What do you think?
Rate this book
ประวัติศาสตร์ "สุโขทัย" ที่เพิ่งสร้าง
“สุโขทัย” รุ่งอรุณแห่งความสุข หรือประวัติศาสตร์ที่เพิ่งถูกสร้างขึ้นมา?
สุโขทัยถูกจดจำในฐานะอาณาจักรแรกของไทย เมืองแห่งอิสรภาพ ความอุดมสมบูรณ์ การปกครองที่ดี และสังคมที่สงบสุข สิ่งเหล่านี้เป็นภาพอุดมคติที่เราทุกคนคุ้นชินจากหนังสือเรียน
แต่แท้จริงแล้ว… ภาพเหล่านี้เกิดขึ้นได้อย่างไร? ใครเป็นผู้สร้าง? และเหตุใดจึงกลายเป็นศูนย์กลางของประวัติศาสตร์ชาติแบบกระแสหลัก?
ประวัติศาสตร์ “สุโขทัย” ที่เพิ่งสร้าง คือหนังสือที่เปิดพื้นที่ให้ตั้งคำถามกับประวัติศาสตร์ที่เราคุ้นเคย ผ่านการศึกษาละเอียดลึกของ วริศรา ตั้งค้าวานิช ครอบคลุมช่วงเวลากว่าหนึ่งศตวรรษ (พ.ศ. 2450–2534) ตั้งแต่การเดินทางของสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ สู่เมืองเหนือ และการพระราชนิพนธ์ เที่ยวเมืองพรร่วง อันเป็นจุดเริ่มต้นของการมองสุโขทัยแบบโรแมนติก ไปจนถึงการสถาปนาอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และพิธีกรรมที่ประดิษฐ์ขึ้นเพื่อรองรับแนวคิด “ความเป็นไทย”
หนังสือเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น ๗ บทสำคัญ ครอบคลุมกระบวนการทางประวัติศาสตร์ การเมือง และวัฒนธรรมที่ร่วมกันก่อร่างภาพจำของสุโขทัยในฐานะอุดมคติของชาติ ดังนี้
บทที่ ๑: บทนำ
บทที่ ๒: สืบร่องรอยบรรพ์ : ความคิดและความรู้เกี่ยวกับ “อดีต” ของสุโขทัย ก่อน พ.ศ. ๒๔๕๐
บทที่ 3: ๓ สร้างชาติ : การสร้างประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๔๕๐ - ๒๔๗๕
บทที่ ๔: สร้างอุดมคติ : การสร้างความเป็นไทยในประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๔๕๐ - ๒๔๙๕
บทที่ ๕: ส่งเสริมและโต้แย้ง : การสร้างประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๔๙๖ - ๒๕๓๔
บทที่ ๖: สุโขทัยที่จับต้องได้ : การประดิษฐ์สร้าง “สุโขทัย” ภายนอกตำราประวัติศาสตร์
บทที่ ๗: บทสรุป
หนังสือเล่มนี้ชวนสำรวจทั้งเบื้องหลังการร้อยเรียงประวัติศาสตร์ และกลไกของรัฐที่ผลักดันสุโขทัยให้กลายเป็นจุดเริ่มต้นแห่งอารยธรรมไทย เป็น “ต้นธารแห่งความเป็นไทย” ที่กลายเป็นรากฐานของการจินตนาการชาติ
หากคุณกำลังมองหาหนังสือประวัติศาสตร์ที่ไม่เพียงเล่าผ่านเหตุการณ์ แต่ชวนตั้งคำถามถึง “กระบวนการเล่าเรื่อง” ที่ซ้อนทับอยู่เบื้องหลัง เล่มนี้คือหนังสือที่คุณไม่ควรพลาด
สุโขทัยถูกจดจำในฐานะอาณาจักรแรกของไทย เมืองแห่งอิสรภาพ ความอุดมสมบูรณ์ การปกครองที่ดี และสังคมที่สงบสุข สิ่งเหล่านี้เป็นภาพอุดมคติที่เราทุกคนคุ้นชินจากหนังสือเรียน
แต่แท้จริงแล้ว… ภาพเหล่านี้เกิดขึ้นได้อย่างไร? ใครเป็นผู้สร้าง? และเหตุใดจึงกลายเป็นศูนย์กลางของประวัติศาสตร์ชาติแบบกระแสหลัก?
ประวัติศาสตร์ “สุโขทัย” ที่เพิ่งสร้าง คือหนังสือที่เปิดพื้นที่ให้ตั้งคำถามกับประวัติศาสตร์ที่เราคุ้นเคย ผ่านการศึกษาละเอียดลึกของ วริศรา ตั้งค้าวานิช ครอบคลุมช่วงเวลากว่าหนึ่งศตวรรษ (พ.ศ. 2450–2534) ตั้งแต่การเดินทางของสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ สู่เมืองเหนือ และการพระราชนิพนธ์ เที่ยวเมืองพรร่วง อันเป็นจุดเริ่มต้นของการมองสุโขทัยแบบโรแมนติก ไปจนถึงการสถาปนาอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และพิธีกรรมที่ประดิษฐ์ขึ้นเพื่อรองรับแนวคิด “ความเป็นไทย”
หนังสือเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น ๗ บทสำคัญ ครอบคลุมกระบวนการทางประวัติศาสตร์ การเมือง และวัฒนธรรมที่ร่วมกันก่อร่างภาพจำของสุโขทัยในฐานะอุดมคติของชาติ ดังนี้
บทที่ ๑: บทนำ
บทที่ ๒: สืบร่องรอยบรรพ์ : ความคิดและความรู้เกี่ยวกับ “อดีต” ของสุโขทัย ก่อน พ.ศ. ๒๔๕๐
บทที่ 3: ๓ สร้างชาติ : การสร้างประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๔๕๐ - ๒๔๗๕
บทที่ ๔: สร้างอุดมคติ : การสร้างความเป็นไทยในประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๔๕๐ - ๒๔๙๕
บทที่ ๕: ส่งเสริมและโต้แย้ง : การสร้างประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๔๙๖ - ๒๕๓๔
บทที่ ๖: สุโขทัยที่จับต้องได้ : การประดิษฐ์สร้าง “สุโขทัย” ภายนอกตำราประวัติศาสตร์
บทที่ ๗: บทสรุป
หนังสือเล่มนี้ชวนสำรวจทั้งเบื้องหลังการร้อยเรียงประวัติศาสตร์ และกลไกของรัฐที่ผลักดันสุโขทัยให้กลายเป็นจุดเริ่มต้นแห่งอารยธรรมไทย เป็น “ต้นธารแห่งความเป็นไทย” ที่กลายเป็นรากฐานของการจินตนาการชาติ
หากคุณกำลังมองหาหนังสือประวัติศาสตร์ที่ไม่เพียงเล่าผ่านเหตุการณ์ แต่ชวนตั้งคำถามถึง “กระบวนการเล่าเรื่อง” ที่ซ้อนทับอยู่เบื้องหลัง เล่มนี้คือหนังสือที่คุณไม่ควรพลาด
312 pages, Paperback
First published August 1, 2014
5 people are currently reading
162 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 2 of 2 reviews
April 17, 2017
สนุกมาก คลี่คลายประวัติศาสตร์นิพนธ์เกี่ยวกับสุโขทัย อธิบายวิธีการ "สร้าง" ประวัติศาสตร์สุโขทัยของชนชั้นนำในกรุงเทพฯ สมัยต้นรัตนโกสินทร์ ให้เห็นว่าเป็นไปเพื่อสนับสนุนวาระทางการเมืองอย่างไรบ้าง ตั้งแต่การสร้างภาพให้เห็นว่าอาณาจักรสยามมีอารยธรรมและความรุ่งเรืองสืบเนื่องมาแต่อดีตกาล เพื่อต้านทานกระแสล่าอาณานิคม, การสร้างจินตภาพเรื่องการปกครองแบบ "พ่อขุน" เพื่อเชิดชูสถาบันกษัตริย์ในกระแสประชาธิปไตยเบ่งบาน, ไปจนถึงการเชิดชูสุโขทัยในฐานะ "ยุคทอง" ของไทย เป็นส่วนสำคัญในจินตภาพเรื่อง "ความเป็นไทย" แยกแยะออกจาก "ความเป็นคอมมิวนิสต์" เพื่อต้านทานกระแสคอมมิวนิสต์
คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ ผู้มีบทบาทสำคัญในการเสนอ "ประวัติศาสตร์กระแสรอง" ของสุโขทัย เขียนแนะนำหนังสือเล่มนี้อย่างน่าสนใจ (http://www.sujitwongthes.com/2014/09/...) บางตอนว่า -
"ประวัติศาสตร์สุโขทัยมี 2 ส่วน ทับซ้อนกัน คือ ส่วนที่มีพัฒนาการ กับส่วนที่เพิ่งสร้าง
ส่วนที่เพิ่งสร้าง “ถูกสอนให้จำ” ส่วนที่มีพัฒนาการ “ถูกทำให้ลืม”
1. ส่วนที่มีพัฒนาการ สุโขทัยเป็นชุมชนสถานีการค้า (ไม่ลอยลงมาจากสวรรค์) อยู่บนเส้นทางการค้าข้ามภูมิภาค มีคนหลายชาติพันธุ์อยู่ปะปนกัน แต่ที่สำคัญคือลาวกับมอญ-เขมร แล้วเติบโตขึ้นเป็นรัฐขนาดเล็กจากการผลักดันเพื่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ-การเมืองของรัฐใหญ่ใกล้ทะเล ซึ่งเป็นเครือญาติใกล้ชิด คือรัฐละโว้-อโยธยา และรัฐอู่ทอง-สุพรรณภูมิ
2. ส่วนที่เพิ่งสร้าง สุโขทัยเป็นรัฐในอุดมคติ (เหมือนลอยลงมาจากสวรรค์) ถูกสร้างโดยคนชั้นนำกรุงรัตนโกสินทร์ ให้เป็นประวัติศาสตร์แห่งชาติ ว่าเป็นราชธานีแห่งแรกของไทย, ประชากรเป็นชนชาติไทยแท้ๆ (อพยพลงมาจากที่อื่น เช่น เทือกเขาอัลไต, น่านเจ้า), พ่อขุนรามคำแหงประดิษฐ์อักษรไทย, นางนพมาศประดิษฐ์กระทง เริ่มมีประเพณีลอยกระทง, ฯลฯ
ประวัติศาสตร์“สุโขทัย”ที่เพิ่งสร้าง ของ วริศรา ตั้งค้าวานิช เป็นหนังสือดีที่สุดขณะนี้ที่รวบรวมพยานหลักฐานว่าคนชั้นนำรัตนโกสินทร์สร้างประวัติศาสตร์สุโขทัยขึ้น โดยเริ่มให้ความสำคัญตั้งแต่แผ่นดิน ร.1
“เพื่อรับใช้และเชื่อมโยงกับเรื่องบางเรื่อง เช่น ความเป็นมาอันยาวนานของชาติไทย ความชอบธรรมของสถาบันพระมหากษัตริย์ ความเป็นไทยแท้ ดั้งเดิม และเป็นอุดมคติ ฯลฯ” "
มีหลายตอนที่ชอบในหนังสือ เช่น -
- การปลอมแปลงภาพวาดในเอกสาร ลาลูแบร์ สมัยอยุธยา มา "ตู่" เอาว่าเป็นการแต่งกายของคนสมัยสุโขทัย ของ ก.ศ.ร. กุหลาบ นักเขียนกษัตริย์นิยมชื่อดัง
- การเมืองเรื่องการบูรณะอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยและการ "ชำระ" ประวัติศาสตร์
- สรุปข้อถกเถียงเรื่องศิลาจารึกหลักที่ 1 เป็นของปลอม
- สรุปข้อถกเถียงว่าสุโขทัยน่าจะมีทาส (แต่ถูกสร้างภาพว่าไม่มีทาสเพียงเพราะตีความคำว่า "ทัย" เป็น "ไท" ทั้งที่ชื่อจังหวัดคือ สุโขทัย มาจาก สุข+อุทัย แปลว่ารุ่งอรุณแห่งความสุข ไม่เกี่ยวอะไรกับความเป็นไท)
- เป้าหมายและวิธี "ใช้" ประวัติศาสตร์ที่เพิ่งสร้างของสุโขทัยในแต่ละยุคสมัย
คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ ผู้มีบทบาทสำคัญในการเสนอ "ประวัติศาสตร์กระแสรอง" ของสุโขทัย เขียนแนะนำหนังสือเล่มนี้อย่างน่าสนใจ (http://www.sujitwongthes.com/2014/09/...) บางตอนว่า -
"ประวัติศาสตร์สุโขทัยมี 2 ส่วน ทับซ้อนกัน คือ ส่วนที่มีพัฒนาการ กับส่วนที่เพิ่งสร้าง
ส่วนที่เพิ่งสร้าง “ถูกสอนให้จำ” ส่วนที่มีพัฒนาการ “ถูกทำให้ลืม”
1. ส่วนที่มีพัฒนาการ สุโขทัยเป็นชุมชนสถานีการค้า (ไม่ลอยลงมาจากสวรรค์) อยู่บนเส้นทางการค้าข้ามภูมิภาค มีคนหลายชาติพันธุ์อยู่ปะปนกัน แต่ที่สำคัญคือลาวกับมอญ-เขมร แล้วเติบโตขึ้นเป็นรัฐขนาดเล็กจากการผลักดันเพื่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ-การเมืองของรัฐใหญ่ใกล้ทะเล ซึ่งเป็นเครือญาติใกล้ชิด คือรัฐละโว้-อโยธยา และรัฐอู่ทอง-สุพรรณภูมิ
2. ส่วนที่เพิ่งสร้าง สุโขทัยเป็นรัฐในอุดมคติ (เหมือนลอยลงมาจากสวรรค์) ถูกสร้างโดยคนชั้นนำกรุงรัตนโกสินทร์ ให้เป็นประวัติศาสตร์แห่งชาติ ว่าเป็นราชธานีแห่งแรกของไทย, ประชากรเป็นชนชาติไทยแท้ๆ (อพยพลงมาจากที่อื่น เช่น เทือกเขาอัลไต, น่านเจ้า), พ่อขุนรามคำแหงประดิษฐ์อักษรไทย, นางนพมาศประดิษฐ์กระทง เริ่มมีประเพณีลอยกระทง, ฯลฯ
ประวัติศาสตร์“สุโขทัย”ที่เพิ่งสร้าง ของ วริศรา ตั้งค้าวานิช เป็นหนังสือดีที่สุดขณะนี้ที่รวบรวมพยานหลักฐานว่าคนชั้นนำรัตนโกสินทร์สร้างประวัติศาสตร์สุโขทัยขึ้น โดยเริ่มให้ความสำคัญตั้งแต่แผ่นดิน ร.1
“เพื่อรับใช้และเชื่อมโยงกับเรื่องบางเรื่อง เช่น ความเป็นมาอันยาวนานของชาติไทย ความชอบธรรมของสถาบันพระมหากษัตริย์ ความเป็นไทยแท้ ดั้งเดิม และเป็นอุดมคติ ฯลฯ” "
มีหลายตอนที่ชอบในหนังสือ เช่น -
- การปลอมแปลงภาพวาดในเอกสาร ลาลูแบร์ สมัยอยุธยา มา "ตู่" เอาว่าเป็นการแต่งกายของคนสมัยสุโขทัย ของ ก.ศ.ร. กุหลาบ นักเขียนกษัตริย์นิยมชื่อดัง
- การเมืองเรื่องการบูรณะอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยและการ "ชำระ" ประวัติศาสตร์
- สรุปข้อถกเถียงเรื่องศิลาจารึกหลักที่ 1 เป็นของปลอม
- สรุปข้อถกเถียงว่าสุโขทัยน่าจะมีทาส (แต่ถูกสร้างภาพว่าไม่มีทาสเพียงเพราะตีความคำว่า "ทัย" เป็น "ไท" ทั้งที่ชื่อจังหวัดคือ สุโขทัย มาจาก สุข+อุทัย แปลว่ารุ่งอรุณแห่งความสุข ไม่เกี่ยวอะไรกับความเป็นไท)
- เป้าหมายและวิธี "ใช้" ประวัติศาสตร์ที่เพิ่งสร้างของสุโขทัยในแต่ละยุคสมัย
February 27, 2018
เยี่ยมมาก ใช้ล่มนี้สอนเรื่องประวัติศาสตร์นิพนธ์สุโขทัยได้ดีมากๆ เลย
Displaying 1 - 2 of 2 reviews