What do you think?
Rate this book
Hersenschimmen
De hoofdpersoon van deze roman, Maarten Klein, is een klassiek personage geworden in de Nederlandse als gepensioneerd secretaris van een maritieme organisatie, verhuisd naar Noord-Amerika, lijkt hij van een rustige oude dag te gaan genieten, tot er storingen in zijn brein optreden. Bij volle bewustzijn raakt Maarten afwezig, heeft het gevoel te verdwalen, kan heden en verleden niet meer onderscheiden, verliest zijn greep op de taal, wil plotseling weer naar zijn werk en ziet zijn vrouw voor zijn moeder aan. Maarten leidt kortom aan hersenschimmen.
109 pages, Kindle Edition
First published January 1, 1984
229 people are currently reading
7004 people want to read
About the author
J. Bernlef
137 books85 followersBernlef (previously J. Bernlef) is the pseudonym of Dutch writer, poet, and translator Hendrik Jan Marsman. He occasionally used the nom de plume: Henk Bernlef.
Between 1959 and 2012 Bernlef wrote a large number of novels, stories and poems. Amongst others he received the Constantijn Huygens prijs (1984), the AKO Literatuurprijs (1987) and the PC Hooftprijs (1994). His work is characterized by a sober language and an unflagging fascination with the workings of the human memory. His most famous novel is Hersenschimmen (1984) and describes the process of dementia from the point of view of the sufferer, Maarten Klein. (Source: de Volkskrant 29/10/2012)
Between 1959 and 2012 Bernlef wrote a large number of novels, stories and poems. Amongst others he received the Constantijn Huygens prijs (1984), the AKO Literatuurprijs (1987) and the PC Hooftprijs (1994). His work is characterized by a sober language and an unflagging fascination with the workings of the human memory. His most famous novel is Hersenschimmen (1984) and describes the process of dementia from the point of view of the sufferer, Maarten Klein. (Source: de Volkskrant 29/10/2012)
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 987 reviews
November 3, 2021
Eerste reactie:
Wat een verschrikkelijk boek! Fantastisch mooi geschreven, maar zo pijnlijk. Ik ga eens wat andere boeken opzoeken van Bernlef denk ik, want die mens kan verdorie schrijven; ik ben er nog niet goed van.
Uitgebreidere review:
Deze Hersenschimmen is het eerste boek dat ik lees van J. Bernlef en als ze allemaal even straf zijn, dan ga ik nog zeer veel leesplezier beleven denk ik! Al is plezier voor dit boek niet echt het goede woord, want met een verhaal over dementie, weet je natuurlijk al dat je niet meteen de meest vrolijke lectuur gaat te lezen krijgen.
Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van de dementerende 71-jarige Maarten Klein. Dat betekent dat je het hele aftakelingsproces vanuit zijn hoofd mee volgt en dus mee zijn goede momenten beleeft, waarop het lijkt dat hij gewoon gezond is, maar meer en meer ook zijn slechte, waarin hij alles lijkt te vergeten. Langzaam maar zeker zie je zijn herinneringen en gedachten afbrokkelen, je voelt het bijna gebeuren. In mijn geval zelfs in die mate dat ik op een gegeven moment zelf bijna niet meer uit mijn woorden geraakte, zo was ik meegesleept in zijn verwarring. Best wel freaky, maar het toont wat mij betreft vooral wat een kunstenaar met woorden Bernlef wel niet is. De manier waarop de schrijfstijl doorheen het boek verandert en zich aanpast aan hoe de woorden in Maartens hoofd verdwijnen is echt straf gedaan. Een van de betere boeken die ik dit jaar gelezen heb, fantastisch mooi en verschrikkelijk tegelijk, eentje dat mij met een onwezenlijk gevoel achterliet (getuige ook het feit dat ik gewoon begon te wenen toen J. vroeg of mijn boek uit was en of het goed was).
Je moet nooit teruggaan naar plaatsen van vroeger. Dan vernietig je die gloed, de kern van je herinneringen, zoals papa, die, zo oud als hij was, na mama’s dood de auto pakte en alle huizen afging waar hij samen met haar in had gewoond. Een paar waren er afgebroken, in andere woonden vreemde mensen achter geplooide vitrages met vetplanten in de vensterbank. Na die tocht leken zijn herinneringen meer op verzinsels dan op feiten, zei hij en hij was verbitterd omdat de wereld veranderd was en geen rekening met zijn verleden en zijn gemis had gehouden.
Wat een verschrikkelijk boek! Fantastisch mooi geschreven, maar zo pijnlijk. Ik ga eens wat andere boeken opzoeken van Bernlef denk ik, want die mens kan verdorie schrijven; ik ben er nog niet goed van.
Uitgebreidere review:
Deze Hersenschimmen is het eerste boek dat ik lees van J. Bernlef en als ze allemaal even straf zijn, dan ga ik nog zeer veel leesplezier beleven denk ik! Al is plezier voor dit boek niet echt het goede woord, want met een verhaal over dementie, weet je natuurlijk al dat je niet meteen de meest vrolijke lectuur gaat te lezen krijgen.
Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van de dementerende 71-jarige Maarten Klein. Dat betekent dat je het hele aftakelingsproces vanuit zijn hoofd mee volgt en dus mee zijn goede momenten beleeft, waarop het lijkt dat hij gewoon gezond is, maar meer en meer ook zijn slechte, waarin hij alles lijkt te vergeten. Langzaam maar zeker zie je zijn herinneringen en gedachten afbrokkelen, je voelt het bijna gebeuren. In mijn geval zelfs in die mate dat ik op een gegeven moment zelf bijna niet meer uit mijn woorden geraakte, zo was ik meegesleept in zijn verwarring. Best wel freaky, maar het toont wat mij betreft vooral wat een kunstenaar met woorden Bernlef wel niet is. De manier waarop de schrijfstijl doorheen het boek verandert en zich aanpast aan hoe de woorden in Maartens hoofd verdwijnen is echt straf gedaan. Een van de betere boeken die ik dit jaar gelezen heb, fantastisch mooi en verschrikkelijk tegelijk, eentje dat mij met een onwezenlijk gevoel achterliet (getuige ook het feit dat ik gewoon begon te wenen toen J. vroeg of mijn boek uit was en of het goed was).
Je moet nooit teruggaan naar plaatsen van vroeger. Dan vernietig je die gloed, de kern van je herinneringen, zoals papa, die, zo oud als hij was, na mama’s dood de auto pakte en alle huizen afging waar hij samen met haar in had gewoond. Een paar waren er afgebroken, in andere woonden vreemde mensen achter geplooide vitrages met vetplanten in de vensterbank. Na die tocht leken zijn herinneringen meer op verzinsels dan op feiten, zei hij en hij was verbitterd omdat de wereld veranderd was en geen rekening met zijn verleden en zijn gemis had gehouden.
March 13, 2017
"Ik weet niet meer hoe ik precies geleefd heb, Vera."
Dammmn, wat een heftig verhaal! Ik wist wat het onderwerp was, maar dat Bernlef het zo goed kon verwoorden had ik niet verwacht. Maarten's dementie kruipt in het begin heel langzaam bij hem naar binnen, maar wordt gedurende het boek steeds erger. Dit leidt ook tot de bekende gevolgen, zoals heftige stemmingswisselingen, het (onbedoeld) gebruiken van geweld en het zwerven. Dankzij Bernlef's schrijfstijl maak je dit proces vanuit zijn Maarten's hoofd mee, en voel je je, net als Maarten's vrouw, steeds machtelozer worden.
Vera speelt een belangrijke rol in dit verhaal - het wordt immers op de achterflap een liefdesgeschiedenis genoemd - maar waarbij zij goed de rol van 'buitenstaander' vervult, vond ik de liefde minder duidelijk. Dit is grotendeels te wijten aan het feit dat we het verhaal lezen door de ogen van Maarten, maar als jij als lezer zelf de 'buitenstaander' bent, is het misschien beter om Ma van Hugo Borst te lezen.
Helaas vond ik wel dat het tempo van het dementie-proces te hoog was om realistisch te zijn. In dit boek ontwikkelt Maarten zich van beginnende patiënt in één seizoen tot kasplantje. Ik heb zelf een oudtante die aan dementie lijdt - inmiddels nu anderhalfjaar - en zij is pas na een jaar in een tehuis belandt.
Daarnaast vond mijn broer, die het boek vóór mij las, dat het boek op den duur heel saai wordt om te lezen omdat het verhaal zich steeds herhaalt. Nu is dat hét kenmerk van dementie, maar op elke bladzij lezen hoe Maarten vergeten is wie Phil is, of waar het hondje Kiss is, kan je misschien gaan tegenstaan.
Een zeer goed, pijnlijk en levensecht boek dus, maar mij net iets té fictief. 4 sterren
Edit: Wow, wisten jullie dat het nummer Little Talks van Of Monsters and Men, ook over dementie gaat? Ik luisterde er vanmorgen naar en opeens drong de tekst tot mij door! Heel apart.
Dammmn, wat een heftig verhaal! Ik wist wat het onderwerp was, maar dat Bernlef het zo goed kon verwoorden had ik niet verwacht. Maarten's dementie kruipt in het begin heel langzaam bij hem naar binnen, maar wordt gedurende het boek steeds erger. Dit leidt ook tot de bekende gevolgen, zoals heftige stemmingswisselingen, het (onbedoeld) gebruiken van geweld en het zwerven. Dankzij Bernlef's schrijfstijl maak je dit proces vanuit zijn Maarten's hoofd mee, en voel je je, net als Maarten's vrouw, steeds machtelozer worden.
Vera speelt een belangrijke rol in dit verhaal - het wordt immers op de achterflap een liefdesgeschiedenis genoemd - maar waarbij zij goed de rol van 'buitenstaander' vervult, vond ik de liefde minder duidelijk. Dit is grotendeels te wijten aan het feit dat we het verhaal lezen door de ogen van Maarten, maar als jij als lezer zelf de 'buitenstaander' bent, is het misschien beter om Ma van Hugo Borst te lezen.
Helaas vond ik wel dat het tempo van het dementie-proces te hoog was om realistisch te zijn. In dit boek ontwikkelt Maarten zich van beginnende patiënt in één seizoen tot kasplantje. Ik heb zelf een oudtante die aan dementie lijdt - inmiddels nu anderhalfjaar - en zij is pas na een jaar in een tehuis belandt.
Daarnaast vond mijn broer, die het boek vóór mij las, dat het boek op den duur heel saai wordt om te lezen omdat het verhaal zich steeds herhaalt. Nu is dat hét kenmerk van dementie, maar op elke bladzij lezen hoe Maarten vergeten is wie Phil is, of waar het hondje Kiss is, kan je misschien gaan tegenstaan.
Een zeer goed, pijnlijk en levensecht boek dus, maar mij net iets té fictief. 4 sterren
Edit: Wow, wisten jullie dat het nummer Little Talks van Of Monsters and Men, ook over dementie gaat? Ik luisterde er vanmorgen naar en opeens drong de tekst tot mij door! Heel apart.
March 13, 2019
Nog steeds zo mooi als 25 jaar geleden.
In Hersenschimmen kruipt Bernlef in het hoofd van Maarten Klein, 71 jaar en dementerend. We zien het hele proces niet als toeschouwer maar door de ogen van Maarten zelf. In mooie eenvoudige zinnen, bijna poëtisch, beschrijft hij treffend hoe Maarten verstrikt raakt in zijn woorden en beelden en hoe hij de wereld waarin hij leeft steeds slechter herkent als de zijne. Bernlef is een meester in het verwoorden van de stilte en de gaten die vallen in het geheugen van Maarten. Ronduit schrijnend is het de pijn van Vera, zijn vrouw te zien. Als lezer zien we haar pijn mondjesmaat via Maartens ogen, pijn die voor hemzelf niet altijd meer te begrijpen is, of zelfs maar als zodanig te herkennen. Onomkeerbaar.
In Hersenschimmen kruipt Bernlef in het hoofd van Maarten Klein, 71 jaar en dementerend. We zien het hele proces niet als toeschouwer maar door de ogen van Maarten zelf. In mooie eenvoudige zinnen, bijna poëtisch, beschrijft hij treffend hoe Maarten verstrikt raakt in zijn woorden en beelden en hoe hij de wereld waarin hij leeft steeds slechter herkent als de zijne. Bernlef is een meester in het verwoorden van de stilte en de gaten die vallen in het geheugen van Maarten. Ronduit schrijnend is het de pijn van Vera, zijn vrouw te zien. Als lezer zien we haar pijn mondjesmaat via Maartens ogen, pijn die voor hemzelf niet altijd meer te begrijpen is, of zelfs maar als zodanig te herkennen. Onomkeerbaar.
“Ik ben de enige die al de vrouwen die ze geweest is in haar kan zien. Soms raak ik haar dan aan, raak ik ze allemaal tegelijk even zachtjes aan. Een gevoel is het. Een gevoel dat alleen zij bij mij kan oproepen; niemand anders.”
July 29, 2025
هذه الرواية الهولندية المفجعة هى رحلة في عقل يتآكل وذكريات تتلاشى وجسد يتضاءل.
طول عمري بكره الأعمال الدرامية اللي بتعرض صورة فكاهية لمرضى الزهايمر، الابتلاء ده مافيهوش أي شئ مثير للكوميديا، ده رعب يمكن أكبر من السرطان في رأيي الشخصي لأن مالوش علاج وبيفقد الإنسان أهم ما يملكه، عقله!
المدهش في الرواية إنها مش بتطرح هذا المرض المتوحش من وجهة نظر المحيطين بالمريض، بل من داخل عقل المريض نفسه.
أرشحها لأي حد عايز يقرأ نوفيلا عبقرية شديدة الحساسية. وفيما يخص الترجمة، أنا من محبي ترجمة أستاذة أمينة عابد من ساعة ما قرأت لها الحرب والترابنتين، ترجمتها شديدة الانسيابية والشاعرية وحقيقي أنا اكتسبت مفردات كتير جدًا من حلاوة لغتها.
طول عمري بكره الأعمال الدرامية اللي بتعرض صورة فكاهية لمرضى الزهايمر، الابتلاء ده مافيهوش أي شئ مثير للكوميديا، ده رعب يمكن أكبر من السرطان في رأيي الشخصي لأن مالوش علاج وبيفقد الإنسان أهم ما يملكه، عقله!
المدهش في الرواية إنها مش بتطرح هذا المرض المتوحش من وجهة نظر المحيطين بالمريض، بل من داخل عقل المريض نفسه.
أرشحها لأي حد عايز يقرأ نوفيلا عبقرية شديدة الحساسية. وفيما يخص الترجمة، أنا من محبي ترجمة أستاذة أمينة عابد من ساعة ما قرأت لها الحرب والترابنتين، ترجمتها شديدة الانسيابية والشاعرية وحقيقي أنا اكتسبت مفردات كتير جدًا من حلاوة لغتها.
September 18, 2024
?Ik heb dit boek dit jaar herlezen.
🤔De details spraken mij vooral aan in het verhaal. De hoofdpersoon heeft een boek liggen in de kamer en hij herinnert zich steeds minder van dit boek tijdens de roman. Tijdens het verhaal kom je er langzaam achter dat hij steeds meer vergeet...
=> Ik heb nog 3 andere boeken van Bernlef in mijn boekenkast liggen.....geen idee wat mijn volgende boek van hem gaat worden ;-)
MW 21/10/20
🤔De details spraken mij vooral aan in het verhaal. De hoofdpersoon heeft een boek liggen in de kamer en hij herinnert zich steeds minder van dit boek tijdens de roman. Tijdens het verhaal kom je er langzaam achter dat hij steeds meer vergeet...
=> Ik heb nog 3 andere boeken van Bernlef in mijn boekenkast liggen.....geen idee wat mijn volgende boek van hem gaat worden ;-)
MW 21/10/20
February 19, 2025
جاء السرد على لسان الرجل المسن الذي تتدهور حالته بالتدريج، هاجر الزوجان العجوزان من هولندا إلى أمريكا في ولاية ماساتشوستس بعد معاناة الحرب، وهناك حيث استقرّا معاً، داهم العجوز النسيان، نسيان التفاصيل، نسيان وفاة أبيه، نيسان زوجته، حتى نسيان انتهاء الحرب، نسيان لغته الثانية الإنجليزية إلى أن اشتد به المرض وهو المعروف بمرض الزهايمر وظل تحت الرعاية الشديدة
الرواية دافئة وتركز على الحياة الاجتماعية للرجل وعائلته وبيئته ومعاناته مع المرض ولا تركز على المرض بل على أبعاده المذكورة سابقاً
لأن الرواية على لسان العجوز الذي يفقد ذاكرته تدريجياً، كان الجزء الأخير عبارة عن هلوسات، ورؤية أشياء ممكن رءاها وهو في هولندا قبل عدة سنوات وأحداث لم وما حدثت أصلاً وهذا كله لم تضف على الرواية لذلك أمنحها 3.5/5 … بدايتها جميلة ولها فيلم باللغة الهولندية
"الجميع يكبر في العمر، لا أحد يُستثنى، لا أحد"
"الذكريات يمكنها أن تصبح بعيدة المنال أحياناً، شأنها من ذلك شأن الكلمات، لكنها لا تختفي اختفاء كامل وأنت على قيد الحياة."
الرواية دافئة وتركز على الحياة الاجتماعية للرجل وعائلته وبيئته ومعاناته مع المرض ولا تركز على المرض بل على أبعاده المذكورة سابقاً
لأن الرواية على لسان العجوز الذي يفقد ذاكرته تدريجياً، كان الجزء الأخير عبارة عن هلوسات، ورؤية أشياء ممكن رءاها وهو في هولندا قبل عدة سنوات وأحداث لم وما حدثت أصلاً وهذا كله لم تضف على الرواية لذلك أمنحها 3.5/5 … بدايتها جميلة ولها فيلم باللغة الهولندية
"الجميع يكبر في العمر، لا أحد يُستثنى، لا أحد"
"الذكريات يمكنها أن تصبح بعيدة المنال أحياناً، شأنها من ذلك شأن الكلمات، لكنها لا تختفي اختفاء كامل وأنت على قيد الحياة."
April 22, 2015
ZO mooi, echt ZO mooi. Het hoofdpersonage dementeert, Bernlef probeerde dit aftakelingsproces, van het lichaam, van de geest én van de taal, te verwoorden. Of het echt zo voelt als hij omschrijft, weet ik niet, maar de manier waarop hij het omschrijft is zo mooi. Ik heb meermaals zinnen opnieuw gelezen, gewoon omdat ik ze zo sterk vond. De onmacht, het onbegrip, de angst en paniek, de hopeloze verwarring van het slachtoffer, maar ook de impact van zijn toestand op zijn omgeving komen aan bod in dit boek dat van mij wel wat dikker had mogen zijn.
Ik heb meegeleefd, medelijden gevoeld voor hem en haar, meer dan voorheen echt beseft dat dit soort einde van een leven zo onmenselijk zwaar is. Toen ik vooraan in het boek las dat ik de 46e druk aan het lezen was (boek uit 1984), groeide mijn nieuwsgierigheid, maar ik begreep al vrij snel waarom dit zo’n succes was/is. Aanrader, voor zowat iedereen!
"Ik kijk haar doordringend, bijna streng aan, alsof ik haar wil overtuigen. Maar eigenlijk smeek ik haar om begrip voor iets dat ik zelf ook niet begrijp. Iets dat mij plotseling overkomt en even plotseling weer verdwijnt, een donkere schaduw van paniek achterlatend, die langzaam wegebt tot het lichte gevoel van onbehagen dat ik nu bijna de hele dag voel."
Ik heb meegeleefd, medelijden gevoeld voor hem en haar, meer dan voorheen echt beseft dat dit soort einde van een leven zo onmenselijk zwaar is. Toen ik vooraan in het boek las dat ik de 46e druk aan het lezen was (boek uit 1984), groeide mijn nieuwsgierigheid, maar ik begreep al vrij snel waarom dit zo’n succes was/is. Aanrader, voor zowat iedereen!
"Ik kijk haar doordringend, bijna streng aan, alsof ik haar wil overtuigen. Maar eigenlijk smeek ik haar om begrip voor iets dat ik zelf ook niet begrijp. Iets dat mij plotseling overkomt en even plotseling weer verdwijnt, een donkere schaduw van paniek achterlatend, die langzaam wegebt tot het lichte gevoel van onbehagen dat ik nu bijna de hele dag voel."
January 12, 2025
"الناس من أمثالنا يعيشون مع ذكرياتهم. عندما تختفي هذه الذكريات، يخسرون كل شيء."
September 7, 2024
"الوجوه مثل سطح البحر، تتغير باستمرار تحت تأثير ما لا يُحصى من تيارات متضاربة غير مرئية في الأعماق."
هل سيحل الربيع حقًا يا مارتن أم أنك تختلق ذلك حتى لا تشعر أن يوجد شيء ما بداخلك غير مفهوم؟ لقد بقيت حبيس نفسك يا مارتن لا تستطيع الخروج منها.. لم تستطع نسيان الحرب وتأثيرها عليك.. الجميع استمر بالحياة لكن انت توقفت عن ذلك. ماذا ستفعل يا مارتن؟
إنها حكاية رجل هولندي يُدعى مارتن كلاين يعيش مع زوجته فيرا في ماساتشوستس بعدما دمر الاحتلال النازي حياتهم، يُعاني من تشتت في الدماغ يجعله لا يتذكر تحديدًا الأحداث الذي حدثت بالفعل (الزهايمر) لتستمر حالته في التدهور حتى تفقد كلماته معناها.. إنه زمن الحرب التي نهشت ذاكرته تدريجيًا فأصبح لا يعرف من أين يبدأ ومن أين ينتهي..
الرواية دي رهيبة بكل معنى الكلمة وأسلوب الكتابة رائع رائع رائع والترجمة رائعة.
هل سيحل الربيع حقًا يا مارتن أم أنك تختلق ذلك حتى لا تشعر أن يوجد شيء ما بداخلك غير مفهوم؟ لقد بقيت حبيس نفسك يا مارتن لا تستطيع الخروج منها.. لم تستطع نسيان الحرب وتأثيرها عليك.. الجميع استمر بالحياة لكن انت توقفت عن ذلك. ماذا ستفعل يا مارتن؟
إنها حكاية رجل هولندي يُدعى مارتن كلاين يعيش مع زوجته فيرا في ماساتشوستس بعدما دمر الاحتلال النازي حياتهم، يُعاني من تشتت في الدماغ يجعله لا يتذكر تحديدًا الأحداث الذي حدثت بالفعل (الزهايمر) لتستمر حالته في التدهور حتى تفقد كلماته معناها.. إنه زمن الحرب التي نهشت ذاكرته تدريجيًا فأصبح لا يعرف من أين يبدأ ومن أين ينتهي..
الرواية دي رهيبة بكل معنى الكلمة وأسلوب الكتابة رائع رائع رائع والترجمة رائعة.
April 28, 2025
Dit boek lag al heel lang op de stapel maar ik was een beetje bang om het te lezen. Het verhaal wekt te veel gevoelens op, herinneringen en meer. Maar ik wilde 't toch lezen en had al besloten dat ik een aantal boeken wil gaan lezen die bekend staan om hoge ratings, pijnlijke verhalen en moeilijke onderwerpen. Daar behoorde deze zeker bij. het is prachtig beschreven. Bernlef heeft een scherp verhaal van een minder scherpe geest neergezet en het verval is schrijnend, pijnlijk, aandoenlijk, en zorgde voor een brok in de keel. Wat een boek zeg. poeh.
January 23, 2021
This is one of the most known novels by the Dutch author J. Bernlef (1937-2012). It's a relatively short, faltering monologue in which a man describes the process of dementia he is undergoing. What is particularly captivating is how much language is the last thing to hold on to as a human being, when all other certainties disappear. English edition: Out of Mind, Dutch review below.
Vrij kort boek over een man die plots begint te dementeren. Het aftakelingsproces gaat in sneltreinvaart door. We zien vooral hoe hij er zelf mee omgaat (in de eerste plaats ontwijkend, daarna obsessief houvast zoekend in het verleden en het heden). Het gaat iets minder over welke impact het had op zijn omgeving. Wellicht was het boek in zijn tijd (midden jaren '80) een van de eerste die het probleem aansneed, vandaar het grote succes. Uiteraard gaat het om een schokkende emotionele ervaring, maar ik moet toegeven dat het me niet zoveel deed. Ik vroeg me voortdurend af of de weergave van Bernlef wel realistisch is, of die beantwoordt aan het echte ziektebeeld. Maar waarschijnlijk is dat een verkeerde vraagstelling. Wellicht moet je het boek eerder zien als een oefening in hoe taal het laatste houvast in het bestaan van een mens blijkt, en dat is op zich natuurlijk de moeite waard. (2.5 stars)
Vrij kort boek over een man die plots begint te dementeren. Het aftakelingsproces gaat in sneltreinvaart door. We zien vooral hoe hij er zelf mee omgaat (in de eerste plaats ontwijkend, daarna obsessief houvast zoekend in het verleden en het heden). Het gaat iets minder over welke impact het had op zijn omgeving. Wellicht was het boek in zijn tijd (midden jaren '80) een van de eerste die het probleem aansneed, vandaar het grote succes. Uiteraard gaat het om een schokkende emotionele ervaring, maar ik moet toegeven dat het me niet zoveel deed. Ik vroeg me voortdurend af of de weergave van Bernlef wel realistisch is, of die beantwoordt aan het echte ziektebeeld. Maar waarschijnlijk is dat een verkeerde vraagstelling. Wellicht moet je het boek eerder zien als een oefening in hoe taal het laatste houvast in het bestaan van een mens blijkt, en dat is op zich natuurlijk de moeite waard. (2.5 stars)
December 30, 2022
Hersenschimmen behoort tot de boeken die je bijblijven, ook na tientallen jaren. Bernlef weet in taal te vangen hoe het verlies van de greep op de werkelijkheid bij dementie werkt, juist door mee te gaan in de eigen werkelijkheid van de hoofdpersoon Maarten. Dit boek betekende ook de doorbraak van Bernlef als schrijver die dankzij Hersenschimmen bij een groot publiek bekend werd. Een vijfsterrenboek!
Trefwoorden: dementie, taal, verlies
Trefwoorden: dementie, taal, verlies
December 14, 2015
Vier en half, eerder. Pijnlijk, maar ook mooi, en zo goed geschreven. Beklijvend en beangstigend ook. Indrukwekkend boek.
February 3, 2024
Ik vind het boek wat tegenvallen. Ik heb zoveel lovende reacties over dit boek gelezen dat mijn verwachtingen wellicht iets te hoog waren. Hoewel ik het een goed geschreven verhaal vind, heb ik niet zoiets van: wow. Op het laatst was ik blij dat het uit was. Ik kan me voorstellen dat mensen het geweldig vinden, omdat het boek goed laat zien hoe dementie werkt. Dat heeft de schrijver ook wel goed verwoord. Maar ik heb vaker boeken over dit onderwerp gelezen en die vond ik toch beter. Ook heb ik van dichtbij meegemaakt hoe de ziekte werkt, dus dit boek bracht mij niets nieuws. Wellicht dat het voor mensen die niet bekend zijn met de ziekte anders is. Dat zij door dit boek beter beseffen wat het inhoudt.
May 24, 2021
Meesterlijke blik achter de schimmige façade van dementie.
De roman laat je op een ontroerende manier de evolutie van de ziekte beleven vanuit het standpunt van de getroffene. Waanzinnig en confronterend!
De roman laat je op een ontroerende manier de evolutie van de ziekte beleven vanuit het standpunt van de getroffene. Waanzinnig en confronterend!
December 8, 2020
Als puber gelezen voor de lijst, als volwassene herlezen voor mijn plezier. De vorm naar het einde toe werkt zo ontzettend goed. Verschrikkelijk om Maarten Klein zo te zien aftakelen.
August 17, 2014
From my blog
3.5 stars
This novel was originally written in Dutch, and I've also read it in that language. As an English translation does exist, I feel justified writing this review in English. It should however be noted that I could not find an English copy (online) below 127 pounds.
Out of Mind centres around 71-year-old Maarten who figures out he has been having trouble remembering lately. This story beautifully describes his and his wife's struggle with getting older.
As this is quite a short book, it will be no surprise I read this book within 24 hours. At one point, around page 100, I put it down as it was time to go to bed. However, it took me a while to disconnect with the fictional world, and mostly the protagonist. For some reason I remained in his mindset for some time, thinking I was the one with dementia. I clearly understand this sounds crazy, but I guess the only thing I can conclude from that is how phenomenal this author writes. It has been a while since I've been so engrossed in a novel - identifying with a character so much while he is so completely unlike me.
When I continued reading in the morning, it felt different. Because of Maarten's change in character, I felt completely disconnected, and although of course I cared for him, I could no longer feel the empathy I felt the previous night. It took much effort to get through the last pages mainly due to the writing style. Now I understand that this can easily be some literary device: the author allowing us to detach from the protagonist just like a. He does to himself, and b. The world around him does. However, it did drag on too long for me (considering the full length of the story). Therefore, rather than rating it 4 stars, it'll have to do with 3.5
3.5 stars
This novel was originally written in Dutch, and I've also read it in that language. As an English translation does exist, I feel justified writing this review in English. It should however be noted that I could not find an English copy (online) below 127 pounds.
Out of Mind centres around 71-year-old Maarten who figures out he has been having trouble remembering lately. This story beautifully describes his and his wife's struggle with getting older.
As this is quite a short book, it will be no surprise I read this book within 24 hours. At one point, around page 100, I put it down as it was time to go to bed. However, it took me a while to disconnect with the fictional world, and mostly the protagonist. For some reason I remained in his mindset for some time, thinking I was the one with dementia. I clearly understand this sounds crazy, but I guess the only thing I can conclude from that is how phenomenal this author writes. It has been a while since I've been so engrossed in a novel - identifying with a character so much while he is so completely unlike me.
When I continued reading in the morning, it felt different. Because of Maarten's change in character, I felt completely disconnected, and although of course I cared for him, I could no longer feel the empathy I felt the previous night. It took much effort to get through the last pages mainly due to the writing style. Now I understand that this can easily be some literary device: the author allowing us to detach from the protagonist just like a. He does to himself, and b. The world around him does. However, it did drag on too long for me (considering the full length of the story). Therefore, rather than rating it 4 stars, it'll have to do with 3.5
February 26, 2025
Meestal herlees ik geen boeken. Niet alleen omdat ik nog zoveel ongelezen boeken op mijn lijst heb staan maar ook omdat je een boek op een bepaald moment in je leven gelezen hebt met alle daarbijbehorende emoties. Voor Hersenschimmen wou ik wel een uitzondering maken. Na het lezen van 'Een steekje los' van Dean Burnett had ik zin om nog meer over het brein en het falen ervan te lezen. Hersenschimmen is nog altijd even goed als de eerste keer. Het is hartverscheurend om te zien hoe Maarten stap voor stap zijn geheugen verliest en wegglijdt in zijn eigen verleden. Ook de impact op de omgeving wordt duidelijk beschreven. Nog altijd een aanrader.
This entire review has been hidden because of spoilers.
December 3, 2015
Ik wil eigenlijk een 4,5 geven! Wat een mooi boek is dit. Over een man die langzaamaan dement wordt en wat dit met hem doet. Prachtige zinnen ook, die me echt aangrijpen. Zinnen zoals 'Desnoods -als het werkelijk moet- zal ik van minuut tot minuut een leven voor mezelf verzinnen en erin geloven' Ontroerend mooi, echt...
January 20, 2020
Heftig!
November 16, 2025
Een verhaal over een oude man die in snel tempo dementeert. Een opmerkelijke poging om dat proces, en het denken en het voelen dat ermee gepaard gaat, van binnenuit in woorden te vatten. Aangrijpend, denkend aan mijn vader en denkend aan mijzelf, op de dag af dertig jaar jonger dan hij. Natuurlijk zullen we nooit weten hoe het van binnen echt voelt, die geleidelijke aftakeling, maar het sluit nauw aan bij wat wij - mijn moeder voorop - van buiten kunnen observeren. En dan bedenken dat we er als maatschappij niet in slagen een goede regeling uit te werken voor mensen zoals ik die nooit willen voelen wat het is om lichamelijk én geestelijk volledig af te takelen, af te takelen tot we niets meer zijn van wat we ooit waren.
December 25, 2016
Există doar câteva persoane publice care au izbândit în viaţă purtând un singur nume. Printre ele, vedete internaţionale de mare răsunet precum Hanibal, Zorro, Sting sau Madonna. E dificil să concurezi cu ele, aproape imposibil. Iar dacă eşti un scriitor olandez şi ai nemaipomenita idee de a împrumuta ca pseudonim numele unui poet frizon orb din secolul al VIII-lea – Bernlef! – despre a cărui viaţă şi operă nu se mai ştie nimic, ai face bine să compensezi printr-un talent ieşit din comun această alegere puţin ciudată. Din fericire, Hendrik Jan Marsman (căci acesta e numele său real) ne oferă, prin romanul Năluciri, o mărturie devastatoare despre disoluţie, despre felul în care cele mai familiare lucruri îţi pot deveni străine, despre insondabilele adâncuri şi vârste ale iubirii. Despre amurg. O carte frumoasă şi sinistră, aşa cum trebuie să fie marea literatură, cu un final aproape insuportabil.
March 3, 2017
Maarten Klein is nog maar enkele jaren op pensioen wanneer de eerste tekenen van dementie de kop opsteken. Door weergaves van gesprekken met andere personages, en zijn gedachtestromen die steeds korter worden, zie je hem heel snel achteruit gaan. Nee, niet enkel 'zien': je vóélt het ook, de frustratie, het einde dat nadert, het verdriet en de wanhoop van zijn vrouw...
Doordat alles in de ik-vorm verteld wordt door Maarten zelf, zit je echt in zijn hoofd, dat langzaam leegloopt. Het is bij momenten zo realistisch dat ik niet kón verderlezen uit schrik dat ik mijzelf zou gaan vergeten. Afschuwelijk.
Het laatste hoofdstuk is zo onsamenhangend dat er niet veel uit op te maken valt, en zo stel ik me dat ook voor (want helemaal zeker weet niemand natuurlijk wat er zich in het hoofd afspeelt van iemand die alles is vergeten).
5 sterren, want dit is een boek dat me niet snel zal loslaten.
Doordat alles in de ik-vorm verteld wordt door Maarten zelf, zit je echt in zijn hoofd, dat langzaam leegloopt. Het is bij momenten zo realistisch dat ik niet kón verderlezen uit schrik dat ik mijzelf zou gaan vergeten. Afschuwelijk.
Het laatste hoofdstuk is zo onsamenhangend dat er niet veel uit op te maken valt, en zo stel ik me dat ook voor (want helemaal zeker weet niemand natuurlijk wat er zich in het hoofd afspeelt van iemand die alles is vergeten).
5 sterren, want dit is een boek dat me niet snel zal loslaten.
October 3, 2024
Ik las dit boek voor het eerst in de winter van 2021, en bepaalde passages zijn me sindsdien bijgebleven. Ironisch eigenlijk, als je bedenkt dat het boek gaat over het vervagen van herinneringen: mijn eigen geheugen dat levendig blijft, terwijl Maarten zich steeds verder verliest in het zijne.
Bernlef slaagt erin om het verhaal meeslepend en hartverscheurend te maken, maar wat me vooral raakt is hoe levensecht het voelt. De aftakeling van Maarten’s geest en zijn worsteling met de werkelijkheid komen zo dichtbij, dat het haast ongemakkelijk wordt. Het is een boek dat je niet loslaat en dat blijft resoneren, zelfs lang nadat je het uit hebt.
Hersenschimmen blijft voor mij een onvergetelijke roman die op indringende wijze laat zien hoe fragiel ons geheugen is en hoe bepalend het verleden en onze herinneringen zijn voor onze identiteit. Een absolute aanrader voor wie geraakt wil worden door de diepgang van menselijke ervaringen.
Bernlef slaagt erin om het verhaal meeslepend en hartverscheurend te maken, maar wat me vooral raakt is hoe levensecht het voelt. De aftakeling van Maarten’s geest en zijn worsteling met de werkelijkheid komen zo dichtbij, dat het haast ongemakkelijk wordt. Het is een boek dat je niet loslaat en dat blijft resoneren, zelfs lang nadat je het uit hebt.
Hersenschimmen blijft voor mij een onvergetelijke roman die op indringende wijze laat zien hoe fragiel ons geheugen is en hoe bepalend het verleden en onze herinneringen zijn voor onze identiteit. Een absolute aanrader voor wie geraakt wil worden door de diepgang van menselijke ervaringen.
March 8, 2025
Leeslijst Nederlandse letterkunde - moderne periode
Ik las dit boek voor het eerst in het najaar van 2021 en sindsdien heeft het een speciale plek in m’n hart. Nu las ik het opnieuw, meteen op een dag uit omdat het gewoonweg zo immens meeslepend is. Het is niet alleen schrijnend door het verhaal op zich, maar vooral door hoe levensecht het voelt en hoeveel inlevingsvermogen Bernlef in dit boek heeft weten leggen. Het volgens van Maartens gedachtengang en herinneringen en voelen hoe die tekortschieten doet je beseffen hoe tijdelijk en fragiel onze ervaringen en herinneringen zijn. Mijn hart brak ook nu weer voor hoe hulpeloos Vera enkel kan toekijken. Absoluut ook deze keer weer traantjes bij dit boek <3
Ik las dit boek voor het eerst in het najaar van 2021 en sindsdien heeft het een speciale plek in m’n hart. Nu las ik het opnieuw, meteen op een dag uit omdat het gewoonweg zo immens meeslepend is. Het is niet alleen schrijnend door het verhaal op zich, maar vooral door hoe levensecht het voelt en hoeveel inlevingsvermogen Bernlef in dit boek heeft weten leggen. Het volgens van Maartens gedachtengang en herinneringen en voelen hoe die tekortschieten doet je beseffen hoe tijdelijk en fragiel onze ervaringen en herinneringen zijn. Mijn hart brak ook nu weer voor hoe hulpeloos Vera enkel kan toekijken. Absoluut ook deze keer weer traantjes bij dit boek <3
May 1, 2020
Hersemschimmen
Hersenschimmen gaat over een man die langzaamaan dement wordt. Het begint met het vergeten van kleine dingen met uiteindelijk de weg kwijt zijn.
Wat een ontroerend boek! Ik herkende veel in Maarten. Door zijn oogpunt kan ik mij nu beter inleven in mijn oma - die dezelfde weg heeft afgelegd.
Aangrijpend verhaal, eentje die je niet snel loslaat.
Prachtig pijnlijk en puur.
Hersenschimmen gaat over een man die langzaamaan dement wordt. Het begint met het vergeten van kleine dingen met uiteindelijk de weg kwijt zijn.
Wat een ontroerend boek! Ik herkende veel in Maarten. Door zijn oogpunt kan ik mij nu beter inleven in mijn oma - die dezelfde weg heeft afgelegd.
Aangrijpend verhaal, eentje die je niet snel loslaat.
Prachtig pijnlijk en puur.
August 11, 2025
Ik lig, maar in gedachten sta ik. Ik geef het niet op, nee. Bij God, ik blijf doorvechten tegen die golven, die branding in mijn hoofd, dat ik langzaam heen en weer schud op het kussen dat iemand eronder schuift en begin te zingen, zacht en binnensmonds, zodat mamma en pappa in de huiskamer het niet horen, zing ik liedjes waar de woorden langzaam uit wegzakken, voel ze wegzakken uit mijn log heen en weer draaiende hoofd. (p. 101)
November 8, 2025
Huilen, huilen en nog eens huilen
June 11, 2016
Het boek is een indringende vertelling vanuit het personage Maarten Klein over het proces van dementie en de aftakeling dat dit teweegbrengt. Nergens komt de schrijver uit de coulissen om eender welke commentaar of beschrijving te geven.
Taal is zowat het krachtigste element in dit boek: de ervaringen van de hoofdpersoon worden prachtig in letters omgezet en tegelijkertijd is taal zo belangrijk voor Maarten die zijn taal begint te verliezen, in zijn verhaal begint te stokken, er gaten in zijn geheugen beginnen te vallen en uiteindelijk volledig zijn woorden kwijt raakt... Daarnaast gaat het ook nog eens over tweetaligheid daar Maarten samen met zijn vrouw en kinderen van Nederland naar de VS is verhuisd voor zijn job en tijdens zijn dementieproces het zo lang opgebouwde Engels ook kwijt speelt. Hij woont en werkt al zo lang in de VS maar deze gemene ziekte brengt hem ertoe dat hij terug naar zijn moedertaal, het Nederlands, grijpt en dat hij langzaamaan de juiste Engelse woorden niet meer kan vinden.
Je beleeft eigenlijk alles mee wat Maarten doet en denkt: het is dan ook een vertelling en geen beschrijving. De vele dialogen, of de innerlijke monologen met hemzelf, benadrukken dit nog eens.
Het boek speelt zich af in het heden en samen met hem beleven we terug zijn jeugd tijdens de oorlogsjaren in Nederland, de lessen van zijn pianolerares op wie hij een oogje had, een serveerster die hem toen ook zo opviel, enz. Het is ook beter om eigenlijk niet over herinneringen of flashbacks te spreken, omdat hij ze als het ware zelf terug beleeft en niet zelf ervaart als herinneringen maar in het nu. Het proces dat wordt teruggegrepen naar de vroegere periode als men dement wordt, wordt reminiscentie genoemd. Ik heb ook geleerd dat dit iets typisch is aan deze ziekte, en dit heel dikwijls bij dementiepatiënten voorkomt. De fotoalbums die Maarten bekijkt samen met zijn vrouw of een verzorgster later in het verhaal zijn hier een oefening in, en doen bij hem eerst nog een belletje rinkelen maar later herkent hij ze ook niet meer. Dit wekt angst en kwaadheid op bij hem en daardoor wordt hij ertoe gedreven ze in brand te steken.
Het is ook wat vreemd dat heel wat gebeurtenissen uit het verleden een belangrijkere plaats krijgen dan bv de zoon en de dochter van Maarten, die hier en daar wel worden vermeld, maar die als personages zeer vlak blijven. Zijn vrouw, Vera, is natuurlijk zijn rots in de branding. Je voelt haar wanhoop door de observaties die Maarten maakt. Ze is ongerust en weent, en verzorgt hem waar nodig. Naar het einde toe wordt dit ook onmogelijk voor haar en wordt hij in een ziekenhuis of een soort opgenomen.
Boeiend voor hondenliefhebbers en lezers met huisdieren tout court: de hond Robert is één van de personages die hij het langste blijft herkennen, ook al verdwijnt die herkenning op het einde ook. Zijn hond krijgt ook een beschermende functie in het verhaal want zijn vrouw, Vera, begint pas zeer ongerust te worden over hem als de hond alleen zonder hem thuis komt van een wandeling.
Het boek is ook moeilijk in tijd te volgen: de schrijver verkort én verlengt tegelijkertijd de tijd waardoor je denkt dat de periode waarin dit proces plaats vindt, veel langer is dan wat echt bedoeld wordt in het boek. De gedachten uit het verleden nemen dan ook een grote plaats in terwijl dat sommige gebeurtenissen in het heden soms maar enkele lijnen toebedeeld krijgen.
Je kan uit dit boek van 160 pag ook weer zoveel uithalen. De Nederlandse oorlogswinter komt sterk terug in de gedachten van Maarten, en ook zijn werk komt terug aan bod. Hij wil zelfs terug gaan werken en naar vergaderingen gaan in het midden van de nacht. Er zijn ook een aantal gênante situaties die je niemand wil toewensen die de revue passeren.
De stijl is niet dramatisch maar eerder rustig hoewel het boek heel wat emoties los maakt vanwege de indringende thematiek. Een belangrijk thema dat wordt aangeraakt, is ook de vergankelijkheid: het besef dat alles en iedereen leeft en op weg is naar de dood. En dat alles verandert, dat niets hetzelfde blijft. Het seizoen van de winter met een volledig wit landschap waarin je niets meer gewaar wordt, is hier de perfecte achtergrond voor.
Het is niet simpel om de gedachtesprongen in het boek te volgen en daarom moet je je aandacht er wel goed bijhouden. Een prachtig citaat die getuigt van de liefde van Maarten voor Vera luidt als volgt: “Ik ben de enige die al de vrouwen die ze geweest is in haar kan zien. Soms raak ik haar dan aan, raak ik ze allemaal tegelijk even zachtjes aan.”
Kortom: aangrijpend, emotioneel, prachtig geschreven. Waarom kon ik me dit boek dan niet herinneren? Verplichte lectuur, daar steek ik het op. Gelukkig is het leesplezier nu dubbel en dik teruggekeerd!
Taal is zowat het krachtigste element in dit boek: de ervaringen van de hoofdpersoon worden prachtig in letters omgezet en tegelijkertijd is taal zo belangrijk voor Maarten die zijn taal begint te verliezen, in zijn verhaal begint te stokken, er gaten in zijn geheugen beginnen te vallen en uiteindelijk volledig zijn woorden kwijt raakt... Daarnaast gaat het ook nog eens over tweetaligheid daar Maarten samen met zijn vrouw en kinderen van Nederland naar de VS is verhuisd voor zijn job en tijdens zijn dementieproces het zo lang opgebouwde Engels ook kwijt speelt. Hij woont en werkt al zo lang in de VS maar deze gemene ziekte brengt hem ertoe dat hij terug naar zijn moedertaal, het Nederlands, grijpt en dat hij langzaamaan de juiste Engelse woorden niet meer kan vinden.
Je beleeft eigenlijk alles mee wat Maarten doet en denkt: het is dan ook een vertelling en geen beschrijving. De vele dialogen, of de innerlijke monologen met hemzelf, benadrukken dit nog eens.
Het boek speelt zich af in het heden en samen met hem beleven we terug zijn jeugd tijdens de oorlogsjaren in Nederland, de lessen van zijn pianolerares op wie hij een oogje had, een serveerster die hem toen ook zo opviel, enz. Het is ook beter om eigenlijk niet over herinneringen of flashbacks te spreken, omdat hij ze als het ware zelf terug beleeft en niet zelf ervaart als herinneringen maar in het nu. Het proces dat wordt teruggegrepen naar de vroegere periode als men dement wordt, wordt reminiscentie genoemd. Ik heb ook geleerd dat dit iets typisch is aan deze ziekte, en dit heel dikwijls bij dementiepatiënten voorkomt. De fotoalbums die Maarten bekijkt samen met zijn vrouw of een verzorgster later in het verhaal zijn hier een oefening in, en doen bij hem eerst nog een belletje rinkelen maar later herkent hij ze ook niet meer. Dit wekt angst en kwaadheid op bij hem en daardoor wordt hij ertoe gedreven ze in brand te steken.
Het is ook wat vreemd dat heel wat gebeurtenissen uit het verleden een belangrijkere plaats krijgen dan bv de zoon en de dochter van Maarten, die hier en daar wel worden vermeld, maar die als personages zeer vlak blijven. Zijn vrouw, Vera, is natuurlijk zijn rots in de branding. Je voelt haar wanhoop door de observaties die Maarten maakt. Ze is ongerust en weent, en verzorgt hem waar nodig. Naar het einde toe wordt dit ook onmogelijk voor haar en wordt hij in een ziekenhuis of een soort opgenomen.
Boeiend voor hondenliefhebbers en lezers met huisdieren tout court: de hond Robert is één van de personages die hij het langste blijft herkennen, ook al verdwijnt die herkenning op het einde ook. Zijn hond krijgt ook een beschermende functie in het verhaal want zijn vrouw, Vera, begint pas zeer ongerust te worden over hem als de hond alleen zonder hem thuis komt van een wandeling.
Het boek is ook moeilijk in tijd te volgen: de schrijver verkort én verlengt tegelijkertijd de tijd waardoor je denkt dat de periode waarin dit proces plaats vindt, veel langer is dan wat echt bedoeld wordt in het boek. De gedachten uit het verleden nemen dan ook een grote plaats in terwijl dat sommige gebeurtenissen in het heden soms maar enkele lijnen toebedeeld krijgen.
Je kan uit dit boek van 160 pag ook weer zoveel uithalen. De Nederlandse oorlogswinter komt sterk terug in de gedachten van Maarten, en ook zijn werk komt terug aan bod. Hij wil zelfs terug gaan werken en naar vergaderingen gaan in het midden van de nacht. Er zijn ook een aantal gênante situaties die je niemand wil toewensen die de revue passeren.
De stijl is niet dramatisch maar eerder rustig hoewel het boek heel wat emoties los maakt vanwege de indringende thematiek. Een belangrijk thema dat wordt aangeraakt, is ook de vergankelijkheid: het besef dat alles en iedereen leeft en op weg is naar de dood. En dat alles verandert, dat niets hetzelfde blijft. Het seizoen van de winter met een volledig wit landschap waarin je niets meer gewaar wordt, is hier de perfecte achtergrond voor.
Het is niet simpel om de gedachtesprongen in het boek te volgen en daarom moet je je aandacht er wel goed bijhouden. Een prachtig citaat die getuigt van de liefde van Maarten voor Vera luidt als volgt: “Ik ben de enige die al de vrouwen die ze geweest is in haar kan zien. Soms raak ik haar dan aan, raak ik ze allemaal tegelijk even zachtjes aan.”
Kortom: aangrijpend, emotioneel, prachtig geschreven. Waarom kon ik me dit boek dan niet herinneren? Verplichte lectuur, daar steek ik het op. Gelukkig is het leesplezier nu dubbel en dik teruggekeerd!
April 10, 2016
It is not often that I finish a book in one go. Hersenschimmen is a story about a man called Maarten who lived in the Netherlands, in a city called Alkmaar. So far this book could've been about me! The main character moved to Boston at some point in his life and when the story begins we find Maarten retired in his home at the age of 73.
This is not a happy story. In fact, it is a rather sad one. Maarten is suffering from the early stages of dementia. It starts innocent enough with him forgetting to get some firewood from the shack. After a while it goes from bad to worse, until the inevitable tragic end of the story.
The story is very well written. Bernlef has a talent for writing beautiful sentences that seem to come alive in thought, rather than in speech. Also, you can really feel the love between Maarten and his wife of 50 years Vera. It is heartbreaking to read how Maarten forgets all their beautiful memories and basically his own life.
I think this book tells the story of one of the biggest nightmares any human has. To lose ones mind and get lost in a dense maze of illogical chaos of memories, leaving the body an empty shell. Death would be the milder choice...
Highly recommended for anyone.
This is not a happy story. In fact, it is a rather sad one. Maarten is suffering from the early stages of dementia. It starts innocent enough with him forgetting to get some firewood from the shack. After a while it goes from bad to worse, until the inevitable tragic end of the story.
The story is very well written. Bernlef has a talent for writing beautiful sentences that seem to come alive in thought, rather than in speech. Also, you can really feel the love between Maarten and his wife of 50 years Vera. It is heartbreaking to read how Maarten forgets all their beautiful memories and basically his own life.
I think this book tells the story of one of the biggest nightmares any human has. To lose ones mind and get lost in a dense maze of illogical chaos of memories, leaving the body an empty shell. Death would be the milder choice...
Highly recommended for anyone.
Displaying 1 - 30 of 987 reviews