What do you think?
Rate this book
Het kon minder
Een portret van een van de belangrijkste politieke spelers van de afgelopen decennia
Tot zijn eigen verbazing groeide Johan Remkes uit tot veelgevraagd probleemoplosser in een stuurloos land. In dit boek beschrijven Thijs Broer en Peter Kee door de ogen van Johan Remkes hoe het politieke landschap veranderde en welke harde lessen hij leerde van zijn jonge jaren als tuinderszoon in Groningen tot de jaren waarin hij zijn vorm als bestuurder vond en Mark Rutte richting gaf, in het hart van de macht.
Hij groeide uit tot een baken van rust in een land waar populisme en polarisatie om zich heen grepen. Hoe heeft Remkes geleerd te besturen, en wat kunnen wij daarvan leren?
Tot zijn eigen verbazing groeide Johan Remkes uit tot veelgevraagd probleemoplosser in een stuurloos land. In dit boek beschrijven Thijs Broer en Peter Kee door de ogen van Johan Remkes hoe het politieke landschap veranderde en welke harde lessen hij leerde van zijn jonge jaren als tuinderszoon in Groningen tot de jaren waarin hij zijn vorm als bestuurder vond en Mark Rutte richting gaf, in het hart van de macht.
Hij groeide uit tot een baken van rust in een land waar populisme en polarisatie om zich heen grepen. Hoe heeft Remkes geleerd te besturen, en wat kunnen wij daarvan leren?
204 pages, Kindle Edition
Published September 1, 2025
4 people are currently reading
65 people want to read
About the author
Thijs Broer
6 books2 followersThijs Broer (1970) studeerde Rechten en Geschiedenis in Amsterdam en Berlijn. Sinds 1997 werkt hij voor Vrij Nederland, van 2006 tot en met 2019 als politiek redacteur. Hij maakte onder andere veelbesproken portretten van Jeroen Dijsselbloem, Frans Timmermans en Mark Rutte, en het geruchtmakende afscheidsinterview met Alexander Pechtold waaraan hij in de diepst geheim maandenlang werkte en dat in oktober 2018 werd gepubliceerd. In de aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezingen van 2018 bracht hij onder de titel ‘Schaduwmacht’ in samenwerking met Chris Ostendorf een reeks reportages in Vrij Nederland en Nieuwsuur over de werking van de democratie in Nederland.
Thijs is mede-initiatiefnemer van de debatavonden van studentenplatform Happy Chaos en van Het Doperscafé, een drukbezochte lezingenreeks in de Amsterdamse Singelkerk. Daarnaast was hij als adviseur betrokken bij de oprichting van Brandstof, de voorloper van The School of Life in Amsterdam. Hij was een van de vaste Binnenhofwatchers van het succesvolle programma ‘Politieke Junkies’ in De Balie, en treedt regelmatig op in de media als politiek commentator en als moderator en interviewer op verschillende podia.
Met Max van Weezel publiceerde Thijs in 2007 het boek De Geroepene. Het wonderlijke premierschap van Jan Peter Balkenende.
In het voorjaar van 2014 verscheen van zijn hand het boek Langs de kust. De Nederlanders en de zee, het verslag van een maandenlange zeiltocht die hij maakte over de Nederlandse kustwateren, waarvan inmiddels de zesde druk is verschenen.
Ook schreef hij de teksten voor het boek Mooi Samen. Portretten van het verenigingsleven rond de Zuiderzee van de bekroonde fotografen Koos Breukel en Sander Troelstra, dat in november 2018 werd gepresenteerd bij de opening van de gelijknamige tentoonstelling in het Zuiderzeemuseum.
Naast zijn grotere verhalen publiceert Thijs wekelijks een politieke analyse in de serie ‘Macht op vrijdag’.
Thijs is mede-initiatiefnemer van de debatavonden van studentenplatform Happy Chaos en van Het Doperscafé, een drukbezochte lezingenreeks in de Amsterdamse Singelkerk. Daarnaast was hij als adviseur betrokken bij de oprichting van Brandstof, de voorloper van The School of Life in Amsterdam. Hij was een van de vaste Binnenhofwatchers van het succesvolle programma ‘Politieke Junkies’ in De Balie, en treedt regelmatig op in de media als politiek commentator en als moderator en interviewer op verschillende podia.
Met Max van Weezel publiceerde Thijs in 2007 het boek De Geroepene. Het wonderlijke premierschap van Jan Peter Balkenende.
In het voorjaar van 2014 verscheen van zijn hand het boek Langs de kust. De Nederlanders en de zee, het verslag van een maandenlange zeiltocht die hij maakte over de Nederlandse kustwateren, waarvan inmiddels de zesde druk is verschenen.
Ook schreef hij de teksten voor het boek Mooi Samen. Portretten van het verenigingsleven rond de Zuiderzee van de bekroonde fotografen Koos Breukel en Sander Troelstra, dat in november 2018 werd gepresenteerd bij de opening van de gelijknamige tentoonstelling in het Zuiderzeemuseum.
Naast zijn grotere verhalen publiceert Thijs wekelijks een politieke analyse in de serie ‘Macht op vrijdag’.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 12 of 12 reviews
October 24, 2025
Prima boek, interessant om zo de carrière van Remkes te volgen, maar hij had van mij wel 5 keer dikker gemogen, nu voelt het soms toch haast als een verzamel interviews of blogs.
October 31, 2025
Johan Remkes is de laatste jaren vooral bekend als ‘de probleemoplosser van Den Haag’. Remkes kan echter buigen op een lange politieke en bestuurlijke carrière. Zijn verhaal begon ooit in Groningen. Geboren als tuinderszoon groeide hij uit tot een van de meest gezaghebbende bestuurders.
Broer en Kee nemen je mee in de imposante carrière van Remkes. Aan de hand van korte verhalen geven zij een kijkje achter de schermen. Het persoonlijke wordt met het politieke verweven. Er is oog voor de mens achter de ‘nuchtere Groninger’ maar ook voor het politieke landschap dat in de loop der jaren aanzienlijk is veranderd. Momenten die ons nog helder op het netvlies staan, denk aan de moord op Fortuyn maar ook de recente boerenprotesten, worden belicht.
Door de stijl is het boek ook makkelijk te lezen voor mensen zonder uitgebreidere kennis van politiek. Korte scherpe anekdotes en hier en daar een vleugje humor zorgen er voor dat je door het boek heen vliegt. Interessant zijn ook de reflectie van de schrijvers op de geleerde lessen van Remkes.
‘Het kon minder’ is geen standaard biografie. Het geeft op een luchtige en toegankelijke manier een weergave van het politiek-bestuurlijke leven van Johan Remkes in het licht van een veranderende tijdsgeest.
Broer en Kee nemen je mee in de imposante carrière van Remkes. Aan de hand van korte verhalen geven zij een kijkje achter de schermen. Het persoonlijke wordt met het politieke verweven. Er is oog voor de mens achter de ‘nuchtere Groninger’ maar ook voor het politieke landschap dat in de loop der jaren aanzienlijk is veranderd. Momenten die ons nog helder op het netvlies staan, denk aan de moord op Fortuyn maar ook de recente boerenprotesten, worden belicht.
Door de stijl is het boek ook makkelijk te lezen voor mensen zonder uitgebreidere kennis van politiek. Korte scherpe anekdotes en hier en daar een vleugje humor zorgen er voor dat je door het boek heen vliegt. Interessant zijn ook de reflectie van de schrijvers op de geleerde lessen van Remkes.
‘Het kon minder’ is geen standaard biografie. Het geeft op een luchtige en toegankelijke manier een weergave van het politiek-bestuurlijke leven van Johan Remkes in het licht van een veranderende tijdsgeest.
December 29, 2025
“Ik ben een beetje verliefd op Johan Remkes,” verzucht Caroline van der Plas ergens in dit boek. Dat lijkt ook voor de auteurs te gelden. Ze zijn duidelijk onder de indruk van zijn zwijgzame gezag, zijn rechtlijnigheid, en nog meer van dat soort keywords die tientallen keren terugkomen. De minder geslaagde episodes uit de loopbaan van Remkes (ministerschappen onder Balkenende) worden summier en goedmoedig benoemd, voor de rest is dit toch vooral een heldenepos, zo niet een hagiografie. Interessant om te lezen, maar niet diepgravend. Een aardige, zij het oppervlakkige les in praktisch stoïcisme.
November 6, 2025
Toegankelijk boek waarin aan de hand van herkenbare situaties in de Nederlandse politiek de werkwijze van Remkes naar voren komt. Sommige clichés, met name die over het roken, worden na verloop van tijd echt storend. Hoewel leerzaam en vermakelijk, blijven de omissies na het lezen hangen: het onderwerp van het boek komt niet aan het woord, zelfs niet bij een nabespreking of als recensent. Daarnaast mis ik een heldere analyse van de auteurs over wat nu precies de 'methode Remkes' is. Die analyse kan ik zelf wel maken, maar het had de auteurs gesierd hier ook hun beschouwing op te geven.
December 16, 2025
Naast een biografie van Johan Remkes biedt dit boek een beschrijving in vogelvlucht van de laatste 4 decennia binnenlandse politiek. Voor mij een goede mix van persoonlijke details en leuke weetjes voor de politieke junkies. Ik had vooraf best een ander beeld van Remkes, maar besef nu pas op hoeveel sleutelmomenten in de recente politieke geschiedenis hij een rol heeft gespeeld, al zullen sommige dingen best wat zwaarder aangezet zijn voor dit boek.
September 14, 2025
altijd interessant dit soort boeken
respect voor deze man
respect voor deze man
September 16, 2025
Prima geschreven boek over een van de meest ervaren bestuurders van Nederland. Aanrader voor iedereen die politiek en bestuur interessant vindt.
September 21, 2025
Interessant portret over een bijzonder man dat zeer makkelijk wegleest.
October 3, 2025
Heel prettig geschreven boek dat een heel mooi inzicht geeft in de methode Remkes, zelfs al bestaat die niet volgens de naamgever ervan
October 14, 2025
Erg interessant boek, mist soms wel een diepere analyse van hoe hij de dingen aanpakte.
December 21, 2025
Prima boekje over een interessante man die veel politieke ontwikkelingen van dichtbij heeft meegemaakt of gestuurd. Wel een beetje knullig geschreven en zonder veel diepgang.
December 30, 2025
Blog n.a.v. 'Het kon minder' van Thijs Broer en Peter Kee
De lessen van Johan Remkes – dat is de ondertitel van dit boeiende politieke boek. In een hele fijne en levendige stijl krijg je als lezer de politieke geschiedenis van de afgelopen tientallen jaren mee, met in het bijzonder de betrokkenheid van Johan Remkes. Hij was zijn hele leven politiek actief, als VVD’er, maar ook als commissaris van de koning, interim-burgemeester, kabinetsinformateur, en voorzitter van tal van commissies met uitdagende problemen.
Thijs Broer en Peter Kee doen in dit boek een geslaagde poging niet alleen die geschiedenis te vertellen, maar ook lessen te trekken uit de werkwijze van Johan Remkes.
Dat levert een interessant boek op.
Wat mij opviel tijdens het lezen:
“Langzaam doemde een beeld op van een man die tot zijn eigen verbazing in het middelpunt van de belangstelling kwam te staan als veelgevraagd probleemoplosser in het hart van de macht, een baken van rust in een land waar de polarisatie en het populisme om zich heen grepen, terwijl hij voor zijn gevoel al die jaren gewoon had gedaan wat veel anderen in de dolgedraaide politieke praktijk kennelijk uit het oog waren verloren: grondig voorbereiden, goed luisteren, helder samenvatten, een onafhankelijke koers uitzetten en daar dan stevig aan vasthouden. Je zou het de Methode Remkes kunnen noemen.”
1974 - “Johan Remkes en zijn collega-JOVD-bestuurslid Gijs de Vries nemen het initiatief tot wat het Des Indesberaad zal gaan heten. Op uitnodiging van de JOVD komen (…) in het deftige Hotel Des Indes aan de Lange Voorhout in Den Haag, politici van VVD, D66 en PvdA samen om te praten over de vorming van een kabinet zonder de confessionele partijen, om meer ruimte te maken voor medisch-ethische kwesties en een einde te maken aan de polarisatie tussen links en rechts.”
1978 – “Een college van Gedeputeerde Staten in Groningen zonder de confessionelen: het zou een unicum zijn in de Nederlandse geschiedenis.”
1994 – “Johan Remkes wordt eindelijk dan toch Kamerlid voor de VVD. (…) Remkes zelf houdt er in die dagen al een eigenzinnige opvatting op na: op het terrein van justitie, veiligheid, migratie en defensie beschouwt hij zichzelf als rechts van het midden, en wat betreft sociale en medisch-ethische kwesties als links-liberaal.”
1998 – staatssecretaris VROM
2002 – vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken
“’Mark, zo kan het niet langer. Jonge mensen in de fractie zijn ontevreden. Je moet heel goed naar ze luisteren.’ Rutte waardeert het zeer dat Remkes hem recht in zijn gezicht durft te zeggen water speelt, zonder anderen daarmee te beschadigen. Zo groeit de vertrouwensband tussen de bonkige Groningse veteraan en de jonge fractievoorzitter.”
2010 – commissaris van de Koning in Noord-Holland
2019 – waarnemend burgemeester Den Haag
“Remkes heeft even overwogen zich kandidaat te stellen voor de Eerste Kamer bij de Statenverkiezingen van 2019, maar een gesprek met zijn partijgenote Annemarie Jorritsma, die als een moederkloek heerst over de senaatsfractie, is op niets uitgelopen. Jorritsma liet er geen twijfel over bestaan dat ze niet zat te wachten op zo’n zwaargewicht in haar fractie, zonder haar precieze bezwaren tegen Remkes te benoemen – tot woede van Remkes zelf.”
2021 – waarnemend commissaris van de Koning in Limburg
2021 - Informateur
2022 Commissie-Remkes over de stikstofproblematiek
?? voorzitter Nationaal Programma Groningen
2024 “Dan klapt Johan Remkes uit de school. ‘Ik ben vorige jaar ook gebeld of ik over het premierschap van dit kabinet na wilde denken. Ik zeg niet door wie.”
“Er is wel degelijk een patroon te ontwaren in het politieke en bestuurlijke optreden van Johan Remkes. Zo zei Mark Rutte (…) ‘Johan is totaal onafhankelijk. Hij past in de traditie van liberale bestuurders uit de negentiende eeuw: het land moet nu eenmaal bestuurd worden, maar dat doen we op een nette manier. Het nationaal belang gaat voor het partijbelang. En als iets onzin is dan is het onzin en dan zal Johan dat ook zo benoemen. Dat is wat hem al die jaren zo krachtig heeft gemaakt.’”
“Over wat Remkes in al die jaren heeft geleerd: je onafhankelijkheid bewaren, volstrekt integer proberen t zijn, aandachtig luisteren naar alle betrokkenen, goede mensen aanstellen en die de ruimte geven, het probleem grondig analyseren, toetsen wat het politieke draagvlak is, een helder plan maken, en daar vervolgens stevig aan vasthouden. ‘Zo kan je als bestuurder voorkomen dat je onderdeel wordt van het probleem”’ zegt Remkes. ‘Je moet zo veel mogelijk open kaart spelen, je sores delen met de mensen die het aangaat, en je dilemma’s op tafel leggen. Dat is het, wat mij betreft.’”
De lessen van Johan Remkes – dat is de ondertitel van dit boeiende politieke boek. In een hele fijne en levendige stijl krijg je als lezer de politieke geschiedenis van de afgelopen tientallen jaren mee, met in het bijzonder de betrokkenheid van Johan Remkes. Hij was zijn hele leven politiek actief, als VVD’er, maar ook als commissaris van de koning, interim-burgemeester, kabinetsinformateur, en voorzitter van tal van commissies met uitdagende problemen.
Thijs Broer en Peter Kee doen in dit boek een geslaagde poging niet alleen die geschiedenis te vertellen, maar ook lessen te trekken uit de werkwijze van Johan Remkes.
Dat levert een interessant boek op.
Wat mij opviel tijdens het lezen:
“Langzaam doemde een beeld op van een man die tot zijn eigen verbazing in het middelpunt van de belangstelling kwam te staan als veelgevraagd probleemoplosser in het hart van de macht, een baken van rust in een land waar de polarisatie en het populisme om zich heen grepen, terwijl hij voor zijn gevoel al die jaren gewoon had gedaan wat veel anderen in de dolgedraaide politieke praktijk kennelijk uit het oog waren verloren: grondig voorbereiden, goed luisteren, helder samenvatten, een onafhankelijke koers uitzetten en daar dan stevig aan vasthouden. Je zou het de Methode Remkes kunnen noemen.”
1974 - “Johan Remkes en zijn collega-JOVD-bestuurslid Gijs de Vries nemen het initiatief tot wat het Des Indesberaad zal gaan heten. Op uitnodiging van de JOVD komen (…) in het deftige Hotel Des Indes aan de Lange Voorhout in Den Haag, politici van VVD, D66 en PvdA samen om te praten over de vorming van een kabinet zonder de confessionele partijen, om meer ruimte te maken voor medisch-ethische kwesties en een einde te maken aan de polarisatie tussen links en rechts.”
1978 – “Een college van Gedeputeerde Staten in Groningen zonder de confessionelen: het zou een unicum zijn in de Nederlandse geschiedenis.”
1994 – “Johan Remkes wordt eindelijk dan toch Kamerlid voor de VVD. (…) Remkes zelf houdt er in die dagen al een eigenzinnige opvatting op na: op het terrein van justitie, veiligheid, migratie en defensie beschouwt hij zichzelf als rechts van het midden, en wat betreft sociale en medisch-ethische kwesties als links-liberaal.”
1998 – staatssecretaris VROM
2002 – vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken
“’Mark, zo kan het niet langer. Jonge mensen in de fractie zijn ontevreden. Je moet heel goed naar ze luisteren.’ Rutte waardeert het zeer dat Remkes hem recht in zijn gezicht durft te zeggen water speelt, zonder anderen daarmee te beschadigen. Zo groeit de vertrouwensband tussen de bonkige Groningse veteraan en de jonge fractievoorzitter.”
2010 – commissaris van de Koning in Noord-Holland
2019 – waarnemend burgemeester Den Haag
“Remkes heeft even overwogen zich kandidaat te stellen voor de Eerste Kamer bij de Statenverkiezingen van 2019, maar een gesprek met zijn partijgenote Annemarie Jorritsma, die als een moederkloek heerst over de senaatsfractie, is op niets uitgelopen. Jorritsma liet er geen twijfel over bestaan dat ze niet zat te wachten op zo’n zwaargewicht in haar fractie, zonder haar precieze bezwaren tegen Remkes te benoemen – tot woede van Remkes zelf.”
2021 – waarnemend commissaris van de Koning in Limburg
2021 - Informateur
2022 Commissie-Remkes over de stikstofproblematiek
?? voorzitter Nationaal Programma Groningen
2024 “Dan klapt Johan Remkes uit de school. ‘Ik ben vorige jaar ook gebeld of ik over het premierschap van dit kabinet na wilde denken. Ik zeg niet door wie.”
“Er is wel degelijk een patroon te ontwaren in het politieke en bestuurlijke optreden van Johan Remkes. Zo zei Mark Rutte (…) ‘Johan is totaal onafhankelijk. Hij past in de traditie van liberale bestuurders uit de negentiende eeuw: het land moet nu eenmaal bestuurd worden, maar dat doen we op een nette manier. Het nationaal belang gaat voor het partijbelang. En als iets onzin is dan is het onzin en dan zal Johan dat ook zo benoemen. Dat is wat hem al die jaren zo krachtig heeft gemaakt.’”
“Over wat Remkes in al die jaren heeft geleerd: je onafhankelijkheid bewaren, volstrekt integer proberen t zijn, aandachtig luisteren naar alle betrokkenen, goede mensen aanstellen en die de ruimte geven, het probleem grondig analyseren, toetsen wat het politieke draagvlak is, een helder plan maken, en daar vervolgens stevig aan vasthouden. ‘Zo kan je als bestuurder voorkomen dat je onderdeel wordt van het probleem”’ zegt Remkes. ‘Je moet zo veel mogelijk open kaart spelen, je sores delen met de mensen die het aangaat, en je dilemma’s op tafel leggen. Dat is het, wat mij betreft.’”
Displaying 1 - 12 of 12 reviews