What do you think?
Rate this book
De onderwaterzwemmer
Bij de nachtelijke oversteek naar bevrijd gebied, in het laatste oorlogsjaar, raakt de veertienjarige Tin van Heel zijn vader kwijt. Een nacht en een dag en een avond blijft de jongen in de uiterwaard waken, turen, zoeken, maar zijn vader komt niet meer boven water. Als dertig jaar later, tijdens een Afrikaanse reis met zijn vrouw, het noodlot opnieuw dreigt, voelt hij dat de tijd gekomen is om alles recht te zetten.
De onderwaterzwemmer is een spannende en aangrijpende roman over de onherstelbaarheid van verlies en schuld daarover. En over redding, die komt wanneer je haar niet verwacht - maar die, onder water, steeds met je is meegezwommen.
De onderwaterzwemmer is een spannende en aangrijpende roman over de onherstelbaarheid van verlies en schuld daarover. En over redding, die komt wanneer je haar niet verwacht - maar die, onder water, steeds met je is meegezwommen.
256 pages, Paperback
First published April 24, 2015
34 people are currently reading
836 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 218 reviews
June 6, 2015
P.F Thomése is een buitengewoon vaardige en elegante schrijver maar ‘iets wat ontbreekt kun je niet denken, je kunt er alleen iets omheen bedenken’ zoals Tin zegt. Wat ontbreekt is een stevige narratieve ruggengraat én bovenal een interessant personage. Hoewel het eerste deel (‘Nachtrivier’ – Wellseind, 1944) je meteen bij je nekvel grijpt en de prachtige zinnen van Thomése je opslokken als de rivier waarin de vader verdwijnt, krijg je gaandeweg het gevoel beetgenomen te worden. De krachtige openingspassage, waarin de vader en de zoon met een onbekende missie in de ijskoude nacht de rivier oversteken, ingevet met reuzel, ‘hun bundel kleren hebben ze met hun koppelriem op het hoofd gebonden, hun klompen drijvend aan een touwtje achter zich’, wordt teniet gedaan als de jongen de volgende avond doodkalm door de bewoners van de overzijde in een bootje wordt terug geroeid. Tins ontreddering door het verlies van de vader wordt prachtig beschreven, maar wat er precies is gebeurd komen we nooit te weten. Dertig jaar later, in Afrika, in het hart van de duisternis, zal Tins vrouw aan haar reisgenoten zeggen ‘he was in the resistance’. Maar evengoed zou Tins vader op een andere manier kunnen verdwenen zijn uit zijn leven en heeft Tin het hele rivierverhaal verzonnen om meer zin te geven aan dat verlies…
De avonturen van Tin en Vic in Afrika zijn evenmin sterk. Er zijn grenzen aan de naïviteit, de domheid en de onvoorzichtigheid en ook in een roman moeten die bewaakt worden wil je nog geloofwaardige personages hebben. Een noodlottige afloopt draagt aan die geloofwaardigheid niet bij. In Afrika voelt Tin ‘dat de tijd gekomen is om alles recht te zetten’ zegt het achterplat en dat is ook de titel van dat tweede deel: ‘Iets rechtzetten’ – Charleville, 1974. Helaas wordt er helemaal niets rechtgezet. Tin heeft het trauma van de verdwenen vader nooit verwerkt, maar hij doet er ook absoluut niks mee. Behalve zich wentelen in een verlammend zelfbeklag en schuldgevoel en afgeven op alles en iedereen, de ‘negers’, zijn vrouw, de toevallige reisgenoten. In het laatste deel (dat zich nog eens dertig jaar later afspeelt in Havana) komt hij ‘Boven water’ en vallen enkele motieven op hun plaats, al is daar een behoorlijk sentimentele wending voor nodig. Zelfs de hoop op enige ‘verlossing’ komt niet van hemzelf. Dat alles maakt Tin tot een buitengewoon oninteressant personage. In het ware leven lopen er ongetwijfeld massa’s zulke mensen rond, in de literatuur mogen we meer verwachten. Om het met Arjen Fortuin (NRC) te zeggen: ‘Ergens in De onderwaterzwemmer staat: ‘Het verleden is geen land van gevonden voorwerpen. Het is een verhaal dat je niet meer rond kunt krijgen.’ Dat is mooi gezegd, maar het tekent ook een tekortkoming van het verhaal dat Thomése ons aan de hand van Tin van Heel probeert te vertellen. Want dat het verhaal van het verleden niet meer rond te krijgen is, is misschien wel waar, maar niet zo relevant. Ik zou zeggen dat de romankunst het land is waarin we de gevonden voorwerpen betekenis proberen te geven: en dat gebeurt in deze originele, maar al te gevoelvolle roman minder dan we van Thomése gewend zijn.’
De avonturen van Tin en Vic in Afrika zijn evenmin sterk. Er zijn grenzen aan de naïviteit, de domheid en de onvoorzichtigheid en ook in een roman moeten die bewaakt worden wil je nog geloofwaardige personages hebben. Een noodlottige afloopt draagt aan die geloofwaardigheid niet bij. In Afrika voelt Tin ‘dat de tijd gekomen is om alles recht te zetten’ zegt het achterplat en dat is ook de titel van dat tweede deel: ‘Iets rechtzetten’ – Charleville, 1974. Helaas wordt er helemaal niets rechtgezet. Tin heeft het trauma van de verdwenen vader nooit verwerkt, maar hij doet er ook absoluut niks mee. Behalve zich wentelen in een verlammend zelfbeklag en schuldgevoel en afgeven op alles en iedereen, de ‘negers’, zijn vrouw, de toevallige reisgenoten. In het laatste deel (dat zich nog eens dertig jaar later afspeelt in Havana) komt hij ‘Boven water’ en vallen enkele motieven op hun plaats, al is daar een behoorlijk sentimentele wending voor nodig. Zelfs de hoop op enige ‘verlossing’ komt niet van hemzelf. Dat alles maakt Tin tot een buitengewoon oninteressant personage. In het ware leven lopen er ongetwijfeld massa’s zulke mensen rond, in de literatuur mogen we meer verwachten. Om het met Arjen Fortuin (NRC) te zeggen: ‘Ergens in De onderwaterzwemmer staat: ‘Het verleden is geen land van gevonden voorwerpen. Het is een verhaal dat je niet meer rond kunt krijgen.’ Dat is mooi gezegd, maar het tekent ook een tekortkoming van het verhaal dat Thomése ons aan de hand van Tin van Heel probeert te vertellen. Want dat het verhaal van het verleden niet meer rond te krijgen is, is misschien wel waar, maar niet zo relevant. Ik zou zeggen dat de romankunst het land is waarin we de gevonden voorwerpen betekenis proberen te geven: en dat gebeurt in deze originele, maar al te gevoelvolle roman minder dan we van Thomése gewend zijn.’
August 4, 2019
Dat Thomése kon schrijven, wist ik van Schaduwkind, een mooie evocatie van het rouwproces om een gestorven dochtertje. Ook in dit boek toont de auteur geregeld dat hij literair wel wat in zijn mars heeft, met mooie passages en regelmatig leuke taalvondsten (het begrip “aanwezigheidsschaamte” bijvoorbeeld). Maar ik ben afgeknapt op het doorzichtige van het verhaaltje (het jeugdtrauma van hoofdfiguur Tin dat hem gevormd heeft tot een angstige persoonlijkheid), op het omslachtige gejengel van de jonge Tin in deel 1 (die net zijn vader verloren heeft), op het overtrokken “Heart of Darkness”-sfeertje waarmee Afrika in deel 2 in beeld wordt gebracht en op de lullige manier waarop het verhaal eindigt. Ook stilistisch schort er wat: Thomése’s mooischrijverij levert af en toe wel goede passages op, maar het breedsprakerige wekt geregeld ergernis. Hier zat zoveel meer in, maar vooral omdat Thomése te weinig subtiel op het trauma van Tin focust, schiet hij zijn doel ver voorbij.
January 31, 2023
Citaat : Als een onderwaterzwemmer is zijn vader het hele eind met hem mee gezwommen, jaar in jaar uit en nu dus van het ene continent naar het andere.
Review : Bij de nachtelijke oversteek naar bevrijd gebied, In het laatste oorlogsjaar, raakt de veertienjarige Tin van Heel zijn vader kwijt. Een nacht en een dag en een avond blijft de jongen in de uiterwaard waken, turen, zoeken, maar zijn vader komt niet meer boven water. Zonder vader durft hij amper naar huis, want hij vreest de veroordeling van zijn moeder,omdat zij zal denken dat hij alleen maar aan zichzelf gedacht heeft.
Met deze hele beklemmende intro begint het levensverhaal van Tin, getraumatiseerd door de dood van zijn vader, opgezadeld ook met een laag zelfbeeld. Als dertig jaar later, tijdens een Afrikaanse reis met zijn vrouw Vic op weg naar een adoptiefzoon , het noodlot opnieuw dreigt, wil hij uit zijn falen ontsnappen, wat volgens hemzelf niet is gelukt, maar wat hij in de ogen van een getuige van het tragisch gebeuren, toch op een zelfopofferende en kordate manier heeft aangepakt. Door dit voorval verliest hij zijn zo geliefde vrouw Vic en ook onrechtstreeks zijn aanbeden dochter Nikki. In een Cubaans ziekenhuis probeert de stervende Tin doorheen zijn pijnaanvallen zich te verzoenen met het leven dat hij volgens hemzelf zo stuntelig heeft geleid maar waarin hij toch nog hoopt in het echt of in een droom de weg naar zijn dochter terug te vinden.
Thomése heeft met de onderwaterzwemmer een buitengewoon sterk boek geschetst over een mens die een schoolvoorbeeld van kwetsbaarheid, eenzaamheid maar ook van goedheid is of zoals de auteur het zelf schrijft :“Jij bent onze theoreticus,” zegt Vic soms liefkozend. Ze bedoelt dat hij dermate onpraktische en onhandig is dat hij de hele werkelijkheid zo uit zijn handen in honderdduizend scherven op de grond laat vallen.'
Wat mij betreft is De onderwaterzwemmer één van de intelligentste en boeiendste werken van het Nederlandstalige boekenaanbod van dit jaar geworden.
Review : Bij de nachtelijke oversteek naar bevrijd gebied, In het laatste oorlogsjaar, raakt de veertienjarige Tin van Heel zijn vader kwijt. Een nacht en een dag en een avond blijft de jongen in de uiterwaard waken, turen, zoeken, maar zijn vader komt niet meer boven water. Zonder vader durft hij amper naar huis, want hij vreest de veroordeling van zijn moeder,omdat zij zal denken dat hij alleen maar aan zichzelf gedacht heeft.
Met deze hele beklemmende intro begint het levensverhaal van Tin, getraumatiseerd door de dood van zijn vader, opgezadeld ook met een laag zelfbeeld. Als dertig jaar later, tijdens een Afrikaanse reis met zijn vrouw Vic op weg naar een adoptiefzoon , het noodlot opnieuw dreigt, wil hij uit zijn falen ontsnappen, wat volgens hemzelf niet is gelukt, maar wat hij in de ogen van een getuige van het tragisch gebeuren, toch op een zelfopofferende en kordate manier heeft aangepakt. Door dit voorval verliest hij zijn zo geliefde vrouw Vic en ook onrechtstreeks zijn aanbeden dochter Nikki. In een Cubaans ziekenhuis probeert de stervende Tin doorheen zijn pijnaanvallen zich te verzoenen met het leven dat hij volgens hemzelf zo stuntelig heeft geleid maar waarin hij toch nog hoopt in het echt of in een droom de weg naar zijn dochter terug te vinden.
Thomése heeft met de onderwaterzwemmer een buitengewoon sterk boek geschetst over een mens die een schoolvoorbeeld van kwetsbaarheid, eenzaamheid maar ook van goedheid is of zoals de auteur het zelf schrijft :“Jij bent onze theoreticus,” zegt Vic soms liefkozend. Ze bedoelt dat hij dermate onpraktische en onhandig is dat hij de hele werkelijkheid zo uit zijn handen in honderdduizend scherven op de grond laat vallen.'
Wat mij betreft is De onderwaterzwemmer één van de intelligentste en boeiendste werken van het Nederlandstalige boekenaanbod van dit jaar geworden.
July 5, 2016
Dit boek is het tegenovergestelde van rock & roll. Het swingt niet, het heeft geen vaart, het heeft geen ritme. Het staat tjokvol saaie zinnen. Zinnen die geen smaak hebben, geen sap en geen spirit. Het is allemaal semi-literaire gewichtigdoenerij.
Neem nu een zin als deze, gelijk in het begin al:
"In het ontluikende ochtendlandschap is hij de enige levende ziel. Zittend, neerwaarts biddend, als een visser die er allejezus vroeg bij is."
Ha.Ha.Ha. Maar zelfs afgezien van de intens flauwe humor, is het een beeld dat niets oproept – neerwaarts biddend? Hoe moet ik dat zien?
Thomése gaat verder:
"Mistflarden boven het oliezwarte water. En daarboven een bewolkte hemel waar niemand iets te zoeken heeft."
Goh, zijn er ook hemels waar sommige mensen wel wat te zoeken hebben dan? Blauwe mischien? Wat bedoel je nu te zeggen Thomése?
En zo eiert het boek maar door. Allemaal mislukte mooischrijverij.
"Zonder enige twijfel de beste roman van P.F. Thomése," ronkt de achterflap.
Nou, laat de rest dan maar zitten!
Neem nu een zin als deze, gelijk in het begin al:
"In het ontluikende ochtendlandschap is hij de enige levende ziel. Zittend, neerwaarts biddend, als een visser die er allejezus vroeg bij is."
Ha.Ha.Ha. Maar zelfs afgezien van de intens flauwe humor, is het een beeld dat niets oproept – neerwaarts biddend? Hoe moet ik dat zien?
Thomése gaat verder:
"Mistflarden boven het oliezwarte water. En daarboven een bewolkte hemel waar niemand iets te zoeken heeft."
Goh, zijn er ook hemels waar sommige mensen wel wat te zoeken hebben dan? Blauwe mischien? Wat bedoel je nu te zeggen Thomése?
En zo eiert het boek maar door. Allemaal mislukte mooischrijverij.
"Zonder enige twijfel de beste roman van P.F. Thomése," ronkt de achterflap.
Nou, laat de rest dan maar zitten!
December 22, 2016
Zonder twijfel vier sterren, op de beste momenten zelfs vijf. Want wat is dit boek buitengewoon mooi geschreven, er vallen bijzonder veel parels te rapen. Het hoofdpersonage, een man die buiten het leven staat en tussen de gaten leeft die anderen achterlaten, is een interessant en uniek personage. Hoewel het boek van toon heel zwaarmoedig is, weet het toch te raken omdat de sfeerschepping zo geslaagd is en het je onverbiddelijk meesleurt in het verhaal.
Prachtig boek van begin tot eind, vooral het begin en vooral het eind eigenlijk.
Ongetwijfeld zullen ze de overkant bereiken, ongetwijfeld zal hij op de drempel van de keukendeur staan, maar hij zal het niet zelf zijn. Wat mama ook zal zeggen, hoe mama ook tegen hem begint te schreeuwen, hij zal zich aan de binnenkant van de situatie bevinden en er niet uit kunnen. De woorden, de woede, het verdriet, de schuld: ze zullen om hem heen zijn, als een onbegrijpelijke nacht, maar hij zal zelf onvindbaar blijven.
Prachtig boek van begin tot eind, vooral het begin en vooral het eind eigenlijk.
Ongetwijfeld zullen ze de overkant bereiken, ongetwijfeld zal hij op de drempel van de keukendeur staan, maar hij zal het niet zelf zijn. Wat mama ook zal zeggen, hoe mama ook tegen hem begint te schreeuwen, hij zal zich aan de binnenkant van de situatie bevinden en er niet uit kunnen. De woorden, de woede, het verdriet, de schuld: ze zullen om hem heen zijn, als een onbegrijpelijke nacht, maar hij zal zelf onvindbaar blijven.
June 6, 2015
Een boek vol malende gedachten over schuld, over achter laten en terugkijken in de tijd, een boek over momenten willen vasthouden en ze steeds weer overlopen in je hoofd, een boek vol met "wat als-en" een boek over niet kunnen loslaten, van tegen de stroom in te willen zwemmen.
Een boek ook over schrale hoop, een literaire parel over een onmogelijk verlangen van een afscheid terug te draaien, over geen schuld te voelen, een boek van tegen die stroom in te zwemmen.
Het is maar als de strijd wordt opgegeven, als er met de stroom wordt meegegaan, dat er een sprankeltje verlossing komt.
Een zeer aan te raden boek, mooie taal, herkenbare gedachten en ja, zelfs spannend. ****
Een boek ook over schrale hoop, een literaire parel over een onmogelijk verlangen van een afscheid terug te draaien, over geen schuld te voelen, een boek van tegen die stroom in te zwemmen.
Het is maar als de strijd wordt opgegeven, als er met de stroom wordt meegegaan, dat er een sprankeltje verlossing komt.
Een zeer aan te raden boek, mooie taal, herkenbare gedachten en ja, zelfs spannend. ****
June 11, 2015
Wat een boek! Tin is de man die zwemt in schuld, die kwijtraakt, toevallig, net als hij even niet kijkt. Dan gebeurt het.
Een boek over schuld, over vragen, over angst, over wat te doen, hoe te reageren, over hoe te leven na een ontzagwekkende en onverklaarbare gebeurtenis die op slag je leven domineert. Altijd domineert, waar je ook kijkt, waar je bent.
Over hoe je hoofd blijft malen, over verdriet, over rouw, over verlammende angst, over het leven dat verder gaat... Zeer, zeer mooi
Fantastisch boek.
http://cobra.be/cm/cobra/boek/1.2319544
Een boek over schuld, over vragen, over angst, over wat te doen, hoe te reageren, over hoe te leven na een ontzagwekkende en onverklaarbare gebeurtenis die op slag je leven domineert. Altijd domineert, waar je ook kijkt, waar je bent.
Over hoe je hoofd blijft malen, over verdriet, over rouw, over verlammende angst, over het leven dat verder gaat... Zeer, zeer mooi
Fantastisch boek.
http://cobra.be/cm/cobra/boek/1.2319544
April 24, 2016
Wat een ellende. En dan bedoel ik niet het verhaal van hoofdpersoon Martin, maar het boek zelf.
Thomése heeft waarschijnlijk allerlei 'mooie' invallen willen combineren tot een boek, maar door alle onwaarschijnlijkheden is dat een ongeloofwaardig verhaal geworden. En alle tegenstrijdigheden en herhalingen maken het er niet beter op.
Het begint in het eerste deel al met de beschrijving van het oversteken van de rivier: uit niets blijkt daar de noodzaak tot het oversteken of de dreiging van een bezetter.
Het enige wat er wordt opgemerkt is: "Hij moet het ook leren, de rivier oversteken. Voor het geval dat. Zijn vader vindt hem nu oud genoeg." Met dan meteen een toevoeging die we het hele boek zullen blijven tegenkomen: "Voor wat?".
Thomése put zich uit de situatie te beschrijven, vanuit alle mogelijke invalshoeken, maar het levert bij mij geen duidelijk beeld op.
In de tweede regel van het boek komt hij met zijn eerste vondst: "de onderkant van de nacht wordt al blauw". Had hij het daar nou maar bij gelaten, maar nee, op bladzijde 32 wordt het nog eens haarfijn uitgelegd: "Het was nog nacht, maar de dag was aan de onderkant al zichtbaar. Zo'n streep blauw die voorzichtig onder het donker uit kiert, een spleet licht die hemel en aarde scheidt.". Onderschat Thomése zijn lezers of vindt hij het zelf zo mooi dat hij er geen genoeg van kan krijgen?
Ook het "Het is niet te geloven en daarom gelooft de jongen het ook niet." van bladzijde 19 wordt weer herhaald op bladzijde 25: "Het is niet te geloven en dus gelooft hij het niet.". Op bladzijde 38 nog een quasi filosofische parodie: "Hij gelooft het niet, maar hij moet het geloven. Om te leven moet hij de leugen aanvaarden."
Maar de mooiste heeft Thomése bewaard voor bladzijde 48: "Hij denkt het, zonder het te kunnen geloven. Hij denkt het om niet iets anders te hoeven denken.".
Het grote ergeren begint voor mij als Thomése alleen nog maar 'mooie dingen' op wil schrijven en niet meer nadenkt of ze nog wel kloppen.
Nadat de jongen negen bladzijdes lang stroomop- en afwaarts heeft gehold, holt hij enthousiast de dijk op, om daar door kerkgangers te worden aangegaapt. "Alsof hij een geest is uit een andere wereld, een gestorvene, uit het dodenrijk teruggekomen om hun de stuipen op het lijf te jagen. Ze wijzen in zijn richting en stoten elkaar aan, lopen dan schielijk door. Kinderen blijven staan, worden gauw meegetrokken. Sommige nieuwsgierigen kijken om, schichtig, bang om betrapt te worden." Huh? Het gaat hier om een jongen van 14, van de overkant van de rivier!
En dan de waarneming van de jongen als een paar kerkgangers hem benaderen: "Ze hebben stuk voor stuk hun handen diep in hun zakken, alsof ze daar hun zelfverzekerdheid denken te vinden.". Tja...
Op de volgende bladzijde wordt de jongen beloofd dat "de vrouwen hem droge kleren zullen aantrekken". Maar zijn die uren later nog steeds nat van alleen dat natte lijf van hem?
Op dit punt in het boek beginnen ook de komisch bedoelde(?) zinnen, die vaak niet aansluiten op de stijl daarvoor. Als Martin wordt opgevangen in de kerk en 'meneer pastoor' arriveert: "De man in het zwart tekent snel een kruis in de lucht dat hij meteen weer uitveegt." Flauw, maar vooruit. Maar op de volgende bladzijde: "De pastoor probeert nog een keer een kruis in de lucht te tekenen en druipt dan onverrichter zake af." Hè, toe.
Bij de familie waar Martin vervolgens wordt opgevangen, houdt Thomése niet op over een oude man die op een sigaar "sabbelt". Bladzijdes achter elkaar. Met uiteindelijk de toevoeging "alsof er nog iets uit moet komen".
Bij al dat zoeken naar zijn vader de wat vreemde aanname dat zijn moeder boos op hem zal zijn als hij alleen thuis zal komen. In de loop van het boek blijkt dat zelfs bewaarheid: (blz. 99) "Weet hij wel wat hij zijn arme moeder heeft aangedaan? Hoe haalde hij het in zijn hoofd om in zijn eentje naar huis terug te keren, terwijl hij wist dat hij zijn vader in het koude, donkere water aan zijn lot overliet? Wat had hem bezield om haar, in de oorlog nog wel, weduwe te maken? Hoe moest ze nu hun monden voeden?" en: (blz. 211) "Was híj maar gestorven, dat was voor iedereen beter geweest. Nutteloze, overbodige die hij is. Dat lieten ze hem ook merken toen hij als overlevende terugkeerde en niet zijn vader. Waarom jij? En hij niet?".
Het tweede deel begint met de onwaarschijnlijke diefstal van de bagage van Martin en zijn vrouw Vic door douanebeambten in Afrika. Misschien om de toon te zetten die we in dit hele tweede deel telkens zien terugkomen: die van "onbegrijpelijke negers".
Als Martin en Vic op zoek gaan naar de adoptiezoon van de school van Vic, beschrijft hij ook nog maar even het eigen gezin: "Eén dochter. Niks ervoor, niks erna." Knap hoor.
En dan weeft Thomése al zijn andere knappe vondsten door het verhaal:
De Franse jongen is even terug in het Afrika uit zijn jeugd: "het levende plaatjesboek waarin de juiste bladzijde niet meer te vinden is".
Martin en Vic worden min of meer meegenomen door de Franse toeristen "op een route waarvan hij de plaatsnamen niet kan onthouden".
De man die ze voorgaat om hun de rivier te tonen: "een oude man, die hen als een oudtestamentische profeet voorgaat op een ezeltje waarop hij schrijlings is gezeten"
met daarop een verschrikkelijk komisch (...), maar onbegrijpelijk vervolg: "Het liefst zou zo'n jongen (Amadou, hun gids) het gaspedaal intrappen en die halvegare dorpsoudste met ezel en al overhoop rijden."
Vervolgens "waterbange witmensen" en een "boot vol onbegrijpelijke negers".
De "weg die geen weg is maar zelfgetrokken spoor" hadden we al gehoord.
Eenmaal op de rivier krijgen we het hele verhaal van Martin en zijn vader nog eens te horen. En de titel wordt verklaard: "Als een onderwaterzwemmer is zijn vader het hele eind met hem meegezwommen, jaar in jaar uit en nu dus van het ene continent naar het andere.". Juist, ja.
Op de dag dat ze op zoek gaan naar het adoptiekind draagt Martin "een idioot zware tropenhelm die nergens op slaat" - om direct daarop te vervolgen "al helpt die wel tegen de zon". Begrijpt Thomése wel wat hij schrijft?
Ook als ze nog maar net met de auto zijn vertrokken: "De reis is nu onomkeerbaar geworden." Hè?
Als onderweg de Afrikanen zich overgeven aan een uitgebreid dankgebed "luistert Tin naar de klank van hun stemmen. Hij verstaat er niets van en weet ook niet bij welk geloof het hoort. Niet dat het iets uitmaakt. Hun goden zullen wel snappen wat er wordt bedoeld." Toe nou toch. Zo schrijft een pubermeisje dat het idee heeft dat ze het in haar vingers heeft.
Of: "Opletten doet hij niet. Hij zou niet weten op wie of op wat."
Aangekomen in het dorp van het adoptiekind, waar het weer eens stinkt naar pis en stront, ontstaat er zoiets als een dreigende situatie, maar Thomése weet het niet pakkend te omschrijven. Hij maakt zich er met een jantje-van-leiden vanaf. "Iedereen begint door elkaar te schreeuwen. Triomf der onverstaanbaarheid." En, als Martin er vandoor gaat: "Het is een laffe vlucht, waar hij geen goed gevoel over heeft. Maar ja, het vege lijf.". Eind van het liedje is dat Vic verdwenen is.
Als Martin uiteindelijk op zoek gaat naar het adoptiekind, wisselen de grappig bedoelde(?) omschrijvingen van de albino elkaar in hoog tempo af; waar het begon met "mislukte nepzoon" en "het uitgebleekte en uitgekotste ventje", wordt het nu "Het is meer alsof hij slordig in de grondverf is gezet, met een paar haastige vegen. Lange halen, snel thuis." Lachen, gieren, brullen natuurlijk. Nu Thomése de smaak te pakken heeft, gaat hij nog even door: "Het resultaat is een slecht gewitte neger die totaal niet op een blanke lijkt.". Welja.
Ook leuk (...) gevonden: in de veronderstelling dat de negers hen haten, "haat hij hen terug, in de hoop dat zijn haat de hunne zal verslaan. Wie het laatst haat, haat het best."
Terwijl de albino jongen gewoon in het dorpje woont, wordt Vic buiten het dorp gevonden, met een zonnesteek! Ze ligt al in coma, maar als de dorpelingen haar proberen te behandelen, "wordt ze daar kalmer van". Mooi.
Uit het begin van dit deel weten we dat het hier in Afrika erg snel donker wordt, maar die hele zoektocht en alles eromheen vindt plaats tijdens dat 'donker worden'. Terwijl er nog gesproken wordt van "volle zon" en "in de schaduw van een boom".
Als ze Vic naar de auto hebben gesleept en vertrekken, is het inmiddels donker. Toch schrijft Thomése: "Maar vooruit is het zicht vrij. Het land ligt open tot aan de onbenaderbare horizon.". Die was natuurlijk te mooi om te laten liggen.
Het wordt nog leuker als hij de albino, die nooit zijn hut uitkomt omdat hij geen daglicht verdraagt, de weg laat wijzen: "de albino leest de lucht als een landkaart en kent elke struik en boom".
Dan een heel bijzondere zin. Vic, die achterin ligt, heeft "convulsies, als een autonome kracht waar zij zelf niets mee te maken heeft". Pleonasme in het kwadraat!
Ze gaat dood, natuurlijk, en dat is aanleiding om dat hele verhaal met zijn vader weer eens breed uit te meten. Want nu zal hun dochter wel boos zijn dat hij alleen thuis komt.
In het derde deel ligt (hangt) Martin in een ziekenhuis in Cuba, waar hij terechtkwam na een val bij een bezoek aan de albino, die daar inmiddels een opleiding volgt.
Het stinkt er, jawel, weer naar stront.
Ook blijkt nu dat zijn dochter, Nikki, inderdaad boos was dat hij alleen thuis kwam. Ze wil hem al 30 jaar niet meer zien.
Ook alle klassiekers uit de vorige delen worden weer ingezet: "hij schreeuwt het uit - of is hij het niet, is het een ander".
En weer "een (nu stervend) lichaam, met (dit keer) hem erin".
Als je over het lezen net zo lang doet als Thomése over het schrijven, zou die herhaling misschien niet zo opvallen.
En, ja hoor, daar is 'ie weer: "Veel laat hij er niet over los. Niets eigenlijk.".
Nu Martin letterlijk aan handen en voeten is gebonden, heeft hij natuurlijk alle tijd voor overdenkingen.
Daar gaan we: de kleinkinderen maken dat "de reis toch iets goeds heeft opgeleverd, zo ervaart hij dat" - om vervolgens te kakelen: "Maar het blijven voor hem willekeurige snoetjes, van wie de namen steeds in de war raken.".
Dan heeft Nikki, of zijn moeder, gezegd: "je was erbij en deed niets". Vervolgens: "Hij wil er niet meer over praten." Huh? Moeder is dood en Nikki ziet hij al 30 jaar niet meer!
Een andere mooie vondst gaat helaas ook mank: "de pijn, die zijn lichaam als een kraker uitwoont". Dat doet kanker, of een bacterie. Pijn doet wat anders.
Ook worden alle geluiden in en rond het ziekenhuis beschreven, op bladzijde 226 heeft hij het zelfs over "pokkenherrie", maar vervolgt dan: "hij is verdwaald in zijn eigen lichaam en hoort het niet".
De ruwe val wordt in even ruwe bewoordingen tot vervelens toe herhaald: "van de trap geflikkerd", "van de trap gelazerd" enzovoort, et cetera. Om bij de zoveelste beschrijving op te merken: "hij weet er niets meer van".
Terwijl we worden ingelicht hoe hij in het leren tuig, waarin hij boven zijn bed hangt, niet echt meer slaapt (ofwel vanwege het gekerm van de andere patiënten, dan wel van "de pijn die hem steeds wakker port, waardoor hij het telkens uitschreeuwt"), staat dan toch "als hij wakker wordt" en "op de vroege ochtend" zijn kleinzoon opeens naast zijn bed.
Inmiddels ook wel weer tijd voor een komische noot: "Hij is even kwijt hoe handenschudden werkt als je in zo'n takelwerk hangt.". Twee bladzijdes later blijkt dat hij niet eens een hand vrij heeft.
De komst van de kleinzoon is aanleiding om het hele verhaal over - dit keer - Vic's dood en alle gedachten daaromheen weer eens uitgebreid uit de doeken te doen.
Eind van het verhaal is dat de kleinzoon hem komt ophalen, om hem naar een Europees ziekenhuis te brengen.
Om het verhaal mooi af te ronden (hoewel het veel heeft van een wanhoopspoging) komt Thomése weer met iets quasi diepzinnigs:
"Tin merkt dat diens onverwoestbare hoop bij hem begint aan te slaan. Of had hij die zelf bij zich, was die ongeweten al die jaren, al die mijlen met hem meegezwommen? Helemaal naar dit eiland buiten de tijd. Misschien is dit de overkant en moest hij eerst echt alles kwijt zijn om eindelijk de weg naar huis te kunnen aanvaarden."
Gek genoeg brengt dit (voor het eerst) een glimlach op mijn gezicht, maar dat komt omdat ik moet denken aan Jiskefet, waarin ze Derrick en diens assistent Klein persifleerden. Derrick sloot dan ook af met zo'n pretentieuze uitspraak waar je broek van afzakte, waarop Klein opperde: "Schopenhauer?". En Derrick: "Nein. Tampert!".
Nergens in het verhaal heb ik me kunnen inleven in de hoofdpersoon of het beschreven landschap voor me gezien; ik zag alleen Thomése aan zijn schrijftafel - glimmend van trots.
Het is dat ik dit boek voor een leesclubje moest lezen, anders had ik de overkant nooit gehaald!
Thomése heeft waarschijnlijk allerlei 'mooie' invallen willen combineren tot een boek, maar door alle onwaarschijnlijkheden is dat een ongeloofwaardig verhaal geworden. En alle tegenstrijdigheden en herhalingen maken het er niet beter op.
Het begint in het eerste deel al met de beschrijving van het oversteken van de rivier: uit niets blijkt daar de noodzaak tot het oversteken of de dreiging van een bezetter.
Het enige wat er wordt opgemerkt is: "Hij moet het ook leren, de rivier oversteken. Voor het geval dat. Zijn vader vindt hem nu oud genoeg." Met dan meteen een toevoeging die we het hele boek zullen blijven tegenkomen: "Voor wat?".
Thomése put zich uit de situatie te beschrijven, vanuit alle mogelijke invalshoeken, maar het levert bij mij geen duidelijk beeld op.
In de tweede regel van het boek komt hij met zijn eerste vondst: "de onderkant van de nacht wordt al blauw". Had hij het daar nou maar bij gelaten, maar nee, op bladzijde 32 wordt het nog eens haarfijn uitgelegd: "Het was nog nacht, maar de dag was aan de onderkant al zichtbaar. Zo'n streep blauw die voorzichtig onder het donker uit kiert, een spleet licht die hemel en aarde scheidt.". Onderschat Thomése zijn lezers of vindt hij het zelf zo mooi dat hij er geen genoeg van kan krijgen?
Ook het "Het is niet te geloven en daarom gelooft de jongen het ook niet." van bladzijde 19 wordt weer herhaald op bladzijde 25: "Het is niet te geloven en dus gelooft hij het niet.". Op bladzijde 38 nog een quasi filosofische parodie: "Hij gelooft het niet, maar hij moet het geloven. Om te leven moet hij de leugen aanvaarden."
Maar de mooiste heeft Thomése bewaard voor bladzijde 48: "Hij denkt het, zonder het te kunnen geloven. Hij denkt het om niet iets anders te hoeven denken.".
Het grote ergeren begint voor mij als Thomése alleen nog maar 'mooie dingen' op wil schrijven en niet meer nadenkt of ze nog wel kloppen.
Nadat de jongen negen bladzijdes lang stroomop- en afwaarts heeft gehold, holt hij enthousiast de dijk op, om daar door kerkgangers te worden aangegaapt. "Alsof hij een geest is uit een andere wereld, een gestorvene, uit het dodenrijk teruggekomen om hun de stuipen op het lijf te jagen. Ze wijzen in zijn richting en stoten elkaar aan, lopen dan schielijk door. Kinderen blijven staan, worden gauw meegetrokken. Sommige nieuwsgierigen kijken om, schichtig, bang om betrapt te worden." Huh? Het gaat hier om een jongen van 14, van de overkant van de rivier!
En dan de waarneming van de jongen als een paar kerkgangers hem benaderen: "Ze hebben stuk voor stuk hun handen diep in hun zakken, alsof ze daar hun zelfverzekerdheid denken te vinden.". Tja...
Op de volgende bladzijde wordt de jongen beloofd dat "de vrouwen hem droge kleren zullen aantrekken". Maar zijn die uren later nog steeds nat van alleen dat natte lijf van hem?
Op dit punt in het boek beginnen ook de komisch bedoelde(?) zinnen, die vaak niet aansluiten op de stijl daarvoor. Als Martin wordt opgevangen in de kerk en 'meneer pastoor' arriveert: "De man in het zwart tekent snel een kruis in de lucht dat hij meteen weer uitveegt." Flauw, maar vooruit. Maar op de volgende bladzijde: "De pastoor probeert nog een keer een kruis in de lucht te tekenen en druipt dan onverrichter zake af." Hè, toe.
Bij de familie waar Martin vervolgens wordt opgevangen, houdt Thomése niet op over een oude man die op een sigaar "sabbelt". Bladzijdes achter elkaar. Met uiteindelijk de toevoeging "alsof er nog iets uit moet komen".
Bij al dat zoeken naar zijn vader de wat vreemde aanname dat zijn moeder boos op hem zal zijn als hij alleen thuis zal komen. In de loop van het boek blijkt dat zelfs bewaarheid: (blz. 99) "Weet hij wel wat hij zijn arme moeder heeft aangedaan? Hoe haalde hij het in zijn hoofd om in zijn eentje naar huis terug te keren, terwijl hij wist dat hij zijn vader in het koude, donkere water aan zijn lot overliet? Wat had hem bezield om haar, in de oorlog nog wel, weduwe te maken? Hoe moest ze nu hun monden voeden?" en: (blz. 211) "Was híj maar gestorven, dat was voor iedereen beter geweest. Nutteloze, overbodige die hij is. Dat lieten ze hem ook merken toen hij als overlevende terugkeerde en niet zijn vader. Waarom jij? En hij niet?".
Het tweede deel begint met de onwaarschijnlijke diefstal van de bagage van Martin en zijn vrouw Vic door douanebeambten in Afrika. Misschien om de toon te zetten die we in dit hele tweede deel telkens zien terugkomen: die van "onbegrijpelijke negers".
Als Martin en Vic op zoek gaan naar de adoptiezoon van de school van Vic, beschrijft hij ook nog maar even het eigen gezin: "Eén dochter. Niks ervoor, niks erna." Knap hoor.
En dan weeft Thomése al zijn andere knappe vondsten door het verhaal:
De Franse jongen is even terug in het Afrika uit zijn jeugd: "het levende plaatjesboek waarin de juiste bladzijde niet meer te vinden is".
Martin en Vic worden min of meer meegenomen door de Franse toeristen "op een route waarvan hij de plaatsnamen niet kan onthouden".
De man die ze voorgaat om hun de rivier te tonen: "een oude man, die hen als een oudtestamentische profeet voorgaat op een ezeltje waarop hij schrijlings is gezeten"
met daarop een verschrikkelijk komisch (...), maar onbegrijpelijk vervolg: "Het liefst zou zo'n jongen (Amadou, hun gids) het gaspedaal intrappen en die halvegare dorpsoudste met ezel en al overhoop rijden."
Vervolgens "waterbange witmensen" en een "boot vol onbegrijpelijke negers".
De "weg die geen weg is maar zelfgetrokken spoor" hadden we al gehoord.
Eenmaal op de rivier krijgen we het hele verhaal van Martin en zijn vader nog eens te horen. En de titel wordt verklaard: "Als een onderwaterzwemmer is zijn vader het hele eind met hem meegezwommen, jaar in jaar uit en nu dus van het ene continent naar het andere.". Juist, ja.
Op de dag dat ze op zoek gaan naar het adoptiekind draagt Martin "een idioot zware tropenhelm die nergens op slaat" - om direct daarop te vervolgen "al helpt die wel tegen de zon". Begrijpt Thomése wel wat hij schrijft?
Ook als ze nog maar net met de auto zijn vertrokken: "De reis is nu onomkeerbaar geworden." Hè?
Als onderweg de Afrikanen zich overgeven aan een uitgebreid dankgebed "luistert Tin naar de klank van hun stemmen. Hij verstaat er niets van en weet ook niet bij welk geloof het hoort. Niet dat het iets uitmaakt. Hun goden zullen wel snappen wat er wordt bedoeld." Toe nou toch. Zo schrijft een pubermeisje dat het idee heeft dat ze het in haar vingers heeft.
Of: "Opletten doet hij niet. Hij zou niet weten op wie of op wat."
Aangekomen in het dorp van het adoptiekind, waar het weer eens stinkt naar pis en stront, ontstaat er zoiets als een dreigende situatie, maar Thomése weet het niet pakkend te omschrijven. Hij maakt zich er met een jantje-van-leiden vanaf. "Iedereen begint door elkaar te schreeuwen. Triomf der onverstaanbaarheid." En, als Martin er vandoor gaat: "Het is een laffe vlucht, waar hij geen goed gevoel over heeft. Maar ja, het vege lijf.". Eind van het liedje is dat Vic verdwenen is.
Als Martin uiteindelijk op zoek gaat naar het adoptiekind, wisselen de grappig bedoelde(?) omschrijvingen van de albino elkaar in hoog tempo af; waar het begon met "mislukte nepzoon" en "het uitgebleekte en uitgekotste ventje", wordt het nu "Het is meer alsof hij slordig in de grondverf is gezet, met een paar haastige vegen. Lange halen, snel thuis." Lachen, gieren, brullen natuurlijk. Nu Thomése de smaak te pakken heeft, gaat hij nog even door: "Het resultaat is een slecht gewitte neger die totaal niet op een blanke lijkt.". Welja.
Ook leuk (...) gevonden: in de veronderstelling dat de negers hen haten, "haat hij hen terug, in de hoop dat zijn haat de hunne zal verslaan. Wie het laatst haat, haat het best."
Terwijl de albino jongen gewoon in het dorpje woont, wordt Vic buiten het dorp gevonden, met een zonnesteek! Ze ligt al in coma, maar als de dorpelingen haar proberen te behandelen, "wordt ze daar kalmer van". Mooi.
Uit het begin van dit deel weten we dat het hier in Afrika erg snel donker wordt, maar die hele zoektocht en alles eromheen vindt plaats tijdens dat 'donker worden'. Terwijl er nog gesproken wordt van "volle zon" en "in de schaduw van een boom".
Als ze Vic naar de auto hebben gesleept en vertrekken, is het inmiddels donker. Toch schrijft Thomése: "Maar vooruit is het zicht vrij. Het land ligt open tot aan de onbenaderbare horizon.". Die was natuurlijk te mooi om te laten liggen.
Het wordt nog leuker als hij de albino, die nooit zijn hut uitkomt omdat hij geen daglicht verdraagt, de weg laat wijzen: "de albino leest de lucht als een landkaart en kent elke struik en boom".
Dan een heel bijzondere zin. Vic, die achterin ligt, heeft "convulsies, als een autonome kracht waar zij zelf niets mee te maken heeft". Pleonasme in het kwadraat!
Ze gaat dood, natuurlijk, en dat is aanleiding om dat hele verhaal met zijn vader weer eens breed uit te meten. Want nu zal hun dochter wel boos zijn dat hij alleen thuis komt.
In het derde deel ligt (hangt) Martin in een ziekenhuis in Cuba, waar hij terechtkwam na een val bij een bezoek aan de albino, die daar inmiddels een opleiding volgt.
Het stinkt er, jawel, weer naar stront.
Ook blijkt nu dat zijn dochter, Nikki, inderdaad boos was dat hij alleen thuis kwam. Ze wil hem al 30 jaar niet meer zien.
Ook alle klassiekers uit de vorige delen worden weer ingezet: "hij schreeuwt het uit - of is hij het niet, is het een ander".
En weer "een (nu stervend) lichaam, met (dit keer) hem erin".
Als je over het lezen net zo lang doet als Thomése over het schrijven, zou die herhaling misschien niet zo opvallen.
En, ja hoor, daar is 'ie weer: "Veel laat hij er niet over los. Niets eigenlijk.".
Nu Martin letterlijk aan handen en voeten is gebonden, heeft hij natuurlijk alle tijd voor overdenkingen.
Daar gaan we: de kleinkinderen maken dat "de reis toch iets goeds heeft opgeleverd, zo ervaart hij dat" - om vervolgens te kakelen: "Maar het blijven voor hem willekeurige snoetjes, van wie de namen steeds in de war raken.".
Dan heeft Nikki, of zijn moeder, gezegd: "je was erbij en deed niets". Vervolgens: "Hij wil er niet meer over praten." Huh? Moeder is dood en Nikki ziet hij al 30 jaar niet meer!
Een andere mooie vondst gaat helaas ook mank: "de pijn, die zijn lichaam als een kraker uitwoont". Dat doet kanker, of een bacterie. Pijn doet wat anders.
Ook worden alle geluiden in en rond het ziekenhuis beschreven, op bladzijde 226 heeft hij het zelfs over "pokkenherrie", maar vervolgt dan: "hij is verdwaald in zijn eigen lichaam en hoort het niet".
De ruwe val wordt in even ruwe bewoordingen tot vervelens toe herhaald: "van de trap geflikkerd", "van de trap gelazerd" enzovoort, et cetera. Om bij de zoveelste beschrijving op te merken: "hij weet er niets meer van".
Terwijl we worden ingelicht hoe hij in het leren tuig, waarin hij boven zijn bed hangt, niet echt meer slaapt (ofwel vanwege het gekerm van de andere patiënten, dan wel van "de pijn die hem steeds wakker port, waardoor hij het telkens uitschreeuwt"), staat dan toch "als hij wakker wordt" en "op de vroege ochtend" zijn kleinzoon opeens naast zijn bed.
Inmiddels ook wel weer tijd voor een komische noot: "Hij is even kwijt hoe handenschudden werkt als je in zo'n takelwerk hangt.". Twee bladzijdes later blijkt dat hij niet eens een hand vrij heeft.
De komst van de kleinzoon is aanleiding om het hele verhaal over - dit keer - Vic's dood en alle gedachten daaromheen weer eens uitgebreid uit de doeken te doen.
Eind van het verhaal is dat de kleinzoon hem komt ophalen, om hem naar een Europees ziekenhuis te brengen.
Om het verhaal mooi af te ronden (hoewel het veel heeft van een wanhoopspoging) komt Thomése weer met iets quasi diepzinnigs:
"Tin merkt dat diens onverwoestbare hoop bij hem begint aan te slaan. Of had hij die zelf bij zich, was die ongeweten al die jaren, al die mijlen met hem meegezwommen? Helemaal naar dit eiland buiten de tijd. Misschien is dit de overkant en moest hij eerst echt alles kwijt zijn om eindelijk de weg naar huis te kunnen aanvaarden."
Gek genoeg brengt dit (voor het eerst) een glimlach op mijn gezicht, maar dat komt omdat ik moet denken aan Jiskefet, waarin ze Derrick en diens assistent Klein persifleerden. Derrick sloot dan ook af met zo'n pretentieuze uitspraak waar je broek van afzakte, waarop Klein opperde: "Schopenhauer?". En Derrick: "Nein. Tampert!".
Nergens in het verhaal heb ik me kunnen inleven in de hoofdpersoon of het beschreven landschap voor me gezien; ik zag alleen Thomése aan zijn schrijftafel - glimmend van trots.
Het is dat ik dit boek voor een leesclubje moest lezen, anders had ik de overkant nooit gehaald!
April 11, 2023
3.5 ster. Het was een ongemakkelijke boek maar ook mooi en heel verdrietig. Een aanrader maar niet lezen als je in een verdrietige periode zit. Tin maakt als jongetje veel mee wat jaren later weer terugkomt door weer een heftige gebeurtenis. Aan het einde van het boek is er toch een beetje hoop.
July 11, 2015
Wat sterk begon, verwaterde al snel in oeverloos repetitief gemaal over hoe zielig de protagonist wel niet is. Giet daar een sausje van onwaarschijnlijkheden over (Afrikanen die zelf niet het onderscheid zien tussen jagers en 'rebellen' en de daaraan gekoppelde gevolgen, laat staat het 'ik struikel over een trapje'-debacle in het laatste deel) en een nergens toe doend slot en je hebt een in de pers bejubeld boek waarbij heel wat 'gewone' lezers de schouders ophalen en de wenkbrauwen fronsen. En ja, er zitten enkele mooie zinnen in, maar ook voor boeken geldt: Al draagt de aap een gouden ring, etc etc.
Zat ik de laatste 30 pagina's bijna te smeken dat de protagonist het hoekje zou omgaan, werd me dat zelfs niet gegund.
Zat ik de laatste 30 pagina's bijna te smeken dat de protagonist het hoekje zou omgaan, werd me dat zelfs niet gegund.
November 11, 2015
Wat is het toch met die comeback van het naturalisme in de Nederlandse roman? Waar het boek nog heel aardig begon met het verlies van vader, verzandt het in hoofdstuk twee in een noodlotsdrama waar je de afloop mijlen ver ziet aankomen... Natuurlijk moest Vic dood, maar ook in de nacht? Ook in de steeds kouder wordende donkere tunnel van de nacht? Symboliek prima, maar wel functioneel. De beschrijving van l'Afrique blijft wel overeind, al is het hautaine gedrag van Tin wel weer storend.
March 4, 2021
Wat een geweldig boek!
Doordat ik de cover allerminst aantrekkelijk vond heb ik dit boek lang gemeden, maar omdat ik een vorig boek - Schaduwkind - van Thomese zo goed vond ben ik er toch aan begonnen. Wat deze auteur niet alleen met de taal zelf maar ook tussen de regels door weet over te brengen is ongeëvenaard.
Doordat ik de cover allerminst aantrekkelijk vond heb ik dit boek lang gemeden, maar omdat ik een vorig boek - Schaduwkind - van Thomese zo goed vond ben ik er toch aan begonnen. Wat deze auteur niet alleen met de taal zelf maar ook tussen de regels door weet over te brengen is ongeëvenaard.
April 2, 2018
Weer zo'n boek dat ik met hoge verwachtingen begon te lezen en achteraf toch wat ontgoocheld bij achterbleef.
De grootste problemen voor mij waren de iets te abstracte decors, maar vooral de totaal antipathieke hoofdfiguur. Het ganse boek draait om zijn gevoelens van schuld en rouw, en zijn verlangen om fouten uit het verleden recht te zetten, maar doordat het personage bij mij geen sympathie opwekte, kon ik mij ook maar moeilijk inleven in wat hem op een emotioneel bezighield.
De grootste problemen voor mij waren de iets te abstracte decors, maar vooral de totaal antipathieke hoofdfiguur. Het ganse boek draait om zijn gevoelens van schuld en rouw, en zijn verlangen om fouten uit het verleden recht te zetten, maar doordat het personage bij mij geen sympathie opwekte, kon ik mij ook maar moeilijk inleven in wat hem op een emotioneel bezighield.
August 30, 2015
De blijvende schuld van verlies
Een leven in de greep van angst en schuldgevoel, dat is wat P.F. Thomése ons voorschotelt in zijn nieuwe roman De onderwaterzwemmer. Een uiterst zwaarmoedige en deprimerende geschiedenis die glorieus blijft schitteren door de fenomenale schrijfkunst van de auteur.
Thomése heeft zijn nieuwste boek in drie delen verdeeld en begint met het verhaal van de veertienjarige Martin (Tin) van Heel die in de oorlogsjaren, als het zuiden van Nederland al bevrijd is, met zijn vader over de nachtelijke rivier zwemt om in vrij gebied te komen. Deel twee beschrijft de volwassen Martin op reis in Afrika, op zoek naar het adoptiekind van zijn vrouw. Het laatste deel is gewijd aan de bejaarde Martin, aan bed gekluisterd in een aftands ziekenhuis op Cuba.
Panische gedachten
Als Tin met zijn vader de rivier overzwemt, raken ze elkaar in de donkere nacht al snel kwijt. Door de stroming, de kou en volledige desoriëntatie heen worstelt Tin zich naar de veilige overkant en wacht daar tot zijn vader op zal duiken. Maar dat gebeurt niet. Tussen angst en hoop vastgeklonken weet Tin niets anders te doen dan verstard te blijven zitten, ‘hij moet hier blijven, er is niets, maar iets anders is er niet’. Na een nacht en een dag gewacht en gezocht te hebben wordt Tin met een boot weer naar de andere oever gebracht en moet hij zijn moeder onder ogen komen. De panische gedachtenstromen van een kind zijn door de schrijver op indringende wijze weergegeven.
Worstelende hoedanigheid
Dertig jaar later – dertig jaar verder geleefd – is Martin met zijn vrouw Vic op reis in Afrika. Ze zijn op weg, op zoek naar de jongen die via het Foster Parents Plan wordt ondersteund door de school waar Vic onderwijzeres is. Martin wordt vanaf het eerste moment geconfronteerd met zijn onmacht zich over te geven aan het reizen op een vreemd continent. Alles is anders, alles is te wantrouwen en alles is bedreigend. Hij krijgt geen greep op de omstandigheden en verzet zich steeds meer tegen dat wat zijn vrouw als een avontuurlijke onderneming ziet.
In die worstelende hoedanigheid komt het verleden weer tot leven. Al zijn onbeholpenheid, zijn gevoel van minderwaardigheid, zijn angsten worden juist hier, in die chaotische Afrikaanse wereld, uitvergroot en opnieuw geprojecteerd op het beeldscherm van de herinnering. Nog altijd verlamd door de mysterieuze verdwijning van zijn vader en het schuldgevoel dat hij sindsdien met zich meedraagt, is het voor Martin onmogelijk geworden onbevangen door het leven te gaan.
Schop onder de kont
Thomése weet deze uiterst ongemakkelijke geschiedenis met zo’n zorgvuldige taalbeheersing te omkleden dat er een voor de lezer verwarrende tweedeling ontstaat. Er is sympathie voor de ongelukkige hoofdpersoon, zijn bizarre levensloop roept een universeel medelijden op, maar tegelijkertijd is de neiging de man een schop onder de kont te verkopen moeilijk te onderdrukken. De schrijver buit deze tegenstelling op meesterlijke wijze uit, hij grossiert in rake beschrijvingen en weet Martins miserabele toestand samen te vatten onder de prachtige noemer ‘aanwezigheidsschaamte’.
En het wordt nog erger. In Afrika vindt opnieuw een verschrikkelijke ramp plaats waardoor Martin voor de tweede keer een dierbare onder ogen moet komen met een wrede boodschap en een enorm schuldgevoel. Gelukkig brengt deel drie van De onderwaterzwemmer, waarin de hoofdpersoon aan het einde van zijn leven een klein lichtpuntje krijgt toebedeeld, nog een beetje bemoediging in deze beklemmende prachtroman van P.F. Thomése.
http://8weekly.nl/recensie/de-blijven...
©8WEEKLY/André van Dijk
Een leven in de greep van angst en schuldgevoel, dat is wat P.F. Thomése ons voorschotelt in zijn nieuwe roman De onderwaterzwemmer. Een uiterst zwaarmoedige en deprimerende geschiedenis die glorieus blijft schitteren door de fenomenale schrijfkunst van de auteur.
Thomése heeft zijn nieuwste boek in drie delen verdeeld en begint met het verhaal van de veertienjarige Martin (Tin) van Heel die in de oorlogsjaren, als het zuiden van Nederland al bevrijd is, met zijn vader over de nachtelijke rivier zwemt om in vrij gebied te komen. Deel twee beschrijft de volwassen Martin op reis in Afrika, op zoek naar het adoptiekind van zijn vrouw. Het laatste deel is gewijd aan de bejaarde Martin, aan bed gekluisterd in een aftands ziekenhuis op Cuba.
Panische gedachten
Als Tin met zijn vader de rivier overzwemt, raken ze elkaar in de donkere nacht al snel kwijt. Door de stroming, de kou en volledige desoriëntatie heen worstelt Tin zich naar de veilige overkant en wacht daar tot zijn vader op zal duiken. Maar dat gebeurt niet. Tussen angst en hoop vastgeklonken weet Tin niets anders te doen dan verstard te blijven zitten, ‘hij moet hier blijven, er is niets, maar iets anders is er niet’. Na een nacht en een dag gewacht en gezocht te hebben wordt Tin met een boot weer naar de andere oever gebracht en moet hij zijn moeder onder ogen komen. De panische gedachtenstromen van een kind zijn door de schrijver op indringende wijze weergegeven.
Door zichzelf te redden verraadt hij zijn vader. Dat besef wordt als een spijker zijn kop in gehamerd, tot het erin vastgenageld zit. Door verder te leven aanvaardt hij diens verdwijning.
Worstelende hoedanigheid
Dertig jaar later – dertig jaar verder geleefd – is Martin met zijn vrouw Vic op reis in Afrika. Ze zijn op weg, op zoek naar de jongen die via het Foster Parents Plan wordt ondersteund door de school waar Vic onderwijzeres is. Martin wordt vanaf het eerste moment geconfronteerd met zijn onmacht zich over te geven aan het reizen op een vreemd continent. Alles is anders, alles is te wantrouwen en alles is bedreigend. Hij krijgt geen greep op de omstandigheden en verzet zich steeds meer tegen dat wat zijn vrouw als een avontuurlijke onderneming ziet.
In die worstelende hoedanigheid komt het verleden weer tot leven. Al zijn onbeholpenheid, zijn gevoel van minderwaardigheid, zijn angsten worden juist hier, in die chaotische Afrikaanse wereld, uitvergroot en opnieuw geprojecteerd op het beeldscherm van de herinnering. Nog altijd verlamd door de mysterieuze verdwijning van zijn vader en het schuldgevoel dat hij sindsdien met zich meedraagt, is het voor Martin onmogelijk geworden onbevangen door het leven te gaan.
Hij doet of hij er is, hij doet heus zijn best om zijn leven zo goed mogelijk in te vullen. […] Maar de wereld lijkt al compleet zonder hem, zoals ook zijn vader nooit meer ergens wordt gemist. […] Een dode is hij, net als zijn vader, ertoe veroordeeld om overal zijn eigen afwezigheid waar te nemen.
Schop onder de kont
Thomése weet deze uiterst ongemakkelijke geschiedenis met zo’n zorgvuldige taalbeheersing te omkleden dat er een voor de lezer verwarrende tweedeling ontstaat. Er is sympathie voor de ongelukkige hoofdpersoon, zijn bizarre levensloop roept een universeel medelijden op, maar tegelijkertijd is de neiging de man een schop onder de kont te verkopen moeilijk te onderdrukken. De schrijver buit deze tegenstelling op meesterlijke wijze uit, hij grossiert in rake beschrijvingen en weet Martins miserabele toestand samen te vatten onder de prachtige noemer ‘aanwezigheidsschaamte’.
En het wordt nog erger. In Afrika vindt opnieuw een verschrikkelijke ramp plaats waardoor Martin voor de tweede keer een dierbare onder ogen moet komen met een wrede boodschap en een enorm schuldgevoel. Gelukkig brengt deel drie van De onderwaterzwemmer, waarin de hoofdpersoon aan het einde van zijn leven een klein lichtpuntje krijgt toebedeeld, nog een beetje bemoediging in deze beklemmende prachtroman van P.F. Thomése.
http://8weekly.nl/recensie/de-blijven...
©8WEEKLY/André van Dijk
August 23, 2015
Heel erg genoten van dit boek. Een poëtisch geschreven, spannende roman over hoop en wanhoop, loslaten en vasthouden, verlies en schuld.
Thomése trekt je mee het water in. Je beleeft alles vanuit het perspectief van Tin. Je waadt met de jongen Tin door de rivier en wordt bijna mee misselijk van wanhoop tijdens de zoektocht naar zijn vader. Je rijdt met de getrouwde man Tin in een oude Peugeot 403 door de bush. En je kunt bijna de pijn voelen van de oude man Tin die met een gebroken rug in een ziekenhuis in Havana ligt.
Ontzettend goed geschreven. Mooi, mooi, mooi.
Thomése trekt je mee het water in. Je beleeft alles vanuit het perspectief van Tin. Je waadt met de jongen Tin door de rivier en wordt bijna mee misselijk van wanhoop tijdens de zoektocht naar zijn vader. Je rijdt met de getrouwde man Tin in een oude Peugeot 403 door de bush. En je kunt bijna de pijn voelen van de oude man Tin die met een gebroken rug in een ziekenhuis in Havana ligt.
Ontzettend goed geschreven. Mooi, mooi, mooi.
May 30, 2015
Eigenlijk 3,75 ster, maar we ronden wederom naar boven af want we hebben nog maar eens een prachtige roman achter de kiezen. Trefzeker, aangrijpend, spannend, grappig, angstaanjagend, virtuoos: 'De onderwaterzwemmer' is het allemaal. Thoméses stijl is ongenaakbaar, een waar taalfeest, van het beste proza dat we vandaag kunnen lezen. Deze roman zal ongetwijfeld op menig eindejaarslijstje figureren, inclusief het mijne, en dat zou niet meer dan terecht zijn. Bravissimo!
June 18, 2015
"Zijn leven is gaan bestaan uit de gaten die de anderen, doden en levenden, erin hebben achtergelaten. De belangrijkste dingen hebben zich in zijn afwezigheid voltrokken. Steeds lette hij niet op toen het gebeurde. Dood, verlies, gemis: daar is het steeds op uitgedraaid. Zelf is hij langzamerhand de grootste afwezige in deze schijnvertoning." Aangrijpend relaas van een man die uitblinkt in afwezigheid, neergepend in vlekkeloos proza. Een pareltje.
May 1, 2019
4,5 sterren. Heel pakkend, mooi geschreven boek.
October 28, 2021
Deze had ik vorige week al uitgelezen. Maar ik moest er even over nadenken wat ik er van vond.
Ik vind het zeker een mooi verhaal wat erg diep ingaat op de heftige gevoelens rondom rouw en verlies. Hoe Thomése dit beschrijft vind ik zeker de moeite waard om te lezen, want het benauwd je als lezer zeker en het gevoel van paniek en onmacht grijpt je wel echt bij de keel. Toch pakt het verhaal eromheen me niet goed genoeg om het boek meer dan drie sterren te geven.
Ik vind het zeker een mooi verhaal wat erg diep ingaat op de heftige gevoelens rondom rouw en verlies. Hoe Thomése dit beschrijft vind ik zeker de moeite waard om te lezen, want het benauwd je als lezer zeker en het gevoel van paniek en onmacht grijpt je wel echt bij de keel. Toch pakt het verhaal eromheen me niet goed genoeg om het boek meer dan drie sterren te geven.
July 17, 2019
Een aangrijpend verhaal over een allesoverheersend schuldgevoel. Het hoofdpersonage Tin verliest op jonge leeftijd zijn vader na een nachtelijke ontsnappingspoging over een rivier. Vanaf dan wordt Tin een 'onderwaterzwemmer'. Hij leeft niet meer voluit omdat hij zichzelf de schuld geeft voor het overlijden van zijn vader, die zomaar verdween in de gevaarlijke onderstroom van de rivier. Jaren later lijkt de geschiedenis zich te herhalen in Afrika, wanneer Tin samen met zijn vrouw hun adoptiekind gaat opzoeken. Hier zorgt een gebrek aan water voor een nieuwe, dramatische wending in zijn leven en een dubbel schuldgevoel. Op het einde van het verhaal komt er toch nog een sprankje hoop opduiken.
"Daarom begrijpt hij zijn toestand niet. Hij was toch al dood? Twee keer zelfs. Hem kon niets meer gebeuren, had hij gedacht. Hij had zijn obolen voor de overtocht al lang en breed betaald. (…) Waarom ligt hij hier dan nodeloos te lijden?"
"Zijn leven voltrekt zich al zijn leven lang buiten hem om. Het speelt zich in het verborgene af. Een niet te onthullen geheim. Het is er, maar het blijft onbereikbaar. Het komt erop aan zich hiermee te verzoenen. Een levend geheim ben je, op weg naar de onbegrijpelijke dood. Je hele leven ben je bezig om iets te verliezen wat je nooit hebt bezeten. Waarom zou je je daar dan op het laatst ineens druk over gaan liggen maken? Je had het immers toch al nooit. De nabijheid is alles wat je vergund is geweest. Je bent een tijdje nabij geweest, dat noem je liefde, of geluk, en daarna ben je weer alleen. Overigens, wie zegt dat die nabijheid niet juist in het sterven terug te vinden zal zijn? Amor fati."
Een meeslepend boek in een mooie stijl.
https://youtu.be/ULVp-dvuPjA
"Daarom begrijpt hij zijn toestand niet. Hij was toch al dood? Twee keer zelfs. Hem kon niets meer gebeuren, had hij gedacht. Hij had zijn obolen voor de overtocht al lang en breed betaald. (…) Waarom ligt hij hier dan nodeloos te lijden?"
"Zijn leven voltrekt zich al zijn leven lang buiten hem om. Het speelt zich in het verborgene af. Een niet te onthullen geheim. Het is er, maar het blijft onbereikbaar. Het komt erop aan zich hiermee te verzoenen. Een levend geheim ben je, op weg naar de onbegrijpelijke dood. Je hele leven ben je bezig om iets te verliezen wat je nooit hebt bezeten. Waarom zou je je daar dan op het laatst ineens druk over gaan liggen maken? Je had het immers toch al nooit. De nabijheid is alles wat je vergund is geweest. Je bent een tijdje nabij geweest, dat noem je liefde, of geluk, en daarna ben je weer alleen. Overigens, wie zegt dat die nabijheid niet juist in het sterven terug te vinden zal zijn? Amor fati."
Een meeslepend boek in een mooie stijl.
https://youtu.be/ULVp-dvuPjA
This entire review has been hidden because of spoilers.
November 24, 2015
Zonder enige twijfel het mooiste boek dat ik dit jaar al las. En terwijl ik dit neerpen, besef ik zeer goed dat mensen die me niet zo goed kennen nu gaan denken ‘pff dat is een vrouw die graag verdrinkt in ellende en donkerte’ omdat het – na Tonio, Birk - alweer een duister boek is (zij die me wel kennen weten dat het niet zo is …). Dit is een spannende en aangrijpende roman over de onherstelbaarheid van verlies, schuld(gevoel) daarover en het verwoestende effect van onverwerkte trauma’s. Een boek waarin ik haast op elke pagina een zin wilde onderstrepen, wat ik niet deed, maar een aantal blijven wel nazinderen.
Ik las hier en daar in reviews dat de meeste mensen het tweede deel (boek bestaat uit 3 delen – elk representatief voor een fase – drama in de hoofdpersoon zijn leven) té lang, té uitgesponnen en té traag vonden. Zelf ben ik het daar niet mee eens. Het speelt zich af in Afrika (en als je daar ooit veel gereisd hebt) herbeleef je net dat langoureuze ritme, de eindeloosheid van het niets, het zinderende van alle tijd, …
Kortom, een boek dat me bijblijft en ik vast vaak cadeau zal doen. Niet om een bijzonder plot, wel om de haast filosofische bedenkingen.
Ik las hier en daar in reviews dat de meeste mensen het tweede deel (boek bestaat uit 3 delen – elk representatief voor een fase – drama in de hoofdpersoon zijn leven) té lang, té uitgesponnen en té traag vonden. Zelf ben ik het daar niet mee eens. Het speelt zich af in Afrika (en als je daar ooit veel gereisd hebt) herbeleef je net dat langoureuze ritme, de eindeloosheid van het niets, het zinderende van alle tijd, …
Kortom, een boek dat me bijblijft en ik vast vaak cadeau zal doen. Niet om een bijzonder plot, wel om de haast filosofische bedenkingen.
June 11, 2016
De onderwaterzwemmer is een intense karakterstudie in drie crisismomenten, waarin de onfortuinlijke hoofdpersoon verwanten verliest en achterblijft met schuld. Aanwezigheidsschaamte, noemt hij het ergens.
De nogal knullige Tin voelt zich bij toeval in de hoofdrol van zijn eigen leven geduwd, hij doet maar wat. Hulpeloos en verlaten worstelt hij met de trauma’s van de achterblijver. Bovendien staat er telkens wel een familielid klaar om hem de schuld van alle ellende te geven. Tin heeft schrik van de grote leegte, de totale zinloosheid van zijn geklungel.
Vanaf de eerste bladzijde dompelt Thomése je onder in het drama. Knap geschreven en best spannend, maar na een tijdje gaat de expliciteit van alles wel wat op de zenuwen werken. Het had subtieler, scherper gemogen. Ook de plottwist op het einde komt behoorlijk gekunsteld over. Toch heb ik hier best wel van genoten. Thomése schrijft vlot, is gul met filosofische weetjes en schrikt niet terug voor een beetje (veel) dramatiek.
Verder stel ik voor dat we het woord ‘poepen’ niet meer gebruiken zo lang Nederlanders en Vlamingen daar iets anders onder verstaan.
De nogal knullige Tin voelt zich bij toeval in de hoofdrol van zijn eigen leven geduwd, hij doet maar wat. Hulpeloos en verlaten worstelt hij met de trauma’s van de achterblijver. Bovendien staat er telkens wel een familielid klaar om hem de schuld van alle ellende te geven. Tin heeft schrik van de grote leegte, de totale zinloosheid van zijn geklungel.
Vanaf de eerste bladzijde dompelt Thomése je onder in het drama. Knap geschreven en best spannend, maar na een tijdje gaat de expliciteit van alles wel wat op de zenuwen werken. Het had subtieler, scherper gemogen. Ook de plottwist op het einde komt behoorlijk gekunsteld over. Toch heb ik hier best wel van genoten. Thomése schrijft vlot, is gul met filosofische weetjes en schrikt niet terug voor een beetje (veel) dramatiek.
Verder stel ik voor dat we het woord ‘poepen’ niet meer gebruiken zo lang Nederlanders en Vlamingen daar iets anders onder verstaan.
July 12, 2020
De onderwaterzwemmer van P.F. Thomése door een intersectionele lens
Conclusie
Als Thomése het niet zo bedacht heeft, dan spreekt deze roman mijns inziens van diepgeworteld impliciet racisme en seksisme, maar het woedendmakende van dit alles is dat ik ervan overtuigd ben dat hij het allemaal wél zo bedacht heeft, en het een prachtig idee vond om er een roman van te maken, als een grote "fuck you" naar het oprukkende linkse activisme in de literatuur, en als een verheerlijking van het verbond van witte mannen. Omdat ik tussen alle reviews nog geen review heb gevonden die deze problematiek helder uiteenzet, voelde ik me geroepen.
Conclusie
Als Thomése het niet zo bedacht heeft, dan spreekt deze roman mijns inziens van diepgeworteld impliciet racisme en seksisme, maar het woedendmakende van dit alles is dat ik ervan overtuigd ben dat hij het allemaal wél zo bedacht heeft, en het een prachtig idee vond om er een roman van te maken, als een grote "fuck you" naar het oprukkende linkse activisme in de literatuur, en als een verheerlijking van het verbond van witte mannen. Omdat ik tussen alle reviews nog geen review heb gevonden die deze problematiek helder uiteenzet, voelde ik me geroepen.
Read
February 28, 20179 maart a.s. (2017) wordt deze roman besproken in mijn leesclubbijeenkomst. Tot dat moment schuif ik mijn mening nog even voor mij uit.
May 18, 2015
Een prachtige cover die een hoofd laat zien dat door vissen bedekt wordt (aangevreten?), zoals Tin denkt dat het zijn vader is vergaan.
Een boek in drie delen, elk deel een periode in het leven van Tin beschrijvend. Tussen elk deel zit een periode van 30 jaar.
Wat me opviel is dat door het hele verhaal de hoofdpersoon Martin (Tin) behalve met Nikki, uitsluitend met zichzelf bezig is. Het lijkt een heel persoonlijk dagboek wat ik heb gelezen, vol zelfmedelijden en angst er niet bij te kunnen zijn.
Het laat een vooral passieve man zien die je soms een schop onder zijn kont zou willen geven.
Een soms wat ongeloofwaardig verhaal en hier en daar wat langdradig, maar door de mooie manier van woorden plaatsen maakt deze auteur weer veel goed. Hier en daar een grap is zeker een goede aanvulling op het toch wel zware onderwerp over verlies en schuldgevoel.
Zijn vader is weg, punt uit. Zinloos en onbegrijpelijk. Hij was er en toen was hij er niet. Onmogelijk na te vertellen. Even niet goed opgelet, eigen schuld dikke bult, en nu is het of hij nooit heeft bestaan.
Er is steeds een sprankje hoop aanwezig;
Als een onderwaterzwemmer is zijn vader het hele eind met hem meegezwommen, jaar in jaar uit en nu dus van het ene continent naar het andere. Wat ergens ondergaat, moet ook ergens bovenkomen. Ergens op aarde. Dat moet.
'De onderwaterzwemmer' laat zien dat gebeurtenissen uit onze jeugd een stempel kunnen drukken op het latere leven. Het kan zelfs bepalend zijn voor je handelen.
Hij verzint na de verdwijning van Vic zelfs een verhaal om te vertellen aan Nikki.
… het onbegrijpelijke van zich af te schudden en terug te keren in een overzichtelijk geheel met een kop en een staart.
Uiteindelijk is er toch een sprankje hoop voor een goede afloop en je zult zien dat er meer verhalen verzonnen worden.
Ik heb het boek graag gelezen en waardeer het met 3,5/5 sterren.
Een boek in drie delen, elk deel een periode in het leven van Tin beschrijvend. Tussen elk deel zit een periode van 30 jaar.
Wat me opviel is dat door het hele verhaal de hoofdpersoon Martin (Tin) behalve met Nikki, uitsluitend met zichzelf bezig is. Het lijkt een heel persoonlijk dagboek wat ik heb gelezen, vol zelfmedelijden en angst er niet bij te kunnen zijn.
Het laat een vooral passieve man zien die je soms een schop onder zijn kont zou willen geven.
Een soms wat ongeloofwaardig verhaal en hier en daar wat langdradig, maar door de mooie manier van woorden plaatsen maakt deze auteur weer veel goed. Hier en daar een grap is zeker een goede aanvulling op het toch wel zware onderwerp over verlies en schuldgevoel.
Zijn vader is weg, punt uit. Zinloos en onbegrijpelijk. Hij was er en toen was hij er niet. Onmogelijk na te vertellen. Even niet goed opgelet, eigen schuld dikke bult, en nu is het of hij nooit heeft bestaan.
Er is steeds een sprankje hoop aanwezig;
Als een onderwaterzwemmer is zijn vader het hele eind met hem meegezwommen, jaar in jaar uit en nu dus van het ene continent naar het andere. Wat ergens ondergaat, moet ook ergens bovenkomen. Ergens op aarde. Dat moet.
'De onderwaterzwemmer' laat zien dat gebeurtenissen uit onze jeugd een stempel kunnen drukken op het latere leven. Het kan zelfs bepalend zijn voor je handelen.
Hij verzint na de verdwijning van Vic zelfs een verhaal om te vertellen aan Nikki.
… het onbegrijpelijke van zich af te schudden en terug te keren in een overzichtelijk geheel met een kop en een staart.
Uiteindelijk is er toch een sprankje hoop voor een goede afloop en je zult zien dat er meer verhalen verzonnen worden.
Ik heb het boek graag gelezen en waardeer het met 3,5/5 sterren.
Read
September 2, 2016"Tin heeft zijn eigen geschiedenis, al is het hart daaruit verdwenen, waardoor zijn verhaal nooit een verhaal wil worden. Iets wat ontbreekt kun je niet denken, je kunt er alleen iets omheen bedenken. Hij benijdt het gemak waarmee Jean-Luc zijn verleden presenteert, de situaties tot in de details invult en het mlet al die woorden van hem een ontzagwekkende rijkdom verleent., terwijl hij zelf vooral schuld, verwarring en gemis voelt."
Thomese bouwt zijn drieluik op rond hoofdfiguur Tin, die een trauma met zich meedraagt wanneer hij in de oorlog zijn vader verliest bij de nachtelijke oversteek van een rivier. Vanaf de eerste lijnen wordt je meegezogen in dit sterke plot dat tot een catharsis komt in het begin van het tweede deel waar Tin op de boot tot een emotionele ontlading komt die door de groep ritueel gedragen wordt en waar je als lezer denkt, 'hier zijn we rond met het verhaal'. Het verdere verloop van dit boek situeert zich dan in een eerder tragikomische Grunbergiaanse stijl, die hoewel vaak meeslepend, toch niet helemaal past bij de toonaard van het boek zoals die bij aanvang werd neergezet. De ontknoping in het derde laatste deel is dan bijgevolg eerder teleurstellend, wat het boek dan over de gehele lijn toch wat doet tegenvallen. Mooie zinnen vallen er wel weer te rapen.
"De woorden, de woede, het verdriet, de schuld; ze zullen om hem heen zijn als een onbegrijpelijke nacht, maar hij zelf zal onvindbaar blijven"
Thomese bouwt zijn drieluik op rond hoofdfiguur Tin, die een trauma met zich meedraagt wanneer hij in de oorlog zijn vader verliest bij de nachtelijke oversteek van een rivier. Vanaf de eerste lijnen wordt je meegezogen in dit sterke plot dat tot een catharsis komt in het begin van het tweede deel waar Tin op de boot tot een emotionele ontlading komt die door de groep ritueel gedragen wordt en waar je als lezer denkt, 'hier zijn we rond met het verhaal'. Het verdere verloop van dit boek situeert zich dan in een eerder tragikomische Grunbergiaanse stijl, die hoewel vaak meeslepend, toch niet helemaal past bij de toonaard van het boek zoals die bij aanvang werd neergezet. De ontknoping in het derde laatste deel is dan bijgevolg eerder teleurstellend, wat het boek dan over de gehele lijn toch wat doet tegenvallen. Mooie zinnen vallen er wel weer te rapen.
"De woorden, de woede, het verdriet, de schuld; ze zullen om hem heen zijn als een onbegrijpelijke nacht, maar hij zelf zal onvindbaar blijven"
September 29, 2015
Dit boek maakt me zo boos op Tin, het is bijna te frustrerend om mee te lezen. Het begint heel gevoelig, in deel I leef je mee met de jongen, je voelt z'n paniek en wil alleen maar dat hij z'n vader vindt. In deel II daarentegen wordt de brok frustratie steeds groter, waarom doet hij niks? Het karakter van Martin wordt steeds minder in mijn ogen, ik kan niet met hem meeleven en wordt boos op zijn manier van handelen.. maar vooral de handelingen die hij niet verricht. Als hij nodig is, schiet hij zwaar tekort. Ik, als lezer, ben zijn moeder en ben Nikki - teleurgesteld in zijn onkunnen en gefrustreerd om zijn manier van doen. In deel III krijgt hij alsnog een beetje sympathie, maar niet voor zijn manier waarop hij Salif behandelt, die hem zo trouw is gebleven, maar door hoe Vic naar hem opkijkt.
De taal is soms nogal teveel, het boek zit vol met beeldspraak en niet zo subtiele verwijzingen naar de andere situaties waarin Tin tekort heeft geschoten. Het boek is zich teveel bewust van de parallellen tussen de delen en het ligt er vrij dik op, iets te naar mijn zin.
Toch vind ik, ondanks het karakter van Tin, het heel goed geschreven van Thomese. Dit boek haalt het bloed onder m'n nagels vandaan maar het is knap dat hij zon reactie kan uitlokken met alleen maar woorden op papier.
De taal is soms nogal teveel, het boek zit vol met beeldspraak en niet zo subtiele verwijzingen naar de andere situaties waarin Tin tekort heeft geschoten. Het boek is zich teveel bewust van de parallellen tussen de delen en het ligt er vrij dik op, iets te naar mijn zin.
Toch vind ik, ondanks het karakter van Tin, het heel goed geschreven van Thomese. Dit boek haalt het bloed onder m'n nagels vandaan maar het is knap dat hij zon reactie kan uitlokken met alleen maar woorden op papier.
December 29, 2016
Mooie taal, prachtige zinnen, spannend.
Het schuldgevoel van de achterblijver is het centrale thema. Zijn en niet zijn.
De hoofdpersoon is niet eens een sympathiek figuur, meer een 'lulletje lampekatoen', maar zijn gezwoeg om de realiteit vast te blijven houden, is wel weer aangrijpend.
Schuldgevoel voor verlies van geliefden, terwijl je er niks aan kunt doen ... hoe vreselijk.
In dit boek is het niet alleen het gevoel van de persoon zelf, maar wordt het hem ook echt verweten door zijn moeder en dochter, waardoor ook het verlies van hen er weer bij komt.
Er zitten wat gedachten in die je echt na doen denken: het 'bijna' aanwezig zijn van de afwezige, de tijd die eigenlijk niet bestaat, waardoor je op een heel andere plaats weer de bijna-aanwezigheid van iemand kunt voelen, het in elkaar vloeien van personen.
'je suis désolé' zegt hij een paar keer, dat geeft ook het 'desolaat' gevoel dat hij heeft weer. Doet me ook denken aan dat liedje van Mark Knopfer : ... Yesterday is dying...
Ja, ik vond het een heel goed boek.
Het schuldgevoel van de achterblijver is het centrale thema. Zijn en niet zijn.
De hoofdpersoon is niet eens een sympathiek figuur, meer een 'lulletje lampekatoen', maar zijn gezwoeg om de realiteit vast te blijven houden, is wel weer aangrijpend.
Schuldgevoel voor verlies van geliefden, terwijl je er niks aan kunt doen ... hoe vreselijk.
In dit boek is het niet alleen het gevoel van de persoon zelf, maar wordt het hem ook echt verweten door zijn moeder en dochter, waardoor ook het verlies van hen er weer bij komt.
Er zitten wat gedachten in die je echt na doen denken: het 'bijna' aanwezig zijn van de afwezige, de tijd die eigenlijk niet bestaat, waardoor je op een heel andere plaats weer de bijna-aanwezigheid van iemand kunt voelen, het in elkaar vloeien van personen.
'je suis désolé' zegt hij een paar keer, dat geeft ook het 'desolaat' gevoel dat hij heeft weer. Doet me ook denken aan dat liedje van Mark Knopfer : ... Yesterday is dying...
Ja, ik vond het een heel goed boek.
February 24, 2019
Dit boek start met een ongebruikelijke situatie; vader en zoon zwemmen een rivier over. Maar daarop volgt een heel voorstelbaar gevoel, wat moet je doen als je elkaar echt kwijtraakt? Een nachtmerrie waarvoor Thomése wat mij betreft wel wat veel woorden nodig heeft.
Maar dan volgt het tweede deel. Dertig jaar later is Tin met zijn vrouw op reis in Afrika. Er volgt een spannend en intrigerend verhaal vol vooroordelen, ergernissen, naïviteit, onvermogen en afhankelijkheid. Tin is geen sympathieke hoofdpersoon, maar dat maakt hem alleen maar interessanter. Is hij niet te kritisch voor zichzelf? En daarbij nog die prachtige zinnen vol beeldspraak (veel zwemmen) en cynisme. Ik heb ervan genoten.
In het derde deel zet Thomése dan nog een keer aan. Hebben we Tin wel goed beoordeeld? Heeft de manier waarop hij het verhaal aan zijn dochter heeft verteld invloed gehad op het verloop van hun leven? Geven we niet allemaal ons leven vorm door de verhalen die we ervan maken? Een extra laag aan dit lezenswaardige boek!
Maar dan volgt het tweede deel. Dertig jaar later is Tin met zijn vrouw op reis in Afrika. Er volgt een spannend en intrigerend verhaal vol vooroordelen, ergernissen, naïviteit, onvermogen en afhankelijkheid. Tin is geen sympathieke hoofdpersoon, maar dat maakt hem alleen maar interessanter. Is hij niet te kritisch voor zichzelf? En daarbij nog die prachtige zinnen vol beeldspraak (veel zwemmen) en cynisme. Ik heb ervan genoten.
In het derde deel zet Thomése dan nog een keer aan. Hebben we Tin wel goed beoordeeld? Heeft de manier waarop hij het verhaal aan zijn dochter heeft verteld invloed gehad op het verloop van hun leven? Geven we niet allemaal ons leven vorm door de verhalen die we ervan maken? Een extra laag aan dit lezenswaardige boek!
June 18, 2020
In “De Onderwaterzwemmer” volgen we het hoofdpersonage tijdens drie cruciale momenten in zijn leven. Het eerste deel is op zekere manier erg beklijvend, maar wist mij toch nog niet helemaal mee te slepen. Het tweede deel, dat zich in Afrika afspeelt, vond ik zowel inhoudelijk als qua sfeerschepping sterker (je waant je zelf op het continent). De thematiek van schuld en leegte wordt hier ook intens neergezet. Het laatste deel weet dan weer te verrassen als apotheose. Alle delen zijn knap geschreven, maar ook nu het boek al even uitgelezen is, blijft het fragmentarische van de drie delen bij mij hangen. Was het meer een geheel geweest, zou het een nog sterkere indruk op mij nagelaten hebben. 3,5 sterretjes.
Displaying 1 - 30 of 218 reviews