KORAD TILL 2000-TALETS BÄSTA NEDERLÄNDSKA ROMAN (NRC Handelsblad 2025)
Eliza May Drayden växer upp under enkla förhållanden i det tidiga 1800-talets Yorkshire. Tillsammans med sina systrar Millicent och Helen flyr hon in i fantasins värld. När Eliza och Millicent efter många refuser lyckas få varsin roman utgiven, under manlig pseudonym, blir Millicents en stor framgång medan Elizas stämplas som sjuk och förkastlig.
Eliza drar sig undan från världen, men ryktena om henne och hennes roman har fått eget liv och fortsätter att gäcka läsare mer än 100 år efter hennes död. I elva kapitel berättas historien om Elizas liv genom elva olika människor som på olika sätt kommit att beröras – eller kanske hemsökas – av henne. Var hon en omoralisk skandalförfattare? Ett missförstått geni? De märkliga berättelserna går inte ihop – särskilt inte de som handlar om hennes död.
”Storkens och dromedarens sång” är en roman om döden och livet, om kärlek och sorg. Om det oförklarliga och mystiska, men också om det allra mest mänskliga. Och om historieberättandet som det enda som kan hålla människan vid evigt liv.
Anjet Daanje (1965) is schrijfster van romans en verhalen, en voorheen ook filmscenario's. Haar negende roman "Het lied van ooievaar en dromedaris" stond wekenlang in bestsellerlijsten, en won de Libris Literatuurprijs én de Boekenbonliteratuurprijs (voorheen AKO-literatuuprijs), en is daarmee de enige roman die ooit beide grote prijzen kreeg toegekend. Haar achtste roman "De herinnerde soldaat" won de F. Bordewijkprijs 2020. Voor haar gehele oeuvre won ze de Constantijn Huygensprijs 2023.
Ik heb een ongelooflijk boek gelezen: Het lied van ooievaar en dromedaris, een kanjer van 650 stevig bedrukte bladzijden van de Nederlandse schrijfster Anjet Daanje. De roman is gebaseerd op het leven van schrijfster Emily Brontë (in het boek heet ze Eliza May Drayden) en bestaat uit elf forse hoofdstukken die elk vanuit een ander personage een link leggen met de hoofdpersoon. Alles begint bij de dood van Eliza May, we schuiven langzaam op richting vandaag.
Het lied van ooievaar en dromedaris is een indrukwekkend en gedurfd werkstuk: tegelijk toegankelijk en complex, meeslepend en filosofisch, met een werveling van verwijzingen. Het boek wordt bovendien bevolkt door een reeks boeiende, eigenzinnige vrouwen. Het gaat een beetje over literatuur, maar meer nog over families, mensen, over de golven van generaties, over leven, dood, vergankelijkheid en tijd. Een boek dat werkelijk alles heeft. Heel bijzonder. Grote aanrader.
Eindelijk heb ik het veelbesproken boek uit en dat dat zo lang heeft geduurd, is niet uitsluitend aan tijdgebrek te wijten. Natuurlijk is het goed. Het lijkt nergens op en dat is een groot compliment. Alle lof en prijzen zijn terecht. Toch heb ik ook een paar bedenkingen. Het mag misschien een bijzaak heten dat Daanje geen poëzie kan vertalen en dat ze geen goede titel heeft kunnen verzinnen. Het gebrek aan humor is wellicht eveneens overkomelijk, want ernst is een zeldzame kwaliteit geworden. Maar de roman is zo losgezongen van de tijd dat ik urgentie mis. Met name de vele uiterst uitgesponnen en gedetailleerde beschrijvingen van de veranderende gedachten en gevoelens van de personages doen negentiende-eeuws aan, zonder dat duidelijk wordt wat de relevantie zou kunnen zijn voor hedendaagse lezers. Het verhaal leest als een complex, fantastisch verteld, grimmig sprookje, vol dwarsverbanden en betekenislagen, maar uiteindelijk heb je een sprookje gelezen. De vraag is of dat erg is, natuurlijk, maar dit is de reden waarom ik het niet met gretige gezwindheid heb kunnen uitlezen.
Het gebeurt niet vaak dat ik een roman classificeer als een meesterwerk, maar deze roman van Anjet Daanje komt er aardig dicht bij in de buurt. Anjet neemt ons mee op een reis door de tijd, waarbij ze in 11 episodes verschillende personen beschrijft, die - al dan niet direct of indirect - bevlogen zijn geraakt of beïnvloed zijn door Eliza May Drayden, een Engelse schrijfster die slechts een roman produceerde die in de loop der tijd als een meesterwerk is bestempeld.
Eliza May Drayden komt nergens in deze roman aan het woord, en blijft de rest van de roman ook een mysterie. Haar invloed op de verschillende hoofdpersonen is echter overduidelijk. De vrouw die haar 'aflegde' na haar overlijden, haar huishoudster en haar eerste vroege bewonderaarster, die een raadselachtig aantekeningenboekje krijgt opgestuurd tot en met een klokkenmaker in Groningen: allen hebben wel iets gemeen met Eliza. Het zijn spookverhalen, mysteries, familieverhalen en liefdesgeschiedenissen. Anjet weet op magistrale wijze deze verhalen met elkaar te verbinden.
Met het verstrijken van de tijd wordt het raadsel van Eliza May Drayden er alleen maar groter op. Als lezer kom je achter enkele ingrijpende voorvallen, die met het verstrijken van de tijd mythische vormen aannemen. Zo is er het raadsel van het aantekeningenboekje, een leeg graf en een foto waarvan men, onterecht aanneemt dat deze van Eliza May is.
Ga het lezen zou ik zo zeggen. Na het indrukwekkende boek De Herinnerde Soldaat opnieuw een hoogtepunt. Schitterend.
Toen ik klein was, gebruikte ik mijn mooiste stickervellen nooit, omdat ik bang was dat de stickers op zouden raken. Zo voelde het ook om dit te lezen. Ik heb er zo lang over gedaan als menselijkerwijs mogelijk was, en nu is het uit en moet ik er maar mee leven dat ik het niet nog eens voor het eerst kan lezen. Ik geef dit meer dan 5 sterren. Het is een overrompeld werk, zowel in stijl als in plot. Daanje laat de taal over het papier glijden zonder ooit de controle erover kwijt te raken, elke zin even trefzeker en afgewogen. Het is zo bevredigend hoe de verschillende verhaallijnen in elkaar vervlochten zijn en je de hele tijd bezig bent met de puzzelstukjes aan elkaar verbinden, het is thematisch bombastisch en toch slaagt Daanje erin om dit verhaal sober en bescheiden te laten voelen. Als dit boek niet de Libris wint, geef ik het op.
Op een zondag halverwege september 2022 begint Marijn Roos met het lezen van Het lied van ooievaar en dromedaris. Zoals zoveel anderen is hij getriggerd door de zessterrenrecensie van Thomas de Veen, de recensent van wie hij al weet dat die vaak wat doorschiet is zijn enthousiasme, de recensent met wie hij het niet altijd eens is. Met veel zin vangt hij aan te lezen, ook omdat hij best wel heeft genoten van het vorige boek, De herinnerde soldaat, van de kluizenaarschrijfster Anjet Daanje.
Wat hem opvalt tijdens het lezen is dat er geen dialoog voorkomt in het eerste verhaal. Er is een verteller aan het woord die vaak in het hoofd van het hoofdpersonage duikt, maar zelfs dan alleen vertelt over wat diegene denkt en ziet. De personages vermijden de directe rede. Hij verwacht dat dat in de volgende verhalen wel anders zal zijn, maar al snel ziet hij dat het gehele boek zonder gesprekken zal zijn. Hij vreest dat het hem leeg zal zuigen en al snel, bij hoofdstuk 4, krijgt hij gelijk. Het boek ligt op tafel als een aantekenboekje, als een zwart gat, en hij besluit dat hij eromheen gaat cirkelen.
Hij leest andere boeken, de krant, kijkt films, maar iedere seconde ziet hij het vuistdikke, oranje boek. Hij denkt als een echte Hollander aan de 35 euro, aan de zessterren, en telkens pakt hij toch, soms halverwege een ander boek, soms direct na een film, vaak na een krantenartikel, het boek, De ooievaar noemt hij het inmiddels, en leest weer een paar bladzijdes. Zo gaat dat door zonder dat iemand hem belemmert: de mensen in zijn huis lezen andere boeken en kijken naar andere dingen, voor hen is er geen singulariteit die toch alle aandacht opeist, voor hen is er het eigen leven.
Anderen hebben De ooievaar uitgelezen, soms in een zomervakantie, soms binnen twee weken. Die anderen zijn onwaarschijnlijk enthousiast, laten zich zonder schroom meevoeren, opzuigen door het gat, komen er niet uit. Zijn klacht over de mooie, maar ook energie-opslurpende schrijfstijl doen ze af als onzin, als minor problem. Steeds meer komt hij alleen te staan. En ja, er zijn ook mensen die het boek terzijde hebben geschoven, maar dat lukt hem niet, dat kan nu eenmaal niet als de zwaartekracht zo groot is.
Enfin, Marijn kan nog wel honderd uur zo doortikken, maar uiteindelijk breekt er een dag aan, halverwege december 2022 dat hij aan het laatste hoofdstuk begint, hij vindt het briljant, en is opgelucht als hij de laatste woorden leest.
Maar nog is hij niet klaar. Moet je nu sterren geven op Goodreads, vraag hij zich af. Hij besluit er vier te geven, het hadden er ook vijf kunnen zijn, sowieso, het talent van de schrijfster is enorm, maar soms tijdens het lezen vond hij 1 ster al te veel. Hij wilde 'laat me met rust' schreeuwen naar het boek, naar Anjet Daanje, het boek in het vuur gooien, op het hoofd van een dweper, maar hij wist al die tijd al dat dat niet zou gebeuren.
Uiteindelijk is hij heel tevreden dat hij na afloop nog weet heeft van zijn ergernis en het hem lukt de vijf sterren die het boek eigenlijk waard is, om te zetten naar vier. Dat hij een beetje de zwaartekracht heeft overwonnen. Als hij de laatste zin getikt heeft, drukt hij op save en sluit zijn laptop. Eindelijk bevrijd.
Ik ben begonnen met het al diverse malen gelauwerde boek van Anjet Daanje. Vol verwachting dus. Het begint veelbelovend. We komen terecht in de negentiende eeuw, in Engeland. Een tijd waar veel kindersterfte voorkwam, een moeder die sterft in het kraambed, slechte hygiënische toestanden. Daanje wil vele verhalen vertellen. Ik heb pas de woeste hoogten van Bronte gelezen, een goede basis voor dit boek dat daarop voortbouwt.
Het boek is een ode aan de romankunst, waarvoor de basis in de negentiende eeuw gelegd werd, met name in Engeland. Specifieker aan de drie zussen Bronte die romans schreven die klassiekers zijn en die tot heden als inspiratiebron gelden. Daanje brengt dus ook een ode aan drie vrouwelijke auteurs. Het boek is boeiend en goed te volgen. Je moet er wel de rust voor nemen, aandachtig lezen.
Al lezend raak ik steeds meer onder de indruk van deze omvangrijke en gelaagde roman. Het is zonder meer een vijfsterrenboek, het leven in de negentiende eeuw met slechte hygiënische omstandigheden wordt er kleurrijk en beeldend in beschreven, er worden lijnen gelegd naar het heden en de toekomst, het is een boek over leven en dood, over liefde en haat, een absolute topper in de Nederlandse literatuur. Ik denk dat Anjet Daanje nog veel meer internationaal gaat doorbreken, mogelijk wordt zij de eerste Nederlandse auteur die de Nobelprijs voor literatuur gaat krijgen. Het is een organisch weefsel, zoals het omslag al suggereert, een spannend leesavontuur.
Een van de thema’s is het getal zeven. Dit komt steeds weer terug, vooral als ongeluksgetal, een lot dat vooral jongens met de naam Emery treft. Ziekte en de dood komen steeds weer terug, vooral in de gedaante van vliegen. Het boek is eigenlijk een multiroman met elf hoofdstukken die elk een novelle met een levensverhaal bevatten. Die verhalen staan niet los van elkaar, verwijzen ook naar elkaar, vormen een organisch weefsel. Daanje trekt daarbij verschillende taalregisters open; dan weer lees je een liefdesverhaal, dan een biografie of een filosofische beschouwing. Soms ook poëzie, het is zoveel ineen dat het bijna overdonderend wordt. Het boek hoort tot de monumentale boeken uit de Nederlandse literatuur en kan wedijveren met bijvoorbeeld ‘de ontdekking van de hemel’, ‘de boeken der kleine zielen’ en ‘het verdriet van België’ .
Het laatste hoofdstuk speelt zich af in Nederland in de twintigste en het begin van de eenentwintigste eeuw. De hoofdpersonen zijn Ties Auwerda en zijn vriendin en latere vrouw Heleen. De tijd is hier het centrale thema. Ties maakt horloges, Heleen bestudeert de tijd als technisch natuurkundige. Zij is theoretisch begaafd, Ties is van kinds af aan bezig met klokken. Het laatste hoofdstuk staat inhoudelijk op zichzelf, maar het reflecteert ook op de vorige tien hoofdstukken. Een terugkerend element zijn de vliegen, die vaak de dood aankondigen. Ook het eten van een boterham met bramenjam als troosteten komt in het boek regelmatig terug . Het is alles bijeen een boek met veel invalshoeken, je moet het over je heen laten komen. Je kunt het stellig een tweede maal lezen, dan ontdek je vast nieuwe elementen, maar voorlopig laat ik het hierbij. Ik heb een uur of twintig aan het boek besteed en nooit de neiging gehad om te stoppen, in het besef dat dit boek een bijzonder boek is, een hoogtepunt in de Nederlandse literatuur van een uitzonderlijk begaafde auteur.
“Is God hungry?” The nice thing about an e-reader is that you can use a simple search to find out how many times a certain word appears. "Dead" is listed 492 times in this prize winning Dutch novel. Agreed, it is a solid book (857 pages) but the number does say something about the author's focus: indeed, death is omnipresent in it; it begins and it ends with a death, and over the course of the book I lost count of exactly how many characters met their end. Already in the first chapter, the then 6-year-old Eliza Drayden (the central figure in the book together with her sister Millicent) marvels at how quickly her cat and her dog, which they had buried and then dug up again, were “digested” in the ground, after which she seriously asks the question: “Is God hungry?” By now it should be clear that the gothic elements prevail in this novel, especially in the first chapters which are set in Victorian England in the 19th century, with almost explicit references to the Brontë sisters (the Drayden sisters also are writers of thoroughly Victorian books).
The Dutch author Anjet Daanje (° 1965) has turned this novel into an ingeniously composition, with 11 major stories in which the intimate bond between 2 people, usually sisters, is elaborated on, each story shifting in time, from the middle of the 19th century to even a little bit into the future, the year 2030. What is clever is the way in which the Drayden sisters are the pivotal characters: they pop up again and again, more and more of their lives and work gradually comes to light, through extracts from their novels, diaries and letters, and the interpretations thereof by later biographers, or through the characters of the later stories who appear to have had a connection with the Draydens. This way, Daanje weaves a very dense web of interconnections between the stories with many mirror effects and implicit internal references. Of course, she alternates lots of perspectives too, so you could almost call the book a kaleidoscope, apparently focused on the Drayden sisters, but in my opinion more on the phenomenon of life and death, including through philosophical reflections. Well done, and certainly the most ambitious Dutch book since The Discovery of Heaven (1992), by Harry Mulisch.
But with Mulisch Daanje seems to share the tendency to become a bit verbose and to let somewhat derail her stories. Especially towards the end, the stories are too pathetically drawn out, to my taste. And the characters regularly hallucinate, a ghost sometimes creeps through the houses, the dead seem to come back to life, and quite a few characters engage in forms of self-mutilation. That fits somewhat to the 'gothic' feel, but in my opinion those passages reveal a less successful aspect of this novel: it looses its focus. This is especially evident in the final story, where Daanje considers it necessary to bring out the theory of relativity and - oh Lord - quantum mechanics (always a weakness, I personally think) to highlight the inscrutability of reality, and especially of life and death.
And what about that stork and that dromedary the title refers to? Daanje gives a summary explanation, although you have to have some patience. I can only reveal that this reference reminded me a lot of Life of Pi by Yann Martel. In conclusion: this is a clever, intriguing, and beautifully written book that requires some perseverance from the reader, but perhaps could do with a more sustained focus. Rating 3.5 stars
? Leeskring Leiderdorp 6/2/24 #over het leven (ooievaar) en de dood (dromedaris) 🤔Pff....Toen ik vanavond bij mijn leeskring kwam zei ik dat het deze keer een hele bevalling was...De dames uit mijn leeskring (ik ben de enige man) moesten natuurlijk lachen en 1 dame zei zelfs dat het een stuitligging was. Vorig jaar lazen wij de De herinnerde soldaat en toen had ik al dat als ik 10 bladzijdes gelezen had, dat het dus 2 uur later was, gewoon omdat de stijl van schrijven van Anjet Daanje zo mooi en de zinnen zo vaak symboliek of verwijzingen naar andere literatuur of andere bronnen in zich bergen...of dat je gewoon even wilde nadenken over wat je zonet gelezen had en wat jouw mening daar dan over is, dat 10 bladzijdes veel langer duren dan bij een "andere roman". Bij dit boek had ik dat dus nog meer dan bij haar boek over WO 1, dus daarom was dit boek een bevalling;-) Onze juf (die ook literatuurles geeft aan 4 en 5 VWO) was helemaal lyrisch en vergeleek dit mooie boek met De ontdekking van de hemel ook omdat daarin zoveel intertekstualiteit in zit net als in dit boek. Vorig jaar las ik bijvoorbeeld De alchemist van Paulo Coelho en daar lees je dan in dat Coelho gelooft dat het hele universum zich samenspant om jouw dromen waar te maken. Daanje schrijft in dit boek ergens in de 2e helft dat het natuurlijk onzin is dat het hele universum bezig is om de doelstellingen van 1 persoon te kunnen verwezenlijken. Dat is maar even een puntje van intertekstualiteit, maar zo zitten er zoveel mooie stukjes in ;-) Dit boek begint met afleggen (wassen van dode lichamen) en elk verhaal gaat over de dood (de dromedaris is ook een symbool voor de dood), maar ook juist over het leven en nieuw leven (de ooievaar) en zet je aan het denken met weer een heel ander thema/onderwerp dan het vorige verhaal van de 11 novellen die wel allemaal over de dood en over een relatie met Emily Brontë en haar zusters en de andere 10 verhalen gaan. Tja, het was een hele bevalling en dan geef ik eigenlijk geen 5 sterren, maar er zit zoveel in dit boek, ga het lezen als je dat nog niet gedaan hebt en neem er je tijd voor, want het is wel een stuitbevalling dus ;-) MW 6/2/24
Literaire puzzel rondom het mysterie van de dood en de kringloop van wederopstanding. Leest op momenten als een thriller. Is het raadsel van de dood te doorgronden, hoe dan? En wat als je dat doet? De structuur met ineen hakende verhalen past 100% bij dit boek als kunstvorm, minder bij mij als lezer.
Ik heb enorm genoten van dit boek! Ik heb er ook heel lang over gedaan om het uit te lezen. Enerzijds uit tijdsgebrek maar anderzijds ook omdat dit geen boek is dat ik snel kan uitlezen, het is geen pageturner. Het is een roman die ik langzaam moest lezen omdat er zoveel lagen zijn.
En ja, soms was ik ook wel eens geënerveerd ( zoals dat gaat met dikke boeken) omdat sommige verhalen me misschien iets minder aanspraken dan andere, omdat het verhaal niet snel genoeg vorderde…
Maar het is een prachtig boek om iedere avond opnieuw in onder te duiken, om pagina na pagina te ontrafelen. Er is zoveel over te vertellen, zoveel om over na te denken … het enige wat ik nu zo jammer vind nadat het boek eindelijk uit is, is dat ik het nu niet meer kan beginnen te lezen :-)
Indien mogelijk, raad ik toch ook aan om het boek op papier te lezen en niet op een e-reader want je wilt zo vaak terugkeren naar een vorig verhaal, je wilt telkens opnieuw checken in welk verhaal je iets gelijkaardigs las en dat terugbladeren is op een e-reader nogal vervelend.
Als je dit jaar maar 1 boek leest, lees dan ‘Het lied van ooievaar en dromedaris’
Blij dat ik het uit heb, weet nog niet precies wat ik ermee moet.
dit net geschreven op Boekperweek
Ik weet eigenlijk niet wat ik ervan vond. Het is mooi geschreven, heel sfeervol, en toch begon ik me zo ongeveer halverwege te vervelen. Of het kwam door al die verschillende verhalen waardoor ik me aan niemand kon hechten, of door al die broeierige personages, of het eindeloze gepuzzel ... Ik weet het niet. Ik heb de laatste stukken echt diagonaal uitgeracet en was blij dat ik het uit had. Terwijl het toch ook heel mooi was. Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen.
Een complex maar hoogstaand pareltje! De verschillende hoofdstukken die mooi in elkaar grijpen door soms kleine haakjes. Tweede boek dat ik las van deze auteur en opnieuw zo genoten van haar stijl.
Ik blijf verweesd achter na de laatste pagina van het elfde verhaal van dit mysterieuze boek. Heerlijk hoe inzicht en wetenschap tegenover overgave, mystiek en spiritualiteit worden gezet en hoe deze thema’s op ingenieuze wijze in elkaar vloeien doorheen de levens- en liefdesverhalen. Leven en dood, afstand en verbinding, liefde en rouw zijn rode draden in de prachtige verhalen, die de raadselachtige Eliza trachten te onthullen en die op zoveel complexe manieren in elkaar klikken. Ik was geïntrigeerd door de vaak introverte persoonlijkheden die Anjet fragmentarisch deed openen, door de diepgang van de symbiotische relaties tussen vrienden, familieleden of geliefden, de schoonheid van intense verbindingen. Wat een boek….. prachtige verhalende fictie van het hoogste niveau. Woeste Hoogten, een favoriet sinds jonge jaren, lonkt in mijn boekenkast voor een zoveelste herlezing.
Een caleidoscopisch meesterwerk. Vanavond, 12 mei 2022, ga ik met de schrijfster in gesprek over haar boek. Ik voel me bevoorrecht dat ik het voor verschijnen al mocht lezen. Voor de prijs van een mooi gebonden boek krijgt de lezer elf meeslepende en spannende en soms ronduit bizarre verhalen. Deze verhalen worden samen gehouden door de bij aanvang van het boek reeds gestorven hoofdpersoon, een Britse schrijfster, Eliza May Drayden. Het lijkt me sterk dat ik dit jaar een indringender en boeiender roman zal lezen.
Onwaarachtig ingenieus. Het vlechtwerk van motieven, thema’s, personages. De zich steeds op een andere manier herhalende gebeurtenissen. De vertelstem die in breed uitwaaierende tinten landschappen schetst, van Renoir tot Van Gogh tot Whistler. Diep onder de indruk kortom.
Omg bijna net zo trots dat ik deze uit heb als dat ik mn scriptie heb gehaald. Lees dit boek, het is zo goed mooi interessant bizar ontroerend geweldig!!!!! Voelde soms alsof het nooit ophield maar nu wil ik juist dat het nooit opgehouden was
NiEtS iS wAt hEt LiJkT. Als je een tekening van een man omdraait, lijkt het net een ooievaar. En als je niet weet hoe een dromedaris er uit ziet, kan iemand je alles wijsmaken, en als er dan één voor je staat herken je m niet.
Anjet Daanje wil deze boodschap héél graag vertellen aan haar lezers. Dat vertellen, dat kan ze héél goed. Ze schrijft buitengewoon goed, het is compacte, klare taal die toch een wijds beeld oproept. Het lezen zelf gaat daardoor vlot en het is genieten van de ingehouden virtuositeit. Toch heeft het even geduurd voordat ik het boek uit had. Eigenlijk bestaat het uit 11 korte en middellange verhalen, waardoor je steeds weer opnieuw begint. De eerste helft van die verhalen hangt nog direct met elkaar samen. Ze worden verteld vanuit het perspectief van een inwoner van een dorpje in 19e-eeuws Yorkshire. Deze verhalen grijpen goed in elkaar, je komt steeds iets meer te weten over het leven van de hoofpersoon, schrijfster Eliza May Drayden. Die eigenlijk meer hoofdonderwerp dan hoofdpersoon is: ze komt zelf nooit aan het woord.
Daanje laat in die hoofdstukken subtiel zien dat er altijd meerdere waarheden zijn, afhankelijk van het perspectief wat je kiest. Een foto van de huishoudster van de schrijfster wordt als snel aangezien voor een foto van de schrijfster zelf: alleen de lezer weet dat het op een misverstand berust. In de tweede helft van het boek laat Daanje alle subtiliteit varen. We krijgen er echt ingeramd dat er meerdere waarheden mogelijk zijn. In de laatste twee verhalen worden de personages daardoor ronduit plat. Een huwelijk tussen een man die vertrouwt op de wetenschap, en een hippie-vrouw die denkt dat er meer is tussen hemel en aarde. Wat natuurlijk die man in het verhaal ook ontdekt. En in het laatste verhaal nota bene een quantumwetenschapster die ons nog even haarfijn uitlegt hoe het nou ook al weer zit met tijd: die is dus relatief! Het hangt er maar vanaf waar of wat je bent of er wel tijd is!
Ja, mevrouw Daanje, dat hadden we al begrepen, ook zonder de duimendikke symboliek en uitleg. Wat mij ook niet aansprak, is het heftige gepsychologiseer in elk verhaal. Het gaat steeds om twee (of drie) mensen die bijzonder innig met elkaar omgaan, dan gebeurt er iets waardoor ze niet langer met elkaar omgaan, en uiteindelijk komen ze weer bij elkaar en gaat er kort daarna één dood. Altijd vergezeld van bovennatuurlijke verschijnselen, met name geluiden of voetstappen van de dood. In de hoofdstukken over het 19e-eeuwse Yorkshire denk je: vooruit, een beetje gothic novel, dat past er wel bij. Maar later wordt het potsierlijk en vooral voorspelbaar. Kortom, ik sluit me niet aan bij het koor van jubelaars. Daanje kan erg goed schrijven, maar wil te veel en te graag.
Wat een boek. Heerlijk gecompliceerd maar oh zo mooi geschreven. En wat leuk, die dromedaris en ooievaar!
Een boek wat ik normaal niet snel zou lezen, dit omdat de cover me niet zo aanstaat. Van de cover zelf kan je ook zo goed als niets afleiden, tenzij je weet waar te zoeken. Het andere aspect is de dikte van het boek. Als je hem vasthebt, schrikt dat toch even af.
Het boek is onderverdeeld in 11 hoofdstukken. Deze zijn allemaal op één of andere manier met elkaar verbonden. Eliza May Drayden heeft hier een “centrale” rol in. De eerste hoofdstukken is deze impact groot, maar hoe verder dit boek vordert, hoe meer deze invloed afneemt. Er zijn meerdere aspecten die al deze personages met elkaar verbindt. Muziek, familie, namen maar vooral de dood.
De dood en het ondragelijke verliest dat in dit boek centraal staat is slopend om te lezen. Je maakt mee wat de personages in dit boek doormaken, en elke keer heeft het verlies een andere destructieve impact op het leven van hun naasten.
Niet elk hoofdstuk is even sterk, of zit even goed in elkaar, toch zijn ze stuk voor stuk prachtig neergeschreven. De thema’s in bepaalde hoofdstukken zullen ook niet voor iedereen zijn, maar ze blijven de moeite om te lezen.
Ik zou dit boek heel graag een 5/5 willen geven, maar daarvoor was het voor mij net iets te lang en met momenten iets te ver gezocht. Sommige hoofdstukken vond ik fantastisch, anderen dan weer wat minder. Toch is het leuk om tussen de verhalen door te achterhalen hoe ze met elkaar verbonden zijn.
Waarvoor die Ooievaar en Dromedaris nu voor staan? Daarvoor kan ik je alleen maar aanraden om dit boek te lezen, al zal je hier wel het nodige geduld voor nodig moeten hebben.
Of je neemt een kijkje in onze boekenclub Boekenroedel ;-)
Wat een tegenvaller. Goed geschreven, natuurlijk, obsederend, maar het houdt niet op….!!! Veel te veel uitwijding, het gaat maar door. Uiteindelijk steeds herhalend thema in andere setting: ziekelijke symbiotische relatie van twee zusjes die een derde persoon, man, in hun fantasie wereld betrekken, paralel aan het weinige dat van de Brontë zusjes bekend(?) is. Ik vind het een obsessief boek van een obsessieve schrijfster.
Onvoorstelbaar. Met dit woord startte het artikel van Bo van Hauwelingen in de Volkskrant nadat Anjet Daanje de Libris Literatuurprijs binnensleepte. Haar tweede grote literaire prijs binnen een half jaar. De recensente had het met het adjectief niet over de roman, maar over het feit dat deze schrijfster een paar jaar geleden zonder uitgever zat. Haar vorige uitgever had immers aangekondigd dat hij De herinnerde soldaat niet wilde uitgeven, waarna ze uiteindelijk in Groningen, de stad waar ze woont, terechtkwam bij de kleinere uitgeverij Passage. Thomas Rap, de bewuste vorige uitgever, zal zich ongetwijfeld meermaals voor de kop geslagen hebben ondertussen. En terecht. Haar vorige boek maakte haar immers bekend(er) in haar eigen taalgebied, zij het tergend langzaam: Anjet Daanje was geen sant in eigen land, ook al had ze heel wat boeken op de teller staan.
Op het moment dat ik dit artikel las, had ik 'Het lied van ooievaar en dromedaris' al in mijn bibliotheek staan, gekregen nadat ik lovend over haar vorige worp gesproken had tegen de juiste mensen. Maar ik was er wijselijk niet in begonnen na een waarschuwing dat ik voor deze klepper van meer dan 650 pagina's mijn tijd moest nemen.
Anton Scheepstra, van de kleine Groningse uitgeverij, gaf in eerder vermeld artikel het volgende mee toen hij in december 2021 hij het manuscript in zijn mail ontvangen had. "Ik begon met lezen en kon niet meer stoppen. Ik heb het in elf dagen uitgelezen, elke dag een hoofdstuk. En ik had elf maanden nodig om ervan bij te komen. Ik heb het nog steeds niet helemaal verwerkt eigenlijk." Ik heb dit citaat opgeschreven en goed onthouden tijdens mijn lectuur. En tot aan hoofdstuk 10 is het gelukt, waarna ik 10 en 11 na elkaar gelezen heb. Het zijn de twee die ik sowieso nogmaals zal moeten lezen: twee hoofdstukken in één dag was van het goede te veel.
Aan een bespreking van het verhaal waag ik me deze keer niet: elf vertellers, honderdvijftig personages, verhalen in verschillende stijlen, artikels, onnavolgbare natuurbeschrijvingen, somber romantische poëzie en filosofische reflecties wisselen elkaar op een natuurlijke manier af. Je moet het zelf meemaken en doorlezen/doorleven. Na 'De herinnerde soldaat' andermaal een ongeëvenaarde tour de force.
Ik sluit me aan bij alles wat ik al over dit veelbesproken boek las: het is indrukwekkend, ingenieus en goed geschreven. Gothic fiction ten top: de ogen van doden die terug opengaan, mysterieuze belletjes die rinkelen, vliegen die de dood aankondigen en véél ziekte, stank en ontbinding. Doe daarbij nog wat innige (vaak ziekelijke) relaties tussen zussen, lange wandelingen op de heide, mysterieuze aantekenboekjes en bespiegelingen over de tijd en je hebt 600+ pagina's om van te smullen.
Zonder meer een vijsterrenboek. Ook al voelde ik bij de laatste twee hoofdstukken wat 'been there, done that', het is buitencategorie.
Helaas, na 190 blz. gooi ik de handdoek in de ring. Ik merkte al bij haar boek De herinnerde soldaat dat haar schrijfstijl mij niet zo lag, maar ik geef graag iemand nog een kans. Zeker bij zo'n boek als dit, waar zo hoog over opgegeven wordt. Maar het wordt niet beter in dit boek dus ik stop ermee.
Unfortunately, after 190 pages I throw in the towel. I already noticed with her book The Remembered Soldier that her writing style did not suit me, but I like to give someone another chance. Especially with a book like this, which is praised so highly. But it does not get better in this book so I stop.
Ik heb geen flauw idee hoe ik dit boek zou kunnen "recenseren". Het is overweldigend en fabelachtig (soms bijna letterlijk). Ik geloof niet dat ik ooit eerder iets als dit boek gelezen heb. Niet elk hoofdstuk is even indrukwekkend. Zelf vond ik het verhaal van Eliza May Drayden en haar zussen het meest aansprekend, en de manier waarop in de verhalen erna telkens weer teruggegrepen wordt op de familiegeschiedenis, totdat we aanbelanden in de 21e eeuw, bij het stel Ties en Heleen, en die link niet meer zo duidelijk of voor de hand liggend is. 11 kleine novellen die samen een reuzenroman maken, in de goede zin van het woord. Het beste Nederlandstalige boek van dit jaar?
Schot in de roos. Voor alle nostalgici, liefhebbers van de negentiende eeuwse roman, van de Brönte zusjes, van Wuthering Heights: lees dit heerlijke boek. Verdrink in de taal. Laaf je aan het vlijmscherpe intellect van deze bijzondere schrijfster. Bewonder de ingenieuze structuur van haar verhaal. Zweef nostalgisch romantisch tussen leven en dood, liefde en leegte, door de eeuwen heen, over heide en dorp. Ik mis het nu al.