What do you think?
Rate this book
De laatste ontsnapping
'Jij bent mijn vader,' zegt de jongen aan de telefoon. Hij heet Deedee en is tien jaar. Wat betekenen familiebanden als je elkaar nog nooit gezien hebt?
De vader vluchtte ooit voor de dienstplicht uit voormalig Joegoslavië en treedt al jaren op in het nachtleven van Amsterdam met een ontsnappingsact, waarbij hij zich aan een stoel laat vastbinden en vrij moet zien te komen. Na het eerste telefoontje van de tienjarige jongen dringt het nieuws nog niet tot hem door. Neemt iemand hem in de maling? Na het tweede telefoontje ontmoeten ze elkaar. Nu hij de jongen voor het eerst ziet, weet hij het zeker: Deedee lijkt sprekend op zijn jongere broer, die in Joegoslavië achterbleef en wel ging vechten.
Tijdens een verblijf aan de Zuid-Franse kust, waar de ontsnappingskunstenaar is uitgenodigd om op te treden, wordt duidelijk dat er meer speelt dan alleen de band met zijn zoon.
Welke waarde heeft vrijheid als je volledig ongebonden bent? Op welke manier hebben je kinderen jou nodig en op welke manier heb jij je kinderen nodig?
De vader vluchtte ooit voor de dienstplicht uit voormalig Joegoslavië en treedt al jaren op in het nachtleven van Amsterdam met een ontsnappingsact, waarbij hij zich aan een stoel laat vastbinden en vrij moet zien te komen. Na het eerste telefoontje van de tienjarige jongen dringt het nieuws nog niet tot hem door. Neemt iemand hem in de maling? Na het tweede telefoontje ontmoeten ze elkaar. Nu hij de jongen voor het eerst ziet, weet hij het zeker: Deedee lijkt sprekend op zijn jongere broer, die in Joegoslavië achterbleef en wel ging vechten.
Tijdens een verblijf aan de Zuid-Franse kust, waar de ontsnappingskunstenaar is uitgenodigd om op te treden, wordt duidelijk dat er meer speelt dan alleen de band met zijn zoon.
Welke waarde heeft vrijheid als je volledig ongebonden bent? Op welke manier hebben je kinderen jou nodig en op welke manier heb jij je kinderen nodig?
- GenresFiction
160 pages, ebook
First published January 1, 2014
1 person is currently reading
52 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 15 of 15 reviews
December 24, 2022
Citaat : Hij vertelde de jongens dat je altijd los kunt komen. Als je het maar zelf doet, helemaal zelf. Geen mens moet je helpen. Geen vriend, geen vader. Als je het zelf kunt ben je machtig als een tijger, dan ben je vrij als een vogel, dan is de hele wereld van jou.
Review : Eén van de Nederlandstalige boeken dat me een opdoffer van jewelste verkocht was Morgen zijn we in Pamplona uit 2007 van Jan van Mersbergen. Daarin werd een in een sobere taal zo een aangrijpend maar ook keihard manportret geschetst ik na al die jaren nog steeds niet goed ben. Het boek gaat verfilmd worden, maar ik vraag me vertwijfeld af welke cineast dat boek heelhuids op celluloid gaat krijgen. In zijn zesde, Naar de overkant van de nacht (2011), dat bekroond werd met de BNG Literatuurprijs, volgden we een eenzame drinker tijdens de carnavalsnacht. Weer lazen we over zo'n outcast, die beetje bij beetje z'n tragische levensgeschiedenis prijsgaf.
In De laatste ontsnapping confronteert de auteur ons opnieuw met een eenzame man, Ivan, die een land in oorlog in Oost-Europa ontvluchttte en weinig bagage maar ook een geheim meebracht. Er is een naamloze verteller die net ontslagen is, hij heeft een zoon van tien en een iets jongere dochter. Hij focust zich op zijn hypotheek. Hij zou maar wat graag de zaken weer in de hand hebben. Op een dag krijgt Ivan een telefoontje dat hem even doet wankelen. Hij blijkt een zoon te hebben, een kordaat kereltje van tien, Deedee genaamd. Een kereltje van tien. Iemand die het nummer van zijn vader aan de telefoon van zijn moeder weet te ontfutselen en eenvoudigweg belt. Door de jongen wordt hij in zekere zin op de feiten uit zijn verleden gedrukt. Hij heeft niet alleen zijn ouders achtergelaten, maar ook zijn jongere broer, iemand die tijdens het worstelen nooit aftikte, een lefgozertje dat wel ten strijde is getrokken in de Balkanoorlog. Wat de twee, Ivan en de verteller, samenbrengt is de vriendschap tussen hun zoontjes, Deedee en Ruben die bij elkaar in de klas zitten. Ivan leeft vooral 's nachts, bezoekt bars waaronder de Johan. Steeds vaker komt de verteller, die tot zijn eigen vreugde overdag niet meer naar kantoor hoeft, met hem mee. Zo worden ze zelf ook vrienden. Meer en meer kopieert de verteller het gedrag van Ivan. Want ook hij wil loskomen van de sleur en alles wat vast zat. De naamloze verteller komt los door Ivan. Hij beseft dat hij in de afgelopen kantoorjaren zich van zijn vrouw en kinderen heeft vervreemd. Ivan en Deedee hebben hem in elk geval iets doen beseffen.
De laatste ontsnapping beschrijft heel knap de verhouding van vaders met kinderen, ontheemde en vastgeroeste vaders die de saaiheid maar ook de geheimen achter zich willen laten.
Review : Eén van de Nederlandstalige boeken dat me een opdoffer van jewelste verkocht was Morgen zijn we in Pamplona uit 2007 van Jan van Mersbergen. Daarin werd een in een sobere taal zo een aangrijpend maar ook keihard manportret geschetst ik na al die jaren nog steeds niet goed ben. Het boek gaat verfilmd worden, maar ik vraag me vertwijfeld af welke cineast dat boek heelhuids op celluloid gaat krijgen. In zijn zesde, Naar de overkant van de nacht (2011), dat bekroond werd met de BNG Literatuurprijs, volgden we een eenzame drinker tijdens de carnavalsnacht. Weer lazen we over zo'n outcast, die beetje bij beetje z'n tragische levensgeschiedenis prijsgaf.
In De laatste ontsnapping confronteert de auteur ons opnieuw met een eenzame man, Ivan, die een land in oorlog in Oost-Europa ontvluchttte en weinig bagage maar ook een geheim meebracht. Er is een naamloze verteller die net ontslagen is, hij heeft een zoon van tien en een iets jongere dochter. Hij focust zich op zijn hypotheek. Hij zou maar wat graag de zaken weer in de hand hebben. Op een dag krijgt Ivan een telefoontje dat hem even doet wankelen. Hij blijkt een zoon te hebben, een kordaat kereltje van tien, Deedee genaamd. Een kereltje van tien. Iemand die het nummer van zijn vader aan de telefoon van zijn moeder weet te ontfutselen en eenvoudigweg belt. Door de jongen wordt hij in zekere zin op de feiten uit zijn verleden gedrukt. Hij heeft niet alleen zijn ouders achtergelaten, maar ook zijn jongere broer, iemand die tijdens het worstelen nooit aftikte, een lefgozertje dat wel ten strijde is getrokken in de Balkanoorlog. Wat de twee, Ivan en de verteller, samenbrengt is de vriendschap tussen hun zoontjes, Deedee en Ruben die bij elkaar in de klas zitten. Ivan leeft vooral 's nachts, bezoekt bars waaronder de Johan. Steeds vaker komt de verteller, die tot zijn eigen vreugde overdag niet meer naar kantoor hoeft, met hem mee. Zo worden ze zelf ook vrienden. Meer en meer kopieert de verteller het gedrag van Ivan. Want ook hij wil loskomen van de sleur en alles wat vast zat. De naamloze verteller komt los door Ivan. Hij beseft dat hij in de afgelopen kantoorjaren zich van zijn vrouw en kinderen heeft vervreemd. Ivan en Deedee hebben hem in elk geval iets doen beseffen.
De laatste ontsnapping beschrijft heel knap de verhouding van vaders met kinderen, ontheemde en vastgeroeste vaders die de saaiheid maar ook de geheimen achter zich willen laten.
April 22, 2019
Een boek van de longlist voor de Librisprijs 2019: 'De laatste ontsnapping' van Jan van Mersbergen. Over een Joegoslavische man, die zijn geboorteland is ontvlucht en continu bezig is om zich los te maken van wat hij daar achterliet. Ook letterlijk door zijn werk als 'ontsnappingskunstenaar' à la Houdini. Door een telefoontje van een tienjarige, die zijn zoon blijkt te zijn, komen zijn gevoelens van heimwee, schuld, verantwoordelijkheid als vader, maar ook als zoon en broer, in een stroomversnelling. Een mooi boek.
February 27, 2018
Iets minder dan De Ruiter en Naar de overkant van de nacht, vooral omdat ik vond dat het wat moeilijk op gang kwam, maar wel een fraaie ontknoping.
September 24, 2016
Van Mersbergen je v Zadnjem pobegu ubral zelo izvirno pot. Se mi zdi, da prav pogosto takšne pisarije še nisem bral. Slogovno je povsem svojevrsten, v nenasilno združenem razmišljanju pripovedovalec pogosto meša preteklost in sedanjost, vse skupaj pa ima zares odraz neke brezbarvne mehaničnosti, ki je toliko bolj presenetljiva, ko opisuje svojega otroka in njegovega prijatelja pri igri. Mogoče bo prav ta brezbarvnost koga zmotila, a se zdi, da je prav to eden od avtorjevih podpisov pod to knjigo. Sicer pa se zanimivo, z moškega gledišča (če kaj takega sploh obstaja) loteva družbenih tem boja za vsakdanji kruh, očetovstva, odnosa do družine, kariere in preteklosti. Vse to spaja metafora bega kot pogoja možnosti za svobodo. Bega, ki ga protagonist odpravi. Ne da bi življenje pustil brez tega spoja, temveč da ga toliko bolj poveže skupaj. Zelo zanimivo čtivo, ki si ga bom sicer bolj kot po vsebini zapomnil po slogu, a ga brez težav priporočam naprej.
http://kon-teksti.blogspot.si/2016/09...
http://kon-teksti.blogspot.si/2016/09...
April 8, 2014
De laatste ontsnapping gaat over een man die zijn zoontje pas leert kennen als die op zijn tiende de telefoon pakt en hem opbelt. Bijzonder is het perspectief dat Van Mersbergen koos: niet die vader of zijn zoontje is de ik-figuur, maar een andere vader, wiens zoontje de beste vriend is van dat tot voor kort vaderloze jongetje. Zo ontstaat een viertal, waarbij de ik-figuur niet alleen vertelt hoe de andere vader zijn zoon vond (of andersom), maar ook wat hem dat zelf doet realiseren over zíjn vaderschap.
Het is een werkelijk prachtig verhaal, subtiel en mannelijk teder. De schoonheid zit 'm in de stijl, op de details, ontroerend in de kleine dingen. Meteen al in de eerste alinea:
Later in het verhaal blijkt die openingsalinea meer inhoud te hebben dan je hier vermoeden kunt: de ‘hij’ is Ivan, de andere vader, die zijn geld verdient met een Houdini-achtige act en doorgaans juist anderen vraagt hém vast te binden, zodat hij weer kan ontsnappen. Zo vertelt Van Mersbergen iets groots door iets kleins te laten zien: een ontsnappingskunstenaar moet accepteren dat hij zichzelf nu eens vastbindt. Ja, aan een vliegtuigstoel, maar ook aan een pas opgedoken zoontje, aan een ander leven, én aan zijn verleden van voor hij naar Nederland kwam.
Later in het verhaal laten de twee jongens een vlieger op aan het strand.
Ook hier kun je veel meer in lezen dan alleen een touwtje dat breekt, maar het is al prachtig op zichzelf. Die beschrijving van de vader en moeder van Ivan: “zijn moeder met vlekjes op haar handen”. Ook in de reactie van de jongens die hun vlieger kapot zien gaan kijkt Van Mersbergen naar wat zijn verhaal met het lichaam van zijn personages doet: “hun schouderbladen puntig, hun armen dun”. En het ritme klopt: die lange zin over hoe de vlieger breekt, die korte, wonderschone, simpele zin vlak daarna. “Ivan zegt: Hij brak gewoon.”
Het beste boek dat ik dit jaar las.
Het is een werkelijk prachtig verhaal, subtiel en mannelijk teder. De schoonheid zit 'm in de stijl, op de details, ontroerend in de kleine dingen. Meteen al in de eerste alinea:
Riemen vast, knippert het lampje.
Volgens mij is het de eerste keer dat hij zichzelf aan een stoel ketent en ook de eerste keer dat hij dat doet omdat een ander hem dat vraagt, eerst dat lampje en nu een blonde stewardess met een groene rok en dunne benen.
Later in het verhaal blijkt die openingsalinea meer inhoud te hebben dan je hier vermoeden kunt: de ‘hij’ is Ivan, de andere vader, die zijn geld verdient met een Houdini-achtige act en doorgaans juist anderen vraagt hém vast te binden, zodat hij weer kan ontsnappen. Zo vertelt Van Mersbergen iets groots door iets kleins te laten zien: een ontsnappingskunstenaar moet accepteren dat hij zichzelf nu eens vastbindt. Ja, aan een vliegtuigstoel, maar ook aan een pas opgedoken zoontje, aan een ander leven, én aan zijn verleden van voor hij naar Nederland kwam.
Later in het verhaal laten de twee jongens een vlieger op aan het strand.
Hij denkt na, de klos in zijn rechterhand. Misschien, zegt hij en hij kijkt tegen de zon in naar Deedee en Ruben. Misschien probeert hij zich de gezichten van zijn vader en moeder voor de geest te halen, veel ouder nu, rimpels en grijs en zijn pa vast kalend en zijn moeder met vlekjes op haar handen (…).
Ivan staat op uit het zand om de vlieger nog wat hoger te laten. Hij laat het touw vieren. Dan geeft hij een kleine ruk aan het touw en even schiet de vlieger naar beneden en dan weer omhoog en dan verliest het touw de spanning en dwarrelen vlieger en touw omlaag, een stukje uit elkaar.
De jongens zien de vlieger een eindje verderop in het water vallen, heel zacht, alsof er haast geen wind is.
Ivan zegt: Hij brak gewoon.
Ook hier kun je veel meer in lezen dan alleen een touwtje dat breekt, maar het is al prachtig op zichzelf. Die beschrijving van de vader en moeder van Ivan: “zijn moeder met vlekjes op haar handen”. Ook in de reactie van de jongens die hun vlieger kapot zien gaan kijkt Van Mersbergen naar wat zijn verhaal met het lichaam van zijn personages doet: “hun schouderbladen puntig, hun armen dun”. En het ritme klopt: die lange zin over hoe de vlieger breekt, die korte, wonderschone, simpele zin vlak daarna. “Ivan zegt: Hij brak gewoon.”
Het beste boek dat ik dit jaar las.
December 14, 2025
Zelo lep roman. Izjemna globina, dosežena z minimalnimi sredstvi, s preprostim jezikom, z izogibanjem neposrednim čustvom.
Osrednja oseba je Ivan. Priseljenec na Nizozemsko z Balkana. V nočnih klubih nastopa s svojo točko, kjer dovoli gledalcem, da ga privežejo na stol in mu zažgejo jopič, sam pa se vedno dovolj hitro reši. Nekega dne Ivanu telefonira Deedee, desetletni deček, in trdi, da je njegov sin.
Prvoosebni pripovedovalec je oče Deedeejevega prijatelja. Tako je še dodatno dosežena distanca do Ivanove zgodbe.
Zelo kmalu sem razbrala, kakšna je Ivanova zgodba, a to ni niti najmanj pokvarilo užitka v branju.
Roman o očetovstvu, o izgubah, o strahu, o svobodi.
"Ko sem vse izgubil, sem izgubil tudi strah, da bi vse izgubil."
"Njegov oče sem in človek bi si mislil, da me potrebuje, pa ni tako. On ne potrebuje ničesar. On ima vse. Jaz potrebujem njega."
(Odličen prevod Mateje Seliškar Kenda, tudi zaradi številnih besednih iger, s katerimi se zabavata Deedee in njegov prijatelj.)
Osrednja oseba je Ivan. Priseljenec na Nizozemsko z Balkana. V nočnih klubih nastopa s svojo točko, kjer dovoli gledalcem, da ga privežejo na stol in mu zažgejo jopič, sam pa se vedno dovolj hitro reši. Nekega dne Ivanu telefonira Deedee, desetletni deček, in trdi, da je njegov sin.
Prvoosebni pripovedovalec je oče Deedeejevega prijatelja. Tako je še dodatno dosežena distanca do Ivanove zgodbe.
Zelo kmalu sem razbrala, kakšna je Ivanova zgodba, a to ni niti najmanj pokvarilo užitka v branju.
Roman o očetovstvu, o izgubah, o strahu, o svobodi.
"Ko sem vse izgubil, sem izgubil tudi strah, da bi vse izgubil."
"Njegov oče sem in človek bi si mislil, da me potrebuje, pa ni tako. On ne potrebuje ničesar. On ima vse. Jaz potrebujem njega."
(Odličen prevod Mateje Seliškar Kenda, tudi zaradi številnih besednih iger, s katerimi se zabavata Deedee in njegov prijatelj.)
January 8, 2015
Dit boek is 'Naar de overkant van de nacht' meets 'Morgen zijn we in Pamplona', gemengd, verbeterd, gerijpt.
Niet veel langer, wel veel rijker dan Pamplona vanwege het veel meer ineengeweven plot, met meer ingrediënten, meer dingen die er toe doen en een eigen verhaal hebben. Het zijn enkele grote, en vele kleine verhalen, en daarmee wordt een wereld geschapen, niet een verhaal verteld. Het is het derde boek van Van Mersbergen dat ik lees, allemaal mannen, allemaal moeite zich te uiten, allen met een probleem. Ik ben benieuwd naar zijn 'Zo begint het' alleen al omdat daar vrouwen centraal staan.
Niet veel langer, wel veel rijker dan Pamplona vanwege het veel meer ineengeweven plot, met meer ingrediënten, meer dingen die er toe doen en een eigen verhaal hebben. Het zijn enkele grote, en vele kleine verhalen, en daarmee wordt een wereld geschapen, niet een verhaal verteld. Het is het derde boek van Van Mersbergen dat ik lees, allemaal mannen, allemaal moeite zich te uiten, allen met een probleem. Ik ben benieuwd naar zijn 'Zo begint het' alleen al omdat daar vrouwen centraal staan.
April 9, 2014
Een boek over verbondenheid met familie, vaderland en verleden. De een zoekt naar meer verbondenheid terwijl de ander juist op zoek is naar minder. Heden en verleden worden schijnbaar achteloos met elkaar verweven tot een pakkend verhaal over een man en zijn zoon.
Een sterretje aftrek omdat het er soms wel erg dik bovenop ligt (een man speelt houdini, pruimenbloesem valt, een touwtje breekt (echt?!)). Maar het is hem vergeven en we gaan snel op zoek naar een andere roman van de goede man.
Een sterretje aftrek omdat het er soms wel erg dik bovenop ligt (een man speelt houdini, pruimenbloesem valt, een touwtje breekt (echt?!)). Maar het is hem vergeven en we gaan snel op zoek naar een andere roman van de goede man.
January 10, 2015
Mooi geschreven (hoewel heel af en toe ietwat clichématig), en goed verteld verhaal. Met een zekere spanning; er blijft het een en ander tussen de regels. Ik heb even vier sterren overwogen, maar de midlife-mannensfeer ging me na verloop van tijd net iets te veel tegenstaan. Toch heeft dit boek iets bijzonders.
November 2, 2014
Een raadselachtig verhaal waarvan ik de achtergrond slechts kon vermoeden. De personen blijven op afstand, vooral de vrouwen. Herkenbaar en actueel vanwege de familieverhoudingen.
Krachtige en bondige stijl die bijdraagt aan de trage sfeer van het boek. Een boek om over na te praten.
Krachtige en bondige stijl die bijdraagt aan de trage sfeer van het boek. Een boek om over na te praten.
January 10, 2015
Anders dan bij Naar de overkant van de nacht, had ik na een vliegende start echt te veel moeite om geboeid te blijven. Daarom halverwege afgehaakt (en dat doe ik niet snel). Twee sterren vanwege het veelbelovende begin. Misschien probeer ik het later nog eens opnieuw.
March 28, 2014
Begon zeer veelbelovend maar kon me gaandeweg niet blijven boeien. Ik ben wel benieuwd naar zijn andere boeken.
VK 1-3-14: 4 sterren
VK 1-3-14: 4 sterren
March 2, 2015
Het verhaal sprak mij niet aan, het lukte me maar niet om mee te gaan in het doen en laten van de personages.
Misschien moet ik deze roman een tweede kans geven...
Misschien moet ik deze roman een tweede kans geven...
August 26, 2016
Mijn bespreking op Literair Nederland:
http://www.literairnederland.nl/2014/...
http://www.literairnederland.nl/2014/...
Read
August 15, 2016Het waren allemaal superpositieve recensies over dit boek.Op de een of andere manier boeide het mij totaal niet.Te gladjes geschreven.
Displaying 1 - 15 of 15 reviews