Liever moe dan lui: Blijf denken!

by Erik Scherder

Artificiële Intelligentie (AI) is een wereldwijde hype. Maar is het goed voor je hersenen? En voor je lijf? Nee! Erik Scherder noemt AI daarom Afnemende Intelli­gentie. We zitten massaal voor een scherm, worden mentaal en fysiek steeds minder uitgedaagd – en we genieten ervan! We zijn liever lui dan moe. Moet dat niet andersom? Moeten we niet juist moeite blijven doen? Het antwoord is vol­mondig ja! Is het tij nog te keren?
Van de oermens hebben we geleerd om efficiënt te eerst een plan maken, dan jagen, en daarna eten en uitrusten. Het leven draaide om efficiëntie en snelheid. Dat zit nog altijd in ons DNA. Maar voedsel wordt nu tot in de keuken bezorgd. Is dat efficiënt? En moeten we daarvan bijkomen? Absoluut niet! Hoe minder we hoeven te doen, hoe beter. Of niet?


Erik Scherder zet ons op zijn unieke manier aan het denken. In zijn bekende, aanstekelijke en energieke stijl bespreekt hij de meest recente onderzoeken in zijn vakgebied. Scherders enthousiasme en aansporingen laten niemand onberoerd.

Genres: Nonfiction

252 pages, Kindle Edition

Published September 5, 2025

About the author

Prof. Dr. Erik J.A. Scherder is hoogleraar Klinische Neuropsychologie en hoofd van de gelijknamige afdeling bij de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ook is hij hoogleraar Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Beide universiteiten kende hem de onderwijsprijs toe, mede bepaald door studenten. Hij wordt beschreven als een bevlogen spreker, zijn onderzoek focust zich met name op de positieve effecten van beweging op het functioneren van ons brein.

Hij is bekend geworden door zijn optreden bij DWDD en de Universiteit van Nederland.

Reviews

[Peggy · Rating 3 out of 5]

Interessant onderwerp en gebaseerd op veel literatuur. Maar ik vond het niet heel goed geschreven, zeker niet voor een populair wetenschappelijk boek als dit dat veel mensen zou moeten bereiken. Ook de belerende, betuttelende en betweterige toon die vaak terug kwam, stond me tegen. Ik kan me voorstellen dat het boek en de boodschap zo eerder weerstand opwekt dan gedragsverandering...

[Teunie Van · Rating 1 out of 5]

Goede informatie, maar ontzettend slecht geredigeerd. Op elke pagina zijn wel zinnen waar een woord te veel staat of ontbreekt, of waar hetzelfde voorbeeld voor de tweede keer gegeven wordt ("Een ander voorbeeld is..") of de structuur van een alinea niet te volgen is. Het boek zet je inderdaad aan het denken, maar dan op de verkeerde manier. De redacteur van het boek was denk ik zelf liever lui dan moe..

[Quincy · Rating 4 out of 5]

Interessant boek! Als je meer wilt weten over hoe onze huidige gewoontes invloed hebben op onze (hersen)gezondheid, is dit boek zeker een aanrader. Aan de hand van boeiende studies komt er naar voren wat (veelvuldige) schermtijd, het gebruik van AI, te weinig lichamelijke beweging en te weinig mentale uitdaging met ons doet, soms zelfs zonder dat we het écht door hebben. Leuk dat de schrijver regelmatig ook wat dieper in de stof ging over bepaalde hersengebieden en hun functies. Dit boek heeft mij veel kennis gevoed.

Kleine minpuntjes:
• Ik vond het wel jammer dat er niet uitgebreid (genoeg) ingegaan werd op het vlak van AI, wat de synopsis wel doet denken. Toch van wat er in staat, is zeer interessant.
• Het lijkt alsof de copy-editing- en/of proefleesfase niet helemaal lekker is verlopen. Meerdere malen staan er dubbele woorden in een zin, mist er een woord of wordt er een verwijzing verkeerd aangeduid (bijv. "zie onderstaande grafiek", maar stond deze daarboven, of "zie afbeelding op blz. 107", maar die was er niet).
• Om de haverklap staan er woorden tussen haakjes die in de meeste gevallen makkelijk zonder konden. Op een gegeven moment werd dat storend, omdat het de zin onndoig onderbreekt.

Goed om te weten:
• Er wordt veel gebruik gemaakt van Engelse termen (die Scherder vaak wel vertaald), zowel in de tekst als bij de grafieken en afbeeldingen. Als Engels niet je ding is kan dit misschien enigszins hinderlijk zijn.

[Alexis · Rating 3 out of 5]

De nuttige lessen van dit boek laten zich kort samenvatten: blijf lichamelijk en geestelijk actief, blijf nieuwe initiatieven nemen en nieuwe dingen doen, lees, wees sociaal actief, besteed je denken en geheugen niet uit aan apparaten. Scherder haalt veel nieuw onderzoek aan, dat overtuigt. Maar de stijl is nogal kinderachtig en erg repetitief. Wat ontbreekt is nieuwe inzichten over HIT- en krachttraining. Informatie over voeding is ook afwezig. Maar het leest makkelijk en is een goede aanzet om echt elke dag te bewegen, nieuwe dingen te blijven leren, sociaal actief te blijven en vooral: ervan te leren houden om dingen te doen die moeite kosten, die weerstand oproepen: want op dat moment creëer je nieuwe vermogens en reserves voor de oude dag. Het stuk over de slechte invloed van AI is helaas opvallend slecht onderbouwd, wellicht omdat er nog te weinig onderzoek is door de snelle ontwikkelingen.

[Wouter Kronenberg · Rating 4 out of 5]

Een noodzakelijk verhaal over het gebrek aan beweging en actie in onze ‘zittende’ maatschappij. Met AI als fenomeen dat niet alleen ons lichaam, maar ook meer en meer onze hersenen laat ‘zitten’ en daarmee ons denkvermogen in gevaar brengt. Nuttig om je je ook van die invalshoek bewust te zijn. Net een paar tikfoutjes te veel, waardoor je het tempo, waarop de publicatie tot stand is gekomen een beetje denkt te voelen (Want uw weet… / de pubertijd…). Maar het zij Scherder vergeven; het enthousiasme van z’n betoog is onverminderd groot. En de thematiek zorgwekkend genoeg om je erin vast te bijten.

[Laura’s booksandcoffee ✨ · Rating 4 out of 5]

Confronterend en interessant! Soms wat ingewikkeld om te volgen, maar dan las ik de alinea gewoon opnieuw 😃

[Celine · Rating 4 out of 5]

Conclusie:
Minder schermtijd, meer bewegen en meer cognitief uitdagende activiteiten ondernemen :)

[Sas Den · Rating 4 out of 5]

Interessant boek met wetenschappelijke onderbouwing. Niet bijster veel nieuwe inzichten maar wel goed om weer eens met de neus op de feiten gedrukt te worden.

[Dani El · Rating 4 out of 5]

Soms wat droog maar erg boeiend

[Selma Hamouda · Rating 4 out of 5]

leest lekker weg! en dat vind ik knap gezien de hoeveelheid onderzoeken die Erik Scherder aanhaalt.

[Carla · Rating 3 out of 5]

Mijn recensie voor Managementboek.nl: https://managementboek.nl/magazine/re...-