Την είδα πρώτη φορά να κατεβαίνει από ένα λαντό, όταν ήρθαν οικογενειακώς στα Πηγαδάκια. Ο χρόνος πάγωσε, δεν είχα ξαναδεί τίποτα πιο όμορφο στη ζωή μου. Τα μάτια της παιχνιδιάρικα, με μια σαγηνευτική μελαγχολία με προκαλούσαν να παίξω μαζί τους. Εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε ο έρωτάς μου για τη Βιολέτα. Ζήσαμε τη νεότητά μας στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου στη Ζάκυνθο, σε μια εποχή που σημαδεύτηκε από την Κατοχή, ένα ναυάγιο στην Αδριατική και μια δολοφονία...
Κυνηγημένοι από τα στερεότυπα, ήμασταν αναγκασμένοι να κρύβουμε την αγάπη μας, μιας και πιστεύαμε σε διαφορετικούς θεούς. Εμείς όμως ξέραμε ότι οι θεοί μας μηχανεύτηκαν έναν ολόκληρο πόλεμο για να γνωριστούμε και μετά να μας χωρίσουν. Ωστόσο, δεν θα υποκύπταμε σε καμία θεϊκή εντολή και σε κανέναν ανθρώπινο νόμο. Η Βιολέτα ήταν το φως που γέμισε την καρδιά μου, ο λεβάντες που μου χάιδεψε την ψυχή. Ο θησαυρός μου, η Βιολέτα μου, ήταν το εισιτήριό μου για την αθανασία, το θαύμα που θα έσωζε τις αναμνήσεις μου, όταν θα τις απειλούσε η λήθη...
Πολλά μυστικά πέσανε τελευταία στην πιάτσα… «Το μυστικό ήταν η ζάχαρη», «Το μυστικό της καταιγίδας», «Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας»… και δεν ξέρω κι εγώ πόσα άλλα μυστικά… Ε αφού όλοι έχουν μυστικά, πάρε και «Το μυστικό του Λεβάντε» του πρωτοεμφανιζόμενου Στέφανου Λίβου. Ε! λοιπόν! Τα μυστικά είναι ωραία τελικά… «Το μυστικό του Λεβάντε» είναι ένα κατά βάση ιστορικό μυθιστόρημα που αφορά τη Ζάκυνθο, κυρίως κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Εντάξει, δεν λέω… υπάρχουν και αναφορές πιο παλιά, όπως στα τέλη του 19ου αιώνα, μαθαίνουμε και για το ‘Libro d’Oro’ και για την επανάσταση των Ποπολάρων και διάφορα άλλα ιστορικά καλούδια από το Φιόρο του Λεβάντε. Βασικός ήρωας ο Παντελής, ο οποίος μας αφήνει χρόνους σε μεγάλη ηλικία κι όπως είναι φυσικό έρχεται η μεθεπόμενη γενιά να ‘σώσει τα σπασμένα’. Ο εγγονός Παντελής πάει στην κηδεία του παππού στη Ζάκυνθο, ο οποίος παρεπιπτόντως σαν έφυγε από το νησί έριξε μαύρη πέτρα κατάμαυρη πίσω του και δεν ξαναγύρισε, κι εκεί βρίσκεται, θέλοντας και μη, μάλλον θέλοντας, να μαθαίνει την ιστορία του παππού του και κατ’επέκταση της οικογένειας του. Και μαζί με την ιστορία του παππού (δια στόματος θείας Ελπίδας), τσουπ! να σου την και η ιστορία της Ζακύνθου. Κόντηδες, ποπολάροι, νόθα, Ιταλοί και Γερμανοί, Εβραίοι και αντιστασιακοί, όλοι παρελαύνουν από τις σελίδες του βιβλίου. Η γλώσσα ωραία, μεστή και σε κάποια σημεία το ζακυνθινό ιδίωμα που το λάτρεψα… που ήταν τόσο – όσο για να μην αρχίσεις μετά να βλαστημάς την ώρα που δεν γεννήθηκες ζακυνθινός… Κι αν υπήρξαν κάποια σημεία, στα οποία είπα ‘ωραία ιστορία, ωραία γραφή, αλλά ήθελα περισσότερο συναίσθημα’, ήρθε το τέλος και μ’αποζημίωσε με μια καταιγίδα δακρύων κι έδεσε το γλυκό. Αξίζει να το διαβάσετε… έχει κι ιστορία, έχει κι έρωτα, έχει και πόλεμο, έχει και μερικά ωραία ‘τσιτάτα’ που υπογράμμισα φιλοσοφικών αναζητήσεων.
Ο νεαρός Παντελής μαθαίνει γεγονότα για την ζωή του παππού του μέσα από τις διηγήσεις της ηλικιωμένης θείας του. Όλο το βιβλίο αναφέρεται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στον Εμφύλιο Πόλεμο. Πολλές πληροφορίες για εκείνα τα χρόνια που οι περισσότερες είναι γνωστές στο πλατύ κοινό. Με ευχαρίστησε πολύ η αναφορά στην πραγματική θυσία του Λουκά Καρρέρ και του Χρυσόστομου, σε δύο από τους Δίκαιους των Εθνών. Γνώριζω καλά την ιστορία τους λόγω της καταγωγής μου, αλλά είναι ευχάριστο αυτά τα γεγονότα να τα μαθαίνει ο κόσμος. Έχουν μάλιστα γυριστεί αν δεν κάνω και λάθος, δύο ντοκιμαντέρ για αυτήν την ιστορία. Όποιος επισκεφτεί τη Ζάκυνθο, μπορεί να περάσει από την οδό Τσερτσέτη και να δει το μνημείο που υπάρχει εκεί που βρισκόταν η παλιά Συναγωγή. Για να πω την αλήθεια με κούρασε λίγο η αναφορά στον 2ο Παγκόσμιο πάλι. Βλέπετε είναι ένα θέμα που το έχουν επιλέξει οι μισοί Έλληνες συγγραφείς. Καταλαβαίνω τις δραματικές δυνατότητες που προσφέρει το γνωστό θέμα ( πόλεμος, σκοτωμοί μεταξύ αδελφών, ηρωισμός, φασισμός, έρωτας μεταξύ χριστιανών και εβραίων, κατακτητών και κατακτημένων, ρουφιάνοι και δοσίλογοι, πείνα κλπ) αλλά περιμένω πλέον κάτι πιο πρωτότυπο! Μπράβο στον συγγραφέα για την έρευνα που έκανε αλλά στα ζητήματα που αφορούν τη Ζάκυνθο συγκεκριμένα έκανε και κάποια λάθη, τα οποία αν δεν ήμουν Ζακύνθια δεν θα τα καταλάβαινα. Θα ήθελα πιο ενδελεχή έρευνα ή καλύτερη επιμέλεια. Τι εννοώ; Όποιος δεν θέλει να μάθει λεπτομέρειες για την υπόθεση να μην διαβάσει παραπέρα. Οι κόντηδες στην Ζάκυνθο είχαν τα αρχοντικά τους στην Χώρα και στα χωριά είχαν μόνο κτήματα και εξοχικές κατοικίες, τα λεγόμενα μετόχια. Άλλωστε αυτός ήταν και ένας από τους κανονισμούς για να ενταχθεί κάποιος στο Λίμπρο Ντ᾽Όρο. Κανένας κόντες δεν είχε αρχοντικό στα....Πηγαδάκια!! Κανένας κόντες δεν σκότωνε μόνος του τους εχθρούς του. Θα έστελνε τον σέμπρο του και τα πρωτοπαλίκαρά του να κάνουν την δολοφονία και αυτός δεν θα φαινόταν πουθενά. Κανένας κόντες δεν θα προέτρεπε την θυγατέρα του να παντρευτεί τον γιο του σέμπρου του!!! Το Ρεμπελιό των ποπολάρων δεν πνίγηκε στο αίμα!! Μετά από έξι χρόνια φυλακίστηκαν μόνο επτά Καπουριόνοι ( επικεφαλής των επαναστατών), κανείς δεν εκτελέστηκε!! Ας διαβάσει ο συγγραφέας την έξθεση Πιζάνη και τα αρχεία του Σουμάκη. Η Πλατεία Ρούγα δεν γρἀφεται πλατεία με μικρό το πι, διότι δεν πρόκειται για πλατεία αλλά για ονομασία. Για την ακρίβεια σημαίνει πλατύς δρόμος. Υπήρξε ο κεντρικός δρόμος στην Χώρα της Ζακύνθου και κατά την διάρκεια του 1940 δεν ονομαζόταν ακόμα Αλεξάνδρου Ρώμα. Τέλος η ρομπόλα είναι κρασί κεφαλλωνίτικο και όχι ζακυνθινό. Ζακυνθινό κρασί είναι η βερντέα.
Ένα υπέροχο μυθιστόρημα, αφιερωμένο στην ιστορία της πολύπαθης Ζακύνθου και στην ψυχολογία του ανθρώπου και του τρόπου που αντιδρά όταν βρίσκεται σε δύσκολες και απελπιστικές καταστάσεις. Καλογραμμένο, τεκμηριωμένο, ανθρώπινο, συγκινητικό, εστιάζει στις οικογένειες Βάρδα, Κοκκίνη και των Εβραίων Δαλμέδικου που ζουν στα Πηγαδάκια και στη Χώρα Ζακύνθου. Μια λεπτοδουλεμένη τοιχογραφία εποχής στο πλαίσιο της οποίας αναπτύσσεται και φουντώνει ο έρωτας ανάμεσα στον χριστιανό Παντελή Κοκκίνη και στην Εβραία Βιολέτα Δαλμέδικου.
Στην αρχή νόμισα ότι θα έχουμε μια ιστορία οικογενείας, με έρωτες και περιπέτειες μεταξύ των μελών ανά τους αιώνες και τα ιστορικά συμβάντα, ευτυχώς όμως ο συγγραφέας ξεκίνησε να περιγράφει την ιστορία της οικογένειας Βάρδα από την Ενετοκρατία ώστε να μας εντάξει καλύτερα στην ψυχολογία τους (από σημαντικοί άρχοντες του τόπου παρασύρθηκαν από τη δίνη της Ιστορίας και των πολιτικών αλλαγών και κατέπεσαν σε κύρος και περιουσία) και να φωτίσει καλύτερα τον τρόπο σκέψης τους, τις αντιδράσεις τους και τις απόψεις τους στην πιο δύσκολη φάση μιας οικογένειας, αυτήν ενός πολέμου. Με το γενεαλογικό δέντρο στην αρχή του βιβλίου, με τη συνοπτική παράθεση της Ιστορίας, τις ολοζώντανες σκηνές που σε κάνουν μια να κλαις από τη συγκίνηση και μια να γελάς από τα παθήματα και την ιδιοσυγκρασία των χαρακτήρων και με την εναλλακτική αφήγηση πότε απευθείας των γεγονότων και πότε μέσα από το τετράδιο του Παντελή Κοκκίνη και την αφήγηση της θείας Ελπίδας Κοκκίνη χρόνια αργότερα, με αφορμή το ψαχούλεμα του εγγονού Παντελή Κοκκίνη στη σημερινή εποχή, ξεδιπλώνονται τα έργα και οι μέρες των τριών οικογενειών χωρίς να κουραστεί ο αναγνώστης στιγμή.
Ο συγγραφέας έχει επιλέξει πολύ ωραίους χαρακτήρες και τους έχει σκιαγραφήσει αριστοτεχνικά. Ανακατεύει δεξιοτεχνικά το ντόπιο λεξιλόγιο της Ζακύνθου με τα ιστορικά στοιχεία που απαιτούνται για καλύτερη αναπαράσταση της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και με τη μοναδική του γραφή δένει δεξιοτεχνικά την αλήθεια με τον μύθο. «Την ίδια ώρα που στα Πηγαδάκια κοιμούνταν όλοι τον ύπνο του δικαίου και οι πορδές του Παντελή έσμιγαν με τα ροχαλητά του Κωστή, ο Μεταξάς έθετε μπροστά στο υπουργικό συμβούλιο τα διατάγματα για τη γενική επιστράτευση, υπογράφοντας πρώτος» (σελ. 99).
Η μελέτη που έχει κάνει ο συγγραφέας για την εποχή και τις διπλωματικές και στρατιωτικές εξελίξεις είναι λεπτομερέστατη. Παρ’ όλο που διάβαζα γεγονότα που τα ήξερα ένεκα η αγάπη μου για την Ιστορία, ούτε βαρέθηκα, ούτε δυσανασχέτησα. Ήταν τόσα όσα έπρεπε κι εκεί ακριβώς που έπρεπε. Δεν εκμεταλλεύεται δηλαδή ο κύριος Λίβος την ιστορία των ηρώων του για να γράψει ιστορικο δοκίμιο. Σαν μπαμπάς που νοιάζεται για τα παιδιά του τα παρουσιάζει με όλα τους τα μειονεκτήματα και τα φωτίζει έντονα με το φως της πραγματικότητας μέσα στην οποία κινούνταν.
Έμαθα πολλά πράγματα για τη Ζάκυνθο, με μια πρωτεύουσα που ισοπεδώθηκε δυο φορές και από τον βομβαρδισμό της Κατοχής και από τον σεισμό του 1953, μου κέντρισε όμως το ενδιαφέρον η ολοζώντανη συμμετοχή στην ιστορία του βιβλίου του δημάρχου της Ζακύνθου Λουκά Καρρέρ και του μητροπολίτη Χρυσόστομου Δημητρίου! Στις 9 Σεπτεμβρίου 1943 ο Γερμανός διοικητής της Ζακύνθου Πάουλ Μπέρενς ζήτησε από τον Καρρέρ και τον μητροπολίτη να του συντάξουν κατάλογο με όλους τους Εβραίους του νησιού. Οι δύο άντρες όντως συνέταξαν κατάλογο που περιελάμβανε όμως όχι τα ονόματα των Εβραίων αλλά τα δύο δικά τους. Έπειτα από αυτό ο Γερμανός διοικητής συνέταξε έγγραφο προς το γενικό επιτελείο στο Βερολίνο αλλά και επιστολή του μητροπολίτη που ανελάμβανε την ευθύνη για τη διαγωγή των Εβραίων του νησιού, το γενικό επιτελείο τότε ακύρωσε τη διαταγή και με αυτό τον τρόπο γλίτωσαν οι Εβραίοι της Ζακύνθου. Το 1978, το Yad Vashem τίμησε το Μητροπολίτη και το Δήμαρχο απονέμοντάς τους τον τίτλο του "Ενάρετου μεταξύ των Εθνών" και το 1992 στο χώρο όπου βρισκόταν η συναγωγή στήθηκαν τα αγάλματα των δύο αντρών! Αυτά τα περιστατικά δίνονται ολοζώντανα και παραστατικότατα μες στο βιβλίο!
Πολύχρωμες οι σκηνές του γλεντιού, του έρωτα, της φιλίας, σκοτεινές και αδρές οι σκηνές της Κατοχής, της επιστράτευσης, του Εμφυλίου, των Δεκεμβριανών. Όλη η περιπέτεια της Ελλάδας και της πολιτικής ζωής του τόπου τη δεκαετία του 1940 είναι μέσα σε αυτό το βιβλίο, λεπτοδουλεμένη, αποκαλυπτική, καθόλου χαριστική, από έναν νέο άνθρωπο που για μένα ήταν πραγματική έκπληξη να καταφέρει να κρατήσει το ενδιαφέρον μου, να μου γεννήσει ποικίλα συναισθήματα, να με συγκινήσει και να με κάνει να περάσω καλά με το κείμενό του. Από το μυθιστόρημα παρελαύνουν αγωνιστές, ήρωες, προδότες, ρουφιάνοι, εαμικοί και εδεσίτες, Παπανδρέου και Βελουχιώτης, άγιοι και δαίμονες, η πείνα και η δόξα, τα κρυοπαγήματα στην Πίνδο και το ανύπαρκτο λάδι, αιματηρές σκηνές όπου αδελφός σκοτώνει τον αδελφό, τα συμφέροντα των ξένων δυνάμεων που ήθελαν να προλάβουν την επέκταση του κομμουνισμού, ματοκυλώντας μια χώρα, φως και σκοτάδι, αγωνία και φόβος, ηρωισμός και ανανδρία, όλα εδώ!
Τελικά, ποιο είναι το μυστικό του λεβάντε; Μα, τζόγιες μου, όλα εγώ θα σας τα λέω;
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
[για όσους «έγλειφαν» τους κατακτητές και ρουφιάνευαν και ζούσαν γι’ αυτούς] «Ήξεραν όμως ότι πάντα υπήρχαν αυτοί οι άνθρωποι. Αυτοί που ζούσαν στον κόσμο ετούτο σαν χνούδια, που με ευκολία στέκονταν πάνω σ’ ένα βρόμικο γουρούνι και, αν ταλαντεύονταν από τον άνεμο, μπορούσαν και να πέσουν πάνω σ’ ένα εικόνισμα. Καμία η διαφορά γι’ αυτούς. Η μόνη τους πατρίδα ήταν ο εαυτός τους, μοναδική τους σημαία η καλοπέραση, μοναδικός τους ύμνος το ψεύτικο γέλιο που τους επέτρεπε να διαιωνίζουν την ασημαντότητά τους στον κόσμο. Κανένας δεν αξίζει να πολεμάει γι’ αυτούς κι όμως, στην περίπτωση της νίκης, μοιράζονται την ελευθερία εξίσου, κρύβοντας καλά τον πραγματικό τους εαυτό, σαν σαύρες που παίρνουν το χρώμα του περιβάλλοντός τους» (σελ. 129-130).
«Τα μάτια της είναι σα δυο παιδιά που σε κοιτούν και σου ζητούν να παίξεις μαζί τους» (σελ. 157).
Θα κλείσω με τη διαπεραστική ματιά του συγγραφέα πάνω στο ανθρώπινο γένος, μια άποψη που δύσκολα συναντάει κανείς σε νεαρό άνθρωπο της εποχής μας:
«Περνούν τα χρόνια αλλά δεν γερνάει ο κόσμος. Γερνόυν μόνο οι άνθρωποι. Αναλώσιμα προϊόντα ενός θεού που δεν υπάρχει καν. Φεύγουν ένας ένας για να γίνει χώρος γι’ αυτούς που γεννιούνται, για να μεγαλώσουν κι αυτοί με τη σειρά τους, για να ζήσουν τη μικρή ζωή τους και να καταγράψουν τις αλλαγές στο τοπίο ολόγυρά τους. Κι ύστερα, μ’ έναν πόνο ή έναν απλό αναστεναγμό, να πεθάνουν κι αυτοί, για να έρθουν άλλοι. Τι κουραστική που είναι η ζωή...Τι λυτρωτικός ο θάνατος...» (σελ. 123).
Όσοι έχουν παρακολουθήσει τη δουλειά του Λίβου, θα δουν μια πολύ ευχάριστη εξέλιξη στο Μυστικό του Λεβάντε. Στο πιο πρόσφατο και πιο ολοκληρωμένο ως τώρα έργο του, ο Στέφανος έχει αφήσει πίσω για τα καλά τη συγγραφική του εφηβεία για να περάσει σε μια φάση ωριμότητας. Σε αντίθεση με το προηγούμενο, καθόλα αξιόλογο αλλά κάπως 'εύκολο' Όσα Χωράει Μια Στιγμή, κάθε σελίδα από το Μυστικό του Λεβάντε φαίνεται ότι έχει από πίσω της ώρες δουλειάς, έρευνας κόπου και τριβής από μεριάς του δημιουργού της.
Η σύλληψη του βιβλίου είναι απλή: ένας παππούς αφήνει στο συνονόματο εγγονό του μια ορμήνια ότι έχει κρυμμένο στην πατρίδα του έναν θησαυρό. Ο μικρός βρίσκει το εν λόγω σεντούκι που όμως αντί για χάρτες και χρυσά νομίσματα κρύβει ένα ημερολόγιο. Με το ημερολόγιο αυτό, και τη βοήθεια της γριάς πια θείας του, ανασυνθέτει κεφάλαιο το κεφάλαιο την ιστορία του παππού του, της Ζακύνθου, της χώρας και ενός ανεκπλήρωτου έρωτα.
Ο Λίβος επιχειρεί να φτιάξει ένα βιβλίο τριών 'επιπέδων': ένα, η σύνθεση της Ζακυνθινής πολιτιστικής ταυτότητας μέσα από τους χαρακτήρες, τα έθιμα, τα τοπονύμια, τη ντοπιολαλιά- δύο, η ιστορική καταγραφή του 20ου αιώνα και τα σημάδια που άφησε σε ένα λαό- τρία, η ιστορία ενός απαγορευμένου έρωτα, τόσο αυτόνομη όσο και ως συνδετικού κρίκου των υπολοίπων.
Το εγχείρημα είναι αρκετά φιλόδοξο αλλά ο συγγραφέας τα καταφέρνει περίφημα. Τα αμιγώς ιστορικά κομμάτια είναι όσο λεπτομερή χρειάζεται ώστε ο αναγνώστης να μάθει και να συνδέσει αλλά όχι τόσο ώστε να κουράσουν, τοποθετούν ωραία την μυθοπλασία σε ένα δεδομένο ιστορικό πλαίσιο και δένουν με το υπόλοιπο κείμενο αρμονικά (με την εξαίρεση ίσως της ιστορίας των Εβραίων της Ζακύνθου που μοιάζει λίγο σα να έπρεπε κάπου να μπει και μπήκε εκεί τυχαία). Ταυτόχρονα, άριστα παίρνει το βιβλίο στο κομμάτια της λαογραφίας: τα τραγούδια, τα παρατσούκλια, τα τοπία, οι λογής λογής χαρακτήρες της περιοχής, αποπνέουν έντονη 'αύρα' από Ξενόπουλο και ζωντανεύουν τη Ζάκυνθο μέσα στις σελίδες.
Ως προς τη μυθοπλασία, κι εδώ το βιβλίο αντέχει στην κριτική. Οι περισσότεροι από τους χαρακτήρες είναι δουλεμένοι σωστά και είναι ρεαλιστικοί: κάνουν αυτό που κάνουν γιατί ταιριάζει με το χαρακτήρα και με την ιστορία που κουβαλούν, όχι γιατί έπρεπε να προχωρήσει το βιβλίο. Ταυτίζεσαι με τον Κωστή, θυμώνεις με το Νιότσολο και θες να βάλεις ένα ποτηράκι με το Σπυρέτο. Τα κλισέ είναι περιορισμένα στο ελάχιστο, η γλώσσα είναι όμορφη, οι φράσεις στρογγυλές, οι λέξεις με σεβασμό τοποθετημένες. Ο ιστορικός χρόνος κυλάει αργά αλλά όχι βασανιστικά, όσο πρέπει για να προλάβουμε να παρακολουθούμε απ την κλειδαρότρυπά μας.
Αδυναμία στο βιβλίο βρήκα στην ερωτική ιστορία και συγκεκριμένα στον Παντελη. Θα ήθελα να δω περισσότερη εξέλιξη στον ήρωα αυτό (αυτό που στις ταινίες λέμε character development) και να ταυτιστώ μαζί του, να πονάω μαζί του για τον απαγορευμένο του έρωτα και να συγκλονιστώ όταν θα λάβει χώρα το γεγονός που του άλλαξε τη ζωή. Δυστυχώς, αυτό σε μένα δε λειτούργησε. Παρόλο που ο Παντελής είναι πρωταγωνιστής, στο βιβλίο βρίσκεται στην σκιά του αδερφού του. Ξέρουμε ότι είναι δειλός, οτι δε θέλει συγκρούσεις και ότι είναι ερωτευμένος με τη Βιολέτα. Και αυτά είναι που κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. Η εξέλιξη του μέσα στα χρόνια δεν φαίνεται, πως αλλάζει, αν αλλάζει, κι όταν η ιστορία φτάνει στην κορύφωσή της με τον συγκλονιστικό θάνατο, μένουμε με μια αίσθηση ότι κάτι δεν ταιριάζει. Ανάλογα θα μπορούσε λίγο εντονότερα να χρωματιστεί η Βιολέτα, καθώς επίσης και ο Γιάννος.
Συνολικά, μια εξαιρετικά προσεγμένη δουλειά που φαίνεται ότι έχει φτιαχτεί με κόπο, μεράκι και σεβασμό στον αναγνώστη, ένα βιβλίο που δεν θα απογοητεύσει και ένα μεγάλο άλμα μπροστά για το συγγραφέα. 4/5 με μεγάλη συγκίνηση.. :)
Τελικά, αν και το 2020 δε φαίνεται να πηγαίνει καλά σε κανέναν τομέα, στην επιλογή βιβλίων εμένα μέχρι τώρα μου χαμογελά. Το συγκεκριμένο το είχα στη βιβλιοθήκη μου κάτι χρόνια να κάθεται, το είχα πάρει θυμάμαι με πολλές αμφιβολίες επειδή σημαντικό ρόλο για την αγορά έπαιξε η εικόνα στο εξώφυλλο και όχι η περίληψη στο οπισθόφυλλο - η οποία για να πω την αλήθεια δεν μου πολυάρεσε. Τώρα που μόλις το έκλεισα μπορώ να πω ότι ναι μεν περιγράφει μια πανέμορφη ιστορία αγάπης, όμως στην ουσία αποτελεί ταυτόχρονα και μια πολύ ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής μιας οικογένειας στη Ζάκυνθο, κυρίως στα χρόνια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, λίγο πριν και λίγο μετά από αυτόν. Καταρχήν, είναι πολύ όμορφα γραμμένο. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι απλή και καθημερινή και η ιστορία ρέει πολύ όμορφα. Η κοντέσα Ελπίδα είναι μια αγαπημένη φιγούρα: γεννημένη αριστοκράτης (γραμμένη στο libro d’ oro) που ξέπεσε και δεν μπορεί να συντονιστεί στην καθημερινότητα ενός απλού ανθρώπου. Οι δυο της κόρες: τόσο διαφορετικές μεταξύ τους κι όμως τόσο αγαπημένες. Και κυρίως τα εγγόνια της, μεταξύ των οποίων και ο Παντελής, ο βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου. Δύσκολες εποχές πέρασαν οι πρωταγωνιστές. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι σχεδόν απανωτά και μετά ο εμφύλιος. Ήταν όμως ταυτόχρονα και εποχές που ο κόσμος άνοιγε την πόρτα και την ψυχή του και βοηθούσε το συνάνθρωπο χωρίς να περιμένει ανταλλάγματα. Πολύ ωραία περιγράφονται τα χρόνια του πολέμου, όπου οι πρωταγωνιστές καλούνται να επιβιώσουν μέσα σε συνθήκες δύσκολες. Η αλήθεια είναι ότι με εξέπληξε ευχάριστα πολλές φορές με όσα συνέβαιναν στους άνδρες πρωταγωνιστές- άλλα πράγματα είχα συνηθίσει να διαβάζω σε βιβλία που αναφέρονται στη συγκεκριμένη περίοδο και μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα. Όσον αφορά τα υπόλοιπα κομμάτια της πλοκής, μου άρεσε εξίσου πολύ και η περιγραφή του έρωτα του Παντελή με την Βιολέτα. Με ευγένεια και διακριτικότητα ο συγγραφέας μας έβαλε μέσα στην καρδιά και το μυαλό των δύο νέων χωρίς να επιτρέψει να νιώσουμε ότι κρυφοκοιτάμε κάτι που δεν πρέπει. Κάτι άλλο που μου άρεσε πολύ, είναι ο τρόπος που έβαλε εμβόλιμα στην πλοκή τα ιστορικά γεγονότα. Πολλά από αυτά τα ήξερα, κάποια τα διάβασα για πρώτη φορά, όμως κάθε σειρά από αυτές τις αναφορές τη διάβασα από��υτα συγκεντρωμένη και με μεγάλη ευχαρίστηση, σε αντίθεση με άλλα βιβλία που η παράθεση ιστορικών γεγονότων γίνεται με τρόπο εγκυκλοπαιδικό και εκνευριστικό. Αφού έκλεισα το βιβλίο, δύο απορίες μου έμειναν στο μυαλό. 1. Γιατί δεν έχει γίνει περισσότερο γνωστό αυτό εδώ το μυθιστόρημα; 2. Είμαστε σίγουροι ότι δεν ήταν υπαρκτά πρόσωπα οι πρωταγωνιστές; Όλοι τους είναι δοσμένοι με τόσο αληθινό τρόπο που δεν μπορεί να είναι προϊόντα της φαντασίας του συγγραφέα...
Αν το διάβαζα 15 χρόνια πριν, πιθανώς να το εκτιμούσα περισσότερο. Μα πλέον έχω διαβάσει πολλά βιβλία αυτού του είδους, όπου ο μύθος είναι απλά η πρόφαση για να γράψει κάποιος ιστορία και με έχουν κουράσει... Κατά τα άλλα, αν είχε λιγότερο από ιστορία κ περισσότερο μυθοπλασία θα ήταν πολύ καλύτερο γιατί ο συγγραφέας τα καταφέρνει καλά, αν και κάποιες εκφράσεις δεν συγχωρουνται ούτε εν τη ροή του λόγου....
Το μυστικό του Λεβάντε!! Και μόνο η λέξη Λεβάντε μας παραπέμπει και μας θυμίζει νησί καντάδας και οπερέτας με ξεχωριστή κουλτούρα και πολιτισμό. Το συγκεκριμένο βιβλίο με εξέπληξε ευχάριστα και παρ'όλο που το καθυστερούσα πολύ καιρό να το διαβάσω,λόγω δισταγμού,εν τούτοις όταν ήρθε η σειρά του,δικαίως το απόλαυσα και το <<ρούφηξα>> με αμείωτο ενδιαφέρον. Κοινωνικό-Ρομαντικό-Ιστορικό μυθιστόρημα,όμορφα δομημένο από τον συγγραφέα δίνοντας ιστορικά στοιχεία στον πρέποντα χρόνο και μία άλλη διάσταση στην πλοκή συνθέτοντας την ωραία,με κεντρικούς ήρωες μία αρχοντική οικογένεια με τις περιπέτειες της ζωής τους,ένα κρυφό και δυνατό έρωτα και ένα μυστικό που αποκαλύπτεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου με εξαιρετική σκιαγράφηση χαρακτήρων και με ζωντάνια από την απλή και λυρική γραφή του κ. Λίβου και σε κάποια σημεία με τους ιδιωματισμούς του νησιού. Τεκμηριωμένο,συγκινητικό,ατμοσφαιρικό με μερικά λαογραφικά στοιχεία.Ολοκληρωμένες περιγραφές που μέσω αυτών γνωρίζουμε την ζωή των ηρώων μας στα χρόνια της Κατοχής (κατά κύριον λόγο) στο όμορφο νησί των Επτανήσων την ΖΑΚΥΝΘΟ με τα ήθη,τα έθιμα,την καθημερινότητα της ζωής τους εκείνη την εποχή εισπράττοντας δυνατά συναισθήματα και μηνύματα για την θρησκεία,την εξουσία,τον συνεχή αγώνα της επιβίωσής τους κάτω από άσχημες συνθήκες. Κλείνοντας το βιβλίο,συνειδητοποίησα ότι έμαθα και γνώρισα αρκετά για την Ζάκυνθο που αγνοούσα,αφυπνίζοντας τις αισθήσεις μας βοηθώντας στην σωματική,ψυχική και πνευματική ευεξία.Μία περιπλάνηση στην πατρίδα του εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού παρομοιάζοντας την σαν μεσαιωνικό παραμύθι. Συγχαρητήρια στον νέο υποσχόμενο συγγραφέα!!
Ένα μυστικό που πρεπει -επιβάλλεται να διαδοθεί !! Δεν ειναι μια τυπική -συνηθισμένη ερωτική ιστορία, ούτε μια ακόμη ιστορία για τον β' παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο.. Είναι μια ιστορία πάνω απ' όλα για τον άνθρωπο σε ολες του τις εκφάνσεις. Το μπλέξιμο των χαρακτήρων και των εποχών, των πραγματικών -ιστορικών γεγονότων με την μυθοπλασία, και η σταδιακή αποκάλυψη των πτυχών των χαρακτήρων, αλλα και του θησαυρού, δένουν αρμονικά καιευχάριστα και κρατούν το ενδιαφέρον αμείωτο μέχρι και την τελυταία σελίδα..
Ενα βιβλίο πάνω απ ολα όμως αισιόδοξο ..διότι μας θυμίζει-ιδιαίτερα σε μια εποχή πως η σημερινή -τις πραγματικές αξίες της ζωής και τους πραγματικούς θησαυρούς.
Παίρνοντας στα χέρια μου Το Μυστικό του Λεβάντε και διαβάζοντας την πρώτη σελίδα, έκλεισα το βιβλίο, τεντώνοντας τα δάχτυλά μου για σελιδοδείκτη, μουρμουρίζοντας ότι εδώ κρύβεται κάτι καλό. Ήταν μια στιγμή συνειδητοποίησης για μένα, ότι κρατούσα ένα πολλά υποσχόμενο μυθιστόρημα. Στην αρχαιότητα, ο Λεβάντες ήταν γνωστός ως Απηλιώτης, δηλαδή, ο ήλιος ανατέλλει από την Ανατολή. Έτσι κι εδώ, ανατέλλει μια καθηλωτική ιστορία από τη Ζάκυνθο του ’40. Μέσα από το ημερολόγιο του παππού του, ένας νεαρός θα ταξιδέψει στο παρελθόν, στη Ζάκυνθο του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, και θα έρθει αντιμέτωπος με απρόοπτα συμβάντα. Αν και πιστεύει ότι στις σελίδες του θα βρει οδηγίες για την τοποθεσία ενός χαμένου θησαυρού, τελικά θα ζήσει τη βαναυσότητα των κατοχικών δυνάμεων, τις ανυπολόγιστες υλικές ζημιές και την απώλεια αναρίθμητων ψυχών. Παράλληλα όμως θα ανακαλύψει ένα καλά φυλαγμένο μυστικό: ο παππούς του Παντελής ήταν ερωτευμένος με τη Βιολέτα, σε σημείο να πιστεύουν ότι οι θεοί τούς σκάρωσαν έναν ολόκληρο πόλεμο για να τους φέρουν κοντά, και να τους απομακρύνουν πάλι, χωρίς όμως να καταφέρουν να σβήσουν την αγάπη τους. Στα παιχνιδιάρικα αλλά συνεσταλμένα μάτια της, φυλακίστηκε η καρδιά του. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που αναδεικνύει τις αξίες της αγάπης, της αυτοθυσίας, της ανιδιοτέλειας, της ανθρωπιάς, και αποκηρύσσει το ρατσισμό, την ξενοφοβία, αλλά και τις θρησκευτικές διακρίσεις. Δεδομένου ότι ζούμε σε μια εποχή που το μεγαλύτερο πλέον πρόβλημα είναι η έλλειψη ανθρώπινων προτύπων, ο Παντελής και η Βιολέτα μοιράζονται μαζί μας τον αμύθητο θησαυρό του έρωτά τους και μας μαθαίνουν πως, όταν αγαπήσεις πραγματικά, δεν αρκεί ούτε μια ολόκληρη ζωή για να ξεχάσεις. Από την άλλη, στις σελίδες Του Λεβάντε, κυρίαρχη θέση έχει η ιστορία. Η γραφή είναι τόσο καλά δουλεμένη, που εντέχνως μπλέκονται ιστορικά στοιχεία με τη μυθοπλασία, καταλήγοντας σε κοινωνικές, φιλοσοφικές και πολιτικές προεκτάσεις με κοινό παρονομαστή την ψυχολογία του ανθρώπου, βρίσκοντας προεκτάσεις στις απανταχού κοινωνίες. Φυσικά, δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι αναφορές στα ήθη, στα έθιμα και στην τοπική διάλεκτο, προκαλώντας πηγαίο γέλιο. Παρ΄ όλη όμως την ιστορική αφήγηση, αναμειγμένη με σκληρές και αποκαλυπτικές σκηνές, το μυαλό του αναγνώστη τριγυρνά συνεχώς στην ιστορία του Παντελή και της Βιολέτας. Τους χωρίζουν διαφορετικοί θεοί, τους χωρίζουν οι αποστάσεις, όλο και κάποιο εμπόδιο τους χωρίζει, αλλά τίποτα δεν είναι ικανό να σβήσει τον έρωτά τους. Ο ένας εισβάλλει στα όνειρα του άλλου, μπλέκονται οι ανάσες τους, νοηματοδοτούν εκ νέου την έννοια της αγάπης, κι ας φοβούνται ότι την επομένη μπορεί να μην ιδωθούν ποτέ ξανά. Ο δικός τους κόσμος υφαίνει ανεξιχνίαστα σχέδια πάνω στην κοινή τους μοίρα. Και πώς άλλωστε, όταν έχεις γευτεί έναν παράφορο έρωτα, μπορείς να ξεχάσεις τη γεύση του, αφού από τα χείλη του έχεις πιει το πιο μεθυστικό κρασί;
Όταν κρατήσετε κι εσείς στα χέρια σας Το Μυστικό του Λεβάντε, ό,τι ώρα κι αν είναι, σκεφτείτε ότι ένας μαβής ουρανός ανατέλλει από πάνω σας, και αφήστε τις λέξεις να λάμψουν μία μία σαν φωτεινά αστέρια, αποκαλύπτοντας το χάρτη ενός θησαυρού. Της Βιολέτας.
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΕΒΑΝΤΕ του Στέφανου Λίβου από τις εκδόσεις Διόπτρα συνδυάζει άριστα μια ρομαντική ιστορία με τις ζοφερές εικόνες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου. Η ιστορία συνδέεται με την καθημερινότητα και οι ήρωες βιώνουν στο έπακρο τις καταστροφικές συνέπειες της Ιστορίας.
Ο λόγος του συγγραφέα λυρικός και με ροή, σαν χείμαρρος σκορπάει έντονα συναισθήματα στον αναγνώστη. Με πλήθος καλολογικών στοιχείων σκιαγραφεί γεγονότα και καταστάσεις που επηρεάζουν τους ήρωες και την πορεία τους, περιγράφει με εξαιρετική δεινότητα και γλαφυρότητα εικόνες, τοπία και συναισθήματα.
Η ενδιαφέρουσα πλοκή του και η δομή του καθηλώνουν τον αναγνώστη και η τεχνική in media res που χρησιμοποιεί ο Στέφανος Λίβος καταφέρνουν να ανεβάσουν την αγωνία του αναγνώστη στα ύψη. Μυστικά βγαίνουν στην επιφάνεια με απρόβλεπτες αποκαλύψεις και μέσα από τον μύθο ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως ο πόλεμος αλλάζει τους ανθρώπους και η ανάγκη για επιβίωση τους φέρνει αντιμέτωπους με πτυχές του εαυτού τους που δεν γνώριζαν ότι υπήρχαν.
Οι άριστα ψυχογραφημένοι χαρακτήρες του μυθιστορήματος ρεαλιστικοί και ζωντανοί βιώνουν τις καταστροφικές συνέπειες της Ελλάδας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου κ��ι γνωρίζουν την απώλεια, το μίσος, την αγάπη και την ανάγκη για επιβίωση.
Ο απαγορευμένος έρωτας ανάμεσα σε έναν χριστιανό και μια εβραία κυριαρχεί στο βιβλίο και οι αναγνώστες συμπάσχουν με τους ήρωες και βιώνουν μαζί τους τα έντονα συναισθήματά τους. Οι ζοφερές στιγμές του πολέμου δεν τους εμποδίζουν στιγμή να ζήσουν τον έρωτά τους άσχετα αν αυτός τους επηρεάζει βαθιά και κλονίζει πολλές φορές τα συναισθήματα.
Η ιστορική του διάσταση εντέχνως συνδέεται με τον ρου του μύθου και έτσι ο συγγραφέας καταφέρνει να πλάσει όλο το κοινωνικόπολιτικό φόντο στο οποίο κινείται το νήμα της ιστορίας. Ήθη και έθιμα της Ζακύνθου, καθώς και το κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής αναγεννιούνται μέσα από τις αράδες του εξαιρετικού μυθιστορήματος του Στέφανου Λίβου.
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΕΒΑΝΤΕ, είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα γραμμένο με σαφήνεια και ρεαλισμό. Είμαι σίγουρος πως είναι ένα βιβλίο που θα μείνει στο χρόνο. Η αριστουργηματική γραφή του αλλά και η ενδιαφέρουσα πλοκή του το κατατάσσουν στα αριστουργήματα της σύγχρονης πεζογραφίας. Ένα αξιοπρεπέστατο, μεγαλειώδες ανάγνωσμα που θα κερδίσει και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα..
Τελείωσε το ταξίδι μου στη Ζάκυνθο, στα Γιάννενα , στην Ιταλία, στην Αθήνα… Ξεκίνησε με συγκίνηση όπως και τελείωσε αλλά και με πολλά γέλια ενδιάμεσα, από τα πειράγματα και το χιούμορ των Ζακυνθινών. Τα ιστορικά στοιχεία, που έχω την τύχη να ακούω ακόμα από τον δικό μου μπαμπά και η μυθοπλασία είναι τόσο αρμονικά δεμένα που δεν ξέρεις που αρχίζει το ένα και που τελειώνει το άλλο. Το βιβλίο σου κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Με ένα τέλος που δεν το περίμενα και αυτό ήταν που μου άρεσε ακόμα περισσότερο. Εξαιρετική δουλειά !
Ολα ξεκινούν όταν ο παππούς του νεαρού Παντελή πεθαίνοντας ,αφήνει κληρονομιά ένα μυστηριώδες σεντούκι. Ο συνονόματος εγγονός του το ανοίγει και μέσα από το περιεχόμενό του αποκαλύπτονται μυστικά και πάθη χρόνων Οι μνήμες μας πηγαίνουν πίσω, τέλη του 19ου αιώνα στις εποχές όπου οι ευγενείς κυριαρχούσαν στο κοινωνικό τοπίο της Ζακύνθου... Σε ένα αρχοντικό εκτυλίσσεται μια τρυφερή οικογενειακή ιστορία , που ενώνει κοινωνικά χάσματα και δημιουργεί έναν ιδιότυπο αδελφικό δεσμό ανάμεσα στην Διονυσία και την Ελπίδα, καθώς και μια παράξενη φιλία- πίσω από την οποία βρίσκεται καλά προφυλαγμένη μια κρυφή θυσιά. Στη συνέχεια παρακολουθούμε, την πορεία των παιδιών της οικογένειας με κεντρικά πρόσωπα τον σκληροτράχηλο Κωστή και τον ρομαντικό αδελφό του Παντελή. Αφήγηση την αφήγηση ,ξετυλίγεται η δύσβατη πορεία τους τα δύσκολα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής, που σημαδεύονται από μια παράλογη απώλεια και τον αντιφατικό έρωτα ανάμεσα στην Εβράια Βιολέτα και τον νεαρό Χριστιανό Παντελή. Η ιστορία θα κορυφωθεί τα χρόνια του εμφύλιου σπαραγμού, θάβοντας για πάντα τα δύο ένοχα μυστικά, που η ματιά του εγγονού Παντελή θα φέρει στο φως 70 χρόνια αργότερα.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Ο Στέφανος Λίβος επανέρχεται με ένα άκρως ενδιαφέρον μυθιστόρημα, που φανερώνει την επιθυμία και τις δυαντότητες που έχει να εξελιχθεί σε έναν από τους αξιόλογους λογοτέχνες της νέας γενιάς. Το Μυστικό του Λεβάντε συνιστά ένα δυνατό οικογενειακό δράμα, με φόντο την νεότερη Ιστορία μας, και μας χαρίζει στιγμές άπλετης συγκίνησης, φωτίζοντας παράλληλα, σχετικά άγνωστες πτυχές του φοβερότερου πολέμου που γνώρισε η Ελλάδα. Η ιστορία ενός απαγορευμένου έρωτα ανάμεσα σε εναν Χριστιανό κ μια Εβραία στη Ζάκυνθο της Κατοχής που έρχεται να καταλύσει αφελή στερεότυπα με αποστομωτικό τρόπο, θυμίζοντας μας μεταξύ άλλων δυο προσωπικότητες που διατήρησαν μοναδικά την ανθρωπιά σε καιρούς απάνθρωπους και χαλεπούς! Η αφήγηση του Λίβου με ορισμένα χρονικά πισωγυρίσματα εξελίσσεται σε τρεις άξονες... Ο πρώτος είναι ο προσωποκεντρικός- αισθηματικός άξονας, καθώς μάς παρουσιάζονται τα πρόσωπα και οι ατομικές τραγωδίες κάθε προσώπου της ιστορίας μας... Οι χαρακτήρες έχουν σκιαγραφηθεί -ίσως όχι διεξοδικά , αλλά επαρκώς, ώστε ο αναγνώστης να κατανοήσει αρκετές από τις συγκρούσεις τους... Ήταν ένα κομμάτι που με λίγη περισσότερη δουλειά και θα είχε αναδείξει περισσότερο την εξαιρετικά δυνατή πλοκή. Εντούτοις, κι έτσι ο αναγνώστης βιώνει τους δυνατούς οικογενειακούς δεσμούςτην απώλεια,την ψυχική ερήμωση, τη συντροφικότητα και τον αγώνα της επιβίωσης- νιώθοντας πως αφομοιώνεται στη μικροκοινωνία των "Πηγαδιών". Παρότι ο έρωτας στο βιβλίο γνωρίζει την τραγικότερη έκφρασή του στο πρόσωπο της Εβραίας Βιολέτας και του Παντελή, ο πιο ενδιαφέρων από τους χαρακτήρες του έργου είναι ο Κωστής με την πολυκύμαντη ψυχολογία του, που αντιπροσωπεύει και μια από τις οδυνηρότερες στιγμές που δοκίμασαν οι υπόδουλοι άμαχοι κάτω από τον Ιταλικό ζυγό...
Γύρω τους πλήθος χαρακτήρων, που καθένας προσφέρει τη δική του πινελία σε έναν "πίνακα" βαθιά ηθογραφικό: Στο Μυστικό του Λεβάντε άλλωστε, έχουμε στιγμιότυπα της τοπικής ιστορίας -κυρίως συναρτήσει της κοινωνικής ιεραρχίας της Ζακύνθου. Με απολαυστικό τρόπο αντλούμε πληροφορίες για την πολυτάραχη πορεία του νησιού και τις πολλαπλές κατοχές με ενδεικτικά στιγμιότυπα, όπως το Ρεμπελιό των Ποπολάρων (που ίχνη του πήραμε όλοι από την ρομαντική ιστορία του Ξενόπουλου "ο Ποπολάρος".) Επίσης στο Μυστικό Του Λεβάντε ιχνηλατείται το ιδιαίτερο ταμπεραμέντο των Ζακυνθινών μέσα από τα πρόσωπα ,την εθιμοτυπία και "στιγμές ντοπιολαλιάς", που ζωντανεύει σε αληθοφανείς διαλόγους. Ξεχωριστή μνεία γίνεται στην πολύπαθη εβραική κοινότητα που από τον τρόμο της Ιεράς Εξέτασης στην Ισπανία, διοχετεύτηκε διωγμένη σε πολλές ελληνικές περιοχές, Στη Ζάκυνθο οι Σεφαραδίτες κλήθηκαν να αποτινάξουν διεσιδαιμονίες αιώνων και καχυποψία μέχρι να συνυπάρξουν με τους Χριστιανούς αρμονικά. Ο Στέφανος Λίβος μας παρουσιάζει με διαφωτιστικό τρόπο αρκετά στοιχεία , που δεν έχουν συζητηθεί πολύ κια θα σας αφήσω να τα ανακαλύψετε στο έργο του.
Τρίτο επίπεδο στην αφήγηση είναι το ιστοριογραφικό... Ο συγγραφέας με εύληπτη γλώσσα και χωρίς να κουράσει καθόλου τον αναγνώστη, φωτίζει με παρρησία και παραστατικές σκηνές τις σκοτεινές μα κι ένδοξες σελίδες της πολυτάραχης δεκατετίας από το 40 ως τον σεισμό του ΄53.Παρακολουθούμε εναγωνίως τον πόλεμο από το επονείδιστο τελεσίγραφο των Ιταλών μέχρι τη γερμανική κατοχή και το παρασκήνιο του Εμφυλίου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίαζουν τα τεκμήρια της ιταλικής βαναυσότητας, που κακώς παραγνωρίστηκαν στο συλλογικό μας ασυνείδητο. Αποτέλεσμα εικόνας για λουκας καρρερΗ παρουσία των Ιταλών υπήρξε κι αυτή θρασύδειλη, τυραννική, φέρνοντας πείνα, φόβο και σαφή υποτίμηση της ανθρώπινης ζωής των υπόδουλων, με τρόπο μάλιστα που θα επηρεάσει δραματικά την πλοκή. Μια πτυχή που αξίζει κάθε Έλληνας να γνωρίζει ως δείγμα ανθρωπιάς είναι η στάση του Δημάρχου Λουκά Καρρέρ και του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου , όταν τους ζητήθηκε το 43 από τους νέους κατακτητές , τους Γερμανούς ναζί, να συντάξουν λίστα με όλα τα ονόματά των Εβραίων της Ζακύνθου. Οι δύο εξαίσιοι αυτοί άντρες, στάθηκαν στο ύψος του ελληνικού ήθους και- ως ταγοί της ελευθερίας και του ανθρωπισμού- ενώπιον του Συνταγματάρχη Μπέρενς συμπλήρωσαν μια λίστα με δύο μόνο ονόματα: Tα δικά τους![...] Η πιο θλιβερή παράμετρος όμως στο βιβλίο είναι ο Εμφύλιος , που τολμηρά ο συγγραφέας παρουσιάζει παίρνοντας απερίφραστα θέση: Τη θέση ενός φιλαλήθη Δημοκράτη που πονάει την πατρίδα και γράφει τσουχτερές αλήθειες για ένα στημένο σκηνικό, μια προδοσία από άλλοτε "συμμάχους" και έναν Γέρο της Πολιτικής, ανάξιο του τίτλου που του απέδωσε "η Ιστορία των νικητών".... Aπό την Καζέρτα ως το Συλλαλητήριο του ματωμένου Δεκέμβρη (με τις γονατισμένες αγωνίστριες του λαού να αποδίδουν προσκύνημα στη Λευτεριά κ ελεύθερους σκοπευτές να δολοφονούν άοπλους διαδηλωτές που ζητούν Δημοκρατία και διακιοσύνη), παρακολουθούμε τη μάχη ενός λαού που δε δικαιώθηκε ποτέ.Αποτέλεσμα εικόνας για δεκεμβριανα συλλαλητηριο Παράλληλα όμως σκιαγραφείται κι η αλλοτρίωση ενός ευγενούς κινήματος και εκατέρωθεν θηριωδίες, που δεν τιμούν καμιά πλευρά. Κι ύστερα μεταβαίνουμε στον μικρόκοσμο των ηρώων, για να βιώσουμε τι σημαίνει Εμφύλιος για κάθε χωριό, για κάθε χαμόσπιτο, για κάθε μάνα, και πόσο τραυμάτισε τη λαϊκή βάση του έθνους με πληγές ακόμη χαίνουσες. Όλα αυτά συνθέτουν ένα βιβλίο αξιώσεων και θα μιλούσαμε για ένα μικρό διαμάντι αν δεν υπήρχε μια γλωσσική ανωριμότητα και μια λεξιλογική πενία, που υποβίβαζε την λογοτεχνική αξία του βιβλίου: Έτσι, ενώ οι διάλογοι ορθώς διαθέτουν φυσικότητα, δυστυχώς στην τριτοπρόσωπη αφήγηση, ενυπάρχουν στοιχεία της αγοραίας γλώσσας (αργκό) που θα έπρεπε να απουσιάζουν από ένα λογοτέχνημα- στα κομμάτια της διήγησης που διαφοροποιούνται υφολογικά από τα διαλογικά μέρη. Κάτι άλλο που με ενόχλησε ήταν πως από τα λόγια κ΄'αποιων ηρώων παρήλασαν υπερβολικές βλασφήμιες στο ίδιο μοτίβο, που δεν περιορίστηκαν στον έναν . Αυτό συνιστά ένα τεχνικό κι αισθητικό ατόπημα. Ο λογοτέχνης οφείλει να βρίσκει τρόπους να περιγράψει έναν αψύ, αθυρόστομο χαρακτήρα, χωρίς να κατακλύζει το κείμενο με αυτούσιες βρισιές επαναλαμβανόμενες και δυσάρεστες στον αναγνώστη. Είναι κρίμα διότι πρόκειται για ένα βιβλίο που παρά τα ατοπηματα αυτά, αξίζει να ανακαλύψει ο κάθε αναγνώστης, διότι υπηρετεί τον παιδευτικό ρόλο της Λογοτεχνίας, που ανυψώνει καρδιά και νου.
Πίστεύω πως ο συγγραφέας θα μπορέσει στο μέλλον να χειριστεί πιο επιδέξια αυτήν την πτυχή, βελτιώνοντας τα εκφραστικά του μέσα στο επίπεδο των προβληματισμών, που στα βιβλία του αναδεικνύονται. Είναι βέβαιο πως ο Στέφανος Λίβος έχει το γνωστικό υπόβαθρο ,την ευαισθησία και την οξυδερκή ματιά που απαιτείται, ώστε να προσφέρει κι άλλα σημαντικά μυθιστορήματα στην ενθαρρυντική βάση που με το Μυστικό Του Λεβάντε έθεσε- και θα τα περιμένουμε με ιδιαίτερη προσμονή. http://stonasterismotouvivliou.blogsp...
Ευκολοδιάβαστο. Σίγουρα ωριμότερο από προηγούμενες προσπάθειες του συγγραφέα που ήταν αδέξιες και βουτηγμένες στο μελό. Βάζω 2 για να είναι πιο αντιπροσωπευτικη η βαθμολογία. Κι εδώ δεν λείπει το στοιχείο του μελοδραματισμου αλλά δεν κατακυριεύει το κείμενο. Κάτι που δεν μου άρεσε είναι που οι ιστορικές πληροφορίες μέσα στο βιβλίο δεν έχουν καταφέρει να αποκτήσουν λογοτεχνικό χαρακτήρα και μοιάζουν χωρία εγκυκλοπαίδειας. Κατά τα άλλα, χωρίς να είναι αριστούργημα, στέκεται αξιοπρεπές και έχει αρκετές ωραίες στιγμες συγγραφικά, ζωντανες εικόνες και ροή στην αφήγηση.
Πριν το αγοράσω νόμιζα πως θα ήταν άλλη μια ερωτική ιστορία με φόντο την Κατοχή. Διαβάζοντας όμως τις πρώτες σελίδες κατάλαβα οτι αυτό το βιβλίο θα είναι ένα διαμάντι. Ταξίδεψα σε τόσα πολλά μέρη και γνώρισα τους χαρακτήρες τόσων ανθρώπων που τόσο περίτεχνα είχε πλέξει ο συγγραφέας. Οι σκηνές ήταν τόσο γλαφυρές που μου έδιναν την εντύπωση οτι είμαι και εγώ μαζί με τους ήρωες και κλαίω, γλεντάω, αγαπάω. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα.
Ένα βιβλίο με εξαιρετική γραφή και έντονα συναισθήματα, μας αφηγείται μέσα από τους ζωντανούς χαρακτήρες των ηρώων του, την ιστορία της Ζακύνθου στα χρόνια του πολέμου. Ένα μυθιστόρημα συγκινητικό που ξεδιπλώνει τις ζωές των ηρώων του, μέσα από τα δύσκολα χρόνια του πολέμου γνωρίζοντας την αγάπη σε όλες της τις μορφές, την αληθινή φιλία, την απώλεια, το μίσος και την ανάγκη του κόσμου για την επιβίωση.
In 1941 the Greek island of Zante is peaceful. Until, the Italians take it over. Then to further the oppression in the village, the Germans arrive. There is betrayal, loss of life, lack of food, family members sent to prison and heartache. In all this, Stefanos Livos weaves in love, dedication and friendships. The Germans are going to gather the Jews that live there. The people of the island devise a plan to save the Jews on their island. I really was swept up in this book.
Έμαθα την ύπαρξη αυτού του βιβλίου σε μια όχι και τόσο όμορφη περίοδο της ζωής μου. Βρέθηκε τυχαία στα χέρια μου 5 μήνες αργότερα και με στοίχειωσε. Έκανα το λάθος να διαβάσω το τελευταίο κεφάλαιο ένα βράδυ πριν κοιμηθώ. Ξύπνησαν τόσα συναισθήματα και τόσα ερωτηματικά που μου πήρε ώρες να συνέλθω. Εννοείται ότι το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Είναι συγκλονιστικό.
EBook Review: THE ISLAND OF THE RIGHTEOUS by Stefanos Livos
(T) hese (H) aunting (E) xperiences...
( I ) nner (S) oul (L) ooks (A) mongst (N) ature's (D) estiny...
(O) ften (F) earful...
(T) hat (H) umanity (E) xpresses
(R) age... ( I ) nwardly (G) rowth (H) eightens (T) rust... (E) scapes (O) bstacles... (U) nderstands (S) erenity
THE ISLAND OF THE RIGHTEOUS, still leaves lasting memories. A time lived consciously, even as misery endured.
A matter of circumstance, yet their love remained. Against all the odds, their life together redefined.
A place in time, when division did reign. From it nothing gained, so it did appear.
When generations look back, the horrors do see. Until all the pieces, found and carefully rearranged.
The labels assigned disappear, then emerges new reality. Hidden behind closed doors, the truth called survival.
Found in the pages, of a family's history. If one but looks, when offer is given.
Otherwise lives with regret, for that lost chance. Such to me happened, as I took personally.
Yes I was young, and now opportunity gone. Or so may seem, this book shows me.
In all it's detail, do read this book. Discover an island's history, of what took place.
Even if story fiction, some events took place. For us to experience, and us to relate.
Hard times still occur, and must go through. Amongst evil lives good, may you see it.
********************************************** I received free, via a free ebook promo, and I am leaving this review voluntarily. **********************************************
Τα ιστορικά μυθιστορήματα είναι η αγαπημένη μου κατηγορία βιβλίων, οπότε οι οιωνοί ξεκινώντας το ήταν με το μέρος μου. Παρόλα αυτά "Το Μυστικό του Λεβάντε", ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες μου. Καλογραμμένο, με πολύ καλό ρυθμό, σε κρατάει σε εγρήγορση από την αρχή μέχρι το τέλος του! Τα ιστορικά στοιχεία δίνονται με τρόπο τέτοιο που ναι μεν δεν διακόπτουν το ρυθμό και της εξέλιξη της ιστορίας, αλλά σίγουρα σου μένουν, σε βάζουν για τα καλά στο κλίμα της εποχής και σε μαθαίνουν τα γεγονότα. Άψογο βιβλίο που συστήνεται ανεπιφύλακτα!
Πάρα πολύ ωραίο βιβλιο, και να σκεφτεί κανείς ότι ήμουν μάλλον δύσπιστη απέναντι στο θέμα και περίμενα να διαβάσω πάλι κανένα ρηχό ρομάντζο. Στα πολύ δυνατά στοιχεία του βιβλίου η αρκετά ακριβής αναπαράσταση της Ζακύνθου του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, οι πολύ ζωντανοί χαρακτήρες, η ντοπιολαλιά, το μπλέξιμο αληθινών και λογοτεχνικών περιστατικών. Μείον ένα αστεράκι για το βεβιασμένο τέλος που εκβιάζει συμβολισμό και συναίσθημα.
This was a good read. It was interesting to learn of the multi-dimensional culture of Greece. There was so much to discover and the characters, though sometimes difficult to handle all of the characters. This was not just a romance novel, but explores the intricacies of a forbidden love between a Christian and a Jew during the Occupation.
I can’t say this one of my favorite books, but I think the author has a lot of potential and hope he will continue to explore the opportunity to write books.
Thank you to AuthorsXP for my advanced review copy. All opinions and thoughts are my own.
Το λάτρεψα!!! Ο λόγος αν και απλός είναι μεστός. Οι περιγραφές είναι άλλοτε λυρικές και άλλοτε ρεαλιστικές, ιδιαίτερα στις σκηνές του πολέμου. Η πλοκή είναι ενδιαφέρουσα, με καλά δομημένους χαρακτήρες (ανθρώπινους και ζωντανούς). Αν και περιέχει πολλά ιστορικά γεγονότα, είναι τόσα καλά δοσμένα που δεν σε κουράζουν. Αξίζει να διαβαστεί!
Get ready to learn marvelous history of 20th century Greek politics and all the complexities of their passionate people.
Rich characters were a sometimes hard to follow, but the author gave time to flesh out their personalities in order to fall in love with all of them. Lot's of treasured unexpected curves and intrigue. What a great read. Enriched to learn of Jews from Roman 1st millennium, Byzantium, Sephardic, Thessalonian Jews from Turkey inhabited so many region of mainland Greece but never knew from antiquity, their communities inhabited these remote Islands. Glad so much unexpected history was demonstrated in this book I've always been touched by the Greeks multi dimensional culture. These island's are are a part of Greece that I knew little of, I'd love to explore the uniqueness of Ionian Islands.