Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος

by Γιάνης Κορδάτος

Το 1931 τύπωσα σε δύο τεύχη την "Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος" που την έγραψα με βάση τα αρχεία που είχαν την καλωσύνη να θέσουν στη διάθεσή μου ο Πλάτων Δρακούλης, ο Δημ. Καραμπίλιας, ο Π. Ευμορφόπουλος, ο Δ. Σαράτσης και άλλοι. Η μελέτη μου εκείνη εξαντλήθηκε. Από τη μεγάλη ζήτησή της όμως βγαίνει το συμπέρασμα πως είναι ανάγκη να ξανατυπωθεί.
Στο αναμεταξύ συγκέντρωσα και άλλο αρχειακό υλικό, κι έτσι το ιστορικό μέρος πλουτίστηκε με αξιόλογες πληροφορίες, που συμπληρώνουν πολλά κενά της ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος στο πρώτο ξεκίνημά του.
Όπως σ' όλο τον κόσμο, από τον περασμένο αιώνα, η εργατική τάξη άρχισε να παίζει σπουδαίο ρόλο στην πολιτικοκοινωνική ζωή κάθε χώρας, έτσι και στην Ελλάδα οι εργάτες σιγά - σιγά αποχτήσανε συνείδηση κι άρχισαν να διεκδικούνε τα δικαιώματά τους.
Αλλού οι αντικειμενικές συνθήκες φέρανε την εργατική τάξη πολύ γρήγορα στο προσκήνιο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Σε μερικές μάλιστα χώρες το προλεταριάτο, σε στενή συμμαχία με τους φτωχοαγρότες, πήρε την εξουσία και παίζει ρόλο πρωταγωνιστή στα παγκόσμια ζητήματα.
Στη χώρα μας, που με πολύ αργητό ρυθμό διαλύθηκαν οι παλιές γεωργοοικονομικές συνθήκες και παράλληλα άργησαν ν' αναπτυχθούν νέες παραγωγικές δυνάμεις, το προλεταριάτο μας, στην ανοδική του πορεία, πέρασε από διάφορα στάδια, ώσπου ν' αποχτήσει ξεκαθαρισμένη αντίληψη της ιστορικής του αποστολής.
Ως το 1910 βρισκόταν ακόμα στη νηπιακή του περίοδο. Από το 1910 ως το 1918 στην εφηβική του και απεκεί και πέρα ανδρώθηκε κι άρχισε να παίζει τον ιστορικό του ρόλο. (Γ. Γ. Κ., από τον πρόλογο της έκδοσης)

Genres: History

346 pages, Hardcover

First published January 1, 1931

About the author

Ο Γιάννης Κ. Κορδάτος ή Γιάνης Κορδάτος (κατά προτίμηση του ιδίου) ήταν Έλληνας κοινωνιολόγος, ιστορικός, πολιτικός και νομικός. Φοίτησε σε σχολεία της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης, και τέλειωσε το γυμνάσιο στον Βόλο. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Υπήρξε πολυγραφότατος, μελετητής της ελληνικής ιστορίας από την αρχαιότητα έως την σύγχρονη εποχή.

Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη της «Φοιτητικής Συντροφιάς» και του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος - Κομμουνιστικό ή ΣΕΚΕ(Κ) (1920), προκατόχου του ΚΚΕ, και διετέλεσε γενικός γραμματέας του κατά διαστήματα (1920–1924) και διευθυντής του Ριζοσπάστη (1922–1924). Το 1927, αποχώρησε από το ΚΚΕ, επειδή διαφώνησε με τις θέσεις του κόμματος για την Μακεδονία. Συνέχισε ωστόσο να είναι κοντά στο ΚΚΕ, και γι' αυτό φυλακίστηκε στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά.

Κατά την Κατοχή έλαβε μέρος στην αντίσταση από τις τάξεις του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Αργότερα διετέλεσε μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς.

Αν και αυτοδίδακτος ιστορικός, εντούτοις ήταν πολυγραφότατος. Το βιβλίο του Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επανάστασης, που κυκλοφόρησε το 1924, ήταν ένα από τα πρώτα δείγματα του «ιστορικού υλισμού» στην Ελλάδα, και προκάλεσε ποικίλες και έντονες αντιδράσεις. Παρόμοιες αντιδράσεις προκάλεσε και το βιβλίο του Ιησούς Χριστός και Χριστιανισμός, μια «κριτική έρευνα», όπως γράφει ο ίδιος, «πάνω στο μεγαλύτερο επαναστατικό κίνημα που συγκλόνισε τον κόσμο, τον χριστιανισμό και το λαϊκό ηγέτη και επαναστάτη Χριστό». Το βιβλίο αυτό, αν και αποτέλεσμα μόχθου 20 ετών, δεν κυκλοφόρησε παρά μόνο μετά τον θάνατό του, καθώς κανένας εκδότης δεν τολμούσε να αναλάβει την έκδοσή του.

Ήταν επίσης μεγάλος γνώστης της Ελληνικής Γραμματείας, αρχαίας και νέας, και ασχολήθηκε επαγγελματικά ως επιμελητής των εκδόσεων της κλασικής Ελληνικής Γραμματείας, που κυκλοφόρησαν από τον οίκο του Ι. Χ. Ζαχαρόπουλου.

Σήμερα, στην γενέτειρά του Ζαγορά Πηλίου, λειτουργεί πολιτιστικός σύλλογος που φέρει το όνομά του, ενώ το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας τον τίμησε δίνοντας το όνομά του σε κεντρικό αμφιθέατρο στο κτίριο Παπαστράτου στον Βόλο.