Solo

by Zośka Papużanka

Jesteśmy stworzone do radzenia sobie, ale czasem płaczemy w poduszkę. Chcemy mieć kogoś bliskiego, a jesteśmy same. Same – po prostu.

Wyobraź sobie matkę czwórki dzieci zdradzaną przez męża, dziewczynę po raz kolejny zawiedzioną mężczyznami na portalach randkowych, managerkę międzynarodowej firmy wracającą do pustego mieszkania albo kobietę, która właśnie się rozwiodła i nie wie, co dalej.

Znasz każdą z nich. To możesz być Ty albo twoja przyjaciółka, koleżanka z pracy, sąsiadka czy kobieta, którą spotykasz codziennie rano w drodze do pracy. Nie rozmawiacie o tym, bo trochę się wstydzicie słowa samotność, bo nie macie czasu, bo jest wiele ważniejszych spraw, ale każda z Was czuje podobnie:

Jestem piękna i nikt mnie nie chce.

Dbam o ludzi, którzy ode mnie odchodzą.

Widziałam dużo, wiele czytam. Trudno mnie dogonić.

Nie tęsknię za byle jakim związkiem.

Nie da się uciec od samotności, ale można ją przyjąć. Kolejna książka Zośki Papużanki to zbiór prawdziwych kobiecych historii, w których odnajdziesz siebie. To także książka, dzięki której możemy zrozumieć, za czym tęsknimy w związkach i poza nimi.

Genres: Audiobook, Fiction

208 pages, Paperback

First published October 29, 2025

About the author

Z wykształcenia teatrolog, pracuje jako nauczycielka języka polskiego. Za debiutancką powieść Szopka (Świat Książki, Warszawa 2012) była nominowana do Paszportów Polityki 2012 oraz do Nagrody Literackiej Nike 2013. Wg opinii zamieszczonych na portalu culture.pl Szopka to: „bez wątpienia najlepszy, najgłośniejszy i najbardziej obiecujący literacki debiut roku”. Opowiadania publikowała w Tygodniku Powszechnym i w Radarze. Recenzje literackie pisała do Nowych Książek i Tygodnika Powszechnego. Tłumaczenia jej recenzji ukazały się w piśmie New Eastern Europe.

Reviews

[zuza_zaksiazkowane · Rating 3 out of 5]

3.5

[Julia Gierczak · Rating 2 out of 5]

Jakoś zaintrygowała mnie ta książka. Zbiór opowiadań, nie reportaży, choć opartych na okruchach prawdziwych historii kobiet na różne sposoby samotnych/osamotnionych/samodzielnych lub po prostu właśnie solo. Niestety projekt niezbyt się udał. Większość opowiadań wydaje się usztuczniona i nadmiernie wymodzona na rzecz średniej jakości eksperymentów formalnych, zatracają przez to autentyczność wyrazu, prawdę emocjonalną, niewiele zyskując w zamian. Spora część bohaterek wydaje się zresztą krótkowzroczna, niezbyt lotna emocjonalnie, a niektóre wręcz narcystyczne (jestem taka piękna i najbardziej idealna, a tu nikt mnie nie chce, ja, ja, ja). Ciężko z nimi empatyzować, ale i próżno tutaj szukać wnikliwego, krytycznego wglądu we współczesne zjawiska i postawy. Zostanie ze mną ledwie parę opowieści i obrazów:
1. Ta o matce czworga dzieci, którą wiarołomny mąż porzuca na progu kryzysu zdrowotnego, wmawiając jej stale, że sobie poradzi i miksując się na wygodną odległość.
2. Ta z perspektywy leżaka, który obserwuje zatracanie się rozwódki w związku z kobietą będącą karykaturą aktywistki. Jakoś mocniej poczułam tę opowieść.
3. Lekki pastisz internetowych scamów randkowych, na które łapie się dojrzała kobieta, z serdecznym ukłonem w kierunku zagubionej i głodnej miłości bohaterki.
4. Groteskowa opowieść o kobiecie, która wiąże się ze zwierzątkiem (?), które prowadza ze sobą do pracy czy na spotkania integracyjne.
Jednak te wszystkie inne zmyślne formy, typu pocztówki do samej siebie, opowieść o matce z perspektywy syna czy historyjka o terakotowych żołnierzach w konwencji baśni/legendy czy też opowieść o niemiłości utrzymana w stylu korpo-rozmowy kwalifikacyjnej... Takie błyskotliwe pomysły, ale ich wykonanie marne. Chyba książka powstawała w pędzie, nieco na siłę. Niektóre opowiadania to wręcz takie nudne obrazki stale o tym samym. Całość była żmudną lekturą mimo niespełna 200 stron.

[Aleksandra Gratka · Rating 4 out of 5]

Mam słabość do Zośki Papużanki. Doceniam wyobraźnię, umiejętność budowania historii i - przede wszystkim - język. Lubię te fikołki składniowe, tę barokowość opisu, świadomość, że w słowie jest moc. Trochę też autorce zazdroszczę, wszak jest polonistką, nadal pracującą w szkole, a przy okazji - taki talent!

"Solo", ten tom opowiadań, spełnił moje oczekiwania, chociaż przygnębił mocno. Tym razem Zośka Papużanka wzięła na warsztat samotność - faktyczną, w tłumie ludzi, osamotnienie w czterech ścianach i w związku, pary, w których zdrada, rozwód, śmierć. Tu z każdej strony wyziera cierpienie i - nie ukrywam - momentami było to dla mnie nie do zniesienia.
Niemal wszędzie jest tu kobieca perspektywa. To kobiety dźwigają najwięcej, to kobiety ponoszą konsekwencje zdrady męża, braku dziecka, przeprowadzki, choroby. Żeby nie było - tu nie jest czarno-biało: święte kobiety i potworni mężczyźni!
Wiele razy pada tu stwierdzenie: dasz radę, musisz dać radę, kto, jeśli nie ty. Ile cierpienia się za tym kryje!

Jak to ze zbiorem opowiadań - są to utwory dość nierówne. Wspaniałe, bardzo dobre, parę przeciętnych. Najbardziej za serce chwyciły mnie trzy. "Korale z filcu" o rozstaniu z mężem, "Mundur" o korespondencji z przystojniakiem z Internetu i przewspaniały "Barometr" o śmierci ukochanego. Trzy różne osamotnienia, trzy kobiety, które sobie (nie) radzą z nagłą bądź permanentną pojedynczością.

To taka książka, którą chce się polecać i jednocześnie wcale nie. Chce, bo to po prostu kawał dobrej prozy, chociaż wolę Papużankę w wersji powieściowej. Nie chce, bo poniewiera, budzi dyskomfort i miejscami zmusza do weryfikacji własnego miejsca w związku, rodzinie, świecie. A to może zaboleć.

[Kinga · Rating 3 out of 5]

Moje ulubione „opowiadania”
Korale z filcu
Szpilki
Terakotowi żołnierze
Ramka
Barometr
Lekarstwa
Spodziewałam się czegoś innego,ale czy to zawód? Raczej nie
Uważam że było warto zapoznać się treścią książki
Bardzo nie polecam audiobooka!! Znacznie lepiej jest ją przeczytać bo lektorka tak dziwnie wypowiada wyrazy przez co wybija z rymu :// tak w mniej więcej połowie przerzuciłam się na papierową wersje i komfort czytania wzrósł niesamowicie

[karoikruk · Rating 2 out of 5]

Okropnie pretensjonalne

[Patrycja Krotowska · Rating 2 out of 5]

No więc tak. Zacytuję opis: "Nie da się uciec od samotności, ale można ją przyjąć. Kolejna książka Zośki Papużanki to zbiór prawdziwych kobiecych historii, w których odnajdziesz siebie. To także książka, dzięki której możemy zrozumieć, za czym tęsknimy w związkach i poza nimi."

Mam duży problem z "Solo". Począwszy od rozdźwięku między tym, co "Solo" obiecuje, a tym co realizuje, przez tarcie środka ciężkości i zabarwienia emotywnego (również koncept vs. realizacja), przez przerysowanie i wybiórczość, po językowe wygibasy - według mnie zupełnie takiej książce niepotrzebne.

Czy Wy również odnosicie wrażenie, że pojawia się ostatnio coraz więcej książek - trochę reportaż, trochę opowiadania, coś tam z eseju, coś tam z życia wzięte, ale też językowo niech będzie ładnie, takie misz-masze z jakąś początkową tezą, bardziej lub mniej sprawnie realizujące swoje założenia. W "Wolcie" Gierak-Onoszko to się udało. Ale "Solo" już się według mnie nie broni. Zamiast opowieści o samotności, singielstwie, życiu w pojedynkę - zwał jak zwał - dostałam dość mało uporządkowane i wyraźnie udziwnione technicznie historie o nieudanych małżeństwach, paskudnych facetach i groteskowych (nie)metaforach, które zamiast rzucać światło na to "solo", wyjaskrawiają bezradność, zależność i słabość kobiet. W jednej historii z kolei pojawiła się kobieta tak egocentryczna i postulatywna, że zastanawiałam się, czy jej obecność w tym zbiorze jest dosłowna, czy może jednak przewrotnie ironiczna. Nie znalazłam odpowiedzi.

"Solo" poza szablonowość wychodzi jedynie w formie, opowiadania wpadają w pułapki schematyczności, pretensjonalności i - niestety - banału. Zamiast zrozumienia, za czym tęsknię w związku i poza nim, doceniłam to, co w nim i poza nim mam. Ani nie odnalazłam siebie, ani nie dostrzegłam głębszego namysłu nad dzisiejszymi realiami. Zabrakło większej obserwacyjnej dociekliwości, ale też większej stylistycznej powściągliwości.

A! Okładka jest super.

[Zośna · Rating 5 out of 5]

Była to dla mnie bardzo trudna lektura, mocna, podczas której wkurzałam się i wzruszałam i staralam się rozumieć. Nie uważam żeby przedstawione zachowania kobiet były spowodowane intencjonalną biernością czy zbytnią pewnością siebie jak czytałam w recenzjach przed lekturą tej książki. Jest to najbardziej esencjonalna książka o samotności kobiet (na różnych płaszczyznach) jaką czytałam. Sądzę też, że nie jest to pozycją w której przedstawione uczucia, reakcje myśli kobiet można kwestionować. To jest ich prawo do ich historii czy to tych bardziej prawdziwych czy mniej. Takie sytuacje się dzieją są żywe i nie ma przepisu jak ich doświadczyć w "dobry", racjonalny? sposób tymbardziej kiedy tyczy się to relacji międzyludzich tak niesamowicie złożonych. Dzięki poetyckiej formie historie bardzo silnie zapisały mi się w pamięci i czuję, że Solo zostanie ze mną na długo. Daje 5 gwiazdek, bo warto sięgnąć.

[p*lp · Rating 3 out of 5]

trochę pocięta, generalnie podobała mi się różnorodność perspektyw i przedstawień tych przyczyn samotności (autorka raz opowiada o zdradzanej kobiecie, raz o wdowie, a razy kilka o narc avoidant babach które są takie w chuj niezależne i ponad basic człowieczeństwem ze się je powinno nie powiem co), słuchałam w audio i o innych rzeczach się nie wypowiem bo nie wiem

[Kasia · Rating 3 out of 5]

3,5

[Anna Anks · Rating 3 out of 5]

Nierowno

[Ellina · Rating 4 out of 5]

Bardzo przejmujące opowiadania🥺

[Małgorzata Porada · Rating 2 out of 5]

Jedna wielka metafora. Jak dla mnie za dużo.

[Czytam_to_co_lubie · Rating 4 out of 5]

"Zostawił. Porzucił. Uciekł. Opuścił"

To książka, która kryje bogactwo kobiecych historii, opowieści prawdziwych, choć pozmienianych przez pisarkę, skróconych, czasem przestawionych, ale wciąż emanujących ogromną wartością i siłą.

Centralnym punktem jest pytanie o samotność. Czy jest wyborem? Czy raczej konsekwencją rozczarowań: zdrad, nieudanych randek, poczucia bycia "na innym poziomie" niż potencjalni partnerzy? Samotność, gdy jest świadomą decyzją, ma swoją wartość. Daje przestrzeń na pielęgnowanie siebie, własnych przyzwyczajeń i pasji. Prawdziwie dotkliwa staje się jednak samotność w związku, stan bycia odrzuconą, niezauważoną, niekochaną.

Wielka siła kobiet ujawnia się zwłaszcza w obliczu porzucenia. Kobieta, której kochający niegdyś mąż i ojciec odchodzi do młodszej, jest pozostawiona sama z czwórką dzieci i oczekiwaniem, że zawsze sobie radziła, to teraz też da radę. Bohaterki stają się "kierowniczkami dnia", organizują dom, pracę, dzieci, tworząc "ciepły dom" dla tego, który jest emocjonalnie nieobecny. To przykre przyzwyczajenie się do samotności w bliskości jest świadectwem ogromnego wysiłku i tęsknoty za byciem po prostu kochaną, zauważoną i zaopiekowaną.

Część kobiet mierzy się też ze stereotypem kobiety sukcesu, stanowczej, decyzyjnej, kompetentnej i wiedzącej czego chce, a przez to często budzącej strach. A inne są w relacjach, w których partner staje się uosobieniem męskiej zaborczości, zawsze na wierzchu, oczekujący bezwzględnej uległości, a w końcu niszczący ją po każdym niepowodzeniu i odrzucający jak niepotrzebny przedmiot.

Historie przypominają setki sytuacji, które znamy, ale często omijamy je milczeniem. Autorka daje tym historiom głos, potwierdzając, że każda z nas ma w sobie piękno, zaradność, odpowiedzialność i opiekę, ale tę wewnętrzną pewność siebie potrafią zaburzyć bolesne doświadczenia.
To lektura, która przypomina, że nawet w najbardziej skomplikowanych i bolesnych historiach drzemie potężna, kobieca moc przetrwania i tworzenia życia na własnych zasadach.

[Olga · Rating 3 out of 5]

Byłam ciekawa tych historii kobiet, które z jakiegoś powodu w życiu występują solo. I choć wstępnie bardzo przyciągnął mnie fakt, że autorka bohaterkom dodała, odjęła, ujęła w innych słowach i dopieściła literacko, to koniec końców książce odbija się to czkawką. Wyłażą z tego fragmenty dość egzaltowane, w moim odczuciu „na pokaz” i pretensjonalne, co odbiera całości emocji, jakie bazowe historie mogłyby wywołać.
Całość zebrana jest w zbiór opowiadań i jest też nierówna. Zaczyna się świetnym fragmentem o kobiecie z 4 dzieci, której mąż postanowił dość dosłownie odwrócić się i wyjść. Są historie o randkowych aplikacjach, oszustach z amerykańskiej armii, związku ze zwierzątkiem domowym czy kobiecie, która wszystko w życiu ma, więc czemu miałaby wybierać mężczyznę, który za nią nie nadąża. Niestety literackie eksperymenty przykrywają czasem treść, nie zawsze są udane i stąd końcowa ocena. A szkoda, bo sam zamysł na książkę uważam za świetny, tylko wykonanie nie nadążyło.

[ciagle_czytam Marta · Rating 3 out of 5]

"Solo" to opowiadania o samotności, o kobietach, o ludziach. To historie, fragmenty z życia przedstawione z różnej perspektywy.
Kobieta zdradzona, kobieta po rozwodzie, kobieta, która ma wszystko prócz miłości, kobieta wykorzystana i pozostawiona. Ich wspólny mianownik to samotność.
Opowiadania, które dają do myślenia, motywują do rozważań, zatrzymują. Styl niezmienny, który lubię choć trochę odbiegający od stylu, jaki spotkałam w książce "Szopka". Może też czytane w innym momencie życia, i dlatego taki odbiór?

Podczas lektury tych opowiadań, towarzyszyła mi sinusoida odczuć i emocji. Jedne historie przyciągały moja uwagę, skupiały moje myśli, rezonowały. Były też takie, które nie były moje i nie odnalazły drogi do moich myśli. Totalnie nie mogłam ich zrozumieć.

Ogólnie oceniam te opowiadania jako dobre. Bardzo lubię twórczość Autorki, lubię opowiadania, lubię historie o życiu. Myślę, że to dobre podsumowanie całości.

[Klaudix · Rating 3 out of 5]

Momentami była trochę zbyt pretensjonalna i przerysowana, kładąca nacisk na oczywistości. W gruncie rzeczy jest to jednak ważna lektura, boleśnie obnażająca rzeczywistość kobiet, które z różnych powodów zostały same.
To zbiór historii odmiennych, choć opowiadającym o tym samym - jak to jest zostać bez nikogo, nawet jeśli pozornie jest się otoczonym ludźmi ( często niewłaściwymi, a których same wybrałyśmy, co było fatalnym błędem). W "Solo" znajdziemy opowieści o uwikłaniu w toksyczne relacje, o związkach jednostronnych, o utracie ukochanego po jego śmierci, o realiach współczesnych związków i poszukiwaniach odpowiedniego partnera, który zrozumie, że kobiety czują się same ze sobą na tyle dobrze, że czasem nikogo nie potrzebują.
Cenię sobie pióro Papużanki, choć w tej książce czasem miałam dość nadmiernej pretensjonalności niektórych opowiadań.

[Daria · Rating 4 out of 5]

4,5 ⭐️

Naprawdę dobry tom opowiadań. Różnorodne techniki narracji, ciekawe eksperymenty formalne, a równocześnie jeden wspólny wszystkim opowiadaniom temat.

„Leżak” - świetnie napisana nowela.
„Szpilki” - cenię, że odpowiedzialność za całe zło nie zostało w opowiadaniach przerzucone tylko na mężczyzn
„Terakotowi żołnierze” - przepiękne, idealna harmonia między metaforą a dosłownością, baśniowością i codziennością, szczegółowością a ogólnością. Wszyscy znają tę historię, ale opowiedziana przez Papużankę wzruszyła i tak.
„Barometr” - „Tak bym chciała, żebyś tu mieszkał chociaż jeden dzień” 💔
„Sznur pereł” - też zapadło mi w pamięci, dzięki swoje niejednoznaczności
„Lekarstwa”, „Pióro”, „Bambusowe oprawki” też mi się podobały.
„Scrabble” - dobre na zakończenie tomu.

[claudineclaire · Rating 3 out of 5]

Myślałam, że będzie to książka bardziej o dziewczynach/kobietach typu: nie mam partnera i tracę wiarę, że kiedyś się on pojawi, więc żyję solo. Tymczasem mam wrażenie, że znacznie więcej było tutaj o osobach, które są w (kiepskich) związkach małżeńskich i pomimo tej drugiej osoby w domu, finalnie są same.

Mimo tego lekkiego nieporozumienia całość czytało mi się dobrze, a Zośka pokazała, że w wielu stylach pisarskich potrafi się doskonale odnaleźć. Ogólnie na plus i okładka jest serio super (brawo Florian, od razu widać, kto projektował).

[Agnieszka Nowicka · Rating 1 out of 5]

Książka jest w 80% o czymś innym niż mogłoby się wydawać. Miało być o samotności a jest głównie o rozstaniach. A ja nie miałam ochoty o rozstaniach niedojrzałych ludzi aż tyle czytać. Do tego niestety w większości przerost formy nad treścią. Wydaje mi się, że autorka chciała żeby było błyskotliwie a wyszło grafomańsko. A szkoda bo samotność to taki ważny temat! Może ze dwie historie miały jakąś głębię, reszta tak bardzo po łebkach, że ani to opowieść ani poezja.
Nawet koncepcja leżaka jako narratora bardzo zawodzi.

[Anita Szupryczyńska · Rating 4 out of 5]

mnie się podobało, bo w niektórych historiach odnalazłam siebie i mogłam się utożsamić. Bardzo podoba mi się w tej pozycji brak gry językiem by go ubarwić i upiększyć — wiadomo, że totalnie bez tego się nie obyło, ale był to bardziej przystępny język, który trafi do większej ilości osób

[Kamila Michowska · Rating 3 out of 5]

3,5

[Aleksandra · Rating 3 out of 5]

3.5 ⭐️

[Elżbieta Kotuła · Rating 2 out of 5]

Nie wiem co o niej napisać...

[Pess · Rating 3 out of 5]

2.75, bardziej chciałam żeby ze mną rezonowała niż faktycznie to zrobiła

[Karolina · Rating 3 out of 5]

Było mi autentycznie przykro i odczułam w pewnym stopniu beznadziejność. Wniosek jest jeden, te historie zawierają dość powtarzający się element, a raczej winowajcę, czyli faceta :))

[Haniax · Rating 4 out of 5]

niektóre historie bardzo do mnie trafiły, inne trochę mniej, ale i tak doceniam

[Zosia · Rating 4 out of 5]

„Męża nie trzeba zadowalać, tylko się go pozbyć”

[Marta Warda · Rating 2 out of 5]

Nie pamiętam o czym to było, więc to chyba wszystko.

[book.eco.life · Rating 4 out of 5]

Nie zrozumie ten kto nie przezyl chociaz ulamka takich historii.