Gốc cây cục đá và ngôi sao, Danh thắng miền Nam

by Sơn Nam

Tập sách: Gốc Cây - Cục Đá & Ngôi Sao được nhà văn Sơn Nam công bố lần đầu năm 1969 như một tập tạp văn. Bằng lối viết như trò chuyện trực tiếp cùng bạn đọc với cái tiêu đề phụ nghe như có gì đó rất chướng tai: “Bàn về thói chơi kiểng”. Dù sao qua lới tựa của nhà văn Bình Nguyên Lộc - một tác giả cùng thời với Sơn Nam - ta hiểu thêm về cái cách bình luận của nhà văn Sơn Nam trước những vấn đề thời thượng. Ngôi sao ở đây không ở trên trời, mà ở trên đời. Là chuyện về các tài tử, các chi bảo, mà đến nay báo chí vẫn dùng là những “sao” Danh Thắng Miền Nam là tập sách viết về các địa điểm và đặc điểm của di tích Nam Bộ, được xuất bản lần đầu năm 1998 bởi Nhà xuất bản Đồng Tháp. Qua tập sách, nhà văn đưa ta đi từ vùng Hà Tiên - Rạch Giá - Miệt Thứ với bao nhiêu thắng cảnh như quen, như lạ đến vùng sông nước Miệt Vườn với dọc ngang vườn tược, kênh rạch và đất đai màu mỡ, rồi đến chốn đô hội Sài Gòn - Chợ Lớn tấp nập trên bến dưới thuyền. Có thể nói Danh Thắng Miền Nam như một bút ký du lịch với ít nhiều cảm nhận chủ quan của một người suốt đời tìm trong di sản hồn phách cha ông.

264 pages, Hardcover

About the author

Sơn Nam (1926-2008), người làng Đông Thái, huyện An Biên, tỉnh Rạch Giá (nay thuộc tỉnh Xã Đông Thái, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang). Do sự nhầm lẫn của nhân viên hộ tịch, tên khai sinh của ông bị viết sai thành Phạm Minh Tày.

Thuở nhỏ ông học tiểu học tại quê nhà, rồi học trung học tại Cần Thơ. Năm 1945, ông tham gia Thanh niên Tiền phong, giành lấy chính quyền ở địa phương, rồi lần lượt tham gia công tác ở Hội Văn hóa cứu quốc tỉnh, phòng Chính trị Quân khu, phòng Văn nghệ Ban Tuyên huấn Xứ ủy Nam Bộ. Bút danh Sơn Nam ra đời trong thời gian này, để tưởng nhớ người phụ nữ Khmer đã cho ông bú mớm thời thơ ấu (Sơn là một họ lớn của người Khmer, Nam là để nhắc nhớ mình là người phương Nam). Sau Hiệp định Genève 1954, ông về lại Rạch Giá.

Năm 1955, ông lên Sài Gòn cộng tác với các báo: Nhân loại, Công Lý, Ánh sáng, Tiếng chuông, Lẽ sống...

Năm 1960-1961, bị chính quyền Việt Nam Cộng hòa bắt giam ở nhà lao Phú Lợi (Thủ Dầu Một, Bình Dương). Ra tù, ông tiếp tục làm báo, viết văn và khảo cứu về Nam Bộ. Sau 1975, ông tiếp tục hoạt động trên lĩnh vực văn hóa văn nghệ. Ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhà văn Sơn Nam đã viết nên nhiều tác phẩm dấu ấn, ông được nhiều người gọi yêu là "ông già Nam Bộ", "ông già Ba Tri", “ông già đi bộ’, "pho từ điển sống về miền Nam" hay là "nhà Nam Bộ học". Toàn bộ các sáng tác của ông được Nhà xuất bản Trẻ tại thành phố Hồ Chí Minh mua bản quyền. Ông qua đời ngày 13 tháng 08 năm 2008 tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Reviews

[Mã Phong]

Tập sách Gốc Cây - Cục Đá & Ngôi Sao đọc khá khó hiểu, cảm giác giống như được một người lớn tuổi đang trải lòng ra tâm sự với bạn vậy. Phần này nói về nhiều vấn đề trong cuộc sống, không chỉ riêng chơi kiểng chơi hòn non bộ hay chơi gốm, có chỗ đọc khá được nhưng cũng có chỗ đọc thấy hơi rối. Các ý được nói đến cũng không được sắp xếp theo trình tự hợp lý cho lắm, như tác giả nghĩ tới đâu thì chia sẻ với độc giả tới đó vậy. Ở độ tuổi này mình nghĩ mình chưa cảm nhận được đến 50% ý nghĩa của tập sách này đâu, vậy nên chừng chục năm nữa chắc chắn mình sẽ quay lại đọc nó thêm lần nữa xem thế nào. Nói vậy không có nghĩa là các bạn trẻ thì có thể bỏ hẳn phần này khỏi đọc đâu, thứ nhất là vì hai tập sách Gốc Cây - Cục Đá & Ngôi Sao và Danh Thắng Miền Nam được đóng chung thành một cuốn nên nếu bạn chỉ đọc tập sách sau thì số tiền bạn bỏ ra mua sách không thực sự đáng, thứ hai là vì thật ra bạn vẫn có thể góp nhặt được một vài ý hay trong tập sách này, kiểu như trước giờ có những điều bạn thấy nó quá hiển nhiên rồi và không bận tâm tại sao nó lại như vậy thì bây giờ bạn sẽ tìm được câu trả lời trong đây, mặc dù một số quan niệm đã khá lạc hậu so với thời đại rồi nhưng đọc cho biết thì cũng được.

Tập sách Danh Thắng Miền Nam mình đọc sau chuyến đi chơi Châu Đốc - Vĩnh Long với mục đích giữ lại chút không khí miền Tây của buổi đi chơi đó, và ý tưởng này... thất bại :p. Đọc phần này mình như được "thổ địa" của từng vùng kể chuyện cho nghe chứ không phải nghe hướng dẫn viên du lịch trình bày: nhiều câu chuyện lịch sử/giai thoại về các nhân vật, các ngày lễ hội, các địa danh nổi tiếng, những món đặc sản của từng vùng, thỉnh thoảng còn biết được ý nghĩa của tên tỉnh được đề cập. Một số nơi mình muốn tìm hiểu thêm (Châu Đốc, Bến Tre) nhưng dung lượng lại ngắn quá, hai tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau cũng không được đề cập trong sách nên cũng khá đáng tiếc. Dù vậy thì việc đọc tập sách này cũng giống như một cuốn cẩm nang nho nhỏ vậy, một cách du lịch giá rẻ, tương tự như xem các chương trình giới thiệu về các vùng miền trên truyền hình.

Về phần PHỤ LỤC: Sơn Nam - Người chép sử khai hoang: Bạn nào không có ý định đọc nhiều sách Sơn Nam thì đọc luôn phần này cũng được, còn bạn nào kiểu như mình muốn đọc thật nhiều sách của cụ thì mình nghĩ các bạn nên để dành phần này lại sau khi đọc các truyện ngắn Hương rừng, Mùa len trâu, Hình bóng cũ và truyện dài Chim quyên xuống đất, vì trong phần này có kể lại nội dung của các truyện đó, có truyện kể vắn tắt, có truyện cho biết luôn cái kết. Phần tác giả bài viết chỉ ra một điểm hơi đáng trách trong cuốn Chim quyên xuống đất và hai khuyết điểm trong cây viết Sơn Nam đọc cực kỳ thấm, vậy nên bạn nào muốn tìm hiểu nhiều hơn về con người của Sơn Nam và khả năng sáng tác truyện của cụ thì cần thiết phải đọc phần này nha.

P/S: Mình viết review này trong lúc buồn ngủ, nếu bạn đọc qua và thấy nó lung tung thì thông cảm giúp mình :)).

[Vivian · Rating 3 out of 5]

Phần đầu bàn về chơi kiểng nên không hứng thú lắm. Nữa sau bàn về các tỉnh miền tây. Là người miền Tây, mình rất thích những danh thắng hay nhân vật và các câu chuyện về con người miền tây trong cuốn sách. Do là tạp văn nên câu cú khá đơn giản, không trau chuốt.