Κανείς δεν άναβε τα φώτα

by Felisberto Hernández, Γεωργία Ζακοπούλου (Translator)

Ένας πωλητής χύνει κροκοδείλια δάκρυα προκειμένου να πουλήσει γυναικείες κάλτσες· μια χοντρή κυρία ζει σε ένα πλημμυρισμένο σπίτι· ένα μπαλκόνι αυτοκτονεί από ζήλια· ένας πιανίστας έχει αγωνία πριν από την πρώτη του συναυλία· μια πράσινη πέτρα ανασύρει από τη μνήμη παιδικές αναμνήσεις: αυτός είναι ο κόσμος του Φελισμπέρτο Ερνάντες, ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς του «φανταστικού διηγήματος» της Λατινικής Αμερικής.

Μπορεί οι ιστορίες του να φαίνονται αυθαίρετες, αλλά ταυτόχρονα εκπέμπουν μια παράξενη αναγκαιότητα. Γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο, σε γλώσσα απλή, ξεδιπλώνονται σαν όνειρο, συνδυάζοντας τη μελαγχολία του μοναχικού ανθρώπου με το καταλυτικό χιούμορ, με πρώτη ύλη τα προσωπικά βιώματα του συγγραφέα. Τι άλλο να ζητήσει κανείς από έναν αφηγητή ικανό να παντρεύει την καθημερινότητα με την εξαίρεση, μέχρι του σημείου να αποδεικνύει ότι μπορούν να είναι ένα και το αυτό;

Όπως όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς, ο Ερνάντες μάς επικρίνει διακριτικά ενώ ταυτόχρονα μας δίνει ένα κλειδί για να ανοίξουμε τις πόρτες του μέλλοντος και να βγούμε στον καθαρό αέρα.
Χούλιο Κορτάσαρ

Ο Φελισμπέρτο Ερνάντες είναι ένας “ελεύθερος σκοπευτής”· δεν μοιάζει με κανέναν άλλο ευρωπαίο ή λατινοαμερικάνο συγγραφέα.
Ίταλο Καλβίνο

Αν δεν είχα διαβάσει τις ιστορίες του Ερνάντες το 1950, δεν θα ήμουν ο συγγραφέας που είμαι σήμερα.
Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

(επιλογή διηγημάτων από τις συλλογές Nadie encendía las lámparas και La casa inundada του συγγραφέα)

Genres: Short Stories, Latin American Literature, Fiction, Spanish Literature, 20th Century, Literature

199 pages, Paperback

First published January 1, 1947

About the author

Uruguayan writer and pianist.
Considered to be the forefather of fabulism, predating writers such as Gabriel García Márquez, Italo Calvino and Julio Cortázar, who all note Hernández as a major influence.

Reviews

[B. Faye · Rating 5 out of 5]

Σύνδεση του πραγματικού με το φανταστικό, ονειρικά διηγήματα με αντικείμενα που παίρνουν ζωή, ιδιόρρυθμοι χαρακτήρες definitely my cup of tea!

[Φώτης Καραμπεσίνης · Rating 4 out of 5]

1η Δημοσίευση, Book Press:
https://bookpress.gr/kritikes/xeni-pe...

Όταν ολοκλήρωσα τη μικρή αυτή συλλογή διηγημάτων του Ουρουγουανού συγγραφέα Φελισμπέρτο Ερνάντες και διάβασα την ταπεινή του βιογραφία, τότε μόνο έδωσα προσοχή στη δεύτερη, αλλά εξίσου σημαντική, ιδιότητά του ως πιανίστα. Μόνο τότε το παζλ ολοκληρώθηκε εντός μου και το γραπτό του απέκτησε νόημα και συνοχή. Θεωρούμενος ως πατριάρχης του λεγόμενου Μαγικού Ρεαλισμού (διάτρητη ομπρέλα που σκιάζει άνισους επιγόνους, συχνά στα όρια του πνευματώδους κιτς, έρμαιο του hype που του έδωσε πνοή εκεί κάπου στα 80's), o Ερνάντες αποδεικνύει τον κανόνα (μα και τον Κανόνα) που δηλώνει απερίφραστη προτίμηση στο αρχέτυπο και σπανίως στους επιγόνους.

Αν θεωρήσουμε πως ο μαγικός ρεαλισμός χαρακτηρίζεται σε σημαντικό βαθμό από την εισβολή του φανταστικού/ μυθολογικού στοιχείου στην καθημερινότητα, προσδίδοντας ταυτόχρονα αληθοφάνεια στο πρώτο σκέλος, τότε ο Ερνάντες εμπίπτει στην κατηγορία αυτή. Εντούτοις, δεν είναι το genre που δίνει υπόσταση και καλύπτει με την ασάφειά του τον συγγραφέα, αλλά ο συγγραφέας που οριοθετεί και προσδίδει κύρος στο νεότευκτο -για την εποχή εκείνη- είδος. Η συλλογή αυτή μας αποδεικνύει του λόγου το ασφαλές.

Ο πιανίστας, για να επανέλθουμε, Ερνάντες καταλαμβάνει τη σκηνή από τις εναρκτήριες παραγράφους και συνεχίζει ως το τέλος, εκεί που ο συγγραφέας ξαποσταίνει, αφήνοντας δημιουργικό χώρο. Οι δύο μαζί, στις κορυφαίες τους στιγμές, μεγαλουργούν, προσφέροντας στον αναγνώστη μια αναμφίβολα μουσικό-αναγνωστική εμπειρία που συνεχίζει να ηχεί και μετά το πέρας της ανάγνωσης. Δεδομένου πως οι μουσικές μου γνώσεις παραμένουν…ηχηρά απούσες, προσπάθησα ως αναγνώστης να ακροαστώ τον ήχο των λέξεων, προκειμένου να κατανοήσω τον αφηγηματικό τρόπο του συγγραφέα.

Ως γενική παρατήρηση σε όλα τα διηγήματα, η μυστική ζωή των αντικειμένων παρουσιάζεται εξίσου σημαντική με εκείνη των ανθρώπων. Ο συγγραφέας μοιράζει ισόποσα και ισορροπημένα το ενδιαφέρον του μεταξύ των ηρώων και των αντικειμένων που τους περιβάλλουν. Συχνότερα τα αντικείμενα αποκτούν σημαντικές διαστάσεις, παίρνουν βάρος και ουσία, δείχνοντας να απορροφούν τις ιδιότητες, τα συναισθήματα των έμψυχων εμπλεκόμενων και στη συνέχεια να τα αντανακλούν επάνω στα πρόσωπα, προσδίδοντας στις τελούμενες πράξεις ένα ονειρικό λούστρο. Είναι δε τόσο ικανός ο Ερνάντες στο παιχνίδι της προβολής και ενδοβολής, ώστε η συνεχής αυτή μετάβαση τελείται τόσο ομαλά και μουσικά μεταξύ των προτάσεων, με συνέπεια ο αναγνώστης κυριολεκτικά να…αλλάζει πόδι στον αέρα (χαλαρή χορογραφία), ώστε να παρακολουθήσει το νήμα της αφήγησης.

Δεν είμαι στο ελάχιστο συγγραφέας για να γνωρίζω πώς μπορεί να υλοποιηθεί αυτή η "χοροπηδηχτή ζεύξη" (αν είναι δόκιμος αυτός ο λεκτικός συνδυασμός), αλλά περί αυτού πρόκειται και το κατανοείς εκ των υστέρων αφού πρώτα το έχεις θαυμάσει. Αυτή, ας το ξαναπούμε, είναι η θαυμαστή λειτουργία της λογοτεχνίας: οι εκ του… ανασφαλούς αφηγηματικές μετατοπίσεις που κλυδωνίζουν την αιώρα του κοιμώμενου αναγνώστη, υποχρεώνοντας τον να βγει από τη νάρκη του για να ακολουθήσει τον βηματισμό.
Ο συγγραφέας αφήνει εκούσια τον μίτο να χαθεί στον λαβύρινθο, καθώς αφουγκράζεται και καταγράφει με λέξεις τις αντηχήσεις περισσότερο παρά τις ίδιες τις φωνές. Όσα διαπερνούν το πέπλο της υλικότητας δείχνουν να τον απασχολούν περισσότερο: η λειτουργία του φωτός, οι σκιάσεις και τα χρώματα περιγράφουν, διαγράφουν, κυοφορούν. Οι άνθρωποι παραμένουν στο παρασκήνιο την ίδια στιγμή που τα αντικείμενα γύρω τους βγαίνουν από τις σκιές και αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο, επιβάλλοντας την παρουσία τους, αντανακλώντας τα συναισθήματα των ηρώων όσο ο συγγραφέας κρατάει τους τελευταίους σε επιβεβλημένη σιωπή.

Πλάγια, ευθεία, οι λέξεις οδηγούν σε άλλες λέξεις που διακλαδίζονται σε πυκνά πλέγματα – καθόλου δυσπρόσιτα νοητικά, πλην όμως απαιτητικά όσον αφορά την προσκόλληση του αναγνώστη στον υποδόριο σφυγμό του κειμένου. Ο συγγραφέας παρεκκλίνει ως επί το πλείστον, σύροντάς μας άκοντες στον φανταστικό του κόσμο που φαίνεται να κατοικείται από μοναχικά πλάσματα, αν και όντας τέτοια δεν δείχνουν να δυστυχούν. Αφήνονται -και στη συνέχεια εμείς- στην ανέμελη φαντασία τους, απολαμβάνοντας τους μαιάνδρους της σκέψης τους, σε έναν κυκεώνα δημιουργίας που παραμένει θελκτικός καίτοι άναρχος (ίσως εξαιτίας αυτού).

Κι αν αυτές οι παρατηρήσεις φαντάζουν γενικόλογες, ίσως αξίζει να σταθούμε σε κάποια από τα διηγήματα που απαρτίζουν τη συλλογή ετούτη. Στο "Εκτός από τη Χούλια" ο αφηγητής, προσκεκλημένος επιφανούς οικοδεσπότη, αποδέχεται το παιχνίδι του και εισέρχεται σε σκοτεινό τούνελ, επιχειρώντας μέσω της αφής να μαντέψει τα αντικείμενα που βρίσκονται σ' αυτό, παρουσία του πρώτου και κάποιων κυριών. Ολοκληρώνοντας το διήγημα ο συγγραφέας μάς προσφέρει το κλειδί της κατανόησης: να ψηλαφίσουμε προσεκτικά, προκειμένου να απολαύσουμε. Πλην όμως η κατανόηση δεν αποτελεί -και εδώ- προϋπόθεση για την απόλαυση: Αφέσου στο σκοτάδι, χρησιμοποίησε τις αισθήσεις σου, κράτα τις κεραίες σε εγρήγορση και μη φοβηθείς να ψηλαφίσεις εκεί που δεν βλέπεις.

Οφείλω, επίσης, να σταθώ λίγο στην κορυφαία, κατά τη γνώμη μου, στιγμή του βιβλίου: στο εντυπωσιακό "Οι δύο ιστορίες". Ομολογώ πως έπρεπε να το διαβάσω 3 συνεχόμενες φορές για να το αφομοιώσω (αν όχι απαραίτητα να το αποκρυπτογραφήσω). Στο εν λόγω, ο συγγραφέας γνωρίζει έναν νεαρό φέρελπι συγγραφέα που επιχειρεί να γράψει για τον έρωτά του – ξεκινά και στην πορεία σταματά, προσφέροντας το έναυσμα στον Ερνάντες να συνεχίσει ή να ξεκινήσει (ουδεμία σημασία έχει). Ο Ερνάντες χρησιμοποιεί το πλαίσιο αυτό για να μιλήσει για τη δημιουργία, για τη μνήμη και τα αντικείμενα (σημασία έχει να γράφεις και να αγαπάς – όχι απαραίτητα μ' αυτή τη σειρά).
Το πετυχαίνει με παρεκβάσεις εντός της υπόθεσης που τη διαρρηγνύουν, την αποδομούν και την εμπλουτίζουν με πάθος (οι εβόλιμες 3 ιστορίες). Ο αναγνώστης δεν έχει παρά να ακολουθήσει τον ασταθή βηματισμό σε βρεγμένο έδαφος που σβήνει τόσο εύκολα όσο επώδυνα έχει δημιουργηθεί. Αν όμως σταθεί εκεί έχει χάσει το παιχνίδι, το γραπτό τού έχει ξεφύγει δια παντός. Οφείλει λοιπόν να αφεθεί, να πάρει βαθιά ανάσα και να βουτήξει στο υδαρές και διάτρητο αφήγημα που αργοσαλεύει, κυματίζει και υποχωρεί κάτω από τα πόδια του. Εκεί βέβαια, στο φευγαλέο, το απροσδιόριστο, το κρυφό σε κοινή θέα, βρίσκεται η όποια απάντηση, η κάποια λύση ενός μυστηρίου που δεν έχει σκοπό να αποκαλυφθεί, αλλά να αποτελέσει έναυσμα ανάγνωσης μακράς διάρκειας.

Κατανοώ γιατί ο Ερνάντες ενέπνευσε τους stars του Oulipo: η εμμονή με την κρυφή ζωή των αντικειμένων πιθανώς επηρέασε τον Περέκ στη "Ζωή: Οδηγίες χρήσης", σαφέστατα και τον Καλβίνο. Από την άλλη, ως θαυμαστής εμφανίστηκε ο Κορτάσαρ – διόλου τυχαία, δεδομένου ότι οι σκέψεις στα γραπτά του Ερνάντες χοροπηδούν ολόγυρα, συχνά άναρχα, με ρυθμό όμως και βηματισμό.
Κάτι εξίσου προφανές είναι ότι δεν πρόκειται να μάθουμε τίποτα -θα λυπήσω ξανά τον χρησιμοθήρα αναγνώστη- για το Μοντεβιδέο ή την Ουρουγουάη από το βιβλιαράκι ετούτο. Ό,τι διαβάζουμε θα μπορούσε να έχει συμβεί σε κάποιο προάστιο της Αθήνας ή του Ρέικιαβικ (χωρίς την κατανάλωση μάτε, δυστυχώς!). Όποιος επιθυμεί να μάθει κάτι περισσότερο για τις χώρες αυτές, μπορεί να ανατρέξει σε κάποιο βιβλίο ιστορίας. Η λογοτεχνία του Ερνάντες είναι εξαίσια αυτοαναφορική, εξαιρετικά κλειστοφοβική, εξόχως αντικοινωνική και ελαφρώς μισάνθρωπη. Εν ολίγοις, πραγματική λογοτεχνία, όχι παροχή υπηρεσιών γραπτού λόγου.

Κλείνοντας το μικρό αυτό βιβλίο σκέφτηκα ότι στο τέλος του φερώνυμου διηγήματος όντως κανείς δεν εμφανίστηκε να ανοίξει τα φώτα. Μετά αναλογίστηκα πως όλα δείχνουν καλύτερα στο ημίφως, με τις σκιές, με τα αγάλματα, τα δέντρα, τα πουλιά και τα λοιπά κυήματα της φαντασίας του Ερνάντες. Αυτή είναι η ζωή που επιθυμούμε ως αναγνώστες, αυτή αναζητούμε ανοίγοντας ένα βιβλίο, σ' αυτή επανερχόμαστε αέναα. Την άλλη, αυτή που αποκαλούν πραγματική, την αφήνουμε σε εκείνους που έχουν ανάγκη τα φώτα ορθάνοιχτα και τα μάτια κλειστά.

https://fotiskblog.home.blog/2020/10/...

[Nickolas B. · Rating 4 out of 5]

Για μένα το ύφος και ο τρόπος γραφής ενός συγγραφέα είναι το πιο σημαντικό κομμάτι ενός βιβλίου. Μέσα στα χρόνια έμαθα πως αν ξέρει κάποιος να γράφει δεν έχει καμία σημασία τι θα μας διηγηθεί.
Ο Φελισμπέρτο ήταν ένας μάγος της γραφής. Το ύφος του είναι πρωτότυπο, παιχνιδιάρικο, μυστήριο και κυρίως απρόβλεπτο. Εύκολα χάνεται κανείς μέσα στις ιστορίες του αλλά με έναν τρόπο άκρως διασκεδαστικό. Κάθε διήγημα του είναι ένας μυστηριώδης λαβύρινθος, γεμάτος λέξεις, αντικείμενα και μαγικό ρεαλισμό.

Προσωπικά μου άρεσαν όλες οι ιστορίες του αλλά ξεχώρισα τις "Οι δύο ιστορίες", "Εκτός από τη Χούλια" και "Κανείς δεν άναβε τα φώτα".

[Maria Bikaki · Rating 3 out of 5]

"Δεν νιώθεις καμιά φορά την ανάγκη να είσαι απόλυτα μόνος;"

Ήθελα να διαβάσω το συγκεκριμένο βιβλίο από την πρώτη στιγμή που το αντίκρισα στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Με είχε κατά βάση εντυπωσιάσει το φανταχτερό και ευφάνταστο εξώφυλλο του. Δίσταζα όμως λόγω του περιεχομένου καθώς η λογοτεχνία του φανταστικού και ο μαγικός ρεαλισμός δεν είναι καθόλου του γούστου μου και δεν τον πολυκαταλαβαίνω κιόλας για να είμαι απολύτως ειλικρινής. Το ένιωθα και εδώ ανά διαστήματα ότι αυτό το ας το ονομάσουμε αφηγηματικό παραλήρημα με μπερδεύει και με αγχώνει σε βαθμό που να χάνω την συγκέντρωση μου. Ένιωσα και λίγο σαν τον κεντρικό αφηγητή, έναν άντρα που φαντασιώνεται άλλες πραγματικότητες και αποσπά συνέχεια τη ζωή του μιας και δεν είναι ικανοποιημένος με τη ζωή που ζει.
Το «κανείς δεν άναβε τα φώτα» είναι ένα βιβλίο που καταργεί κάθε συμβατικό λογοτεχνικό τύπο. Κύριο χαρακτηριστικό του η εκκεντρικότητα καθώς και η δημιουργία χαρακτήρων που λίγο πολύ αναγνωρίζουν την αποτυχία που διέπει τις ζωές του αλλά ταυτόχρονα δεν κάνουν τίποτα απολύτως για ν΄ αλλάξουν αυτή την πραγματικότητα αλλά περισσότερο προσπαθούν να δουν τις καταστάσεις με άλλα μάτια.
Δεν είναι ένα βιβλίο που θα το αγαπήσει όλος ο κόσμος, ούτε θα το κατανοήσει. Αντιλαμβάνεται πιστεύω κανείς ότι έχει μια ιδιαίτερη ομορφιά αλλά δεν είναι και απαραίτητο ότι θα το ερωτευτείς. Ξεχωριστή πάντως περίπτωση ο Ερνάντες. Επιτέλους κάποιος που το καίει περισσότερο από μένα.

[S::lskvc · Rating 4 out of 5]

"Δεν νιώθεις καμιά φορά την ανάγκη να είσαι απόλυτα μόνος;"

[Harris · Rating 3 out of 5]

Οι WTF στιγμές αμέτρητες, και γενικά μια αίσθηση σαν να βλέπεις ταινία του Jodorowsky. Τα 3 αστεράκια κυρίως για το weirdness, κατά τα άλλα ήταν too much surreal ακόμα και για μένα.

[George K. · Rating 4 out of 5]

Οφείλω να παραδεχτώ ότι αγόρασα το βιβλίο κυρίως λόγω του υπέροχου εξωφύλλου της νέας έκδοσης, καθώς επίσης γιατί υπάρχουν πολύ θετικά σχόλια για το έργο του Ερνάντες, από τέρατα της λογοτεχνίας όπως οι Χούλιο Κορτάσαρ, Ίταλο Καλβίνο και Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Τελικά αποδείχτηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα μα και παράξενη συλλογή διηγημάτων, με ιδιόρρυθμους χαρακτήρες, αλλόκοτες καταστάσεις και περίεργο χιούμορ. Σίγουρα μου ξέφυγαν κάποιοι συμβολισμοί (αν υπάρχουν, βέβαια) και δεν έπιασα ακριβώς τι ήθελε να πει ο ποιητής κάθε φορά (αν είχε να πει κάτι συγκεκριμένο), πάντως πέρασα υπέροχα. Από τη μια η κάπως ονειρική ατμόσφαιρα των διηγημάτων, από την άλλη η υπέροχη γραφή του Ερνάντες, με έκαναν να ευχαριστηθώ το βιβλίο και να ξεφύγω λίγο από την πεζή πραγματικότητα. Υποθέτω δεν είναι για όλα τα γούστα και όλες τις ορέξεις, μιας και ξεφεύγει κάπως από τα συνηθισμένα, όμως κατά τη γνώμη μου είναι μια πολύ καλογραμμένη και ενδιαφέρουσα συλλογή διηγημάτων. Δυο διηγήματα που μου φάνηκαν λίγο πιο ξεχωριστά από τα υπόλοιπα, είναι αυτά: "Ο ταξιθέτης" και "Η γυναίκα που μου έμοιαζε". (7.5/10)

[Alessia Scurati · Rating 3 out of 5]

Felisberto o lo ami tantissimo o non lo sopporti.
Se non lo sopporti, evita di dirlo in mia presenza, grazie. Felisberto è magnifico.
Felisberto scrive cose che non capisci mai dove vada a parare. Forse non si capisce bene nemmeno il senso dei suoi racconti, a volte. Però Felisberto è un mondo. Disturbato, come una frequenza radio - sposò una spia russa senza saperlo, non se ne rese mai conto, e si narra che lei in un capanno trasmettesse via radio, lui veniva disturbato dal ripetitore radio… cioè, secondo me, la vita di Felisberto è di per sé degna di un romanzo…
Comunque: Nessuno accendeva le lampade viene prima delle Ortensie (capolavoro, capolavoro, capolavoro). Si nota, nel senso che viene continuamente presentato un narratore-pianista-concertista, professione che svolgeva il nostro prima di darsi alla letteratura.
Sono un suono anche le sue atmosfere, e gli incubi.
Personalmente, ho trovato i racconti della prima metà della raccolta, molto meglio di quelli he ne compongono la parte finale.
Da qui le 3 stelle di media.
È come se si ripetesse molto, alla fine, specie nelle ambientazioni e nei dettagli.
Però Felisberto è Felisberto.
E Felisberto o lo ami tantissimo o non lo sopporti.

Voti uno a uno:
Nessuno accendeva e lampade ****
Il balcone *****
La maschera *****
Tranne Julia ****
La donna che mi somigliava ***
Il mio primo concerto ***
La sala da pranzo buia ****
Il cuore verde **
Mobilificio El Canario *** (questo mi ha ricordato Ubik)
Le due storie **

[julieta · Rating 3 out of 5]

Llevaba tanto tiempo persiguiendo algún libro de Felisberto Hernandez, que cuando al fin lo tuve en las manos pensé que sería como el premio que te dan después de un esfuerzo. Pero la verdad me encontré con sensaciones que no se si me parecen de las que te hacen sentir premiado.

Me causó más que nada desasosiego, angustia, y algo de desesperación, y a momentos un poco de asfixia.
Que descripción! Leo eso y me parece que es una mala manera de recomendarlo.

Pero es que esa incomodidad estaba presente a todo momento. Su manera de hilar historias me da la sensación de estar caminando por un pantano resbaladizo. Las imagenes que crea tienen resonancia de sueños, o de alucinaciones, y lo peor es que las cuenta todas en primera persona, por lo cual te crea algo como una cercanía, para irte llevando por caminos que para mi siempre eran muy extraños. No se, a cuál historia más extraña que la otra, cuál personaje más extraño, me cuesta decidir cual. El narrador incluso todo el tiempo estaba haciendo cosas que parecían estar fuera de su voluntad, o de plano lo estaban, como un mal sueño.

No me fué fácil leerlo, todo el tiempo me estaba llevando a lugares que me hacían sentirme incómoda. Quizás ando emocional, o igual y me puso emocional este escritor que tiene un mundo tan vivo y personal, que me causó un poco de rechazo.

Pero esa es mi recomendación, cuando alguien puede causarte sentimientos tan fuertes ya es alguien a quien recomiendo, es cosa de que sus libros se abran camino a los lectores que les pertenecen. Yo todavía no se si soy de esos lectores.
igual me leeré algunos libros suyos más, para estar segura de si lo soy, o no. Y porque soy una necia.

[Roberto]

Felisberto Hernandez è stato il più grande scrittore della letteratura uruguayana. Questo volumetto, pubblicato nel 1947, raccoglie dieci racconti surreali e (dicono) umoristici.

Anche Gabriel Garcia Márquez ne rimase affascinato.“Se non avessi letto i racconti di Hernández non sarei diventato lo scrittore che sono”, scrisse.

Io non ho trovato questi racconti né divertenti, né affascinanti. Li ho trovati solo noiosi (ringrazio l’autore delle dormite favolose che mi ha consentito, la testa non voleva stare su…).

A questo punto capisco di non averlo capito. E visto che non mi va di contestare Garcia Marquez, non assegno nessuna stella…

Ennesima conferma che io coi sudamericani proprio non vado d’accordo.

[Zaphirenia · Rating 3 out of 5]

Ομολογώ πως κάποια διηγήματα στο τέλος θα μείνουν αδιαβαστα. Καταλαβαίνω γιατί αρέσει σε πολύ κόσμο, είναι ένα πολύ ιδιαίτερο και σίγουρα ενδιαφέρον βιβλίο. Αλλά το στιλ του Ερνάντες δε μου ταίριαξε και παρότι δεν μπορώ να πω ότι δεν είμαι εξοικειωμένη με το μαγικό ρεαλισμό, η άναρχη δομη των ιστοριών με αποσυντονισε και σε κάποια σημεία με κούρασε.

[Ourania Topa · Rating 4 out of 5]

"είχα σκεφτεί τόσο πολύ, που είχα ανακαλύψει πόσο ματαιόδοξη και απατηλή είναι η σκέψη όταν θεωρεί ότι αυτή είναι η κατεξοχήν κατευθυντήρια δύναμη του πεπρωμένου μας..."
Από το κορυφαίο (τόσο εκ της θέσεως όσο και εκ της ποιότητος) διήγημα της συλλογής με τίτλο "Οι Δύο Ιστορίες".

[Dragan · Rating 5 out of 5]

Apsolutno nisu sve priče iste kvalitete, ovo je petica samo zbog onih nekoliko doista maestralnih priča. To su :
Krokodil
Izgubljeni konj (Def. najbolja priča)
Balkon
Poplavljena kuća
Dnevnik jednog bestidnika.

[Héctor Genta · Rating 5 out of 5]

Premessa: credo che quando si decide di avvicinarsi alla letteratura sudamericana, sia necessario farlo con una predisposizione d'animo particolare. Spesso non è sufficiente cercare di capire la storia che stiamo leggendo, ma ci si deve lasciar portare dal potere della parola, lasciar andare le cose e seguire la musica, godere delle suggestioni che ogni pagina suscita. Capire, comprendere ogni cosa, mi sembrano a volte forzature, come cercare di comprimere oggetti enormi in una scatoletta. Non ci staranno mai, ci sarà sempre una parte che esce fuori. Logicamente quanto detto non può applicarsi a tutta la letteratura sudamericana, sicuramente vale per il libro di Felisberto Hernandez. “Nessuno accendeva le lampade” è uno straordinario esempio di questa capacità di liberare le parole, di toglier loro lo strato di polvere che le ricopriva e farle finalmente vivere. E cos�� succede che gli oggetti vivano e un balcone che crolla è un balcone che ha deciso di gettarsi nel vuoto perché si sentiva tradito, perché è un oggetto in grado di amare e di essere amato e può capitare di incontrare una maschera di teatro che scopre di proiettare una luce dagli occhi che le permette di vedere al buio (una luce che “permette di entrare in un mondo chiuso agli altri”). È un mondo fantastico, quello nel quale Hernandez ci invita ad entrare, un mondo fatto di silenzio e di buio, quel buio che permette di immaginare le cose, creando una zona franca nella quale il tatto si sostituisce alla vista restituendoci sensazioni diverse ma non per questo meno reali, suscitando una capacità di recuperare ricordi o sensazioni che sembrava sopita. Una teoria di racconti carica di suggestioni, dal venditore di calze in grado di piangere a comando alla donna che vive circondata dall'acqua perché le attribuisce “la capacità di elaborare ciò che vi si rispecchia e di ricevere il pensiero”, fino al collezionista di bambole che finisce per non distinguerle più dalle persone in carne ed ossa. È un mondo al quale non siamo abituati, dove l'immaginazione colora la realtà fino a trasfigurarla. La vita non è solo quella che viviamo - sembra dirci Hernandez - ma anche quella che immaginiamo e scegliere fra uno dei due mondi è limitativo perché ci costringerebbe a rinunciare a qualcosa. “Nessuno accendeva le lampade” è un libro bellissimo.

[Cristina · Rating 5 out of 5]

Sólo he leído "Nadie encendía las lámparas", aquí: http://eternacadencia.com.ar/blog/fic...

Imágenes plásticas, amor por la literatura y sensualidad.

Para aprender a volar, Felisberto Hernández.

22.01.2017

Hoy leo "Las manos de la ciega", también aquí: http://eternacadencia.com.ar/blog/fic...

Un relato sobre la importancia del tacto para los ciegos y la crueldad.

Con pocas palabras Felisberto Hernández te lanza una idea que te deja reflexionando.

[Leonidas Moumouris · Rating 3 out of 5]

Το τρία στα αστεράκια μου μη το πάρετε τοις μετρητοίς. Είναι καθαρά υποκειμενικό. Μπορώ να καταλάβω γιατί αρέσει σε κάποιον αυτό το βιβλίο. Αυτό το λίγο παραλήρημα, λίγο πραγματικότητα, λίγο όνειρο μπλεγμένο και να βγαίνει ένα διήγημα απόκοσμο και ακαταλαβιστικο που περισσότερο το νιώθεις παρά το αντιλαμβαμεσαι, έχει την ομορφιά του, η οποία προσωπικά δεν μου αρέσει, όπως δεν μου αρέσει και ο Λιντς στον κινηματογράφο. Να με συμπαθατε.

[Óscar · Rating 5 out of 5]

Hernández inventa para nosotros un bello desenfoque; una mirada periférica, ociosa, distorsionada, ominosa e iluminada.

[Liberis · Rating 4 out of 5]

Ηρεμη φωνή με αναπάντεχο τέλος σε κάθε διήγημα, αλλά μέχρι να φτάσεις εκεί περπατάς οριακά ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα.

[Ioanna Stefani · Rating 3 out of 5]

Ευχαριστο ανάγνωσμα! Ξεχώρισα τις δυο ιστορίες: «Το μπαλκόνι» και «Η γυναίκα που μου έμοιαζε».

[Lu Monteblanco · Rating 3 out of 5]

Son diez relatos cargados de misterio. Los dos primeros, el que da nombre al libro y El balcón, fueron los que más me gustaron. Me atrevería a decir que más el segundo que el primero.
Esta obra de Felisberto fue la que más incomodidad me causó, casi nunca entendía a dónde se dirigía, y cuando más o menos creía entender, me cambiaba el rumbo. Da la impresión de que estamos todo el tiempo dentro de un sueño, con personajes extraños, asociaciones más extrañas aún, luces, túneles...hay de todo. Los vínculos entre los objetos y los sentimientos, otra vez presentes, que siempre nos llevan a dudar de qué es lo animado y qué es lo inerte. Dicen los que saben que puede ser considerada una obra precursora de las historias de fantasía como las conocemos hoy.
Le pongo tres estrellas porque me costó engancharme en la lectura y seguirle el hilo.

[Pablo · Rating 4 out of 5]

Me cuesta encontrar la palabra para describir las sensaciones que me provocaron la lectura de estos cuentos. Entre una especie de tenue zozobra respecto al destino de los personajes, y una inquietud respecto al relato mismo. Un caminar por laberintos de los cuales en cada esquina puede haber una puerta abierta que lleva a lugares abiertos, pero probablemente más opresivos que el laberinto.

Intentando hacer esta reseña creo que he dado con lo que me generó este autor: sensaciones. Sí, toda la literatura nos provoca aquello, pero en este caso es algo más bien exclusivo. Me explico: por si mismas, las tramas de los cuentos no llegan a ser memorables como las de Borges, Ocampo o Ribeyro; sin embargo, llegan a otro lugar, quizás mas inconsciente.

Me recordó el estilo de Juan Emar, pero un poco mas mesurado.

[Alea · Rating 3 out of 5]

“Nessuno accendeva le lampade” l’ho comprato perché non avevo mai sentito nominare l’autore e tra tutti i libri esposti in libreria era quello di cui mi piaceva la copertina e poi sul retro c’è un virgolettato di Italo Calvino: “Non somiglia a nessuno: a nessuno degli europei e a nessuno dei sudamericani, è un “irregolare” che sfugge ad ogni classificazione e inquadramento ma si presenta ad apertura di pagina come inconfondibile”.
(per la serie mi manda Picone)
Non ho così tanta conoscenza degli europei e dei sudamericani per dire se assomigliava a qualcuno oppure no, ma certo è che mi ha ricordato Cortàzar, ed Hernàndez lo precede, dunque è lecito pensare che sia un ispiratore, quanto meno.
(un precursore)
I 10 racconti contenuti nella raccolta hanno una intensa caratterizzazione surrealista: si aprono, in situazioni apparentemente “normali”, delle falle che fanno slittare il racconto verso lidi stranianti.
Un uomo che diventa un cavallo, una donna innamorata di un balcone ( o meglio viceversa), la pubblicità di un mobilificio inoculata attraverso un’iniezione su un tram, un uomo che gioca a riconoscere in un tunnel buio oggetti e volti, affidandosi ad un solo senso, il tatto, in modo da riattivare pensieri “collaterali”.
Bella scrittura, belle immagini :
“Lui – il mio corpo – aveva attratto a sé tutto quel cibo e quell’alcol, come un animale che ne ingoia altri; e adesso avrebbe dovuto lottare con loro per tutta la notte. Lo denudai completamente e lo feci passeggiare scalzo per la stanza.”
Ma non tutti i racconti mi hanno acceso delle lampade: il mio preferito è “Il cuore verde” .
Ecco, quello sì.
“Se andrò un’altra volta a riposare nel paesetto dei ricordi, forse scoprirò che la popolazione è aumentata; quasi sicuramente ci saranno quel giornale verde e i cinque gemelli a cui avevo trafitto gli occhi con la spilla.”

[Jean Ra · Rating 1 out of 5]

Por los comentarios que he ido pescando de aquí y allá parecía que el tal Felisberto Hernández era una especie de maestro secreto de la literatura latinoamericana. Un tesoro oculto de la lengua española sólo accesible para los iniciados. Después de leerlo no puedo decir más que si bien a veces la imposibilidad de extender el recuerdo de tantísimos autores provoca que escritores valiosos caigan en el olvido, hay otros casos dónde tal enterramiento no es más que una consecuencia lógica de su falta de talento. Hernández para mí es de ese segundo grupo.

Estos cuentos parecen ser la obra de un wannabe de Kafka. O algo peor. No llevan a ninguna parte. La mayoría del tiempo parece predicar una especie de onirismo bobalicón. Pero también tiene fragmentos que parecen escritos por un oligofrénico.

A modo de cata ofrezco el siguiente fragmento:

Voy a suponer que mis ojos miraran para adentro en la misma forma que para afuera; entonces, al ser esféricos y moverse para mirar hacia dentro, también se movían mirando hacia fuera, y por eso yo miraba los objetos que había en mi cuarto, sin atención: yo atendía al avión que andaba adentro y en el espacio claro.
Después resultó que la parte de los ojos que miraba para afuera y sin atender, miró -como hubiera podido mirar un enamorado vulgar- una fotografía de ella que estaba en la mesita pintada de nogalina; entonces, en vez de atender al avión de adentro de adentro, atendí a la foto de afuera [...]

Pero qué mierda es ésta? Quién es capaz de verle la gracia a esto? También hay otro cuento dónde un tipo puede ver en la oscuridad y eso ocasiona una situación idealmente inane. En todos los cuentos el narrador parece un ser imberbe, de esos capaces de tirarse un pedo bien ruidoso en medio de un velatorio porque creen que eso es algo... chistoso.

Qué pérdida de tiempo.

[Diego L. Covarrubias · Rating 4 out of 5]

Halle este libro a pocos dias de escuchar en una radio española que se hacia una nueva edicion de este autor. No sabia nada de el, pero como tambien mencionaron a Macedonio Fernandez y a Juan Carlos Onetti me intereso mucho la nota. No es sencillo encontrar libros en castellano en Boston, Ma. pero este estaba ahi esperando.

Sobre la edicion: Mi copia fue editada por Catedra, no me gusto la critica inicial, me parecio tediosa y en extremo aburrida, la senti tan forzada y poco esclarecedora, casi tiro el libro por la ventana, pero decidi saltarme al autor.

Sobre los cuentos: Los halle cautivantes, hubo un par que no me gustaron o a los que no les preste mucha atencion, pero casi todos son sensacionales. Me recordo bastante a Bioy Casares. Con certeza uno halla cuentos memorables y la construccion de las historias tiene hasta cierta musicalidad. Tiene una forma muy particular de llevarte a la orilla de una historia y mantenerte en vilo, ahi, colgando, detenido en un espacio tiempo imperecedero, para luego seguir con la vida como si nada hubiese ocurrido.

Debo mencionar tambien la capacidad del autor de darle vida a los objetos, todo tiene vida propia, y los objetos son en realidad los sujetos, los seres humanos pasan a un plano mas bien de observadores, de herramientas, son los pianos, las cortinas, los balcones, los animales, los que cobran vida, y conmueven, socavan y perduran. Eso es simplemente sensacional.

[Julia Benassi · Rating 4 out of 5]

El 16 de junio, y cuando era casi de noche, un joven se sentó ante una mesita donde había útiles de escribir. Pretendía atrapar una historia y encerrarla en un cuaderno.
.
Hacía mucho no me sentía tan expulsada de un relato y a la vez tan envuelta por él. Es raro de explicar pero era como un ir y venir constante que no me pareció para nada molesto. Al contrario, me sumó muchísimo a la experiencia de lectura, extraña como lo fue.
.
Puntajes individuales:
Nadie encendía las lámparas - ✮✮✮.5
El balcón - ✮✮✮✮✮
El acomodador - ✮✮✮✮✮
Menos Julia - ✮✮✮
La mujer parecida a mí - ✮✮✮
Mi primer concierto - ✮✮✮.5
El comedor oscuro - ✮✮✮✮✮
El corazón verde - ✮✮✮
Muebles "El Canario" - ✮✮✮✮
Las dos historias - ✮✮✮
Promedio: 3.8

[Sebastian Uribe Díaz · Rating 3 out of 5]

Un maestro uruguayo en el arte de narrar historias fantásticas, pero llenas de humanismo. Un desborde de sensaciones en cada oración y la sensación de leer al padre lejano de Cortázar

[Malena Padilla · Rating 5 out of 5]

"Todos estos recuerdos vivían en algún lugar de mi persona como en un pueblito perdido: él se bastaba a sí mismo y no tenía comunicación con el resto del mundo. Desde hacía muchos años allí no había nacido ninguno ni se había muerto nadie. Los fundadores habían sido recuerdos de la niñez. Después, a los muchos años, vinieron unos forasteros: eran recuerdos de la Argentina. Esta tarde tuve la sensación de haber ido a descansar a ese pueblito como si la miseria me hubiera dado unas vacaciones."

[Konstantinos · Rating 3 out of 5]

3,5'5*

[Dimitris Patriarcheas · Rating 2 out of 5]

Ονειρική γραφή ή αλλιώς αν ο Νταλί είχε γίνει συγγραφέας, πνευματώδης πένα με έξυπνες ιδέες, λίγο κουραστικό όμως για εμένα. Ξεχώρισα 1-2 διηγήματα αλλά δεν είναι όλα ισάξια!

[Maria Di Biase · Rating 4 out of 5]

«Penso che dentro di me nascerà una pianta»

Prima e meglio di altri, Hernández aveva colto la difficoltà di maneggiare uno strumento come “la parola”, sia da scrittore che da essere umano. Suonare il piano gli aveva insegnato che le mani possono arrivare a dire cose che le parole non dicono e in diversi racconti troviamo questi riferimenti. Le sue, infatti, sono storie di mani, le protagoniste di movimenti irrazionali e più sinceri.

Un racconto intero, Tranne Julia, è basato sul linguaggio delle mani. In questa storia c’è un uomo che si è inventato un modo per tenere a bada una certa malattia: ha creato un tunnel nel quale l’unica cosa che si può fare è toccare gli oggetti (e le donne) che s’incontrano, affidando così alle mani ogni percezione. Nel buio, in silenzio e attraverso il tatto, «ogni cosa si spoglia dalle illusioni, come certi fondali di teatro la mattina dopo».

E poi niente, io ho un debole per i racconti che “parlano di mani”: Felisberto Hernández e il linguaggio segreto delle mani