Wat dreef Poetin toen hij besloot om in februari 2022 Oekraïne binnen te vallen? Velen konden niet geloven dat een dergelijke grootschalige oorlog nog mogelijk was in het Europa van de 21ste eeuw.
Poetin greep terug naar het aloude machtsdenken in de internationale politiek. Zijn poging tot verovering van Oekraïne was essentieel om zijn ultieme droom te realiseren: van Rusland opnieuw een machtige staat maken die dominant is op het Europese continent.
In “De droom van Poetin” onderzoekt Rusland-expert Jan Balliauw waarom Poetin de confrontatie met het Westen heeft opgezocht.
Dit boek zou verplichte lectuur moeten zijn voor iedereen die een mening heeft over dit conflict. Haarfijn wordt van A tot Z (!) uitgelegd hoe we hierin terecht zijn gekomen. Ik las al vele boeken over Rusland en Oekraïne, maar de persoonlijke ervaring van Jan en zijn aanwezigheid ter plaatse geven dit boek een unieke diepgang die je in andere boeken mist.
Deze persoonlijke aanpak en gedrevenheid maken het verhaal zeer indringend. Hij beschrijft zijn motivatie als volgt:
"Omdat 20 februari 2014 zo belangrijk is voor de Europese geschiedenis, en meer in het algemeen voor de hele wereld, is het belangrijk om de feiten zo nauwkeurig mogelijk op een rijtje te zetten. Intussen zijn de meeste vragen wel min of meer opgelost door opsporingswerk van verschillende ngo’s en ook journalisten, waaronder ook mijn eigen reportages waarin ik ging praten met direct betrokkenen. De gebeurtenissen hadden een dergelijke indruk op me gemaakt dat ik ze heel precies wou uitspitten. Wat weten we nu zeker?"
Begrippen als "hybride oorlogsvoering" worden ook zeer helder uitgelegd:
"Al snel wordt op de Russische acties de term ‘hybride oorlogsvoering’ geplakt. Dat is een strategie waarbij traditionele militaire middelen worden gecombineerd met niet-militaire middelen, zoals propaganda, cyberaanvallen en desinformatie. De bedoeling is vooral om de tegenstander te verzwakken en te destabiliseren. Het kan ook gaan over heimelijke financiering van of steun aan politieke bewegingen die vaak onbewust een narratief hebben dat gunstig is voor de initiatiefnemer van de beïnvloedingscampagnes."
"Rusland past dit ook toe als een vorm van low-costoorlogsvoering met het Westen. Met relatief beperkte middelen kan het grote effecten verwezenlijken. De redelijk beperkte Russische steun aan de volksrepublieken in Oost-Oekraïne ontwricht het nieuwe Oekraïense bewind helemaal, omdat dat zich moet bezighouden met een gevecht tegen een onzichtbare vijand. Maar ook buiten Oekraïne wordt Rusland zeer actief, vooral dan via de sociale media."
Zoals ik al aangaf: dit boek is essentieel voor iedereen die zich in deze discussie mengt. Ook Europese politici die naïef, onvoorbereid en slecht ingelicht waren, krijgen hier een verdiende veeg uit de pan.
Alle, maar dan ook alle Kremlin-propaganda wordt door Jan gefileerd tot op de graat. De onzin die je regelmatig ziet voorbijkomen op sociale media kan je met dit boek in de hand één voor één weerleggen.
Een klein nadeel: je zult je ongetwijfeld boos maken wanneer je beseft hoe weinig mensen weten hoe de vork precies aan de steel zit. Vooral omdat juist degenen met de minste kennis van zaken op sociale media vol overgave komen vertellen hoe het zit, en daarbij zelfs de schuld bij Zelensky durven te leggen. Na het lezen van dit boek sta je echter stevig in je schoenen met feiten die niet te negeren vallen.
Balliauw schetst een alomvattend en toegankelijk beeld van de historie van de late Sovjet-Unie en het moderne Rusland. Een goed vertrekpunt voor mensen die zich willen inlezen over het spanningsveld tussen het Westen en imperialistisch Rusland, met Oekraïne als eerste speelbal. Good reads.
Jan Balliauw geeft vanuit zijn journalistieke ervaring een klare kijk op de imperialistische visie van Poetin die ernaar streeft om een groot Russisch rijk op te bouwen, maar ook op de historische fouten die door het Westen begaan werden, de laksheid van de Europese landen als gevolg van het vredesdividend, de wake up call over de VS (zeker onder de wispelturige, zwakke narcistische president Trump) die zich terugtrekken en de Europese landen hun eigen boontjes laten doppen.
De wijze waarop Poetin naar zijn groot Russisch Rijk streeft is niet meer van deze tijd. Het doet eerder denken aan nazi-Duitsland, aan Frankrijk en Duitsland in de Middeleeuwen, Nieuwe en zelfs Nieuwste tijd,.... De auteur doet ook ons beseffen dat Russen een heel ander volk zijn die zich niet echt Europees voelen en die economische ontwikkeling belangrijker achten dan politieke vrijheid. Kortom, Jan Balliauw laat ons het Rusland zien en begrijpen dat velen onder ons niet kennen of niet echt kennen.
De vlotte journalistieke schrijfstijl maakt dat het boek vlot leesbaar is en zeer toegankelijk. Een aanrader om de huidige situatie beter te begrijpen en ook de vele desinformatie (meestal vanuit Rusland gevoed en gretig verspreid door complotdenkers en achterlijke extreemrechtse denkers) te doorprikken.
Duidelijk geschreven boek over waarom Poetin Oekraïne aanviel. Dankzij z’n regelmatige bezoeken en kennis van Rusland krijg je geen eenzijdig verhaal maar ook inzicht in de leefwereld van de gemiddelde rus.
De geschiedenis tot 2023 is uitgebreid verteld, daarna lijkt het wat haastwerk met snelle passages over de politieke en militaire situatie.
Kleine sidenote: dit is het slechts geredigeerde boek sinds jaren met diverse schrijffouten. Erger vond ik de schabouwelijke druk: stukken tekst die vetter gedrukt waren, pagina stond niet in het midden van het blad en hier en daar ontbraken er (stukken van) letters waar er niets gedrukt was.
Wil je dus meer weten over de oorlog, dan is dit een must read!
Een helder en objectief kader van de geopolitieke positie van Rusland onder Poetin. Door de geschiedenis nog eens op een rij te zetten, de cultuur van Rusland te duiden en de persoonlijkheid van Poetin toe te lichten wordt hier een helder beeld gevormd van hoe we als Europa in de positie zijn gekomen waarin we nu geopolitek zitten.
Uit dit werk blijkt ook het belang van objectieve en grondige journalistiek om de misinformatie, de trollen, zoveel mogelijk te ontmaskeren en het publiek de kans te geven een beeld te vormen van de realiteit en misschien ook, voor de geïnteresseerden, om een gefundeerde mening te laten vormen.
Dank dus aan mensen zoals Jan Balliauw om deze job te vervullen (5 sterren).
Schitterend boek. Kraakhelder geschreven, zorgt ervoor dat je het boek in één ruk uit wil lezen. Lang geleden dat ik nog een boek van dergelijk hoogstaand niveau heb gelezen.