Le sorelle Salom vivono a Sarajevo, con una madre energica e affezionata ai valori tradizionali, e un padre che resta in secondo piano per tutto il romanzo. Ci sono anche due fratelli, ma la storia, fin dall'inizio, inquadra e ritrae fin nei dettagli soprattutto le ragazze, e soprattutto il loro carattere. Cinque donne forti, cinque ebree sefardite che in casa parlano ladino e ubbidiscono ai dettami della religione di famiglia, coinvolte nella frenesia che segue l'assassinio dell'arciduca Ferdinando e lo scoppio del primo conflitto mondiale. E che fanno poi scelte di vita anticonformiste e ribelli, fino all'invasione della Serbia durante la seconda guerra mondiale, e alla liberazione. Le due sorelle più interessanti, perché più libere, sono Blanki, la madre dell'autrice, e Riki, la più piccola. Blanki si innamora giovanissima di Marko, serbo, ricco e colto, di famiglia ortodossa, e resta testardamente legata a lui nonostante l'uomo rifiuti di presentarla in pubblico e di sposarla per non contravvenire alle regole della società del tempo; e nonostante l'ira della madre e lo sgomento delle sorelle, per non parlare della riprovazione generale. Riki sceglie il teatro, la danza, diventa una ballerina famosa, e ha a sua volta una storia impossibile con uno di quegli uomini sposati che non lasceranno mai la moglie. La Storia fa da sfondo a vicende personali raccontate nei dettagli, con i sentimenti, di amore o ribellione che siano, sempre in primo piano...
Gordana Kuić je rođena u Beogradu 1942. godine. Završila je Engleski jezik i književnost na Filološkom fakultetu Beogradskog univerziteta i Hunter College-u u Njujorku. Radila je kao savetnik za engleski jezik u Američkoj ambasadi u Beogradu, kao konsultant u AYUSA International u Beogradu, i kao administrator za engleski jezik u istočnoj Evropi i za humanitarnu pomoć bivšim jugoslovenskim republikama u Sorosovoj fondaciji u Njujorku. Živi i radi u Beogradu i Njujorku.
Objavila je osam romana i 50 pripovedaka.
Snimljena TV serija (trinaest epizoda) po romanu "Cvat lipe na Balkanu". Producenti: RTS, Režija: Ivan Stefanović
Snimljena TV serija po romanu "Miris kiše na Balkanu". Producenti: RTS i Cinema Design, Režija: Ljubiša Samardžić
Snimljen film po romanu "Miris kiše na Balkanu".
Napisan je i scenario za film "Smiraj dana na Balkanu".
U dramatizaciji Nebojše Romčevića napisana je drama "Miris Kiše na Balkanu". Premijerno je izvedena u Beogradu 12. aprila 2009. u Madlenijanumu. Dva puta mesečno je izvođena pred prepunom salom tri godine
"Miris Kiše na Balkanu - balet o Riki" premijerno je izveden u Sarajevu 1992., a u Beogradu iste godine na BEMUS-u.
".... Počela sam sa pisanjem ili pisanim pričanjem, ni sama ne shvatajući šta ja to zapravo radim, tokom ranih osamdesetih godina prošlog veka, ne da bih postala pisac, već sa željom da ovekovečim život pet izuzetnih žena, sestara Salom, (moje majke Blanke i mojih tetaka, Laure, Nine, Klare i Rifke) a dogodilo se da sam preko njih u mojoj prvoj trilogiji ispričala priču o sefardskim Jevrejima Sarajeva, Bosne, pa i Balkana u trajanju od jednog veka...!"
Serbian bestseller for 30 years... so far had 40 editions... made into TV series... Family saga based on a true story of author's family... Sephardic Jews... historical fiction... #mustread
Iako skidam Gordani kapu zbog odličnog istraživanja istorije sopstvene porodice, ovo je roman koji je mogao biti mnogo, mnogo više od toga šta je. Prati nekoliko decenije jedne velike porodice, a opet razrađuje samo dva lika - sestre Blanki i Riki - dok o ostalima ne znamo skoro ništa. Na sve to, Gordana se toliko bazirala na njihove ljubavne živote o kojima čitamo već od 10. strane, da su svi ostali nivoi njihove ličnosti ostali nerazrađeni (čist primer toga je nezgoda koja se desila Rikici i koja je promenila čitav njen život a kojoj je Gordana posvetila svega pola strane i nastavila da razrađuje njen ljubavni život). Nije loša knjiga, ali po mom mišljenju, samo okej. Svideće se čitaocima koji vole istorijske ljubavne priče.
Se trata de la primera novela de una saga, la Saga Sefardí, formada por seis títulos más: "El florecer de los tilos en los Balcanes", "Crepúsculo en los Balcanes", "Fantasmas sobre los Balcanes", "La leyenda de Luna Levi", "El cuento de Benjamin Baruh" y "Al otro lado de la noche"
El olor de la lluvia en los Balcanes nos cuenta la historia de las hijas de la Familia Salom que a pesar de ser 7 hijos se centra en las 5 hijas y más concretamente en dos de ellas. A pesar de ser una historia real, está contada como una novela y es muy entretenida de leer. La complejidad de esta novela radica principalmente en el inicio ya que nos habla de una familia judía sefardíe (los judíos sefardíes fueron los judíos expulsados de España por los Reyes Católicos) afincada en Sarajevo a principios de S XX, una localización donde confluyen, los judíos, cristianos, ortodoxos y musulmanes, además de haber distintas clases sociales, que define muy bien la autora, incluye a personajes de otras procedencias, hercegovinos, serbios, croatas, bosnios. Si no estás familiarizado con todas estas circunstancias, al principio te resultará confuso, pero a medida que avanza la novela, es todo más claro.
Otro detalle a tener en cuenta es la ambientación histórica ya que esta familia, desgraciadamente, sufre las dos Guerras Mundiales. Personalmente me resultó más dramático como relata la Segunda, os recuerdo que es una familia judía.
Al margen de esto, que es muy importante a tener en cuenta para leer la novela, la trama principal se centra en las hijas de este matrimonio al inicio de la Primera Guerra Mundial, como su vida cambia con la Gran Guerra, en cómo cada una busca su felicidad, en ser independientes y sobrevivir en una época marcada por el sometimiento del hombre, la familia, y la religión sobre la mujer, y da igual de qué religión hablemos, sin renunciar a su identidad. Nada fácil de conseguir, buscando cualquier resquicio para evitar la ley o la tradición.
Para mí, la lectura queda dividida en dos partes, marcadas por el inicio de la contienda de la Segunda Guerra Mundial. Antes vemos la lucha por la independencia de unas mujeres que buscan el amor, la libertad, la emancipación, el reconocimiento público, la fama, nos relata la infancia y adolescencia contada con mucho amor y humor, centrada principalmente en el periodo de entreguerras, donde era muy importante la relación con los vecinos, se evitan ciertas relaciones para no dejar marcada la honra de una mujer por el que dirán, la lucha por los matrimonios mixtos tan mal vistos, y para no perder el legado familiar y cultural, de hecho se cita constantemente platos típicos de la cultura judía, hace mención a la ropa, la música, la tradición religiosa y también hay frases en ladino, la lengua judía castellana del S. XV muy fácil de leer, aún así hay notas a pie de página. Esta parte es más lenta y repetitiva por algunos detalles...
Sin embargo, el tono cambia en la segunda parte, más rápida, ágil, más dramática, intensa, dura, se te encoge el corazón al conocer de primera mano, ya que la autora es hija de una de las protagonistas de la novela, como buscan la supervivencia por el fanatismo de un hombre. Mención especial a la madre de la familia, Esther, es tierna y dura al mismo tiempo, respetada y querida por cada uno de sus hijos, aunque alguno de ellos no entendió por qué le obligó a hacer algunas cosas, ve venir las cosas, dotada de un sexto sentido, buena voluntad y arraigada a las costumbres familiares y religiosas.
Narrado con un lenguaje dulce, cálido, da un toque mayor de sensibilidad, refleja a lo largo de la novela, los paisajes, ambientes, folklore, la diversidad de culturas, costumbres y etnias de Serbia y Bosnia que vivían en completa armonía, manteniendo cada una de ellas su legado cultural, tan característico de este pueblo.
Mención especial a la traducción y al posfacio que ayudan a comprender mejor la lectura.
Aviso a navegantes ¡No es una saga familiar al uso!
"Qui piove sempre, ma la pioggia non ha il profumo che ha da noi. Questo è il vero Occidente. Da noi, nei Balcani, la pioggia ha un odore diverso".
La pioggia dei Balcani, di cui si parla nel titolo, ha il sapore della tristezza, della disgregazione, ma anche della forza e del coraggio. La tristezza e la disgregazione di una famiglia sefardita di Sarajevo che attraversa la Storia dalla Prima Guerra Mondiale alla Seconda Guerra Mondiale in un percorso di dolore, di rastrellamenti e tragedie. La pioggia nei Balcani è la forza e il coraggio di cinque donne, diversissime tra loro. Donne, sorelle come Blanki, la madre della scrittrice, che ama lo studio, ma che deve rinunciarci, di Riki, che ama la danza, solo per citare le due protagoniste e quelle maggiormente carismatiche. Le donne raffigurate sono donne coraggiose, donne che non rinunciano, nonostante la vita mostri loro il lato più crudele, donne che rispettano le tradizioni, gli usi e i costumi della famiglia. La Storia del Balcani e della guerra che si fa strada pian piano, con il suo dolore e la sua scia di morte, ci mostrano l'energia, la forza, la bellezza delle tradizioni. Il profumo della pioggia nei Balcani ha un sapore nostalgico, ma sa anche di vita, come la vita, la storia di queste donne che Gordana, discendente di sopravvissuti, ha saputo descrivere e raccontare.
Ja sebi ne mogu objasniti da sam potpuno propustila bilo šta vezano za ovu knjigu i Gordanu Kuić. Iako davno napisana, bestseler godinama, snimljena serija po njoj (i po nastavku) - sva sam to saznala poslije. A poslije je došlo jer sam u projektu Žene BiH vidjela dvije (čini mi se) sestre Levi. Pa sam onda privučena tim upratila i tekst o pet sestara Levi iz Sarajeva i onda tu u tekstu saznam za knjige i Gordanu. A kad sam podijelila taj tekst na društvenim mrežama dobijem hrpu komentara od ljudi koji su sve znali, čitali i sl. i evo se pitam danima - kako je moguće da nisam znala? Kako je moguće da me nije čak ni serija zainteresovala? Koliko stvari ignorišem i zašto i kako uopšte primam informacije? Sve je ovo vezano za mene jer mi je baš zanimljivo. I naravno - pravac biblioteka, prva dva dijela dignem, sinoć završim prvi. Dopalo mi se jako. Ali sad ne znam je li mi se dopalo što znam da je napisano po autentičnim likovima ili bih isti utisak imala i da znam da su na primjer izmišljeni likovi. Jer ja baš volim čitati o stvarnim dešavanjima i uvijek sam naklonjenija tome. Ova prva govori o sestrama do kraja II svjetskog rata. O životu u Sarajevu, o odrastanju, udajama, svemu što su radile i kako su živjele. Živopisno i zanimljivo. Ako kojim slučajem spadate u osobu kojoj je takođe sve ovo promaklo (sumnjam, ali šta znam), preporučujem svakako. Meni je baš bila jako zanimljiva za čitanje.
Esta novela supone el punto de partida de una saga en la que la autora nos irá relatando las vidas de su madre Blanki Salom y sus hermanos. Hará especial hincapié en la vida de sus cuatro hermanas, aunque también nos dará pinceladas de la vida de sus dos hermanos.
La vida de estas hermanas, descendientes de aquellos judíos sefardíes que, expulsados de su tierra española, recalaron en diversas zonas de los Balcanes, estuvo muy influenciada por las costumbres que sus antepasados mantuvieron vivas a lo largo de los siglos y a través de la distancia.
Sus padres, pilares de ese sentimiento de pertenencia a su pueblo, mantuvieron vivo el idioma (el ladino, un idioma procedente del castellano medieval con influencias de otras lenguas como el hebreo o el turco), los ritos religiosos, las costumbres gastronómicas y festivas, enseñándoselos a sus hijos para que no desaparecieran. Pera la época que les toca vivir a Blanki y sus hermanos, es difícil y la Historia los llevará de una situación a otra en las que no siempre podrán mantener viva su herencia sefardí.
La historia la conoceremos, durante la mayor parte de la narración, a través de los ojos de la madre de la autora, Blanki, aunque irá alternándola con capítulos centrados en las vivencias de algunos de sus hermanos, en especial de la hermana pequeña Riki Salom, famosa bailarina de ballet que vió protamente truncada su carrera por una enfermedad.
"En arte hay que mirar siempre al frente, y nosotros, amigo mío, parece que tengamos los ojos en la nuca, aquí todavía se piensa que la danza es cuestión de intelecto... Nadie comprende que las olas del ritmo son fervor y emoción, el sentimiento más puro que, solamente al llegar al escenario, se convierte en una visión plástica. El ballet no es un esquema, no es una alegoría. Es la urdimbre de la música entretejida con la de los cuerpos en movimiento."
Acompañaremos a la familia a través de la primera mitad del siglo XX, viviremos junto a ellas la Primera Guerra Mundial, que pasará de puntillas por sus jóvenes vidas; seremos testigos de su despertar a la vida adulta en el período de entreguerras, para finalmente vivir de lleno los estragos que la Segunda Guerra Mundial causó en sus vidas, especialmente por el hecho de ser de origen judío.
" -La paz- comenzó Buka- son tiempos, buenos o malos, que dependen de las pequeñas vivencias diarias de cada uno. Cuando hay paz, la vida se da por sentada. También hay muerte, desde luego, pero viene de forma natural, y después se reza un kaddish, se publica una esquela en el periódico y se celebra un funeral. Esos son los buenos tiempos de la paz, cuando hay tiempo para quejarse."
"Vivían el tiempo de la debacle. Antes de estallar la guerra, existía algún tipo de orden en la extraña y enmarañada mezcolanza de esos cuatro pueblos apiñados en aquella tierra conocidos con el nombre de bosnios. Celebraban distintas fiestas, comían distinta comida, festejaban y ayunaban en distintas fechas, pero dependían siempre los unos de los otros, aunque sin llegar nunca a admitirlo. Coexistían con un eterno y latente sentimiento de odio y al mismo tiempo se sentían ligados entre sí."
Pero no todo van a ser desgracias en la vida de estas hermanas, también viviremos con ellas sus triunfos como mujeres avanzadas a su época que viajaron, se enamoraron, vivieron con sus parejas sin estar casadas y fueron dueñas de prósperos negocios.
Eran de origen humilde, pero su tesón y ganas de trabajar junto con su arrojo y valentía, las llevaron a triunfar en variados campos. La hermana mayor, Laura Papo, conocida como Buka, fue una reconocida escritora y estudiosa de la comunidad sefardí; la segunda, Nina fue dueña de una próspera sombrerería y se casó, con un serbio de confesión cristiano ortodoxo, algo impensable en la época; la tercera, Klara, también se casó con un serbio católico, era muy independiente y fue una trabajadora y viajera incansable; Blanki, vivió un apasionado y tempestuoso romance con Marko Korac, empresario de éxito de releigión cristiana ortodoxa, con el que compartió su vida sin estar casados, todo un escándalo en aquellos tiempos; y por último Riki, de la que ya he comentado que fue una bailarina excepcional y que vivió una vida bohemia, libre y sin ataduras.
La novela está bastante bien escrita y muy bien traducida. He disfrutado mucho las partes escritas en ladino, porque te das cuenta de que medio lo entiendes y es muy curioso como hay palabras que han cambiado poco desde hace siglos. Otro dato curioso son los refranes, que utilizan los personajes en varias ocasiones y que tampoco han cambiado tanto con respecto a nuestro español actual.
Leer esta historia es como hacer un viaje muy largo. Vives momentos muy cruciales de la Historia y eres consciente de que entonces se pusieron las bases de algunos de los cambios que se produjeron en la sociedad algo después, en especial a lo referente a la emancipación de la mujer... ¡Y nos creemos que ahora lo hemos inventado todo!
También te dan ganas de viajar a los escenarios de esta maravillosa novela y comprobar en primera persona si aún queda algo allí de aquellos tiempos.
Una novela magnífica que le encantará a cualquien lector y en especial a los amantes de las sagas familiares y de la novela histórica.
"Aunque a veces tenga ráfagas de optimismo, como hace un rato, nunca pierdo conciencia de la imperfección del mundo. No alcanzo a ver sino una ínfima parte del futuro, pero siempre está sumido en las nieblas de ese pasado que tanto me gusta evocar. Me rindo a la grandeza de la Historia. ¿Qué somos los individuos, sino penosos parásitos de nuestra propia ruin existencia?. Nuestra estrechez de miras nos oculta lo que realmente importa, los cauces históricos de la humanidad. Nuestras vidas pasan, dormitamos estancados en lo cotidiano, y nevesitamos una conmoción como ésta para despertarnos, para sacudir la hojarasca acumulada en el fluir de la Historia. Ningún episodio puede aislarse, la Historia es un relato que dura eternamente."
"-La paz es como la salud- dijo, recordando la comparación de Milos-. Vivimos repantingados, distraídos por las miles de pequeñas preocupaciones diarias, mientras la paz nos acaricia suavemente la espalda, sin que nos demos cuenta. Lo mismo pasa con la salud: cuando gozamos de ella, abundante y espléndida, en nuestro cuerpo y nuestro espíritu, nos parece que así será siempre. Hasta que llega el primer dolor o la primera bomba, y entonces, presos de horror, nos damos cuenta de lo que hemos perdido. La vida cambia en su esencia: las frágiles ramitas de la paz o la salud, que considerábamos como pilares y vigas de nuestra vida, comienzan a quebrarse y a ceder, pero entonces ya es tarde, y solo nos queda, pasmados y descarriados, preguntarnos cómo pudimos ser tan ciegos, tan estúpidos, para no haber apreciado, cuidado y disfrutado de todos aquellos buenos momentos."
Istinski biser jugoslovenske književnosti! Knjiga koja obiluje sa duboko razrađeni, višedimenzionalni likovi koji evoluiraju ne samo sa priču, no i sa svjet koji se drastično menja pred nama.
«Sumiéndose en un profundo sueño, al ritmo del traqueteo del tren, vio ante ella los ojos azules de mamá Ester. Simbolizaban el hogar y el apoyo ante la adversidad. Cuando necesitaba refugiarse del mundo frío e inhóspito, cuando el corazón sucumbía al miedo y al llanto, cuando el cuerpo vacilaba, ahí estaba el abrazo de mamá, seguro y cálido, para aliviarla, acogerla, escucharla, consolarla y darle fuerzas y así, con ternura dejarla seguir su camino». . ¡Qué lectura tan maravillosa! Un homenaje precioso, no solo a la madre de la autora -Blanki Salom - y sus tías: Riki, Nina, Klara y Buka , también a la hermosa tierra que acogió a su familia. Una de las riquezas de este libro es el uso del ladino; la autora pidió expresamente que en la traducción, los diálogos y expresiones mantuvieran la lengua materna de la familia. Una lengua dulce, melosa y muy bonita que le aporta una calidez especial a esta historia.
Estas cinco hermanas, adelantadas a su tiempo, se atrevieron a vivir sus propias vidas más allá de las imposiciones familiares y de la comunidad sefardí a la que pertenecían, sin renunciar a ella. La mayor parte del libro transcurre en las entreguerras. El último cuarto, se centra en la ocupación alemana y ustacha en Belgrado y Sarajevo. Esta parte la he leído con el corazón en un puño.
Esta lectura es una historia de amor a las mujeres de la familia Salom y a los Balcanes. Sus palabras están llenas de ternura, cariño y respeto, de melancolía y nostalgia; un legado familiar y cultural, que son también el nexo de unión entre las distintas comunidades que habitaban esta tierra: musulmana, judía, romaní, católica y ortodoxa; juntas conformaban la identidad balcánica, marcada por la hospitalidad, esperanza y supervivencia.
Me hubiera gustado transmitir aquí todo lo entrañable y bonito que he sentido al leer este libro. Las escenas, los paseos por Belgrado, las callejuelas de Sarajevo. Los días de campo a orillas del Neretva. Las tardes en los cafés hablando de literatura y arte. Mostrar las tradiciones, la música, el folklore y la comida; poder expresar con palabras la nostalgia de la tierra, el cariño y amor que se palpa en este libro. La importancia de la identidad y la pertenencia, encontrar ese lugar especial en el mundo. Soy incapaz. Solo puedo decir que conocer a las hermanas Salom ha sido un regalo, «nadie muere mientras haya alguien para guardar su recuerdo» , querida Gordana, llevaré el de tu familia en mi corazón lector de por vida. Una de esas lecturas que no se olvidan.
«Le gustaba la lluvia. En muchas ocasiones, a lo largo de su vida, había salido, protegida por su impermeable de goma y por sus aparatosos chanclos para pasearse sola bajo el chaparrón, vadeando los charcos, con las manos en los bolsillos, mientras le corría el agua por los bordes del sombrero. Sus fosas nasales se dilataban por el embriagador olor de la lluvia, mientras su corazón se llenaba de dicha y alegría, porque tanto ella como las calles por las que caminaba se bañaban en el tesoro ofrecido por los cielos... Poder sentir el olor de la lluvia en los Balcanes».
This is the one of the best books that I have read in a long time and I will be thinking about it for a long time. I will read it again- maybe even starting today.
Several weeks ago, I was feeling lazy and wanted something to watch so I looked on MHZ and was struck by the title of a series called "The Scent of Rain in the Balkans." Based solely upon the title, I began watching. By episode two, I was obsessed and had discovered that the series was based upon this book. Then I discovered that this book was based upon the story of the author's family- specifically her mother and her mother's siblings. I bought the kindle book because my library didn't have it and paperbacks weren't an option as I recall.
I have since watched the series twice and read every word of the book- some passages twice and thrice.
I have learned SO MUCH and this story has opened the door for me to want to learn as much as I can about this region, its history, culture, religions, and people. As I read, I researched things I didn't know or understand. I looked at maps and at times studied them to the point of memorization due to fascination.
I wish more of this author's books were in English translation. I know there is a follow up book to this one but it is not in English translation. This particular book was translated into British English and is a lovely translation.
Now for the book itself and the characters: Gorgeous! The title comes from youngest sister Riki's love of the scent of rain in the Balkans and the strength that scent gave her during trying times in her life- one especially trying time when she was at the point of death by murder during WWII.
The book is the story of the Salom family from the 1914-1945. They are a Sephardic Jewish family from Sarajevo and they speak Ladino as well as other languages of the Balkans.
The book opens just before the assassination of Archduke Franz Ferdinand on the streets of Sarajevo and you get to see the point of view of the people of Sarajevo. There were so many opinions and fears.
The oldest child in the Salom family is named Laura but called Buka as a nickname. In real life, she was Laura Papo Bohoreta: a writer and is known as the first Sephardic Jewish and Balkan feminist. I have read an article about her and I hope to find some of her writings to read sometime.
The main character in the story is Blanki who is the second youngest child in the family. Her best friend is the youngest child- Riki, who becomes a famous ballerina before a tragic illness forces her to leave her beloved ballet. Blanki is very virtuous despite her highly criticized life long love affair with the town's wealthiest Serbian, Marko Korać.
The first half of the book very beautifully tells the story of the Salom family so that you get a very solid foundation for the family dynamics and each member's character before the second half of the book and WWII.
The WWII portion of the book is at times difficult to read but very strengthening to the reader to read of people such as the Saloms who endured what they did with the attitudes they had. There are so many good people despite the evil in the world.
There are so many beautiful passages in the book but one from the WWII portion stands out to me because it helps explain this region:
“Until the war had broken out, there had been some sort of order in the strange and complex mixture of the four disparate peoples crowded into the little valley, all calling themselves Bosnians. They celebrated separate holidays, ate different foods, feasted and fasted on different days, yet all depended on one another, but never admitted it. They had lived amidst an ever present, if dormant, mixture of hatred and love for each other. The Muslims with their Ramadan, the Jews with Passover, the Catholics with Christmas, and the Serbs with their Slavas- each of them tacitly tolerated and recognised the customs and existence of others. With suckling pigs turned on spits in Serbian houses, giving off a mouth-watering fragrance, kosher food would be eaten in Jewish homes, and in Muslim households, meals were cooked in suet. There was a certain harmony in all this, even if there was no actual mixing. The aromas had long ago adjusted to one another and had given the city its distinctive flavor. Everything was "as God willed it." But it was necessary to remove only one piece of that carefully balanced mosaic and that whole picture would fall into its component parts which would then, rejoined in an unthinkable manner, create hostile and incompatible entities. Like a hammer, the war had knocked out one piece, disrupting the equilibrium. Wartime turned differences into outright hatred and instead of blaming the foreign enemy for all their hardships, people blamed their nearest neighbours, which, in turn, represented an invaluable favour to the true enemy of all.”
I could go on and on about this book. The characters are inspiring, resourceful, creative, loving, forgiving, intelligent, and so much more. I simply loved it!
Hm, poštujem istraživanje i želju da se što više razume porodična istorija autorke, a opet stilski bih rekla da je Jelena Bačić 1 kroz 1, dosta se bazira na ljubavnim pričama, ne toliko na ratni period i td. Nije loša, ali nije ni wow.
Zacznę nietypowo, bo od liczb. Powieść, napisana w większości po serbsku, ukazała się na jugosłowiańskim rynku w 1986 r. Liczba użytkowników języka serbskiego utrzymuje się w granicach ok. 7 mln osób. Od momentu publikacji powieść Gordany Kuić miała 40 wydań. Przez 37 lat sprzedała się w ok. 25 mln egzemplarzy. Robi wrażenie? Bo na mnie tak. A rozmawiamy o książce spoza kanonu lektur szkolnych. Takie nakłady i ilość wznowień u nas robi wyłącznie żelazny klasyczny kanon Mickiewicza, Słowackiego i Sienkiewicza…
To nie jest typowa saga rodzinna. Owszem, na samym początku autorka kreśli portret rodzinny, składający się z rodziców i ich sześciorga dzieci, ale narracja skupia się na dwóch całkowicie różnych charakterologicznie bliźniaczkach. Pozostali członkowie rodziny przewijają się w fabule chyłkiem, lecz uwagą narrator obdarza w zasadzie wyłącznie tylko dwie postacie kobiece. Nie stawiam z tego powodu autorce zarzutu – sądzę, że w przeciwnym razie nie udałoby się zachować spójności kompozycyjnej. Wspominam o tym dlatego, że wydawca reklamuje tę powieść jako sagę rodzinną, choć jej treść nie upoważnia do tak kategorycznych wniosków. Pisarka zaskakuje polifonią gatunkową. Poza wzmiankowaną sagą mamy do czynienia z: Bildungsroman, Entwicklungsroman, klechdą, przypowieścią i gdzieniegdzie dokumentem etnograficznym – mimo że w większości napisana po serbsku, zawiera masę zwrotów i wyrażeń z języka ladino. Sporo ustępów traktuje też o tradycjach i obyczajowości sefardyjskich Żydów na Bałkanach. Inspirację czerpała autorka z historii rodziny macierzystej. Kto przeczytał, a następnie rzuci okiem na fotografię pięciu sióstr Levi, ten w mig przyporządkuje książkowe postacie do ich odpowiedniczek w realu.
Nie jest to powieść idealna. Czasami pisarka płynie z fantazją, każąc wierzyć czytelnikowi w oszałamiającą popularność Ryfki zwanej Riki jako baleriny, mimo że dostawała angaż do ról, które nie były nawet drugimi skrzypcami w danej inscenizacji lub wkładając w usta Blanki w przedwojennym Sarajewie zachwyt nad Disneyem, mimo że podbój Europy dokonał się grubo po II wojnie światowej pierwszym filmem pełnometrażowym z 1939 r., czyli Królewną Śnieżką. Do momentu wkroczenia wojsk nazistowskich do Belgradu, perypetie głównych bohaterek kręcą się wokół facetów i spraw sercowych, ale trudno od młodych dziewcząt w tamtym czasie wymagać jarania się sztuczną promieniotwórczością czy rozszczepieniem atomu. Mimo tego Gordana Kuić umiejętnie omija rafy mielizn fabularnych. Jeśli lubicie, tak jak ja, dobrze opowiedzianą historię, ta powieść nie rozczaruje. Ballada prozą na temat przedwojennego Sarajewa dopełnia tego obrazu!
The setting is that of the Sephardic Jews in Serbia where they settled after their expulsion from Spain during the Inquisition. The Salom family consists of parents, 5 sisters and 2 brothers with the principal characters being the younger sisters Blanki and Riki. The narrative traces the girls’ development from childhood early in the 1900’s onward. Most of the daughters exhibit an unusual independence with Nina and Clara marrying non-Jews and converting to other faiths. Riki becomes a noted ballerina whose mentor and lover is a married theater critic and Blanki continues her life-long affair with the inscrutable Marko. The love affairs and daily joys and sorrows of the Solams is interrupted by the Nazi invasion of Serbia; as Jews they are faced with the choice of fleeing or death—their properties confiscated, friends exposed as supportive or practitioners of avoidance. Riki and Blanki discover their extraordinary strengths; especially the fragile Riki who, hiding out with a farm family, endures rape and assault by Bulgarian soldiers, yet survives as do the other Saloms.The language tends toward the ornately flowery, whether this reflects the original Serbian or is due in part to the translation is impossible for me to know. The story moves forward in typical family epic fashion providing a colorful and convincing portrait of a (to me) little known culture. Knic has received many awards in Serbia for her books. This is the first translated to English as far as I know. I became aware of it via the Serbian TV series which was briefly shown on PBS before the local channel went off the air.
Despite being considered a highly-respected work of Serbian literature, I found it hard to get into and a bit like a soap opera at points (not surprisingly, it has been made into a film) however, the emphasis on Jews and ethnic minorities provides a very nuanced and rare glimpse into the depth of life in pre-war Serbia and how World War II changed the Balkan sociocultural landscape in many ways.
For the advanced student of Serbian I would recommend reading it in Serbian—otherwise, I think there is an English translation although I don't know if it's in print and cannot speak to the quality of the translation. The book is worthwhile, to be sure, but not as engrossing as I had hoped. Kuic has the skills of the writer of best-sellers: the ability to produce compelling characters and constant situations that invite interest, but that alone doesn't make for great literature. If you want a sweeping historical novel about ethnic conflict regardless of nation or time period, check out Mario Vargas Llosa's War at the End of the World, but if you want a decently-entertaining novel and a look into Serbian culture, this isn't bad.
Dvije zvjezdice za veliki trud u istraživanju. Ostalo je vrlo mlako i slabo. Jasno je da se uvijek nekim po likovima autor posveti više, a nekima manje, ali ovdje je urasli nokat jednog lika disproporcionalno bitniji od teške bolesti drugog. Sve su mi sestre tijekom čitanja počele nalikovati jedna na drugu, karakterizacija je svedena na "vjerujte mi na riječ, ona je bila ovakva", malo toga doznajemo iz njihovih postupaka. Muškarci su, jasno, svi odreda bolno zgodni i gotovo potpuno neodgovorni. Zadnje dvije stranice su najzbrzaniji završetak romana koji sam ikad pročitala (bez spojlera, dvije sestre u vlaku razgovaraju o svojoj obitelji i to izgleda kao početak petparačkog Zagora "Jao, baš lijepo od tvoje tete da nam je posudila ljetnikovac na tjedan dana! I rođak Pero i njegova žena Radmila i sin Spasivoje će biti tamo! Čujem da mu posao sa švercom električnih romobila iz Ugande ide odlično!") Tko, pobogu, tako razgovara?
Nastavke, dakle, preskačem. Žao mi je, uopće ne ne zabija što je bilo dalje, a i moja glava ne voli kaotični stil autorice.
Има поделено мислење околу оваа книга.На некои им се допаѓа на некои не.Мене, искрено да си кажам,ми се допадна, лесна и брза за читање, не ве заморува многу.
Questa è la storia di cinque sorelle, Blanki (madre della scrittrice), Riki, Buka, Klara e Nina, ebree sefardite di Sarajevo, che affrontano il terribile periodo storico tra la prima e la seconda guerra mondiale, periodo cruciale non solo per la loro religione ma anche per la terra in cui vivono che affronta la guerra interna e la suddivisione in tanti diversi stati. Il loro popolo si trova ad affrontare una serie di grandi cambiamenti, non solo per le persecuzioni a cui vanno incontro che li portano a vivere in altre città, ma anche generazionali, dovuti alla mentalità delle ragazze che le porta ad impegnarsi in attività e in relazioni che non vengono approvate nemmeno dai loro stessi genitori. In più c’è da dire che più o meno tutte, si trovano anche a superare una serie di colpi della sfortuna più o meno gravi. Le ragazze sono caratterizzate ciascuna da un carattere peculiare e molto forte, tranne Blanki, che è quella che sopporta e subisce per tutto il tempo, e questo è stato il motivo per cui non ho apprezzato particolarmente lei tra le varie sorelle, nonostante sia quella più centrale nella narrazione, insieme a Riki. Ma in realtà non ho simpatizzato particolarmente con nessuna di loro, vedendole più come donne che si scelgono una strada che, chi più chi meno, sarà inevitabilmente segnata da grossi problemi. La Narrazione in terza persona non ha sicuramente aiutato ad empatizzare con loro. Ho trovato la prima metà piuttosto lenta, anche perché incentrata solo sulle loro vite e i loro spostamenti, ma la vita di Blanki, di cui si parla per la maggior parte, è segnata solo dalla storia con Marko e dal suo sfuggire, principalmente spinta dagli altri, e poi tornare, quindi alquanto monotona.
“Io ho vissuto e ho studiato a Parigi, querida. Anche a me sembrava così, all’inizio. Ma credimi, non è vero. Ogni quartiere di Parigi è una piccola città, proprio come Sarajevo. La gente si conosce e si misura con il bilancino. I tuoi stessi amici, col passare del tempo, cominciano a criticarti, ti danno consigli, ti amano o parlano male di te…è normale, ed è tutto come qui. Perché in fondo, querida, la natura umana è uguale dappertutto. Siamo sempre gli stessi, anche se gli ambienti sono diversi; ma che sia a Parigi, a Mosca o a Tuzla, la genti son la misma aquí y allí.”
“Non aveva intenzione di mettere radici in alcun luogo: come un uccello migratore, sognava di cambiare continuamente città e ambienti. Così non avrebbe avuto il tempo di costruire rapporti come quelli che Buka le aveva descritto. Non voleva la stabilità, lei. Aveva il terrore degli impegni. I soldi? Avrebbe sempre potuto guadagnare quel che le serviva. Gli uomini? Ne avrebbe trovati sempre. Non aveva bisogno di altro.”
La seconda parte invece, segnata dall’affermarsi dei totalitarismi in Europa, quindi la parte più incentrata sulle vicende storiche, mi è piaciuta molto di più, l’ho trovata più coinvolgente, e mi ha incuriosita scoprire le sorti toccate ad ognuna di loro. In particolare, del libro ho apprezzato le descrizioni dei luoghi in cui vivono, soprattutto di Belgrado, più centrale perché ci si trovano a vivere sia Blanki che Riki, che Nina per un buon periodo, e diversi altri personaggi secondari.
“Qui a Belgrado è più facile, disse Blanki. La vita è più libera. Per giunta, la tua professione ti dà diritto a comportarti in modo anticonvenzionale, a vivere in modo estremo…” “Stupidaggini! Non c’entra niente. Ovunque ti trovi si tratta di te, solo di te, di quel che senti qui, disse indicandosi il cuore, e delle conclusioni a cui arrivi lottando con te stessa. La questione è, in poche parole, se vuoi vivere onestamente, perché fare quel che gli altri ti chiedono e che tu detesti significa vivere nella menzogna, una menzogna lunga tutta una vita; e questo, a mio modo di vedere, significherebbe essere disonesta verso me stessa e verso gli altri” “Ma cosa succede quando sei tu la prima a sentirti parte degli altri? Si domandó Blanki. Di quegli altri che la pensano diversamente da te? Cosa succede se gai vissuto con loro troppo a lungo? Esiste una via di mezzo, un’altra soluzione?”
Mi è piaciuto anche leggere della storia di quel paese, delle persecuzioni croate nei confronti dei serbi, soprattutto dopo aver letto un altro libro sull’argomento ma da un punto di vista opposto, e di come, le guerre mondiali, abbiano segnato un acuirsi, in quei paesi, delle differenze tra le varie popolazioni che convivevano in una Jugoslavia affatto unita, che ha portato alle lotte intestine che si sono protratte per buona parte di un secolo.
Em sap greu valorar tant pobrament aquest llibre perquè està carregat de bones intencions. L'autora, filla d'una de les protagonistes, explica la trajectòria de cinc germanes des l'atemptat de Sarajevo el 1914 fins la fi de la II Guerra Mundial. Jueves sefardites -en el llibre hi ha paràgrafs amb l'espanyol antic que parlen a la família- són dones que afronten el segle i les vicissituds que comporta de manera diferent però sempre amb empenta i fora del que els havia estat marcat per naixement, com a jueves i com a dones. Aquest boníssim material, l'autora el converteix un un tediós i previsible relat farcit de llocs comuns, amor romàntic d'allò més esperpèntic i personatges plans que no acabem de saber ben bé com són. Falta gruix literari, segur, però és que hi ha algunes pàgines que fan enrogir o enrabiar o tot alhora.
Zaskoczenie - w zasadzie na minus (choć mały). I chyba pierwszy raz coś takiego mi sięprzydarza z Pograniczem. Bardzo ciekawe historie trafiły w nie najlepsze ręce - tę książkę miejscami po prostu źle się czyta. Zachodzę w głowę co by z tego materiału - arcyciekawego! - zrobił Jergović!? Powieść niemal jak ebook (odnośniki do zwrotów w Latino całkiem do bani!) - da się czytać ale łatwo nie jest.
Odlično napisano! Toplo, iskreno, pažljivo i sa mnogo istorijskih činjenica. Vidi se veza pisca sa djelom. Toliko lako i jedostavno napisano da se poželi pročitati u dahu!
"Deseo que vivas en un mundo en el que puedas creer, en el que puedas estar orgullosa de tener un padre serbio y una madre judía, y de haber nacido en los Balcanes."
Este podría ser el mejor libro que he leído este año. Estoy enamorada de esta historia.
La autora nos cuenta la vida de la familia Salom, judíos sefardíes, en el Sarajevo de principios del s.XX. Una ciudad en la que conviven judíos, cristianos ortodoxos y musulmanes en un complicado equilibrio. Me ha gustado mucho leer y aprender sobre un tema sobre el que no había leído nunca.
Aunque son siete hermanos, la historia se centra en las 5 hermanas de la familia. Cada una con su carácter, sus habilidades y sus preocupaciones, no pueden ser más diferentes entre si. No puedo elegir sólo a una, cada una tiene sus luces y sus sombras. La historia comienza al principio de la Primera Guerra Mundial y acaba al finalizar la Segunda, con lo que eso supone para una familia judía.
He sufrido muchísimo con la última parte del libro, he tenido que sacarlo a la calle, y es un tocho de libro, para poder saber que destino les esperaba a las Salom.
He disfrutado mucho su lectura. Ha sido una lectura pausada, me lo he tomado con calma porque no parece un libro para leer en un par de días. Lo cogí por intuición en la librería y ha sido todo un acierto. Lo recomiendo 100%.
Demasiado largo. Se hace repetitivo en la narración de la relación amorosa de la protagonista. Laismo en la traducción Muy interesante las 200 últimas páginas
L'argomento mi intrigava parecchio perché apprezzo i romanzi in cui la Storia con l'iniziale maiuscola si intreccia con le vicende personali dei personaggi. Purtroppo qui l'espediente è riuscito solo in parte. Per una buona metà del libro ci si annoia parecchio perché le vicende storiche restano solo ai margini e ci si dilunga nella descrizione dei fatti personali (spesso nemmeno troppo interessanti) che accadono ai vari protagonisti. Con lo scoppio della seconda guerra mondiale inizia quella che definirei come la parte più vivace del libro. I protagonisti sono travolti dai fatti storici e si trovano a dover affrontare ognuno a modo proprio le conseguenze del conflitto.
Šteta mi je trošiti više vremena od ovog koje sam već utrošila, ali dodati ću par citata, čisto da mi na pamet ne padne opet pokušati: “No keru! No keru ir! Neću, neću da idem - vrištala je Riki” “-Pur Amor dil Dio! Za ime Boga! - prošaputa Estera, zatim glasno dodade: -Ja lu ganaras, kerida, dobices je mila, samo pažljivo siđi.” Razlomljeni krnji fonetski španjolski, pa u nastavku ono sto bi to trebalo značiti. Ne za sve, samo random za neke izjave, Ne vidim poantu. Ok, pričali su nekim španjolskim dijalektom, i? Nečitljivo mi je. Kad to prođe, kreće dosada i patetika.