What do you think?
Rate this book
Saturno
En Saturno, un narrador desquiciado le lamenta y reprocha sus silencios a un padre severo y devorador. Es ésta una carta amarga dirigida a un padre por la que discurre la trágica narración de los últimos días de una larga lista de escritores suicidas.
Esta nouvelle, publicada en Guatemala en 2003 e inédita hasta ahora en España, es el libro que anunció el ingreso de Eduardo Halfon en la literatura.
Esta nouvelle, publicada en Guatemala en 2003 e inédita hasta ahora en España, es el libro que anunció el ingreso de Eduardo Halfon en la literatura.
- GenresLatino
Unknown Binding
First published January 1, 2003
4 people are currently reading
254 people want to read
About the author
Eduardo Halfon
50 books294 followersEduardo Halfon nació en 1971 en la ciudad de Guatemala. Ha publicado Esto no es una pipa, Saturno (2003), De cabo roto (2003), El ángel literario (2004), Siete minutos de desasosiego (2007), Clases de hebreo (2008), Clases de dibujo (2009), El boxeador polaco (2008; Libros del Asteroide, 2019), La pirueta (2010), Mañana nunca lo hablamos (2011), Elocuencias de un tartamudo (2012), Monasterio (Libros del Asteroide, 2014), Signor Hoffman (Libros del Asteroide, 2015), Duelo (Libros del Asteroide, 2017), Clases de chapín (2017), Biblioteca bizarra (2018), Canción (Libros del Asteroide, 2021), Un hijo cualquiera (Libros del Asteroide, 2022) y Tarántula (Libros del Asteroide, 2024).
Su obra ha sido traducida a más de quince idiomas. En 2007 fue nombrado uno de los treinta y nueve mejores jóvenes escritores latinoamericanos por el Hay Festival de Bogotá. En 2011 recibió la beca Guggenheim, y en 2015 le fue otorgado en Francia el prestigioso Premio Roger Caillois de Literatura Latinoamericana. Su novela Duelo fue galardonada con el Premio de las Librerías de Navarra (España), el Prix du Meilleur Livre Étranger (Francia), el International Latino Book Award (EE. UU.) y el Edward Lewis Wallant Award (EE. UU.). Su novela Canción recibió el Premio Cálamo Extraordinario. En 2018 le fue otorgado el Premio Nacional de Literatura de Guatemala, el mayor galardón literario de su país natal.
Actualmente vive en Berlín.
Su obra ha sido traducida a más de quince idiomas. En 2007 fue nombrado uno de los treinta y nueve mejores jóvenes escritores latinoamericanos por el Hay Festival de Bogotá. En 2011 recibió la beca Guggenheim, y en 2015 le fue otorgado en Francia el prestigioso Premio Roger Caillois de Literatura Latinoamericana. Su novela Duelo fue galardonada con el Premio de las Librerías de Navarra (España), el Prix du Meilleur Livre Étranger (Francia), el International Latino Book Award (EE. UU.) y el Edward Lewis Wallant Award (EE. UU.). Su novela Canción recibió el Premio Cálamo Extraordinario. En 2018 le fue otorgado el Premio Nacional de Literatura de Guatemala, el mayor galardón literario de su país natal.
Actualmente vive en Berlín.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 55 reviews
May 14, 2017
Me ha parecido un texto muy bien elaborado en edición y también la lectura. De esos que son difíciles de olvidar por las secuelas en el lector
Me gustan los libros así
http://entremontonesdelibros.blogspot...
Me gustan los libros así
http://entremontonesdelibros.blogspot...
January 25, 2023
Una breve y contundente carta al padre hecha a partir de memorias, breves textos y anécdotas de escritores suicidas.
El libro opera como catapulta de preguntas interiores, ¿Dónde está la herida fundamental de la creación? ¿Por qué escribir? ¿Por qué fotografiar? ¿Qué hay en la búsqueda de dejar algo hecho que lleve un poco de quienes somos, un poco de nuestra historia? ¿Escribir es una forma de completar los silencios que hemos padecido y los que practicamos? ¿Las palabras que caen en las hojas se quedan como manchas, son formas de vida que resisten al aire, al tránsito?
Hay mucha pena en este libro. Es como un brote necesario de franqueza que, como suele hacer el autor en su trabajo, perfora la cuestión de la identidad. ¿Qué somos y cómo, eso que deseamos, o que francamente no podemos falsear, impacta en la familia? ¿Hasta qué punto las expectativas de los padres son una corona de espinas, un manto denso y pesado en la espalda? La cuestión de 'matar al padre', aparece en el libro reiteradamente.
He sentido tristeza al leerlo, un halo de cierta universalidad en las fracturas de la infancia.
El libro opera como catapulta de preguntas interiores, ¿Dónde está la herida fundamental de la creación? ¿Por qué escribir? ¿Por qué fotografiar? ¿Qué hay en la búsqueda de dejar algo hecho que lleve un poco de quienes somos, un poco de nuestra historia? ¿Escribir es una forma de completar los silencios que hemos padecido y los que practicamos? ¿Las palabras que caen en las hojas se quedan como manchas, son formas de vida que resisten al aire, al tránsito?
Hay mucha pena en este libro. Es como un brote necesario de franqueza que, como suele hacer el autor en su trabajo, perfora la cuestión de la identidad. ¿Qué somos y cómo, eso que deseamos, o que francamente no podemos falsear, impacta en la familia? ¿Hasta qué punto las expectativas de los padres son una corona de espinas, un manto denso y pesado en la espalda? La cuestión de 'matar al padre', aparece en el libro reiteradamente.
He sentido tristeza al leerlo, un halo de cierta universalidad en las fracturas de la infancia.
June 21, 2018
Según la mitología, Saturno fue el padre que, temiendo que sus hijos lo derrocasen, los asesinó uno por uno al nacer, comiéndoselos. En este brevísimo libro, Halfon apela a esa figura mítica para reclamarle a su propio padre su ausencia, su rechazo, y la tiránica manera como lo denigró la vida entera. Mientras escribe, Halfon contempla el suicidio, y a lo largo del texto menciona a muchos escritores y poetas que se quitaron la vida, agrupándolos por su forma de matarse: los envenenados, los colgados, los bellos durmientes, los cortavenas, etc. Es un libro desgarrador por las crudas emociones que evoca, sobre todo porque el autor no logró nunca expresarle todas esas palabras a su padre, quien falleció de un ataque al corazón. Al morir, la condena del silencio de su padre se convierte en perpetua. Solo me queda desear que al arrojar todas estas palabras al viento, Halfon haya encontrado algún consuelo, alguna forma de paz.
June 24, 2024
QUE PUTA PASADA hablar del dolor, del vacío y del silencio de un padre referenciando y recordando suicidios e historias traumáticas paternofiliales de los grandes clásicos (Woolf, Pizarnik, Mann, Zweig, Hemingway, Plath, Berryman…)
"¿Para qué, padre, tanto negocio? ¿Recuerda usted mi niñez, padre? ¿Recuerda usted a su hijo creciendo, jugando, trepando en un árbol? Su negocio lo era todo, siempre. Lo absorbía por completo. Vendiendo y comprando no sé qué, no le sobraba a usted tiempo para su hijo. ¿Y para qué, padre? ¿Para darme una mejor vida, bienestar económico, un par de cheques al año? Porque materialmente, padre, nunca me faltó nada. Pero nunca pudo usted entender que más que dinero yo necesitaba un padre. Yo necesito un padre."
"¿Para qué, padre, tanto negocio? ¿Recuerda usted mi niñez, padre? ¿Recuerda usted a su hijo creciendo, jugando, trepando en un árbol? Su negocio lo era todo, siempre. Lo absorbía por completo. Vendiendo y comprando no sé qué, no le sobraba a usted tiempo para su hijo. ¿Y para qué, padre? ¿Para darme una mejor vida, bienestar económico, un par de cheques al año? Porque materialmente, padre, nunca me faltó nada. Pero nunca pudo usted entender que más que dinero yo necesitaba un padre. Yo necesito un padre."
December 12, 2023
Amo a Halfon, amo como escribe, amo como hila las ideas.
Increíble su primer libro 💖
Increíble su primer libro 💖
December 24, 2023
padres y suicidios
May 11, 2017
Retrato crudo de la figura paternal comprendida como una tiranía, una ausencia a base de disciplina y falta de amor; Eduardo Halfon traza en Saturno un dibujo de su padre y la enlaza con decenas de ejemplos parecidos del mundo de la literatura. Hay intensidad en su narrativa, tanta que da miedo, pues se lee desde las entrañas pero con una calma fría que produce escalofríos.
Al mismo tiempo, la obra -escasa, pues apenas llega a 7o páginas- describe a modo de tesis los casos de suicidios de escritores, con especial empeño en desgranar el cómo y cuándo. Una terapia, espantar los fantasmas del suicidio nombrando a los monstruos, hablando de la muerte de colegas literarios.
Hay en Saturno un ánimo de reproche, incluso de advertencia ante un futuro que se carga de odio; el hijo que no soporta la ausencia paternal, que lo dice y casi se jacta de ello. Una especie de martirio que impulsó al bueno de Halfon a crear esta pequeña maravilla.
Al mismo tiempo, la obra -escasa, pues apenas llega a 7o páginas- describe a modo de tesis los casos de suicidios de escritores, con especial empeño en desgranar el cómo y cuándo. Una terapia, espantar los fantasmas del suicidio nombrando a los monstruos, hablando de la muerte de colegas literarios.
Hay en Saturno un ánimo de reproche, incluso de advertencia ante un futuro que se carga de odio; el hijo que no soporta la ausencia paternal, que lo dice y casi se jacta de ello. Una especie de martirio que impulsó al bueno de Halfon a crear esta pequeña maravilla.
July 25, 2025
Espectacular. El único ‘pero’ que le veo es que siendo una oda a escritores suicidas no aparezca Dazai (Mishima y Kawabata sí han tenido un hueco).
Me encantaría que hicieran una obra de teatro con el monólogo
Me encantaría que hicieran una obra de teatro con el monólogo
July 15, 2017
Corta pero desgarrante declaración de dolor y abandono. Maravilloso.
January 16, 2025
El libro me hizo preguntarme cuántas veces he hablado con mi papá. No intercambiar palabras, sino hablar. Es el narrador el que hace esa diferencia. Son dos cosas distintas. Las voces me responden: ninguna, tal vez. El libro me hizo pensar que a mi papá le da miedo hablar conmigo. Que su frialdad fue, en realidad, el miedo de ver a un hijo que no le gustaba. Igual que los personajes del libro, yo y mi papá nunca nos hemos visto realmente. E igual que los personajes del libro, mi papá me enseñó a no llorar, a querer menos y probablemente a escribir sobre él.
January 10, 2023
Het ‘Zonder trommels en trompetten’ van Eduardo Halfon. Een erg gave tekst. Prachtig vertaald.
May 28, 2020
De los libros de Halfon que he leído, este es de los que más me ha gustado.
April 9, 2022
Brutal. Duro. Muy duro. Con ejemplos reales de como determinados tipos de relación afectan a las personas.
July 15, 2024
Bartleby y compañía meets Kafka and I'm living for it.
October 17, 2020
Maravilloso, Halfon debiera nunca dejar de escribir, hermoso y triste relato que toca el suicidio y la relación con su padre de una manera poética, magistral.
No hay nada que pueda agregar que encarne lo que siento con esta novela, simplemente perfecta.
No hay nada que pueda agregar que encarne lo que siento con esta novela, simplemente perfecta.
August 30, 2023
“Somos, en fin, las voces que escuchamos.”
August 3, 2025
In 2003 debuteerde Eduardo Halfon (1971) met "Saturnus". Een slechts 44 pagina’s korte maar intrigerende tekst, die sterk doet denken aan "Brief aan mijn vader" van Kafka. Want ook "Saturnus" is een monoloog van een schrijver die zijn vader op vertwijfelde toon toespreekt en aanklaagt. Ook in "Saturnus" wendt de ik- figuur zich af bovendien van zijn vader, en van al het maatschappelijke gewicht dat die vader vertegenwoordigt. En wel door radicaal te kiezen voor de wereld van de literatuur, een wereld die zijn vader verfoeit:
“Ik keerde alles de rug toe (uw gezag, uw geld, uw ideeën en zelfs uw godsdienst) en trok me terug in de enige schuilplaats waar ik me geborgen voelde, waar ik wist dat ik volkomen veilig zou zijn. In de taal. Het was noodzakelijk dat ik vluchtte in een wereld die u nooit zou betreden. De wereld van de moeder: de taal, de woorden, de literatuur. Een wereld die onbereikbaar was voor reuzen, voor belangrijke mannen zoals u. Ik vlucht in het schrijven, vader”.
De ik- figuur vlucht dus naar de wereld van de literatuur, waarin de wet van de vader niet geldt. Daarmee ontvlucht hij tevens alle zekerheden en tradities die door zijn vader in ere werden gehouden. Maar door die vlucht dompelt hij zichzelf onder in een totale onzekerheid en verscheurdheid. Want in de wereld van de vader geldt de wet, terwijl in de wereld van literatuur en verbeelding juist de ambiguïteit hoogtij viert. En zo kiest de ik- figuur bewust voor een gebrek aan identiteit. Iets wat voor zijn vader volslagen onbegrijpelijk is: “U kon mijn gebrek aan identiteit in alles niet begrijpen, zei u. In alles. Ik voelde me verscheurd, vader, gebroken. U dwong me als kind om me als een Jood te gedragen, me aan de tradities te houden. Zo hoort het, zei u, dat is de wet. Maar eigenlijk was u de wet, vader. Ik leefde onder uw wet. In een Latijns- Amerikaans land, met alleen katholieke vrienden, op een Amerikaanse school, met een familie die Arabisch en Joods tegelijk was. Welke identiteit had ik dan wel moeten aannemen? Voor welk aspect van die verbrokkelde identiteit had ik dan wel moeten kiezen? Ik ben verscheurd, vader”.
De ik- figuur weigert dus alle definiërende labels die zijn vader (of wellicht: de maatschappij) hem wil opleggen. Vooral het label van het Joods- zijn. En dat doet hij in vonkende woorden: “Ik voel me geen Latijns- Amerikaan, vader. Weet u nog dat ik u dat zei? Geen Amerikaan, geen Pool en geen Arabier. Ik voel me helemaal niets. En al helemaal geen Jood, vader. (Joodse schrijvers die zelfmoord hebben gepleegd: Stefan Zweig, Jean Améry, Primo Levi, Bruno Bettelheim, Paul Celan. Allemaal hebben ze in concentratiekampen gezeten)”.
Intrigerend in dit citaat is hoe de ik- figuur zich associatief met allerlei schrijvers vergelijkt. Als met bondgenoten, die net als hij zijn gevlucht naar de wereld van de literatuur en de verbeelding. Maar in dit geval gaat het bovendien om Joodse schrijvers, die het leed van de concentratiekampen hebben doorgemaakt. Alsof de ik figuur, terwijl hij zijn Joods- zijn als label afwijst, tegelijk aan de Shoah terugdenkt. Wat misschien betekent dat zijn Joods- zijn, ook na het afwijzen van alle Joodse tradities, in hem blijft voortwoekeren als een onoplosbaar probleem.
Opvallend is bovendien hoe Halfon speelt met zijn eigen identiteit, door ons een naamloze ik- figuur te presenteren die autobiografisch is en tegelijk een verzinsel. Ja, in de citaten hierboven herkennen we autobiografische details. Want ook Halfon zelf is een schrijver. Ook Halfon zelf heeft een volkomen heterogene mix van nationaliteiten en identiteiten. Ook Halfon zelf heeft een ambivalente verhouding tot zijn eigen Joods- zijn. En ook Halfon zelf is een ontwortelde met een gespleten identiteit.
Tegelijk echter is "Saturnus" zeker niet rechttoe- rechtaan autobiografisch. Want de stijl en toon is, zoals gezegd. sterk geïnspireerd op Kafka’s "Brief aan mijn vader". De ik- figuur van Saturnus wordt dus vervlochten met de ik- figuur van een Kafka- tekst. Tevens associeert die ik- figuur zijn eigen wanhoop voortdurend met de worstelingen van tientallen schrijvers die uiteindelijk zelfmoord pleegden. En met hun stemmen is hij bovendien continu in gesprek. Zoals Virginia Woolf, vlak voor haar zelfmoord, steeds in gesprek was met haar innerlijke demonen.
In Halfons laatste roman "Tarantula" beseft de hoofdpersoon – ene Eduardo Halfon- dat het in zijn levensverhaal niet gaat om de feiten en herinneringen, maar om de betekenis die hij eraan verleent. Of, beter gezegd, om het altijd vergeefse tasten naar die betekenis. Want wat vooral telt is de raadselachtige onbevattelijkheid en onwerkelijkheid van die feiten en herinneringen. En de pregnante beelden waarmee Halfon die onwerkelijkheid poogt te vatten, juist door deze op literaire wijze uit te vergroten. Welnu, in zijn prozadebuut "Saturnus" doet Halfon al iets vergelijkbaars. Zeker, het “gebrek aan identiteit” dat hij hier benoemt is wellicht autobiografisch. Maar wat vooral telt is de literaire wijze waarop hij dit “gebrek” vorm geeft. De keuze voor het literaire schrijverschap is dus niet alleen een thema van "Saturnus", maar kenmerkt ook de vorm van "Saturnus". De zo ontwortelde ik- figuur blijft daardoor een raadsel dat aan alle ‘vaderlijke’ labels ontsnapt. Juist omdat hij, als schrijver, de ambiguïteit verkiest. Net als de schrijver Halfon zelf.
Ook de verhouding tussen de ik- figuur en zijn vader is vol literaire uitvergroting. In interviews zegt Halfon dat zijn eigen vader "Saturnus" altijd negeerde. In "Saturnus" zelf echter is de vader zelfs voorgoed afwezig, en doof voor alle woorden van zijn zoon: “Zelfs toen u doodging, zei u geen woord tegen me, vader”. De dood van de vader leidt bovendien tot een tragikomische en volkomen groteske parodie op de Joodse rituelen van rouw: “Ik gooide aarde over de kist. Scheurde mijn witte hemd. Prevelde een gebed in een Hebreeuws dat ik niet verstond, en nam een gespeeld treurige houding aan”. Of zelfs: “Zeven dagen lang moest ik in hetzelfde gescheurde hemd, liggend op een smoezelig matras naast de andere acteurs, ongeschoren en ongewassen, iedere ochtend en iedere avond holle woorden prevelen. Zeven dagen lang trad ik op voor een joods publiek, zeven dagen lang lachte ik, vader, uit weerzin”.
De zojuist aangehaalde passages zijn wel heel grotesk en parodistisch, en dus overduidelijk niet autobiografisch en feitelijk. De onderliggende ontworteling echter is voor Halfon wellicht maar al te werkelijk. En die ontworteling wordt juist mooi voelbaar in het gegeven dat "Saturnus" gericht is aan een dode, niet meer bereikbare vader. Kafka heeft de brief aan zijn vader nooit verstuurd, maar hij heeft daar misschien wel over gemijmerd. De ik- figuur van "Saturnus" echter weet dat hij zijn brief aan zijn vader nooit meer zal versturen. En minstens zo treffend is de machteloosheid van de ik- figuur. Want die kan zijn ambivalente mengeling van woede en verdriet, en zijn verzet tegen zijn vader en diens Joodse tradities, alleen vormgeven in een tragikomische parodie op die tradities. Een puur fictieve parodie, maar wel een die ons raakt als literair beeld.
Heel mooi en fascinerend is bovendien hoe de ik- figuur associaties oproept met vele andere schrijvers. Meestal schrijvers die zelfmoord pleegden. Soms speelde hun problematische verhouding tot hun vaderfiguur daarin een grote rol. Maar vooral hun onvermogen om te schrijven dreef hen vaak tot deze wanhoop en wanhoopsdaad.
Ook de ik- figuur zelf denkt continu aan zelfmoord. Vermoedelijk vanwege zijn problematische verhouding tot zijn vader en diens tradities. En wellicht vanwege zijn zo onvaste en verbrokkelde identiteit, al is dat laatste ook een keuze. Maar minstens zo belangrijk lijkt zijn vrees dat hij zijn vermogen om te schrijven ooit zal verliezen. Want alleen in het land van de literatuur kan en wil hij wonen. En precies dat maakt hem tot in zijn haarvaten verwant met al die schrijvers die daar niet meer konden wonen, en die dus vervolgens niet meer wilden leven. Wat ook in enorme mate gold voor Kafka. Schrijven was voor Kafka immers een existentiële noodzaak. Exact dat proef je voortdurend in zijn dagboeken en brieven. En precies die existentiële noodzaak proef je ook op alle pagina’s van Saturnus.
Al die zelfmoorden worden bovendien in prachtig suggestieve zinnen beschreven. In zinnen dus die elke platte verklaring vermijden, en die alle raadsels intact laten of zelfs uitvergroten. In zinnen bovendien waarin elk woord goed lijkt te staan, zonder dat je in eigen woorden kunt parafraseren wat er precies staat. Zinnen dus met de vreemdsoortige combinatie van precisie en ongrijpbaarheid die eerder kenmerkend is voor poëzie dan voor proza. Wat vertaalster Marijke Arijs trouwens overbrengt in prachtig Nederlands.
Een prachtige passage over de laatste momenten van Cesare Pavese eindigt bijvoorbeeld, op even treffende als raadselachtige wijze, met: “Voor hij afdaalde in de afgrond, had hij zijn schoenen uitgetrokken”. Geen woord te veel. Geen woord te weinig. En alle woorden lijken noodzakelijk. Uittrekken van de schoenen zodra je op Heilige Grond (aan gene zijde) bent is uiteraard een spiritueel eerbetoon, vast verankerd in het Joodse Geloof. Maar Halfon kiest er bewust voor om dat niet uit te leggen, en om ook niets te zeggen over de verhouding van Pavese tot het geloof. Over de ongelukkige schrijver John Berryman staan rake en suggestieve dingen als: “Het spook van zijn vader zou hem bijgevolg in zijn hele leven en werk achtervolgen [….] Tot hij voor de ogen van zijn eigen studenten van een brug sprong, terwijl hij nog steeds zijn vaders spookhand vasthield”. Over de laatste dagen van Sylvia Plath vertelt de ik- figuur diverse ogenschijnlijk onsamenhangende details. Waarbij het gaat om de wereld achter die details. Maar die wil de ik- figuur niet trivialiseren door hem te benoemen. En zo verkiest hij steeds de suggestieve dubbelzinnigheid boven de verklaring, de literaire meerduidigheid boven de feitelijkheid, het tasten naar mogelijke betekenis boven de definitieve duiding.
Het motto van "Saturnus" is ontleend aan Cesare Pavese: “Er is maar één manier om aan de afgrond te ontsnappen: erin kijken, meten, peilen en afdalen”. Heeft de ik- figuur zijn eigen afgrond gepeild door de afgronden van veel andere schrijvers te peilen? Heeft hij zijn eigen angsten en fascinaties gemeten door een geheimzinnige variant te schrijven op Kafka’s brief aan zijn vader? Is "Saturnus" een literair zelfonderzoek, waarin Eduardo Halfon de raadselachtige kanten van zijn eigen gespletenheid uitvergroot en zodoende ook extra scherp belicht?
Ik vind het heel verleidelijk om "Saturnus" zo te lezen. Bovendien schijnen alle Halfon- boeken samen een intrigerend vertakt web te zijn van literair zelfonderzoek, waarin alle verschillende boeken elkaars raadsel nog verder vergroten. Ik heb nu "Tarantula" en "Saturnus" gelezen. Het einde en het begin van dit web. Tijd om ook de rest te gaan verkennen!
“Ik keerde alles de rug toe (uw gezag, uw geld, uw ideeën en zelfs uw godsdienst) en trok me terug in de enige schuilplaats waar ik me geborgen voelde, waar ik wist dat ik volkomen veilig zou zijn. In de taal. Het was noodzakelijk dat ik vluchtte in een wereld die u nooit zou betreden. De wereld van de moeder: de taal, de woorden, de literatuur. Een wereld die onbereikbaar was voor reuzen, voor belangrijke mannen zoals u. Ik vlucht in het schrijven, vader”.
De ik- figuur vlucht dus naar de wereld van de literatuur, waarin de wet van de vader niet geldt. Daarmee ontvlucht hij tevens alle zekerheden en tradities die door zijn vader in ere werden gehouden. Maar door die vlucht dompelt hij zichzelf onder in een totale onzekerheid en verscheurdheid. Want in de wereld van de vader geldt de wet, terwijl in de wereld van literatuur en verbeelding juist de ambiguïteit hoogtij viert. En zo kiest de ik- figuur bewust voor een gebrek aan identiteit. Iets wat voor zijn vader volslagen onbegrijpelijk is: “U kon mijn gebrek aan identiteit in alles niet begrijpen, zei u. In alles. Ik voelde me verscheurd, vader, gebroken. U dwong me als kind om me als een Jood te gedragen, me aan de tradities te houden. Zo hoort het, zei u, dat is de wet. Maar eigenlijk was u de wet, vader. Ik leefde onder uw wet. In een Latijns- Amerikaans land, met alleen katholieke vrienden, op een Amerikaanse school, met een familie die Arabisch en Joods tegelijk was. Welke identiteit had ik dan wel moeten aannemen? Voor welk aspect van die verbrokkelde identiteit had ik dan wel moeten kiezen? Ik ben verscheurd, vader”.
De ik- figuur weigert dus alle definiërende labels die zijn vader (of wellicht: de maatschappij) hem wil opleggen. Vooral het label van het Joods- zijn. En dat doet hij in vonkende woorden: “Ik voel me geen Latijns- Amerikaan, vader. Weet u nog dat ik u dat zei? Geen Amerikaan, geen Pool en geen Arabier. Ik voel me helemaal niets. En al helemaal geen Jood, vader. (Joodse schrijvers die zelfmoord hebben gepleegd: Stefan Zweig, Jean Améry, Primo Levi, Bruno Bettelheim, Paul Celan. Allemaal hebben ze in concentratiekampen gezeten)”.
Intrigerend in dit citaat is hoe de ik- figuur zich associatief met allerlei schrijvers vergelijkt. Als met bondgenoten, die net als hij zijn gevlucht naar de wereld van de literatuur en de verbeelding. Maar in dit geval gaat het bovendien om Joodse schrijvers, die het leed van de concentratiekampen hebben doorgemaakt. Alsof de ik figuur, terwijl hij zijn Joods- zijn als label afwijst, tegelijk aan de Shoah terugdenkt. Wat misschien betekent dat zijn Joods- zijn, ook na het afwijzen van alle Joodse tradities, in hem blijft voortwoekeren als een onoplosbaar probleem.
Opvallend is bovendien hoe Halfon speelt met zijn eigen identiteit, door ons een naamloze ik- figuur te presenteren die autobiografisch is en tegelijk een verzinsel. Ja, in de citaten hierboven herkennen we autobiografische details. Want ook Halfon zelf is een schrijver. Ook Halfon zelf heeft een volkomen heterogene mix van nationaliteiten en identiteiten. Ook Halfon zelf heeft een ambivalente verhouding tot zijn eigen Joods- zijn. En ook Halfon zelf is een ontwortelde met een gespleten identiteit.
Tegelijk echter is "Saturnus" zeker niet rechttoe- rechtaan autobiografisch. Want de stijl en toon is, zoals gezegd. sterk geïnspireerd op Kafka’s "Brief aan mijn vader". De ik- figuur van Saturnus wordt dus vervlochten met de ik- figuur van een Kafka- tekst. Tevens associeert die ik- figuur zijn eigen wanhoop voortdurend met de worstelingen van tientallen schrijvers die uiteindelijk zelfmoord pleegden. En met hun stemmen is hij bovendien continu in gesprek. Zoals Virginia Woolf, vlak voor haar zelfmoord, steeds in gesprek was met haar innerlijke demonen.
In Halfons laatste roman "Tarantula" beseft de hoofdpersoon – ene Eduardo Halfon- dat het in zijn levensverhaal niet gaat om de feiten en herinneringen, maar om de betekenis die hij eraan verleent. Of, beter gezegd, om het altijd vergeefse tasten naar die betekenis. Want wat vooral telt is de raadselachtige onbevattelijkheid en onwerkelijkheid van die feiten en herinneringen. En de pregnante beelden waarmee Halfon die onwerkelijkheid poogt te vatten, juist door deze op literaire wijze uit te vergroten. Welnu, in zijn prozadebuut "Saturnus" doet Halfon al iets vergelijkbaars. Zeker, het “gebrek aan identiteit” dat hij hier benoemt is wellicht autobiografisch. Maar wat vooral telt is de literaire wijze waarop hij dit “gebrek” vorm geeft. De keuze voor het literaire schrijverschap is dus niet alleen een thema van "Saturnus", maar kenmerkt ook de vorm van "Saturnus". De zo ontwortelde ik- figuur blijft daardoor een raadsel dat aan alle ‘vaderlijke’ labels ontsnapt. Juist omdat hij, als schrijver, de ambiguïteit verkiest. Net als de schrijver Halfon zelf.
Ook de verhouding tussen de ik- figuur en zijn vader is vol literaire uitvergroting. In interviews zegt Halfon dat zijn eigen vader "Saturnus" altijd negeerde. In "Saturnus" zelf echter is de vader zelfs voorgoed afwezig, en doof voor alle woorden van zijn zoon: “Zelfs toen u doodging, zei u geen woord tegen me, vader”. De dood van de vader leidt bovendien tot een tragikomische en volkomen groteske parodie op de Joodse rituelen van rouw: “Ik gooide aarde over de kist. Scheurde mijn witte hemd. Prevelde een gebed in een Hebreeuws dat ik niet verstond, en nam een gespeeld treurige houding aan”. Of zelfs: “Zeven dagen lang moest ik in hetzelfde gescheurde hemd, liggend op een smoezelig matras naast de andere acteurs, ongeschoren en ongewassen, iedere ochtend en iedere avond holle woorden prevelen. Zeven dagen lang trad ik op voor een joods publiek, zeven dagen lang lachte ik, vader, uit weerzin”.
De zojuist aangehaalde passages zijn wel heel grotesk en parodistisch, en dus overduidelijk niet autobiografisch en feitelijk. De onderliggende ontworteling echter is voor Halfon wellicht maar al te werkelijk. En die ontworteling wordt juist mooi voelbaar in het gegeven dat "Saturnus" gericht is aan een dode, niet meer bereikbare vader. Kafka heeft de brief aan zijn vader nooit verstuurd, maar hij heeft daar misschien wel over gemijmerd. De ik- figuur van "Saturnus" echter weet dat hij zijn brief aan zijn vader nooit meer zal versturen. En minstens zo treffend is de machteloosheid van de ik- figuur. Want die kan zijn ambivalente mengeling van woede en verdriet, en zijn verzet tegen zijn vader en diens Joodse tradities, alleen vormgeven in een tragikomische parodie op die tradities. Een puur fictieve parodie, maar wel een die ons raakt als literair beeld.
Heel mooi en fascinerend is bovendien hoe de ik- figuur associaties oproept met vele andere schrijvers. Meestal schrijvers die zelfmoord pleegden. Soms speelde hun problematische verhouding tot hun vaderfiguur daarin een grote rol. Maar vooral hun onvermogen om te schrijven dreef hen vaak tot deze wanhoop en wanhoopsdaad.
Ook de ik- figuur zelf denkt continu aan zelfmoord. Vermoedelijk vanwege zijn problematische verhouding tot zijn vader en diens tradities. En wellicht vanwege zijn zo onvaste en verbrokkelde identiteit, al is dat laatste ook een keuze. Maar minstens zo belangrijk lijkt zijn vrees dat hij zijn vermogen om te schrijven ooit zal verliezen. Want alleen in het land van de literatuur kan en wil hij wonen. En precies dat maakt hem tot in zijn haarvaten verwant met al die schrijvers die daar niet meer konden wonen, en die dus vervolgens niet meer wilden leven. Wat ook in enorme mate gold voor Kafka. Schrijven was voor Kafka immers een existentiële noodzaak. Exact dat proef je voortdurend in zijn dagboeken en brieven. En precies die existentiële noodzaak proef je ook op alle pagina’s van Saturnus.
Al die zelfmoorden worden bovendien in prachtig suggestieve zinnen beschreven. In zinnen dus die elke platte verklaring vermijden, en die alle raadsels intact laten of zelfs uitvergroten. In zinnen bovendien waarin elk woord goed lijkt te staan, zonder dat je in eigen woorden kunt parafraseren wat er precies staat. Zinnen dus met de vreemdsoortige combinatie van precisie en ongrijpbaarheid die eerder kenmerkend is voor poëzie dan voor proza. Wat vertaalster Marijke Arijs trouwens overbrengt in prachtig Nederlands.
Een prachtige passage over de laatste momenten van Cesare Pavese eindigt bijvoorbeeld, op even treffende als raadselachtige wijze, met: “Voor hij afdaalde in de afgrond, had hij zijn schoenen uitgetrokken”. Geen woord te veel. Geen woord te weinig. En alle woorden lijken noodzakelijk. Uittrekken van de schoenen zodra je op Heilige Grond (aan gene zijde) bent is uiteraard een spiritueel eerbetoon, vast verankerd in het Joodse Geloof. Maar Halfon kiest er bewust voor om dat niet uit te leggen, en om ook niets te zeggen over de verhouding van Pavese tot het geloof. Over de ongelukkige schrijver John Berryman staan rake en suggestieve dingen als: “Het spook van zijn vader zou hem bijgevolg in zijn hele leven en werk achtervolgen [….] Tot hij voor de ogen van zijn eigen studenten van een brug sprong, terwijl hij nog steeds zijn vaders spookhand vasthield”. Over de laatste dagen van Sylvia Plath vertelt de ik- figuur diverse ogenschijnlijk onsamenhangende details. Waarbij het gaat om de wereld achter die details. Maar die wil de ik- figuur niet trivialiseren door hem te benoemen. En zo verkiest hij steeds de suggestieve dubbelzinnigheid boven de verklaring, de literaire meerduidigheid boven de feitelijkheid, het tasten naar mogelijke betekenis boven de definitieve duiding.
Het motto van "Saturnus" is ontleend aan Cesare Pavese: “Er is maar één manier om aan de afgrond te ontsnappen: erin kijken, meten, peilen en afdalen”. Heeft de ik- figuur zijn eigen afgrond gepeild door de afgronden van veel andere schrijvers te peilen? Heeft hij zijn eigen angsten en fascinaties gemeten door een geheimzinnige variant te schrijven op Kafka’s brief aan zijn vader? Is "Saturnus" een literair zelfonderzoek, waarin Eduardo Halfon de raadselachtige kanten van zijn eigen gespletenheid uitvergroot en zodoende ook extra scherp belicht?
Ik vind het heel verleidelijk om "Saturnus" zo te lezen. Bovendien schijnen alle Halfon- boeken samen een intrigerend vertakt web te zijn van literair zelfonderzoek, waarin alle verschillende boeken elkaars raadsel nog verder vergroten. Ik heb nu "Tarantula" en "Saturnus" gelezen. Het einde en het begin van dit web. Tijd om ook de rest te gaan verkennen!
November 2, 2025
Tremendo ensayo sobre el suicidio escrito en una carta dirigida al padre.
April 30, 2017
Breve, contundente y conmovedora historia de Halfon, que funciona en tres niveles: la carta de un escritor a su opresivo padre, un ensayo que recuenta la historia de escritores suicidas y por supuesto, el mito griego de Saturno devorando a sus hijos.
En el nudo de estos tres elementos está la genialidad. Breve.
Y la edicion es preciosa.
En el nudo de estos tres elementos está la genialidad. Breve.
Y la edicion es preciosa.
May 1, 2017
Un relato breve con una historia intensa.
La confesión de un hijo a un padre ausente, déspota, gigante, un NOMBRE.
El dolor que siente ante el silencio e indiferencia del padre y la necesidad de venganza.
Desde la edición, la referencia mitológica del título, el retrato de vidas truncadas de otros autores y de su propia historia; definitivamente, me ha conquistado.
La confesión de un hijo a un padre ausente, déspota, gigante, un NOMBRE.
El dolor que siente ante el silencio e indiferencia del padre y la necesidad de venganza.
Desde la edición, la referencia mitológica del título, el retrato de vidas truncadas de otros autores y de su propia historia; definitivamente, me ha conquistado.
June 24, 2017
Es un espacio breve y oscuro. Es una invitación a revelar pensamientos escandalosos. Es una lectura para repetir.
July 21, 2023
Ay no, quiero vivir. No es para mi.
July 13, 2018
Nos encontramos ante una pequeña obra en la que Halfon nos va escupiendo uno tras otro, con márgenes y parentésis, literatos que recurrieron al suicidio, anunciado, negado el acto por ellos mismos y que al final lo cometieron.
A su par tenés un narrador, una voz, (seguramente la del propio Halfon) que reprocha y entreteje las ocurrencia de ”otras voces” la historia que nos escupe. Nos escupe, no narra, discurre flemática con su efecto corrosivo sobre la figura de quien fuera Su Padre.
Caso podría decirse símil, o quizá homoplásico con la obra Post Mortem de Albert Caraco, en la que también se revela el asco, repeluz y la tortura psicológica al que fue sometido el escritor en su vida y la vida misma de su padre.
Así tendremos esa voz casi en off que nos irá dando el entretelón de lo que era un vínculo, según nos anuncian, roto desde el mismo momento del nacimiento del autor con su padre. Nos achaca su temor ante la figura ”gigante”, autoritaria, nada diplomática que fue aquél sujeto.
Conectando a esa voz en off tendremos ”otras” que irán destilando detalles, cotilleos, anunciándose tacitamente en los suicidios de un numero basto de escritores, dramaturgos, poetas de nacionalidades Américanas, Europeas, Asiáticas. Grandes figuras que decidieron acabar con su vida, o tal vez no tan grades, pero que Holfan hace resurguir de la pantanosa Historia. Alejandra Pizarnik, Silvina Plath, Ernest Hemingway,Yukio Mishima, Cesare Pavese entre tantos otros son nombrados, y no sólo nombrados, henebrando su forma y motivo que les llevo a suicidarse.
Hay poco más para decir, una lista enorme de gente vínculada a la literatura que opto por quitarse la vida, el reproche de la cotidianidad y de las injerencias particulares de sus relaciones Padre-Hijo y como a este último el primero nego de forma tácita, dolorosa, como era la personalidad de una persona a la que el hijo sólo quería hablarle, llorar en su pecho, establecer los contactos de amor filial estándar y canónicos establecidos en la sociedad en que se desarrolló y desarrolla y la impronta que tales carencias ven dejando en su escritura y pensamiento.
Al llegar a la finalidad de la obra, se nos guiña el ojo, esas ”voces” en realidad son los compañeros de letras muertos que fue enumerando. El mismo narrador deja entreveer que le seduce y danza con la idea de autoinmolarse. Todo en estrago que se justifica igualmente en las referencias a otros escritores con sus respectivos padres, siempre la figura del Padre, omnipresente, de este ó aquél. Como finiquidad ya se nos establece que esa voz en off le habla a alguien que ya está en una ausencia total. No figuratia como nos iba taladrando de a poco, sino literal. El Padre murió. se nos habla de como el sujeto, Holfan, reacionó ante tal muerte, a los serivicios fúnebres y para no dejarme colgado algo sustancial; también como el mismo autor refleja du enajenamiento sobre su ”cultura”, siendo judio, latino, estudiando en una escuela yanki, con dueños árabes en una químera que no logro nacer y se pudrió y como todo lo que el Padre quizó inculcarle provoco la vacuidad e innanidad del relator, Holfon.
A su par tenés un narrador, una voz, (seguramente la del propio Halfon) que reprocha y entreteje las ocurrencia de ”otras voces” la historia que nos escupe. Nos escupe, no narra, discurre flemática con su efecto corrosivo sobre la figura de quien fuera Su Padre.
Caso podría decirse símil, o quizá homoplásico con la obra Post Mortem de Albert Caraco, en la que también se revela el asco, repeluz y la tortura psicológica al que fue sometido el escritor en su vida y la vida misma de su padre.
Así tendremos esa voz casi en off que nos irá dando el entretelón de lo que era un vínculo, según nos anuncian, roto desde el mismo momento del nacimiento del autor con su padre. Nos achaca su temor ante la figura ”gigante”, autoritaria, nada diplomática que fue aquél sujeto.
Conectando a esa voz en off tendremos ”otras” que irán destilando detalles, cotilleos, anunciándose tacitamente en los suicidios de un numero basto de escritores, dramaturgos, poetas de nacionalidades Américanas, Europeas, Asiáticas. Grandes figuras que decidieron acabar con su vida, o tal vez no tan grades, pero que Holfan hace resurguir de la pantanosa Historia. Alejandra Pizarnik, Silvina Plath, Ernest Hemingway,Yukio Mishima, Cesare Pavese entre tantos otros son nombrados, y no sólo nombrados, henebrando su forma y motivo que les llevo a suicidarse.
Hay poco más para decir, una lista enorme de gente vínculada a la literatura que opto por quitarse la vida, el reproche de la cotidianidad y de las injerencias particulares de sus relaciones Padre-Hijo y como a este último el primero nego de forma tácita, dolorosa, como era la personalidad de una persona a la que el hijo sólo quería hablarle, llorar en su pecho, establecer los contactos de amor filial estándar y canónicos establecidos en la sociedad en que se desarrolló y desarrolla y la impronta que tales carencias ven dejando en su escritura y pensamiento.
Al llegar a la finalidad de la obra, se nos guiña el ojo, esas ”voces” en realidad son los compañeros de letras muertos que fue enumerando. El mismo narrador deja entreveer que le seduce y danza con la idea de autoinmolarse. Todo en estrago que se justifica igualmente en las referencias a otros escritores con sus respectivos padres, siempre la figura del Padre, omnipresente, de este ó aquél. Como finiquidad ya se nos establece que esa voz en off le habla a alguien que ya está en una ausencia total. No figuratia como nos iba taladrando de a poco, sino literal. El Padre murió. se nos habla de como el sujeto, Holfan, reacionó ante tal muerte, a los serivicios fúnebres y para no dejarme colgado algo sustancial; también como el mismo autor refleja du enajenamiento sobre su ”cultura”, siendo judio, latino, estudiando en una escuela yanki, con dueños árabes en una químera que no logro nacer y se pudrió y como todo lo que el Padre quizó inculcarle provoco la vacuidad e innanidad del relator, Holfon.
January 23, 2020
<< el padre es un nombre, me insiste una voz. así es, dice otra, hay que eliminarlo, hay que matar al padre antes de que nos mate a nosotros. >>
.
.
.
decía la canción que "en saturno viven los hijos que nunca tuvimos" y es ahí donde #eduardohalfon sitúa el epicentro y a los protagonistas de su obra. saturno el planeta que durante mucho tiempo se creyó el más alejado de la tierra está a la misma distancia que ese padre que nunca se aproximó al hijo, que se mantuvo de hielo y roca como los materiales que componen los anillos del planeta.
.
Comienza #Saturno con unas líneas de estilo epistolar donde el hijo reprocha al padre su ausencia para enlazarlo a una gran compuerta de la que surge una catarata de tantos hijos como él , nombres juzgados, olvidados, vejados, que se abrazaron a la literatura para poder soportar la ausencia hasta que el abismo los engulló a todos de igual manera que saturno devoró a sus hijos. los engulló a todos, a todos menos a ti. tú, hijo, que te aferraste con fuerza a esas voces, a ese lenguaje que convertido en palabras y tinta te servían de liana para alejarte de un advenedizo final que no era el tuyo.
.
Un derroche sin igual lo que hace #halfon en este libro pequeño, denso, oscuro como sus tapas, frío como sus hojas verjuradas; un libro que es un canto fúnebre a aquellos escritores y escritoras que se quitaron la vida porque ya no había nada más para ellos, nada a lo que aferrarse aunque << no permitan demasiadas habladurías, por favor. >> y un derroche también esa ambigüedad con la que juega el autor desdoblandose en un personaje ficticio que vive de él, con él, a través de él. un personaje en una suerte de alter ego que Halfon fue ampliando a sus siguientes obras. . << Hemingway solía decir que nunca se sintió más cercano a alguien que a su padre. yo, todo lo contrario. >>
.
.
.
decía la canción que "en saturno viven los hijos que nunca tuvimos" y es ahí donde #eduardohalfon sitúa el epicentro y a los protagonistas de su obra. saturno el planeta que durante mucho tiempo se creyó el más alejado de la tierra está a la misma distancia que ese padre que nunca se aproximó al hijo, que se mantuvo de hielo y roca como los materiales que componen los anillos del planeta.
.
Comienza #Saturno con unas líneas de estilo epistolar donde el hijo reprocha al padre su ausencia para enlazarlo a una gran compuerta de la que surge una catarata de tantos hijos como él , nombres juzgados, olvidados, vejados, que se abrazaron a la literatura para poder soportar la ausencia hasta que el abismo los engulló a todos de igual manera que saturno devoró a sus hijos. los engulló a todos, a todos menos a ti. tú, hijo, que te aferraste con fuerza a esas voces, a ese lenguaje que convertido en palabras y tinta te servían de liana para alejarte de un advenedizo final que no era el tuyo.
.
Un derroche sin igual lo que hace #halfon en este libro pequeño, denso, oscuro como sus tapas, frío como sus hojas verjuradas; un libro que es un canto fúnebre a aquellos escritores y escritoras que se quitaron la vida porque ya no había nada más para ellos, nada a lo que aferrarse aunque << no permitan demasiadas habladurías, por favor. >> y un derroche también esa ambigüedad con la que juega el autor desdoblandose en un personaje ficticio que vive de él, con él, a través de él. un personaje en una suerte de alter ego que Halfon fue ampliando a sus siguientes obras. . << Hemingway solía decir que nunca se sintió más cercano a alguien que a su padre. yo, todo lo contrario. >>
September 15, 2021
«Ni siquiera sabía lo que yo hacía, padre. (…)Nunca pudo comprender que mi escritura era toda sobre usted; todo lo que allí hice, padre, fue llorar lo que no pude llorar sobre su pecho»
‘Saturno’ es una carta amarga y dura, de un hijo desquiciado que le reprocha a su padre por la niñez y vida adulta que le dio. Emotivo reclamo a una autoridad severa y agresiva, que nunca mostró interés y se mantuvo satelitalmente distante.
Ante el pensamiento suicida que su padre le detona, el narrador, roto, entre voces delirantes, rememora los últimos días de una larga lista de escritores suicidas (Ernest Hemingway, Silvia Plath, Klaus Mann, Virginia Woolf, etc).
Saturno, el dios capaz de destruirlo todo, el padre capaz de devorar a sus hijos, da el título a esta obra de culto de Eduardo Halfon. Nouvelle autobiográfica que evoca un torrente de emociones y frustración de un vástago que se siente huérfano de cariño, que solo recibió dinero y no atención. El escritor guatemalteco ahonda en la ausencia de su padre en un tono melancólico y la furia a la que nos condena la orfandad.
«¿Recordó usted los desayunos perdidos, todos los gritos e insultos, todos los años de silencio, todo aquello que nunca logramos conocer?»
‘Saturno’ es una carta amarga y dura, de un hijo desquiciado que le reprocha a su padre por la niñez y vida adulta que le dio. Emotivo reclamo a una autoridad severa y agresiva, que nunca mostró interés y se mantuvo satelitalmente distante.
Ante el pensamiento suicida que su padre le detona, el narrador, roto, entre voces delirantes, rememora los últimos días de una larga lista de escritores suicidas (Ernest Hemingway, Silvia Plath, Klaus Mann, Virginia Woolf, etc).
Saturno, el dios capaz de destruirlo todo, el padre capaz de devorar a sus hijos, da el título a esta obra de culto de Eduardo Halfon. Nouvelle autobiográfica que evoca un torrente de emociones y frustración de un vástago que se siente huérfano de cariño, que solo recibió dinero y no atención. El escritor guatemalteco ahonda en la ausencia de su padre en un tono melancólico y la furia a la que nos condena la orfandad.
«¿Recordó usted los desayunos perdidos, todos los gritos e insultos, todos los años de silencio, todo aquello que nunca logramos conocer?»
October 18, 2025
In dit 44 bladzijden tellend boekje duiken de namen op van : Klaus Mann – Jack London – Malcolm Lowry – Ryunosuke Akatugwa – Alenjandra Pizarnik – Andreas Caicedo – Sara Teasdale – Vachel Lindssay – Horacio Quiroga – Manuel Acuna – George Sterling – Leopoldo Lugones – Charlotte New – Ernest Hemingway – José Asuncion Silva – Pablo Tokha – Kastas Karyotalin – Hunter S. Thompson – Vladimir Majakovski – Sylvia Plath – Tadeusz Borowski – Stanislas Witkiewicz – Asia Wevill – John Berryman – Constance Feminione Woolson – Hart Crane – Yukio Mishima – Arne Sexton – John Kennedy Toole – Emilio Salgari – Yasami Kawabata – Ernst toller – David Foster Wallace – Gérard de Neuval – Joseph Zweig – Jean Améry – Primo Levi – Bruno Bettelheim – Paul Celan – Virginia Woolf – Edouard Levé – Friedrich Hölderin -Georg Trakl – Antonin Artaud – Sergej Jesenin – Cesare Pavese.
Hun zelfmoord (al is er daar twijfel over wat sommigen betreft) is één van de leidraden. De toxische relatie van de schrijver met zijn vader – ook geldend voor enkele van de genoemden - is de andere constante. Merkwaardig werkje.
Hun zelfmoord (al is er daar twijfel over wat sommigen betreft) is één van de leidraden. De toxische relatie van de schrijver met zijn vader – ook geldend voor enkele van de genoemden - is de andere constante. Merkwaardig werkje.
July 26, 2020
Escritorxs suicidas y la relación paternal.
“Nunca me leyó. Usted nunca me leyó, padre. Mis textos permanecieron sobre su mesa de noche, intactos. Yo se los daba, sabiendo que jamás los leería. Y jamás los leyó. (...)
¿Para qué, padre, tanto negocio? ? ¿Recuerda usted mi adolescencia?¿Recuerda usted a su hijo creciendo, jugando, trepando en un árbol? (...) No lloré su muerte, ¿Lo sabía? Usted me enseñó a no llorar, padre. Hay tantas voces. Una sinfonía de voces, padre, eso son, esos somos. Somos, en fin, las voces que escuchamos.”
“Nunca me leyó. Usted nunca me leyó, padre. Mis textos permanecieron sobre su mesa de noche, intactos. Yo se los daba, sabiendo que jamás los leería. Y jamás los leyó. (...)
¿Para qué, padre, tanto negocio? ? ¿Recuerda usted mi adolescencia?¿Recuerda usted a su hijo creciendo, jugando, trepando en un árbol? (...) No lloré su muerte, ¿Lo sabía? Usted me enseñó a no llorar, padre. Hay tantas voces. Una sinfonía de voces, padre, eso son, esos somos. Somos, en fin, las voces que escuchamos.”
February 18, 2025
En este breve libro, Eduardo le hace homenaje a "Carta al padre" de Kafka.
El narrador parte hablando de su compleja relación con un padre autoritario e inaccesible al que se dirige solo mediante la palabra "usted".
Para dar a entender su sentir, pone como ejemplo a varios escritores que eligen el suicidio para dejar de sufrir, por lo que aparte de ser una carta, este libro tambien es una recopilacion de suicidas intelectuales.
Me gustó y me emocionó mucho pero lo encontre muy sufrido y a veces, medio morbido.
El narrador parte hablando de su compleja relación con un padre autoritario e inaccesible al que se dirige solo mediante la palabra "usted".
Para dar a entender su sentir, pone como ejemplo a varios escritores que eligen el suicidio para dejar de sufrir, por lo que aparte de ser una carta, este libro tambien es una recopilacion de suicidas intelectuales.
Me gustó y me emocionó mucho pero lo encontre muy sufrido y a veces, medio morbido.
June 6, 2025
Una novela corta, fuerte, sombría y directa. Un lamento de principio a fin. El narrador, un hijo decepcionado, confronta al padre muerto. Sin miramientos, sin concesiones. Le reprocha todo lo que fue como padre, o, mejor dicho, todo lo que no fue como padre. Y en el camino, va recordando la vida negra de escritores famosos que tuvieron vivencias similares y terminaron con desenlaces letales, en los que el suicidio es recurrente.
Un texto demoledor, sin ambages, nombrando todo lo que hay que nombrar. Íntimo y emotivo.
Un texto demoledor, sin ambages, nombrando todo lo que hay que nombrar. Íntimo y emotivo.
Displaying 1 - 30 of 55 reviews