichten. Dit had als doel de kosten van de armenzorg zo laag mogelijk te houden. Deze quote geeft voor mij goed weer waar de schoen wringt:
“Officieel moesten de verzorgers zorgen voor een goede opvoeding, voldoende eten en fatsoenlijke kleding. In de praktijk werden bestedelingen meestal behandeld als goedkope arbeidskrachten. Ze kregen net genoeg eten om te overleven, en nieuwe kleding kwam er nauwelijks. “
Schokkend om te lezen hoe lang het uitbesteden nog is doorgegaan en wat daarin de rol van de overheid, kerken en de Nederlandse bevolking is geweest.

Alhoewel Lanting aan het eind van het boek terecht reflecteert dat de uitdagingen die komen met armoedebestrijding in de kern nog altijd dezelfde zijn, wil niemand terug naar het sociale stelsel van 100 plus jaar geleden. Dit boek onderstreept daarmee het belang van het sociale vangnet dat we met elkaar hebben opgebouwd en het belang daar zuinig op te zijn. Het is een aanmoediging om de lessen uit het verleden daarin mee te nemen.

Met het vlot geschreven geschiedenisboek ‘De bestedeling’ geeft Menno Lanting een brede en ontluisterende blik op de nog redelijk recente sociale geschiedenis en de lessen die we daaruit kunnen trekken in het huidige tijdgewricht waar dezelfde thema’s nog steeds actueel zijn. Een aanrader voor iedereen die een completer beeld wil krijgen van onze geschiedenis.

[Jessica · Rating 3 out of 5]

De bestedeling van Menno Lanting neemt je mee naar een vergeten hoofdstuk van onze Nederlandse geschiedenis: de kinderveilingen. Voor mij was dit totaal onbekend terrein. Wat volgt is een aangrijpend en onthullend verhaal over armoede, overlevingsdrang en het lot van kinderen die geen andere keuze hadden dan mee te draaien in een hard en onrechtvaardig systeem.

Het boek is ontstaan vanuit de zoektocht van Menno naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder. Daardoor verwachtte ik ook persoonlijke stukken en misschien zelfs een verweving van haar verhaal met de bredere geschiedenis. Dat bleef helaas wat op de achtergrond, en dat vond ik jammer. Juist dat persoonlijke element had het boek nog meer kracht kunnen geven.

Toch is De bestedeling vooral indrukwekkend omdat het een vergeten geschiedenis opnieuw tot leven brengt. Het is schrijnend om te lezen hoe kinderen op veilingen terechtkwamen, vaak gekocht uit puur eigenbelang in plaats van zorg of liefde. Hun verhalen zijn hartverscheurend en zetten je als lezer aan het denken over hoe kwetsbaar deze kinderen waren.

Soms werd de hoeveelheid verhalen wat overweldigend. Er komen zoveel verschillende kinderen voorbij, dat ik af en toe moeite had om de rode draad vast te houden. Maar tegelijk laat dit ook de omvang van het fenomeen zien – en hoe groot de impact moet zijn geweest op talloze levens.

Wat sterk naar voren komt, is het grondige onderzoek dat Menno Lanting heeft gedaan. Hij legt helder en toegankelijk uit wat er precies gebeurde, plaatst het in de juiste context en laat zien hoe deze kinderen niet zelden uitgebuit werden. Daardoor wordt pijnlijk duidelijk hoe weinig we eigenlijk weten van dit stukje verleden – en hoe belangrijk het is dat dit verteld blijft worden.

Ondanks dat heb ik De bestedeling met veel interesse en waardering gelezen. Het is een schokkend, maar belangrijk boek dat ons eraan herinnert dat ook in onze eigen geschiedenis donkere bladzijden bestaan waar te weinig aandacht voor is.

[suzanne_between_pages · Rating 4 out of 5]

Ik was totaal niet bekend met het fenomeen bestedelingen voordat ik dit boek in handen kreeg. Al na de eerste paar pagina’s voelde ik echter de noodzaak om aantekeningen te maken – iets wat ik normaal gesproken bijna nooit doe bij het lezen. De hoeveelheid nieuwe en vaak schokkende informatie was overweldigend. Het zette me zelfs aan het denken of dit systeem misschien ook een rol heeft gespeeld in het leven van mijn eigen (over)grootouders.

Wat mij tijdens het lezen vooral trof, is het thema hechting. Het woord staat inmiddels meermaals met pen naast de tekst in mijn exemplaar. Tegenwoordig weten we hoe groot de gevolgen van een onveilige hechting zijn. Als je dat besef legt naast de levens van de kinderen die als bestedeling zijn opgegroeid, kun je nauwelijks bevatten hoeveel impact dit moet hebben gehad – niet alleen op individuen, maar ook op de maatschappij als geheel.

Ik ben de auteur dankbaar voor het vertrouwen dat ik dit boek mocht lezen en recenseren. Ik verwachtte eerlijk gezegd een verhalend boek, maar wat ik kreeg was een zorgvuldig onderbouwd non-fictiewerk, opgebouwd uit archiefonderzoek en historische feiten rondom de kinderveilingen in Nederland. De structuur – verdeeld in vier delen – helpt om grip te krijgen op dit vergeten hoofdstuk uit onze geschiedenis. Voor mij maakte vooral deel 3, Afgegeven, achtergelaten en afgenomen, de meeste indruk. Hier komen de verhalen het dichtst bij en voelde ik het verdriet en de machteloosheid het sterkst.

De reflectie van de auteur aan het eind heb ik zeer gewaardeerd. Lanting weet de verbinding te maken tussen verleden en heden, en wijst op de parallellen met de huidige jeugdzorg en andere maatschappelijke kwesties. De vormen veranderen misschien, maar de kernproblemen blijven pijnlijk herkenbaar.

Hoewel ik dit non-fictieve werk enorm waardeer, hoop ik dat dit thema ook in de vorm van een historische roman meer aandacht krijgt. Juist omdat er nog zo weinig over bekend is bij het brede publiek, zou een verhalende invalshoek kunnen bijdragen aan bewustwording en erkenning.

Kortom: De Bestedeling is een schokkend, leerzaam en diepgaand boek dat niet alleen historische feiten blootlegt, maar ook confronterende vragen stelt over hoe we in onze samenleving omgaan met de meest kwetsbaren.

[Rebecca · Rating 4 out of 5]

Op 16 september verschijnt het boek De bestedeling van Menno Lanting. Toen Menno mij uitnodigde om het boek vooraf te lezen, was mijn interesse direct gewekt.

Bestedelingen zijn kinderen zonder ouders die voor het laagste bedrag dat er werd geboden, werden toegewezen aan boeren en ambachtslieden. Dit gebeurde via speciaal daarvoor georganiseerde veilingen. De bedoeling was dat de bestedelingen voldoende eten kregen, kleren en naar school konden gaan. In de praktijk waren deze kinderen meestal gewoon een paar extra helpende handen die te weinig eten kregen, in schuren sliepen, niet of weinig naar school gingen en soms mishandeld werden.

Menno stuitte op dit fenomeen in zijn persoonlijke zoektocht naar het verleden van zijn overgrootmoeder. Hij ontdekte dat ze een bestedeling was geweest. Het boek begint met een uitgebreid verslag over hoe zij en haar broers en zussen in deze situatie beland zijn en hoe het hun verder is gegaan. Ik vind het bewonderenswaardig hoeveel info en details Menno hierover gevonden heeft. In elk geval bijzonder interessant om zo de geschiedenis van je voorouders in kaart te brengen.

Vervolgens wordt uitgelegd hoe de veilingen verliepen. En wie waren deze kinderen? Niet alleen wezen en vondelingen werden geveild maar ook mensen met een beperking en ouderen die niet meer voor zichzelf konden zorgen. Menno vertelt dit alles aan de hand van voorbeelden, verslagen en brieven. Het is schrijnend om te lezen hoeveel armoede er was, in welke erbarmelijke omstandigheden de mensen leefden om te overleven.

Eén van de situaties die ik nog het meest aangrijpend vond was de volgende: een gezin met 5 jonge kinderen waarvan de moeder stierf. De vader was radeloos, verkocht de inboedel en vertrok met de noorderzon. De kinderen bleven achter in een leeg huis zonder eten… Ook achtergelaten kinderen werden bestedelingen.

Dit boek is een bijzonder interessant naslagwerk om stil bij te staan. Het is geen roman die je in één trek uitleest. Het even wegleggen om te laten bezinken, is af en toe nodig.

Mijn appreciatie gaat ook heel erg uit naar Menno voor het ongelooflijke opzoekwerk dat hij gedaan heeft om al deze informatie en verhalen te bundelen.

[Hilde Van Gysegem (redheadbookaddict) · Rating 3 out of 5]

In 'De bestedeling' duikt Lanting in zijn persoonlijke familiegeschiedenis. Wanneer blijkt dat zijn overgrootmoeder ooit een bestedeling was, besluit de schrijver allerlei archieven en historische documenten onder de loep te nemen en dit schrijnende stukje geschiedenis onder de aandacht te brengen.

Bestedelingen waren armen, jonge wezen, ouderen, kortom de zwaksten van onze maatschappij.
Hoewel ze officieel recht hadden op zorg en onderwijs, werden ze door de staat aan de laagst biedende aangeboden. Gevolg hiervan is dat de meeste bestedelingen ingezet werden als goedkope werkkrachten op boerderijen of zelfs in fabrieken en dat in erbarmelijke omstandigheden.
Hier en daar waren er gevallen waarbij bestedelingen wel een hartelijke nieuwe thuis vonden, maar dit zijn grote uitzonderingen.

Lanting kiest ervoor om diverse praktijkverhalen te reconstrueren, daardoor komen er meerdere namen en situaties aan bod. Voor mij persoonlijk had het verhaal wat te veel weg van een opsomming, waardoor ik emotioneel net iets minder makkelijk in het verhaal kwam. Langs de andere kant staat het werkelijk als een paal boven water dat de auteur zich zeer grondig heeft ingelezen en alle moeite van de wereld heeft gedaan om de bestaande documenten te raadplegen.

'De bestedeling' is een schrijnend verhaal, een boek dat je als lezer laat nadenken over de manier waarop we de meest kwetsbaren in de maatschappij behandelden. Het spanningsveld tussen budgettaire middelen en hulpverlening blijft helaas vandaag de dag nog steeds overeind staan.

[Boekdagboek van Annemieke · Rating 1 out of 5]

Belangrijk verhaal, goed dat het verteld wordt (ik wist niets van dit systeem!), maar helaas vond ik het niet zo fijn opgeschreven, waardoor ik het met moeite heb uitgelezen. Lanting heeft duidelijk veel uitzoekwerk gedaan, waardoor we wat overspoeld worden met details, die ook wat rommelig zijn gestructureerd; tussenkopjes die niet kloppen met de inhoud van de bijbehorende tekst en we hoppen voortdurend heen weer in de tijd. Dat vind mijn hoofd heel moeilijk.

Lanting heeft geprobeerd deze kinderen een gezicht te geven en dat siert hem, maar had dat wat mij betreft beter van 1 van hen kunnen doen, zodat we met diegene mee kunnen leven. Daar houd ik van. We verdrinken nu in namen jaartallen en korte anekdotes. Daarmee gaan de kinderen voor mij juist minder leven en spreekt het mij minder aan, maar is het meer geschikt voor mensen die juist al deze losse elementen graag tot zich willen nemen en daarmee een beeld krijgen van de omvang van dit systeem.

Bedankt Menno voor dit recensie exemplaar en voor al je uitzoekwerk.

[Kim Mol-van Aken · Rating 4 out of 5]

Menno Lanting onthult in De Bestedeling een vergeten hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis: de kinderveilingen. Wat begon als een persoonlijke zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder groeide uit tot een reconstructie van een systeem waarin kwetsbare mensen als handelswaar werden verhandeld.
Lanting combineert grondig archief onderzoek met persoonlijke verhalen. Waardoor de geschiedenis tastbaar wordt. Het boek verteld een breed perspectief op de praktijk van uitbesteding. Waarbij kinderen, ouderen en mensen met een beperking werden geveild aan de laagste bieder. Hoewel aanbestedelingen officieel recht hadden op zorg en opvoeding, was de werkelijkheid vaak een stuk onmenselijker.
De schrijfstijl van Lanting is helder en meeslepend, waardoor het boek goed wegleest. Informatieve boeken kunnen soms wat droog zijn maar dat is zeker niet het geval bij dit boek. De persoonlijke benadering maakt het onderwerp des te ingrijpender. De overvloed aan namen en jaartallen kan wat verwarrend werken dat je de draad kwijtraakt.
De Bestedeling laat een duistere periode in onze geschiedenis zien. Het helpt ons herinneren dat het belangrijk is om kwetsbare mensen met respect en zorg te behandelen.

[Pleuni Booksta-Booktok · Rating 4 out of 5]

Menno Lanting vroeg mij of ik zijn boek alvast wilde lezen in ruil voor een recensie. Hoewel dit zeker niet valt onder het genre wat ik normaal gesproken lees, ben ik erg blij dat ik het gelezen heb. Het is een stuk geschiedenis van Nederland waar maar weinig mensen van op de hoogte zijn, waaronder ikzelf.
Vandaar dat ik interesse had in De Bestedeling.
De voornamelijk schrijnende verhalen van de (soms hele jonge) kinderen die op een veiling werden verkocht wordt door Menno op zeer boeiende wijze geschreven.
Ik kan me niet voorstellen wat een enorm werk aan research deze totstandkoming voor Menno geweest moet zijn, geïnspireerd door het verhaal van zijn overgrootmoeder.
Door de persoonlijke en intieme verhalen en zoals Menno zei: alle bestedelingen die in het boek genoemd worden zijn mensen van vlees en bloed, geeft het boek je een zeer goede inkijk op een voor velen zware periode in de Nederlandse geschiedenis.
Een zeer interessant maar beladen boek, het zou goed zijn als hier bijvoorbeeld op scholen ook meer aandacht aan besteed word.

[Eline schrijft hier · Rating 4 out of 5]

Wie er als kind of hulpbehoevende, om wat voor reden dan ook, alleen voor komt te staan, is het helaas niet vanzelfsprekend dat er goede opvang beschikbaar is. Hoge kosten en te weinig (geschikt) personeel zijn al eeuwenlang de belangrijkste oorzaken van een falend maatschappelijk vangnet. In De bestedeling duikt Menno Lanting naar aanleiding van een persoonlijk familieverhaal in de geschiedenis van ‘uitbesteding’, een onderbelichte praktijk die Nederlandse wees- en armenhuizen in het verleden veelvuldig hebben gebezigd.

Lees de volledige recensie op elineschrijfthier.nl

[Annika Hoogendoorn-Van Oosten · Rating 4 out of 5]

Het boek beschrijft hoe kinderen in Nederland (en gedeeltelijk België) werden uitbesteed aan de laagste bieder.
Dit klinkt wat raar, maar de essentie is dat de 'koper' het kind kocht om de staat te ontlasten. Dit ging helaas gepaard met dat deze kinderen veelal te hard moesten werken, slecht werden behandeld en niet voldoende te eten kregen.
De meeste kinderen hadden al een slechte start in het leven gehad. Ze waren wees of hun ouders konden om een of andere reden niet meer voor ze zorgen.

Menno heeft veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp en dat is goed te merken tijdens het lezen van het boek. Soms komen er wat persoonlijke stukken in voor wat het boek persoonlijker maakt.

Dank aan Menno voor dit recensie exemplaar.

[Brenda · Rating 4 out of 5]

Wat een eer dat ik De Bestedeling mocht lezen! Heel indrukwekkend hoe dat vroeger ging, af en toe met kippenvel zitten lezen! Je kan je niet voorstellen dat er zo met kinderen / mensen omgegaan werd!
Boek “ De Bestedeling” verschijnt op 16 september 2025!

[Jan · Rating 4 out of 5]

Een onbekend stukje cultuurgeschiedenis, schrijnend hoe er met hulpbehoevende mensen werd omgesprongen.

[Boek2Musch · Rating 4 out of 5]

3,5 sterren

Cover
Het meisje kijkt me met zo’n blik aan dat dit een triest gevoel bij me oproept. De betekenis van ‘Bestedeling’ heb ik eerst opgezocht want ik had er nog nooit van gehoord. Wanneer ik de tekst onder de titel lees ‘De geschiedenis van kinderveilingen in Nederland’ weet ik zeker dat ik dit verhaal wil lezen.

Het verhaal
‘Van de duizend gezinnen vindt men er één waar het kind uit liefde wordt opgenomen, en 999 waar eigenbelang de belangrijkste of enige reden is om vreemde kinderen in huis te nemen.’
Deze quote zegt eigen al heel veel over het verhaal ‘De Bestedeling’.

In ‘De Bestedeling’ geeft Menno Lanting de geschiedenis weer die hij ontdekte tijdens zijn onderzoek naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder. Een weerzinwekkende geschiedenis over kinderveilingen in Nederland. De auteur duikt hiervoor in de Nederlandse archieven, spreekt met nabestaanden en bekijkt vele oude documenten. Hier haalt hij informatie uit over hoe er via een bepaald systeem om werd gegaan met de bestedelingen. En dat systeem is eeuwenlang gebruikt en heeft een enorme impact gehad op de te vondeling gelegde baby’s, kinderen zonder ouders maar ook kinderen en volwassenen met een beperking. Officieel hadden de bestedelingen recht op zorg en opvoeding maar de gruwelijke werkelijkheid was helaas anders.

‘De Bestedeling’ is een aangrijpend en weerzinwekkend verhaal waarin onze eigen geschiedenisverleden wordt onthuld over hoe Nederland met armoedige, kwetsbare kinderen en volwassenen is omgegaan.

Mijn mening
Persoonlijk had ik, na het lezen van de informatie over het boek, al een beetje mijn twijfels of ik tijdens het lezen van ‘De Bestedeling’ er wel van zou kunnen genieten. Eigenlijk zou het wel heel vreemd zijn wanneer ik dat zou kunnen want Menno Lanting heeft nogal wat gruwelijks over onze vaderlandse geschiedenis ontdekt.
Hoe pijnlijk en weerzinwekkend deze onthulling ook is over ons verleden, mogen wij onze ogen niet voor sluiten!

De auteur heeft er voor gekozen om zijn boek ‘De Bestedeling’ onder te verdelen in vier delen. Ik vind het verhaal absoluut confronterend. Hoe er gedurende een aantal eeuwen met (wees) kinderen, kinderen en volwassenen met een beperking in Nederland is omgegaan, daar lusten de honden geen brood van. Uitgebuit, mishandelt, misbruikt en verkocht tijdens veilingen. En dat werd dan ook nog vanuit verschillende (kerkelijke) instanties gefinancierd!

In het laatste deel zijn er meer persoonlijke verhalen beschreven en die maken me verdrietig maar ook erg boos. Dat uitbesteding van de bestedelingen tot en met halverwege de vorige eeuw nog voorkwamen en dat daar tot nu toe nog geen aandacht aan is besteed, daar zijn geen woorden voor.

Ik heb dit waargebeurde verhaal, waarvan het goed is dat Menno Lanting dit onder de aandacht brengt, in etappes gelezen. De vele opsommingen, en dat zijn er echt wel veel, haalden voor mij wel de vaart uit het verhaal. Ik heb verschillende keren het boek aan de kant gelegd om de verbazing over wat ik net had gelezen even moest laten bezinken.

Deze onthulde geschiedenis is erg pijnlijk en afschuwelijk maar dient te worden verteld. Ik vind zelfs dat dit in de boeken over onze vaderlandse geschiedenis moet worden opgenomen.

‘De Bestedeling’ krijgt van mij 3,5 sterren.

[Mieke Schepens · Rating 5 out of 5]

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

‘De bestedeling’ van Menno Lanting is een indringend en onthullend boek dat een onbekend en pijnlijk hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis blootlegt: de kinderveilingen. Lanting stuitte op dit vergeten fenomeen tijdens zijn zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder, en zijn persoonlijke fascinatie vertaalt zich in een zeer gedegen en meeslepende reconstructie.

Het is moeilijk te bevatten dat tot diep in de twintigste eeuw kinderen, ouderen en mensen met een beperking in Nederland werden geveild aan de laagste bieder. De overheid besteedde de zorg voor deze kwetsbare groepen uit, en gezinnen die dit tegen de laagste kosten wilden doen, kregen de 'bestedelingen' toegewezen. Dit systeem, dat in theorie zorg en opvoeding moest bieden, ontaardde in de praktijk vaak in uitbuiting en verwaarlozing. Zoals het citaat in de samenvatting al aangeeft, was het eigenbelang van de pleegouders vaak groter dan de liefde voor het kind.

De kracht van ‘De bestedeling’ ligt in de combinatie van wetenschappelijk onderzoek en persoonlijke verhalen. Lanting heeft uitgebreid archiefonderzoek verricht, historische documenten bestudeerd en getuigenissen verzameld om de werking van dit systeem te reconstrueren. Door de levens van individuele bestedelingen te volgen, wordt de abstracte geschiedenis concreet en voelbaar. Het leest niet als een droog geschiedenisboek, maar als een meeslepende vertelling waarin de lezer een blik krijgt in de harde realiteit van deze vergeten levens.

‘De bestedeling’ is een belangrijk en noodzakelijk boek. Het werpt een nieuw licht op de geschiedenis van armoede en sociale zorg in Nederland en dwingt de lezer na te denken over hoe we in het verleden met onze meest kwetsbare medeburgers omgingen.
Het is een boek dat je raakt, informeert en aan het denken zet. Lanting heeft met dit werk niet alleen een vergeten geschiedenis onthuld, maar ook een eerbetoon gebracht aan de honderdduizenden bestedelingen wiens levens langzaam uit de herinnering dreigden te verdwijnen.

Dit boek is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in sociale geschiedenis en wil begrijpen hoe onze samenleving zich heeft ontwikkeld.
De laatste woorden van de epiloog over een moment van reflectie van de auteur, zijn iets om over na te denken.

[Michelle Smit · Rating 3 out of 5]

Toen Menno Lanting mij benaderde met het verzoek om zijn boek ‘De bestedeling’ te lezen hoefde ik niet lang na te denken. Aangezien het geschiedenis betreft zit dit boek in mijn favoriete “leeshoek” en het onderwerp intrigeerde me direct. ‘De bestedeling’ gaat over kinderveilingen in Nederland. Ik kon me bij een ‘kinderveiling’ weinig voorstellen, maar het blijkt precies te zijn wat het woord zegt.

Kwamen je ouders te overlijden of waren ze door een andere reden niet in staat om voor je te zorgen? Dan moest er onderdak voor je worden gezocht, en dat gebeurde op een veiling, waarbij degene die het minste kostgeld wilde ontvangen de winnaar van de veiling was. Er werd geen rekening gehouden met gezinssamenstelling waardoor broertjes en zusjes van elkaar gescheiden konden worden.

Het klinkt ergens wel mooi, dat mensen de kinderen willen opnemen in hun gezin. Maar de werkelijkheid blijkt anders. Mensen kozen er vaak voor zodat ze wat extra geld kregen, maar dat gaven ze amper uit aan de bestedeling. Die moest hard werken, kreeg weinig eten, onderwijs kon beperkt gevolgd worden en misbruik kwam ook voor.

Een fascinerend stukje geschiedenis waar Menno zeer uitgebreid onderzoek naar heeft gedaan. De bronnenlijst aan het einde is indrukwekkend, maar uit de tekst bleek ook al dat hier veel werk in is gestoken. Het is bijzonder hoeveel informatie er nog bekend is over de diverse voorgaande eeuwen en Menno heeft veel verweven in zijn verhaal. Hierdoor komen er veel namen en jaartallen langs, en dat is soms lastig lezen. Daarnaast staan er ook wat foutjes in, en dat vind ik zelf vrij storend. Door alle voorbeelden leeft het onderwerp wel meer.

‘De bestedeling’ is een gedetailleerd boek over kinderveilingen in Nederland. Het is een onderwerp dat je moet liggen, anders is het taaie kost. Hoewel het geschiedenis is weet Menno in een korte reflectie wel te wijzen op de pijnlijke situatie van de huidige jeugdzorg en de toenemende armoede en hoe we daar als politiek en samenleving mee omgaan..

Is je interesse gewekt? Nog even geduld, het boek is vanaf half september verkrijgbaar!

Hartelijk dank voor dit recensie-exemplaar @debestedeling!

[Lisanne · Rating 5 out of 5]

Het begint allemaal met de zoektocht naar de geschiedenis van zijn eigen grootmoeder Geesken Staal. Menno Lanting ontdekt het fenomeen van ‘bestedelingen’. Kwetsbare personen, voornamelijk mensen die leefden in armoede of wees waren, werden via openbare veilingen ‘verhandeld’ en verkocht aan de laagste bieder. De laagste bieder was namelijk in staat om de persoon in huis te nemen tegen zo laag mogelijke kosten voor levensonderhoud. Het klinkt heel nobel, maar ondertussen waren er zeer schrijnende situaties. Het merendeel van ‘de bestedelingen’ bleek vaak in slechte omstandigheden te leven en hard te moeten werken. Slechts een enkeling kreeg een beter leven. Pas in de ‘jaren 60 van de vorige eeuw werd er een einde gemaakt aan deze praktijk.

Menno Lanting besloot in dit fenomeen te duiken en het idee voor het boek 'De Bestedeling' was geboren.
Lanting heeft gedegen onderzoek gedaan. Aan de hand van vele bronnen, maakt hij het verhaal van de bestedelingen toegankelijk voor een breder publiek. Er is namelijk veel bewaard gebleven maar nog niet op zo’n overzichtelijke manier gepresenteerd. Harde feiten worden afgewisseld met passages uit krantenartikelen en persoonlijke brieven. Het fenomeen wordt vanuit meerdere kanten belicht waardoor je een breed beeld krijgt.

Aan het einde maakt Menno Lanting nog een bruggetje naar het heden. Er zijn nog steeds mensen die tussen wal en schip raken doordat er regelmatig op armenzorg en geestelijke gezondheidszorg wordt bezuinigd. Destijds waren de veilingen een reactie op het systeem wat niet voorzag in een adequaat sociaal vangnet. Zou de geschiedenis zich kunnen herhalen vraag je je af na het lezen van dit boek.

De bestedeling is een erg indrukwekkende geschiedenisles over een fenomeen waar maar weinigen van weten dat het in Nederland bestaan heeft.

Dank voor het beschikbaar stellen van het recensie-exemplaar. De bestedeling komt uit op 16 september 2025.

[Susanne · Rating 4 out of 5]

Toen ik werd benaderd of ik misschien dit boek wel zou willen lezen, twijfelde ik enorm. Het was niet het standaard boek wat ik normaal gesproken las. Maar ik kan mij nog herinneren dat ik geschiedenis een van de allerleukste vakken vond op school, en ik was er zelfs goed in. Dus ondanks dat dit boek buiten mijn genres viel, was ik toch wel heel nieuwsgierig. Vol enthousiasme begon ik aan het boek om daarna een nieuwe liefde te ontdekken…

Wat vond ik ervan?

Ik was heel erg bang dat het boek een verhaal zou worden wat meer op een onderzoek leek dan echt een verhaal, maar echt niets was minder waar! Vanaf de allereerste bladzijde wist Menno Lanting mijn aandacht te trekken en ook te behouden. De inleiding was dan ook echt ontzettend goed geschreven waardoor ik snel de rest van het verhaal wilde gaan lezen.


Wat ik vooral zo goed vond aan dit boek is hoe de schrijver de geschiedenis echt tot leven brengt. Ik ben altijd al wel een geschiedenisliefhebber geweest, maar sommige boeken konden mijn aandacht er echt niet bij houden en bij Menno Lanting had ik dat probleem echt geen een keer. Hij heeft zelfs mijn liefde voor geschiedenis weer aangewakkerd. Lanting schrijft op een manier dat heel beeldend maar toegankelijk is. Ik kon de plekken, de mensen en de sfeer gewoon voor mij zien. Het was alsof ik terug in de tijd was gereisd en dat maakte het heel boeiend. Het verhaal zelf is ook goed opgebouwd. Het zit vol met details, maar het wordt niet te langdradig. Je kan merken dat de schrijver echt veel onderzoek heeft gedaan, maar hij schrijft dat op zo’n leuke manier dat het niet storend is. Het zorgt juist voor een bepaalde diepgang. Zijn schrijfstijl leest bovendien heel fijn weg.

Het enige wat ik soms lastig vond is dat het me af en toe een beetje duizelde van alle namen en jaartallen. Soms moest ik echt even terugbladeren om te weten wie of wat er ook alweer bedoeld werd. Maar dat kleine minpuntje weegt absoluut niet op tegen de rest van het boek.

[Maryan · Rating 3 out of 5]

Op zoek naar de achtergronden van zijn familie ontdekte Menno dat zijn overgrootmoeder een bestedeling was. Bestedelingen waren meestal weeskinderen, soms ook ouderen en verstandelijk beperkten, die op een veiling werden verkocht aan de laagst biedende. De bedoeling was dat zij verzorgd en opgevoed werden en naar school gingen. In sommige gevallen ging dit ook zo maar meestal waren zij een goedkope arbeidskracht, die vaak niet goed werden behandeld. Menno beschrijft een aantal schrijnende gevallen.

Hij heeft een indrukwekkende studie gemaakt van deze onbekende hoofdstukken uit onze geschiedenis. Dit alles speelde zich niet eens zolang geleden nog af.

Er was veel armoede, onhygiënische omstandigheden, er stierven veel mensen aan ziekten, waardoor er veel weeskinderen waren.
Het was een andere tijd, maar toch.. Het toezicht schoot duidelijk tekort.

Menno heeft grondig onderzoek gedaan voor dit boek. Heel goed dat dit nu meer bekend wordt, het doet recht aan al die mensen, velen worden bij naam genoemd.
Je zou denken dat het nu is verbeterd, en dat is ook zo, in veel opzichten. Maar in de (pleeg)zorg schort er toch het een en ander. En bezuinigingen maken die situatie niet beter.

Ik vond het een pittig boek om te lezen, vrij droog, met veel informatie, fragmenten van situaties en personen, waardoor ik het spoor een beetje bijster raakte. Het is natuurlijk geen roman en het zijn feiten, geen fictie.
Je krijgt wél een realistisch beeld van de situatie van wezen en bestedelingen. Ik had verwacht dat er wat langere uitgebreidere verhalen zouden worden verteld. Dat had het wat leesbaarder gemaakt.

De koloniedorpen en Veenhuizen komen ook voor in het boek. In Veenhuizen, tot 1984 een gesloten dorp zag ik jaren terug een aangrijpende voorstelling over de geschiedenis.
Goed dat dit boek is geschreven!

[Wemmie · Rating 4 out of 5]

Nederland kent een donker gekleurd stuk geschiedenis, dat van de bestedeling. Tot ver in de twintigste eeuw werden weeskinderen, ouderen en mensen met een beperking “verkocht” aan de laagste bieder. De rol van de kerk geeft te denken en dat vond ik best schokkend om te lezen.
De auteur, Menno Lanting, stuitte op het levensverhaal van zijn betovergrootmoeder Geesken Staal en werd geraakt door de geschiedenis van haar en velen en ging onderzoek doen. Hij onderzocht een enorme hoeveelheid aan bronnen: brieven, dossiers, kranten en notulen.
Uit deze berg informatie weet Menno Lanting een schrijnend maar ook liefdevol portret te beschrijven.
De soms droge informatie met ambtelijke taal wordt afgewisseld met persoonlijke, korte verhalen.
Het is een uniek tijdsbeeld geworden van een vergeten geschiedenis die mogelijk bij velen niet bekend is.
Er wordt heel treffend ook een vergelijking gemaakt met het heden met actuele zaken zoals jeugdzorg, kinderrechten, zorg voor kwetsbaren in onze samenleving.
Schrijnend om te lezen dat de kinderen en volwassenen vaak van de regen in de drup kwamen en de omstandigheden niet prettig waren op zijn zachts gezegd.
Is armoede erfelijk? Is er sprake van intergenerationele armoede? Thema’s die bij mij opkomen, geïnitieerd door deze roman met een geschiedenis insteek.
Dit boek is zeker aan te raden voor liefhebbers van het Pauperparadijs van Suzanna Jansen en Al mijn moeders van Anita Terpstra.
Kortom, Menno Lanting heeft een uniek document geschreven over een zwarte vlek in de Nederlandse geschiedenis. Zijn schrijfstijl is prettig en het wordt geen droge opsomming van feiten. Een aanrader dus.
Het boek verschijnt 16 september en ik kreeg een vooruitleesexemplaar van Menno, waarvoor dank. Dit beïnvloedt mijn mening niet.

[Rita Leyman · Rating 3 out of 5]

In 'De bestedeling' haalt Menno een stukje schrijnende geschiedenis van onder het stof. Tijdens zijn zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder ontdekte hij dat ze ooit een bestedeling was. 'Bestedelingen' zijn kinderen, ouderen en mensen met een beperking die werden geveild aan de laagste bieder. Deze laatste zorgde voor onderdak, eten, onderwijs of werk. Maar in tegenstelling tot de hedendaagse pleeggezinnen nam men een bestedeling in huis om er zelf meer profijt te kunnen uithalen. Vele kinderen mochten niet naar school gaan maar moesten keihard werken voor weinig geld, ze werden uitgebuit en op onmenselijke manier behandeld.

Menno deed een diepgaande research. Hij doorzocht archieven en historische documenten en stuitte op talloze verhalen die hij in 'De bestedeling' met de lezer deelt. Hij laat zien hoe door armoede, ziekte, overlijdens van ouders sommige families hartverscheurende keuzes moesten maken. Ze konden soms niet anders dan de kinderen te laten veilen in de hoop dat ze een beter leven zouden hebben.
Bij het bestuderen van de levensverhalen ontdekte de auteur dat de besteding een grote impact had op hun verdere leven. Sommige bestedelingen die nog het zwaarst getroffen waren, haalden zelfs later veel kracht uit wat ze als kind hadden meegemaakt.

Wie de hele geschiedenis rond kinderveilingen wil leren kennen, raad ik ten stelligste aan om 'De bestedeling' te lezen. Het is niet een boek die je eens gauw tussendoor leest. 'De bestedeling' leunt meer naar een geschiedenisboek die je laat stilstaan bij verschrikkelijke, verdrietige, onmenselijke wantoestanden die door de jaren heen plaats vonden. Een pijnlijk en onbekend hoofdstuk uit onze geschiedenis.

[Booklover.sil · Rating 3 out of 5]

Wanneer Menno Lanting in de geschiedenis van zijn overgrootmoeder duikt, ontdekt hij dat zij vroeger is uitbesteed, en dus een bestedeling was.
Bestedeling, een woord dat ik voorheen nog niet kende. Wat niet zo gek is, want de verhalen over bestedelingen zijn vrij onbekend, het is een stuk vergeten geschiedenis...

Bestedelingen waren voornamelijk weeskinderen en mensen met een beperking, die tegen het laagste bod werden verkocht op kinderveilingen. D.w.z., de gezinnen/boeren die een bestedeling kochten, kregen een zo laag mogelijke vergoeding voor het onderhouden van de bestedeling. Dat deze kinderen, die al zo getraumatiseerd waren door het verlies van hun ouders, als vee verkocht werden, is misselijkmakend.

De hoop was natuurlijk dat deze kinderen goed verzorgd werden en naar school konden.
Helaas was in de meeste gevallen het tegenovergestelde waar. Ze werden vaak gebruikt en misbruikt. Ze moesten veel zware werkzaamheden verrichten, kregen amper te eten en werden als vuil behandeld.
Dit heeft tot na de Tweede Wereldoorlog geduurd, wat ik nogal een schokkend feit vond.

Menno is in de archieven gedoken en heeft grondig onderzoek gedaan naar het verleden van bestedelingen, tot honderden jaren terug. In het boek worden vele voorbeelden beschreven, meestal hartverscheurende verhalen. Hoewel ik het zeker interessant vond om deze verhalen te lezen, duizelde het me soms ook een beetje, met name de vele namen en jaartallen.

Al met al, is het heel goed dat hier aandacht aan besteed wordt en dat dit verhaal verteld wordt. Dit is een stuk geschiedenis dat nooit vergeten mag worden.