Achter de donkere wouden is een ode aan een zoon en een aanklacht tegen de wereld waar de liefde en de woede van afspat.
‘Het heeft me twintig jaar gekost om de kracht te vinden Achter de donkere wouden te schrijven, een roman over ons leven in Georgië en Rusland, over wat er met mijn zoon gebeurde tijdens de laatste nacht van zijn leven, wie mijn jongen ontvoerde en vermoordde, waarom zoiets afschuwelijks kon gebeuren. Maar ook over wat een prachtige jongen hij was, nog steeds is, en voor altijd zal blijven.’ – Aleksandr Skorobogatov
‘Met deze prachtige, tragische roman heeft Skorobogatov zijn plek in de grootse Russische traditie verdiend.’ – Le Figaro over Sergeant Bertrand
‘Een onvergetelijk en oergeestig avontuur, en een ontroerende ode aan de kleine man, die het al moeilijk genoeg heeft in het leven.’ – •••• NRC over De wasbeer
‘Aleksandr Skorobogatov geldt als een van de interessantste postcommunistische Russische auteurs.’ – De Standaard der Letteren
Aleksandr Skorobogatov was born in Grodno in what is now Belarus and has lived and worked in Antwerp, Belgium, since the 1990s. He is widely regarded as one of the most original Russophone writers of the post-communist era. An heir to Dostoevsky, Gogol, Bulgakov and Nabokov – the surreal line of the Russian literary canon – his novels have been published to great acclaim in Russian, Croatian, Danish, Dutch, English, French, Italian, Greek, Serbian and Spanish.
His cult novel Russian Gothic (originally Sergeant Bertrand) received the International Literary Award Città di Penne for its Italian edition and the Best Novel of the Year Award from Yunost, and was praised by The New York Times as “a lambent portrait of madness.” His novel Cocaine (2017) won Belgium’s Cutting Edge Award for Best Book International, and The Raccoon (2020) confirmed his reputation for darkly comic, visionary fiction; the newspaper De Tijd has called him “the best Russian writer of the moment.”
His most recent novel, Achter de donkere wouden (Through the Dark Woods), first published in his own Dutch translation by De Geus in 2025, has become a much-discussed bestseller in the Low Countries. This searing autofiction about the kidnapping and murder of his fifteen-year-old son has been hailed in the press as both a heartbreaking elegy and a furious indictment of the moral collapse of post-Soviet Russia; the English edition, Through the Dark Woods, will be published as a lead title by Old Street Publishing in 2026.
Skorobogatov is the laureate of the 74th Ark Prize of the Free Word (2024), awarded for his outspoken essays on the dictatorships of Belarus and Russia, and of the KU Leuven Honorary Medal (2025), bestowed for his literary oeuvre and his penetrating analyses of Russia’s war logic and Western indifference. He is a member of PEN Vlaanderen.
‘Je zoon ligt in de grond te rotten’, zindert het in het hoofd van Skorobogatov, de uit Wit-Rusland afkomstige Antwerpse schrijver wiens voorgaand werk al aantoonde dat de waanzin nooit veraf is. Lees ‘De wasbeer’ of ‘Cocaïne’. Met ‘Achter de donkere wouden’, zijn meest rauwe roman tot hiertoe, verklaart Skorobogatov enigszins de sluimerende literaire roes uit zijn eerdere romans. Schrijven om te vergeten.
Met verve vervul ik het vernietigen van de herinnering, schrijft hij. En toch duikt hij die herinneringen in en gaat hij de confrontatie aan met het trauma. Autofictie waarin de wonden en littekens met de wereld gedeeld worden. In de woorden van Lize Spit: ‘Wie leeft moet door de dingen heen bijten, moet met de zaklamp in de donkerte durven schijnen, juist daar waar in de bosjes het gekraak klinkt.’
Skorobogatov trekt de donkerste wouden van zijn ziel in en wij lezen mee. In zekere zin is dit een boek dat niet gelezen wil worden. Mijn vaderhart smelt, bloedt en spat uiteen bij het lezen van deze bladzijden. Ik vind het dan ook bijna pervers om hier een literair oordeel aan te koppelen. Wie zo’n gruwelijk verhaal op zo’n kwetsbare en gedurfde manier kan neerschrijven mag niet in een simplistisch sterrensysteempje geperst worden.
Aleksandrs zoon werd op een vreselijke manier slachtoffer van een ranzige vorm van zinloos geweld. De vragen stapelen zich op. Samen met de pijn, de woede, het verdriet en de schuld. 'Dit is mijn rechtszaak, mijn tribunaal', meent de schrijver als hij de zaal binnenstapt. Geen haat ten opzichte van de daders in hun kooi maar pure zelfverwerping en zelfhaat. Aanvankelijk laat de roman ons als lezer in het duister tasten. Pas na meer dan 50 bladzijden staat voor het eerst de vraag te lezen: Hoe hadden mensen jou, zo zuiver en weerloos, dit kunnen aandoen?
Bestaan er duivels op aarde? Wat drijft mensen ertoe geweld te plegen? In een vreselijke flashback lezen we over een buurtjongetje dat een zwerfhond van vijf hoog naar beneden gooide en een gevangen muis tergend traag verbrandde. Er liep een huivering over mijn rug toen ik terugdacht aan die Netflixshow Don't F**k with Cats: Hunting an Internet Killer.
Maar het allermeest werd ik misschien nog geraakt door de treurende Vuurleeuw, een personage uit de verhaaltjes die Aleksandr voor het slapengaan vertelde. Of had willen vertellen. De Vuurleeuw die treurt om de vermoorde Ladoshka is zowat het meest zielige beeld dat ik ooit in een boek tegenkwam.
De schrijver blijft enigszins hoopvol. Zolang hij nog kan schrijven heeft hij immers nog Levenswater. In literatuur kan alles. Bestaat troost. Bestaat verlossing. Afsluiting. Maar in deze roman neemt de onomstootbare hardheid van de realiteit het over. En de sprookjes vertonen barsten. Het hoornvlies van de Vuurleeuw knakt en daar komen de wormen al tevoorschijn.
Ik vraag me af of Aleksandr Skorobogatov dit boek rechtstreeks in het Nederlands geschreven heeft, zijn tweede, ‘verworven’ taal. Ik vermoed van wel. Om dit boek te schrijven heeft hij moed moeten verzamelen, twintig jaar lang. Tegelijk heeft hij - veronderstel ik - de taal geleerd en als het ware ook de moed verzameld om er dit hartverscheurende verhaal in te schrijven. Zodat de ene ‘moeilijkheid’ helpt om de andere te overwinnen. Ik vind het boek in vele opzichten een overwinning.
Correctie: mijn veronderstelling klopt maar voor een deel. Hij schreef eerst in het Russisch maar heeft het zelf vertaald, samen met zijn vaste vertaalster, in talloze sessies.
Er zijn boeken die vragen om in één ruk uitgelezen te worden. Dit is er zo één.
Dit boek is een monument voor een overleden zoon, een bitterzoet treurdicht. Het is een eerlijk vreselijk relaas van een zoon die vermoord wordt en een vader die rouwt. Je staat mee in het mortuarium, je kijkt de moordenaars in de ogen tijdens het proces. En tegelijk is het ook vreselijk eerlijk omdat Aleksandr Skorobogatov de lezer meeneemt in zijn donkere wouden van schuldgevoel, van machteloosheid, en van tomeloze vaderliefde.
Ik vroeg me af of ik dit wel kon lezen, of het niet te zwaar ging zijn. Gaandeweg voelde het alsof je luistert naar een net teruggevonden vriend die je al jaren niet meer zag en die zijn hart uitstort tijdens een lange herfstavond waarop de donkerte doorweegt, alles verstilt en eindelijk de woorden gesproken kunnen worden die al zo lang klaar lagen om hun weg naar buiten te vinden. Als lezer neem je langzaam maar zeker een deeltje van deze elegie in je op, in de hoop dat het de pijn kan verzachten van de schrijver.
Sommige zinnen spelen met herhaling, waardoor het boek een bezwerende aura over zich heen krijgt. De donkere stukken worden minder hard door mooie herinneringen en het verhaal van de Vuurleeuw. Dit boek moest er komen, je voelt de hoogdringendheid in elke zin. En dat maakt het zo bijzonder.
Puur literair is dit een erg overtuigend en zelfs overrompelend boek, maar als je schrijft over dingen die ook in de werkelijkheid buiten het boek zijn gebeurd, mag je als lezer ook wel een soort intellectuele eerlijkheid verwachten, en die is toch een beetje zoek.
Dit verhaal roept cruciale objectieve vragen op (zoals: waarom is S. nu eigenlijk weggegaan?) die de auteur ofwel gewoon ontwijkt, ofwel weigert hij expliciet ze te beantwoorden, ofwel verbergt hij ze achter een rookgordijn van grootspraak en literaire toeters en bellen. Ik werd daar erg wantrouwig van, wat jammer is, want in essentie is dit een donkere emotionele trip die stevig schuurt en snijdt.
Een van de meest onthutsende boeken die ik in lange tijd las. Skorobogatov richt zich in zijn boek rechtstreeks tot zijn vermoorde zoon. Deze stilistische ingreep zorgt ervoor dat dat woorden van deze voor het leven verwonde vader inslaan als bommen. De zinnen van Skorobogatov pulseren van liefde en woede, van wroeging en trots. Dit boek is een oproep om mens te zijn onder de mensen en je ogen niet te sluiten als het kwaad je pad kruist.
Willem Jan Otten heeft weleens geschreven over vreeswekkende films. Dit is een vreeswekkend boek over onvoorstelbaar kwaad en transcendente goedheid. Het is lang geleden dat ik zo gegrepen en ontroerd ben door een boek.
Dit boek vertelt een vreselijk, waar gebeurd verhaal, over Skorobogatov die zijn zoon na 10 jaar eerst terugkrijgt en dan onmiddellijk op gruwelijke wijze voor altijd verliest. Dit is bijna niet vertelbaar. De manier waarop Skorobogatov dit toch aandurft, of misschien is het eerder een dwangmatige drang... maar wat het ook zij, het boek is echt straf. Elk woord doet pijn. Onbeschrijflijk veel pijn. En tegelijk is de taal erg puur, en mooi.
Five stars? It is exceptional to read a novel written as therapy where the writer shares his trauma and the reader knows far better that he is condemned for life with guilt whatever he undertakes. This deep emotional novel describes the guilt towards the son he did not see for ten years and who was murdered only ten days after they got in contact again. Why in the hell did the writer wait ten years? Why did he not " act", whatever the circumstances....and all these questions add guilt upon guilt.
Best book I've read in 2025, consumed it over the weekend and I know it's going to stay with me for a long time. Incredibly powerful and brave. The writing was clean and honest, no unnecessary purple prose because every word and sentence carried so much weight. Highly recommend.
Ik heb dit boek erg graag gelezen. Het is een verschrikkelijk triest en zwaar verhaal, maar de schrijver heeft er een ontroerend mooi boek over geschreven. De taal is zeer mooi. Ik las ergens dat het een ode is aan zijn zoon. Dat klopt wel....
Als je ooit beslist om dit boek te lezen, dan MOET je dit bewust doen.
Niet zomaar: oh, dit boek heeft een mooie cover en lijkt me spannend, laten we deze lezen.
NEE.
Waarom?
Het is een donker boek dat gaat over een vader die autobiografisch schrijft over de moord op zijn zoon.
Ja, hij beschrijft hoe het is om zijn overleden zoon te zien.
Ja, hij beschrijft welke pijn hij voelt.
Ja, het gaat hier niet over een happily ever after.
Dus be aware please. Het is geen boek waar je blij van wordt.
Dit gezegd zijnde leg ik graag de focus op de uitwerking van dit donkere boek. De opzet is duidelijk en ik kan er dus moeilijk mee omgaan dat mensen dit boek slecht bekritiseren omdat ze vinden dat Skorobogatov dit enkel schreef om zijn trauma van zich af te schrijven. Laat me even verduidelijken waarom.
Het is duidelijk dat Skorobogatov een verschrikkelijke tijd heeft gehad. Hij beschrijft dit ook duidelijk in dit boek. Het eerste belangrijke element om te vermelden is dat het woordgebruik dat hij hanteert uitzonderlijk goed is. Enerzijds door zijn Bulgaarse afkomst en anderzijds omdat het doordacht en voelbaar is. Het is niet plastisch en voor de hand liggend.
Het gevoel blijft verder draven wat duidelijk is. Kan je er niet tegen, stop dan met lezen, leg het even aan de kant en lees een feelgood.
Het enige puntje van kritiek dat ik heb is dat ik graag meer van het einde in het verhaal wou. Skorobogatov zal volgens mij wel begrijpen wat ik bedoel hiermee. Het blijft een lange tijd hangen bij de begrafenis en hoe hij dit ervaarde. Wat ook wel een logische invalshoek is, maar misschien kon hij iets meer vertelstijl gebruiken kijkend naar het einde.
Of is het zo dat het einde gewoon krankzinnig goed geschreven is en ik nog meer verwacht dan dit boek al biedt?
Dit is het verhaal van de auteur, ik heb niet gevoeld dat dit boek troost of hoop biedt. Maar volgens mij was dit ook de bedoeling niet van de auteur. Het voelt meer alsof hij dit moest schrijven voor zichzelf en woorden wou vinden voor de gebeurtenissen. Dit heeft hij heel goed gedaan. Bewondering voor dit werk.
Achter de donkere wouden is een gesprek van Skorobogatov met zijn vijftienjarige zoon Vladimir, die zo'n 20 jaar geleden gruwelijk vermoord werd in Rusland.
De roman is doordrongen van schuldgevoel. Het is een bekentenis van een vader die zijn zoon niet heeft beschermd: niet tijdens zijn leven (tot tien dagen voor zijn dood had Skorobogatov geen contact met zijn zoon gedurende tien jaar), niet tijdens zijn laatste uren, niet na zijn dood - kort na de begrafenis vergeet de auteur zichzelf en zijn zoon heel even tijdens een uitstap naar zee. Het is een liefdesverklaring, een apologie, en een verslag van de afgrond zonder bodem waarin Skorobogatov terechtkwam na de dood van zijn zoon.
Het gruwelijke en het liefdevolle wisselen elkaar voortdurend af. Er zijn flashbacks naar de geboorte van Vladimir in Georgië, en zijn transformatie van een fragiel wezentje naar een gouden zoon, gekust door zonlicht en zeewater, die 's nachts droomt over een Vuurleeuw, ingefluisterd door zijn vader. Die leeuw duikt nog verschillende keren op in de roman en staat symbool voor de creatieve/literaire wedergeboorte van Vladimir in dit boek.
De details van de lynchpartij blijven de lezer niet bespaard, het volstrekt zinloze van Vladimirs dood wordt benadrukt. Haat of wrok tegenover de moordenaars heeft de auteur niet, verteerd als hij is door het eigen schuldgevoel. Wel rijzen er vragen over de uiteindelijke opdrachtgever van de moord: een beroemd priester, die anderen aanzette tot afstraffingen van zogeheten satanisten, en die nooit ter verantwoording werd geroepen. De wreedheid staat in schril contrast met de goedheid van de landbouwer die Skorobogatovs zoon gehavend terugvond in een greppel en die hem naar het ziekenhuis bracht.
Achter de donkere wouden is bezwerend, met tig veel herhalingen genre mijn lieve jongen, mijn geliefde zoon, wat de roman extra zwaar maakt. Dat geldt ook voor de gezwollen schrijfstijl, met bijzinnen die breed meanderen en die de oorspronkelijke gedachtengang soms verduisteren. Niettemin een imponerend boek, in zijn gespleten rauw en liefdevol karakter.
Achter de wouden is een aangrijpende roman waarin Aleksandr Skorobogatov pijn, verlies en herinnering met elkaar verweeft op een manier die je niet snel vergeet. Het verhaal ademt voortdurend schuldgevoel en schaamte, emoties die als een sluier over de personages hangen en hen blijven achtervolgen. Toch zoekt het boek — soms aarzelend, soms pijnlijk eerlijk — ook naar vergeving, niet alleen tussen mensen, maar vooral naar de mogelijkheid om zichzelf ooit weer te kunnen omarmen.
Het einde voelt op het eerste gezicht vreemd, bijna onwerkelijk: een sprookje over een vuurleeuw dat de hoofdpersoon ooit aan zijn vijfjarige kind vertelde. Maar juist die onverwachte wending geeft het boek zijn diepste emotionele lading. Het sprookje vormt een zachte, bijna magische afsluiting van een zwaar rouwproces. Door terug te grijpen op dat verhaal ontstaat er een warme, troostrijke herinnering aan zijn overleden zoon — als een laatste poging om betekenis te vinden in het onbegrijpelijke en een manier om toch iets moois vast te houden, midden in de pijn.
Alexandr Skorobogatov levert daarmee een roman af die vreemd en rauw is, maar tegelijk intiem en ontroerend. Een verhaal dat blijft nazinderen en waarbij ik bewondering heb voor de auteur om dit verhaal na 20 jaar met ons te delen. Na 50 pagina's was ik al zo geraakt door dit verhaal door de openheid van de auteur.
'Het heeft me twintig jaar gekost om de kracht te vinden Achter de donkere wouden te schrijven,' zegt Skorobogatov in de blurb. En nog steeds pijnigt de auteur zichzelf met een bijna gekmakend schuldgevoel, zich voortdurend inbeeldend hoe de laatste momenten van het leven van zijn zoon er moeten uitgezien hebben, zichzelf ervan beschuldigend dat hij er niet was om zijn zoon te redden.
“Is het mogelijk voor een vader om zich een nederlaag voor te stellen die ernstiger en misdadiger is dan de dood van zijn eigen kind - een kind dat hij niet beschermde en waarvoor hij zijn leven niet gaf?” (*)
Ik moest stoppen met lezen, maar ik kon niet stoppen; naar adem happen, maar ik kreeg geen lucht; ik liep met rode ogen door de gang waar de renovatie in ons huis bezig was, achterna gestaard door de verbouwereerde werklui. (Dat laatste heeft al dan niet plaatsgevonden. Enige hyperbool is mij niet vreemd.)
Wat een hartverscheurend boek.
En het viel mij echt zo ongelofelijk op: deze mens weet hoe en wanneer en waarom hij lange zinnen moet/mag/kan schrijven. Beter dan minstens twee Nobelprijswinnaars. Uit de soms bijna eindeloze maar pertinente opsommingen druipt het gemis, het schuldgevoel, de wanhoop. Dit is zo goed geschreven.
"Achter de donkere wouden" is het boek van Aleksandr Skorobogatov over de moord op zijn zoon, Vladimir. Die moord is al vele jaren geleden gebeurd en de auteur kan er nu pas over schrijven. Skorobogatov, geboren in Wit-Rusland, verliet zijn gezin en zijn zoon toen die vijf jaar was en kwam terecht in Antwerpen. Op zijn vijftiende werd de zoon vermoord in een bos. De vader vertelt over de begrafenis, een zeer pakkende passage. Later komt ook het proces tegen de daders aan bod, dat Skorobogatov ook bijwoont. De zoon is het slachtoffer van een zinloze moord. De daders sloegen hem zolang tot hij dood was. In feite zijn het de uitvoerders, want ze zijn opgezweept door een priester die hen zogenaamde satanische mensen deed doden , als repercussie van enkele graven die vernield werden. De zoon heeft daar niets mee te maken, maar toch wordt hij een willoos slachtoffer. Enkel de uitvoerders staan terecht, de priester wordt niet vervolgd. Doorheen deze hele tekst klinkt vooral de liefde van de vader voor de zoon en het immense verdriet dat hem treft.
Skorobogatovs zoon werd 20 jaar geleden het slachtoffer van brutaal zinloos geweld. In dit boek richt hij zich tot zijn zoon en beschrijft hij de onmetelijke liefde die hij voor hem voelt, maar ook de overweldigende onmacht en het schurende schuldgevoel dat hem tart. Eén ding is zeker: dit boek had nooit geschreven mogen worden.
Lees het als je wil weten hoe diep en onvoorwaardelijk vaderliefde is. Hoe vaders hun kinderen met hand en tand beschermen. Hoe zij, net als moeders, dat dierlijke verlangen koesteren om hun kind altijd en overal te behoeden voor het kwaad in de wereld, om het met hun krachtige leeuwenpoten tegen de veiligheid van hun warme borst te drukken.
Maar lees het vooral niet als je niet onder ogen wil zien hoe allesverslindend het verdriet is van een vader die zijn zoon verliest.
Met stip één van de meest hartverscheurende boeken die ik de laatste jaren heb gelezen.
Het is hartverscheurend om dit relaas te lezen van een vader wiens zoon vermoord is, maar dit leest meer als een stream of consciousness uit een dagboek dan een roman, een verhaal is er nauwelijks. Het is één - weliswaar aandoenlijke en pijnlijke - klaagzang over verlies en lofzang over zijn zoon, en - als vader - kan ik me nauwelijks zijn pijn en verdriet voorstellen, maar dit had misschien niet gepubliceerd moeten worden. Typisch iets voor uitgeverij De Geus.
Aleksandr Skorobogatov werd in 1963 in Wit-Rusland geboren maar woont en werkt al tientallen jaren in Antwerpen. In 2002 werd zijn zoon Vladimir, waarvan hij toen al een hele poos gescheiden leefde,vermoord in de bossen rond Moskou. Over deze intrieste gebeurtenis heeft Skorobogatov ( na meer dan 20 jaar ) een roman geschreven.
Wat gebeurde er in de laatste nacht van het leven van de zoon ? De auteur brengt het relaas in stukken en brokken en borstelt een mooie portret van zijn moedige zoon.... hartverscheurend bij momenten zioals je wel kon verwachten .Ook wel omdat de auteur zijn eigen tekortkomingen en gevoelens van schuld niet uit de weg gaat. Hij was de vader en hij had zijn zoon immers moeten redden. Het verdriet gaat zo diep dat de waanzin op de loer ligt. Gelukkig is daar nog de vuurleeuw, een soort van imaginair dier die Aleksansdr en Vladimir nog kenden van de schaarse jaren die ze samen doorbrachten, die Aleksandr te hulp komt. Maar genees je ooit van zulk diepgaand verdriet en heeft het überhaupt wel zin de daders te haten ?
Een mooi geschreven boek over een heel pijnlijk onderwerp. Wel had ik graag willen weten waarom hij ervoor gekozen had om zijn zoon te verlaten… meerdere momenten leek het dat dat bekend werd maar uiteindelijk niet. Ook het einde vond ik een beetje vreemd, een soort droom?
Een pijnlijk, autobiografisch verhaal. De 15 jarige zoon vd schrijver werd vermoord in Rusland. Schrijver woont in België en heeft zoon op 5 jarige leeftijd verlaten en nooit meer gezien. Hij probeert zijn schaamte, schuldig voelen e n tomeloos verdriet van zich af te schrijven.