What do you think?
Rate this book
Dubbelspel
A marathon game of dominoes, lasting from early morning to dusk, and involving four men for whom the game is a trigger for social, political and sexual rivalries against a background of colonial unrest. A complacent bailiff and his feckless taxi-driver partner are deserted by their wives for a mixture of personal and idealistic reasons, and the resulting turmoil leads on to murder and suicide as the tensions work themselves out. As well as being a novel of character, Double Play offers a powerful picture of colonial and attitudes in the mid-twentieth century.
393 pages, Paperback
First published July 1, 1973
36 people are currently reading
726 people want to read
About the author
Frank Martinus Arion
12 books4 followersFrank Martinus Arion is the pen name of Frank Efraim Martinus.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 73 reviews
May 27, 2018
Vier mannen spelen domino
Het dominospel
‘Het dominospel waarmee de mannen bij Boeboe Fiel speelden was voor de Antillen standaard, evenals de manier waarop zij speelden. Het heeft achtentwintig stenen, die verdeeld zijn in twee helften. Ze zijn meestal zwart met witte ogen. Per helft of per vak hebben de stenen ogen, variërend van nul tot zes. Zeven stenen zijn dubbel. Men heeft zo de dubbelnul, dubbeléén, dubbeltwee, enz. tot de dubbelzes.
Het spelen bestaat ogenschijnlijk uit niets anders dan het tegen elkaar zetten van de stenen in twee richtingen, meestal beginnend met de dubbelzes. Na ieder spel worden de stenen omgedraaid en door elkaar geschoven; ze worden ‘gewassen’ en wel door een van de partners die het spel gewonnen hebben. Degene die wast hoort als hij klaar is te wachten totdat al de anderen hun zeven stenen hebben opgepakt, vóór hij de zijnen opneemt.’ (2006: 90)
Dat is meteen al lachen: zwarte mannen spelen domino met zwarte stenen met witte ogen; hebben die zwarte mannen ook ‘witte’ ogen?
Een saai spel, zou je denken, een kinderspel, zou je haast denken, hoe kun je daar nou een boek over schrijven? Dan moet je Dubbelspel van Frank Martinus Arion lezen en luisteren. Het luisterboek wordt voorgelezen door de Antilliaanse actrice Manoushka Zeegelaar Breeveld, en zij maakt het verhaal nog veel komischer en tragischer dan het al is. Als je haar Antiliaanse tongval hoort, die ze zo nu en dan nog eens flink aanzet, voel je je direct op Curaçao, tot je je realiseert, en Arion vertelt je dat ook, dat ze daar helemaal geen Nederlands spreken maar Papiamento. Die taal is gevormd door zo’n beetje alle talen van de wereld, dat zegt een van de spelers: Nederlands, Engels, Frans, Portugees, Duits, Joods, Arabisch...
Een saai spel, dat vier mannen spelen op een zwoele zondagmiddag, na het eten, en zonder om geld te spelen... hoezo is dat spannend om te lezen?
Het is reuze spannend en verrekte ingenieus door Arion in elkaar gezet! Een heel ‘vol’ boek.
Vier mannen wonen dicht bij elkaar in Wakota, een buitenwijk van Willemstad, Curaçao; ze zijn vrienden, nou ja, zijn ze dat echt? Twee van hen zijn getrouwd, twee van hen zijn vrijgezel. Maar deze burgerlijke staat is niet helemaal wat het lijkt. De seksen nemen het niet altijd even nauw met de huwelijkse trouw, mannen én vrouwen. Mannen geven soms geld of diensten voor seks en vrouwen verdienen soms noodgedwongen wat bij met het geven van seks, soms houden ze ook wel een beetje van die kerels. Sommige vrouwen doen het gewoon voor niks omdat ze verliefd zijn of genoeg hebben van hun echtgenoot of hem een hak willen zetten.
Arion introduceert de mannen en vrouwen speels in het lopende verhaal
Gedurende de hele morgen neemt Arion de tijd om de mannen en vrouwen van dit boek te introduceren. Hij doet dat speels en meanderend; hij neemt rustig de tijd de situaties en de geschiedenis van de mensen te schilderen.
De vier zwarte vrienden zijn: Manchi Sanantonio, met een enorm huis, te groot voor zijn relatief kleine gezin: vrouw Solema en drie kinderen, bovenop een van de heuvels van Wakota. Manchi is een grote neger (sic! dat schrijft Arion; in 1973 kon dat nog; enne Arion mag dat zeggen, hij is zelf zwart of was, want hij leeft niet meer) van vijftig; zijn vrouw is jonger, mooi en heeft in Nederlands gestudeerd. Hij voelt zich bedreigd door haar kennis en kosmopolitisme. Hij is deurwaarder en heeft dromen om rechter te worden, want dat zal hij iedereen wel eens een poepie laten ruiken (mijn woorden, rdv, niet die van Manchi). Manchi wil ook nog een zomerhuis bouwen aan de westkant van het eiland.
Onderaan die heuvel staat het slordige oude slavenhuisje van Boeboe Fiel, met zijn vrouw Nora en zeven kinderen. Nora had er zestien gehad, van verschillende mannen, een paar waren er gestorven, een paar waren al volwassen. Boeboe is taxichaffeur, hij heeft een eigen luxe wagen, en staat op het punt voorzitter te worden van de vakbond van taxichauffeurs; iets waar hij ambivalent over is.
Chamon Nicolas is afkomstig van Saba, een van Benedenwindse eilanden en dus een beetje een allochtoon; zijn moederstaal is Engels. Hij heeft een paar pandjes in bezit en vangt huur daarover; hij wil dat graag onder de pet houden. Hij heeft in het verleden een moord gepleegd en Manchi vindt dat hij er veel te genadig is afgekomen met zijn ‘noodweerexces’. Chamon is overtuigd vrijgezel.
Janchi (in sommige uitgaven gespeld als ‘Juanchi’) Pau is wat lichter van kleur, een arbeider bij de Shell maar ook heeft hij losse klussen. Vroeger heeft hij op de grote vaart gevaren. In de grond is hij een womanizer. Hij wil, onder de bezielende invloed van Solema, een meubelfabriekje opzetten, een coöperatie. Maar eerst moet hij zijn huis nog even afbouwen.
Solema is het vrouwonvriendelijke, sadistische gesar van haar man zat. Nora wil haar zoon Ostrik voor dokter laten leren en baalt ervan dat Boeboe, haar man, zijn geld uitgeeft aan hoeren en drank.
Feitelijk speelt het hele verhaal zich af op een lome zondag op Curaçao, met flash backs om ons op de hoogte te brengen en zaken en gevoeligheden te verklaren; een naspel brengt de lezer op de hoogte van het verdere verloop.
De metafoor: domino spelen is het leven
Het spel wordt door de mannen heel serieus genomen, ook al spelen ze niet om geld. Domino is voor een deel denksport als bridge. Je moet in ieder geval onthouden welke stenen er op tafel liggen en welke nog in handen zijn en je moet kunnen gokken welke stenen je partner heeft. Daartoe wordt er over en weer geseind. Iets dat niet is toegestaan, in bridge is het aanseinen van kaarten wel toegestaan maar dan op zo’n wijze dat de tegenstander het ook kan begrijpen. Omdat seinen dus stiekem gaat, begrijpt de partner niet altijd wat de ander bedoelt.
Solema speelt bridge en Manchi wil het eigenlijk ook leren; hij voelt zich te goed voor zijn vrienden en wil hogerop. Bridge staat in hoger aanzien dan domino; hij is daarom jaloers op Solema en voelt zich de mindere van haar.
De mannen worden bovendien in beslag genomen door hun eigen sores. Boeboe is er het ergst aan toen: hij heeft de vorige avond veel gezopen en geblowd en kan zijn aandacht er moeilijk bijhouden. Zijn partner van die middag, Manchi, wordt steeds afgeleid door zijn eigen gedachten, vrees, dromen (weekendhuis, vrouw, rechter worden). Het andere stel, de vrijgezellen Janchi en Chamon zijn aan de winnende hand. Eigenlijk is Janchi de enige die fris en fruitig is, en met reden. De nederlaag van de getrouwde mannen (sic!) is verpletterend!
Al hun frustratie, dromen, verlangens, en flash backs worden vermengd met het spel, het gokken, het uitzetten van een speelplan, bedenken welke stenen de partner heeft, achter alles iets zoeken - paranoia, die soms geen paranoia is maar helder inzicht. Bijgeloof speelt natuurlijk ook een rol: in het spel en in het leven.
Het spel brengt vier mannen samen die eigenlijk niet zoveel gemeen lijken te hebben maar wier lot aan elkaar geklonken is. De nederlaag van de getrouwde mannen (sic!) is verpletterend!
Het spel parodieert het leven, het leven lijkt op een dominospel.
Het is ongekend en prachtig hoe Arion al de gedachten, de vrees en het hopen van de mannen en de vrouwen handen en voeten geeft. Maar ook hoe hij alles met elkaar verweeft door motieven, onder andere dat van de schoenen, en hoe alles steeds een dubbele bodem krijgt of lijkt te krijgen. Arion is een meester in het schrijven over menselijke kwesties, laten we het voor het gemak ‘psychologie’ noemen.
Schoenen: een belangrijk verhaalmotief
Schoenen hebben in dit verhaal een sleutelrol. De mannen gebruiken damesschoenen als fiches voor gewonnen partijen in plaats van dat op een plank of een papiertje te schrijven.
Die schoenen heeft Manchi, de rijke stinkerd, afhandig gemaakt van Solema. Zij komt zo’n beetje om in de schoenen. Aan de andere kant moet Nora werkelijk alles in het werk stellen om aan vijftien gulden te komen voor schoenen voor zoon Ostrik, die zonder schoenen niet naar school mag. Als ze dat geld heeft, doemt er een duivels dilemma op: moet ze dit geld besteden aan schoenen voor haar zoon of moet ze haar gastvrijheid gestalte blijven geven in de vorm van rum die bij het Portugese avondwinkeltje gekocht moet worden? Dit is natuurlijk een ongekend wrede tegenstelling.
Natuurlijk voelt Nora zich wel de mindere van Solema, maar Solema weet zich socialist en behandelt Nora als haar gelijke of probeert dat tenminste. De vrouwen zitten in zekere zin in hetzelfde schuitje. Hun mannen zijn, ieder op zijn eigen wijze, behoorlijk schofterig.
‘Het idee om damesschoenen te gebruiken was van Boeboe Fiel. De week tevoren had deze ineens gezegd: ‘We moeten de score niet meer op planken schrijven, maar schoenen gebruiken; damesschoenen, die we evenals de plankjes aan de takken van deze tamarindeboom kunnen ophangen. ‘Wat vinden jullie?’ [...]
‘Als we om schoenen spelen ,’ voegde Chamon eraan toe, zijn armen uitspreidend en iedereen zeer welwillend aankijkend, ‘ dan is het niet meer dan logisch dat die schoenen ook concreet aanwezig zijn. We hadden het al veel eerder moeten doen.’
‘Maar vrouwenschoenen?!’ herhaalde Janchi Pau. ‘Ik zie het verband niet en we staan straks voor schut in de ogen van eventuele toeschouwers.’
‘Juist,’ zei Chamon Nicolas op plezierige toon en voor het gemak ook vergetend dat hij die middag zelf de verliezende partij was, ‘degenen die verliest is daardoor belachelijker.’’
(ibid.: 34-35)
Arion legt tussen door nog even iets uit over schoenen:
‘Schoenen nemen een bijzondere plaats in in de sociale geschiedenis van de Antillen. Zo droegen de slaven over het algemeen geen schoenen; waardoor het niet-bezitten van deze attributen, meer dan het niet-hebben van welk ander kledingstuk dan ook, het symbool van de armoe is geworden op deze eilanden; officieel tot vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Toen gold immers nog voor de Emmabrug, die de twee delen van de haven van Willemstad verbindt, dat de ongeschoeiden vrij over de brug mochten, terwijl de geschoeiden twee cent moesten betalen.’ (ibid,: 91)
De roman kent een behoorlijke portie kritiek op de eigen bevolking, de Curaçaose politiek van eigenbelang en nepotisme, bijvoorbeeld door Solema (‘de mensen zijn lui’ en ze wil een soort socialistische coöperaties) en door Manchi, die een hekel heeft aan een laissez-faire-houding, maar daar heeft hij wel zijn eigen kleinzielige redenen voor. Maar anderzijds heeft Arion oog voor het eigene van de bevolking en de trots op eigen kunnen.
De grootste angst: gezichtsverlies
Eén van de grootste thema’s van het boek is het gezichtsverlies. Manchi heeft daar wel het meeste last van. Hij heeft door zijn relatief grote rijkdom ook het meest te verliezen. Maar ook Chamon, die een paar kleine krotten van huisjes bezit, wil dat niet weten; hij is bang voor ‘rijk’ versleten te worden en dat hij dan meer moet uitgeven dan hij wil. Boeboe wil zijn gezicht niet verliezen voor zijn collegae taxichauffeurs. Die willen hem als hun leider en hij is bang dat hij dat niet zal kunnen en zijn gezicht zal verliezen. Hij is ook bang dat hij te hard moet werken, want hij is inderdaad wel een beetje lui (zoals Solema zegt, die in Europa is geweest).
De angst voor gezichtsverlies weet Arion overal tussendoor te vlechten en steeds weer op te diepen.
Aandacht voor politiek en economie. Kritiek op en begrip voor de Curaçaose mensen
Hierboven is het al gezegd: Arion heeft behoorlijk wat kritiek op de eigen bevolking, hun luiheid, hun verkeerde wijze van de zaken aanpakken. En veel kritiek op de lokale politiek van onderlinge bevoorrechting - als je lid bent van de juiste politieke partij dan krijg je dingen voor elkaar -; dat overkomt Manchi steeds: hij is voortdurend lid van de verkeerde partij; daarom krijgt hij zelden wat voor elkaar, zoals de zandweg voor zijn huis laten asfalteren.
Solema en Janchi zijn de idealisten van het stel. Er wordt steeds naar een ander Caribisch eiland verwezen: Cuba, waar de revolutie heeft plaatsgevonden en het socialisme de mensen gelukkig maakt (was dat nog zo in 1973? rdv; ja, dat denk ik wel).
Maar uit alles voel ik deze tragikomedie een grote liefde voor de mensen van Curaçao met al hun gedoe en gehossel.
De stijl van Arion
Arion heeft een vreemde stijl. Aan de ene kant loom en je voelt als het ware hoe warm het er is, vol, expliciet taalgebruik, seks, vloeken, maar aan de andere kant ook beetje stijf, houterig en plechtstatig. Dat lees je wel uit de citaten hierboven. Gaandeweg het verhaal, dat hij met verve en zo boeiend vertelt, houdt dat plechtstatige op te storen en gaat het deel uitmaken van de mensen en hun gehossel. De Papiamentse woorden zijn toepasselijk en verrassen. Des te grappiger is het natuurlijk te beseffen dat Machi en de anderen Papiemento spreken en geen Nederlands, terwijl Arion, zelf een Curçaoënaar, zijn boek in het Nederlands heeft geschreven voor een hoofdzakelijk Nederlands publiek.
Tot slot
Ik vind dit boek zeker een klassieker in onze Nederlandse literaire wereld, Ik vermoed dat het niet vaak meer gelezen wordt, terwijl het in 2006 het gratis boek was voor bibliotheek-bezoekend Nederland Nederland Leest, uitgegeven door het CPNB, die ook het Boekenweekgeschenk uitgeeft. En ik luisterde naar Manoushka Zeegelaar Breeveld.
Ik vind dit echt een ontzettend goed boek, met prachtige verdubbelingen en tegenstellingen, zoals onder andere het schoenenmotief, maar verdubbelingen en tegenstellingen zijn op alle niveaus te vinden. Dat is een van de redenen dat dit een heel ‘vol’ boek is. Veel voller dan ik hier kan bespreken. Ik voel me zelfs niet in staat om aan te geven hoe goed dit boek is.
En het boek is ook heel grappig, en tragisch...
Het boek verscheen in 1973 en ontving een jaar later de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs.
Over de auteur
Frank Martinus Arion, schrijversnaam van Frank Efraim Martinus (Curaçao, 17 december 1936 – aldaar, 28 september 2015), was een Curaçaos schrijver, dichter en taalwetenschapper.
Hij werkte in Nederland, Suriname en op de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en het Papiaments. De roman Dubbelspel (1973) vormde zijn debuut en zijn grootste publiek succes.
Literatuuropvatting:
Ik vind en ik blijf vinden dat 'het literaire' niet alles is. De roman moet doordringen in de aspecten waar de sociologie niet kan komen, ze moet onderzoeken en de uitslag van het onderzoek moet waar zijn en waarheidlievend worden opgetekend.(Vrij Nederland, 16 januari 1993)
Auteur: Frank Martinus Arion
Titel: Dubbelspel
Uitgever: De Bezige Bij
Nederlandstalig 400 pagina's
juli 2016
Druk 28
ISBN10 9023498399
Ik las de gratis uitgave Nederland Leest uit 2006
Het dominospel
‘Het dominospel waarmee de mannen bij Boeboe Fiel speelden was voor de Antillen standaard, evenals de manier waarop zij speelden. Het heeft achtentwintig stenen, die verdeeld zijn in twee helften. Ze zijn meestal zwart met witte ogen. Per helft of per vak hebben de stenen ogen, variërend van nul tot zes. Zeven stenen zijn dubbel. Men heeft zo de dubbelnul, dubbeléén, dubbeltwee, enz. tot de dubbelzes.
Het spelen bestaat ogenschijnlijk uit niets anders dan het tegen elkaar zetten van de stenen in twee richtingen, meestal beginnend met de dubbelzes. Na ieder spel worden de stenen omgedraaid en door elkaar geschoven; ze worden ‘gewassen’ en wel door een van de partners die het spel gewonnen hebben. Degene die wast hoort als hij klaar is te wachten totdat al de anderen hun zeven stenen hebben opgepakt, vóór hij de zijnen opneemt.’ (2006: 90)
Dat is meteen al lachen: zwarte mannen spelen domino met zwarte stenen met witte ogen; hebben die zwarte mannen ook ‘witte’ ogen?
Een saai spel, zou je denken, een kinderspel, zou je haast denken, hoe kun je daar nou een boek over schrijven? Dan moet je Dubbelspel van Frank Martinus Arion lezen en luisteren. Het luisterboek wordt voorgelezen door de Antilliaanse actrice Manoushka Zeegelaar Breeveld, en zij maakt het verhaal nog veel komischer en tragischer dan het al is. Als je haar Antiliaanse tongval hoort, die ze zo nu en dan nog eens flink aanzet, voel je je direct op Curaçao, tot je je realiseert, en Arion vertelt je dat ook, dat ze daar helemaal geen Nederlands spreken maar Papiamento. Die taal is gevormd door zo’n beetje alle talen van de wereld, dat zegt een van de spelers: Nederlands, Engels, Frans, Portugees, Duits, Joods, Arabisch...
Een saai spel, dat vier mannen spelen op een zwoele zondagmiddag, na het eten, en zonder om geld te spelen... hoezo is dat spannend om te lezen?
Het is reuze spannend en verrekte ingenieus door Arion in elkaar gezet! Een heel ‘vol’ boek.
Vier mannen wonen dicht bij elkaar in Wakota, een buitenwijk van Willemstad, Curaçao; ze zijn vrienden, nou ja, zijn ze dat echt? Twee van hen zijn getrouwd, twee van hen zijn vrijgezel. Maar deze burgerlijke staat is niet helemaal wat het lijkt. De seksen nemen het niet altijd even nauw met de huwelijkse trouw, mannen én vrouwen. Mannen geven soms geld of diensten voor seks en vrouwen verdienen soms noodgedwongen wat bij met het geven van seks, soms houden ze ook wel een beetje van die kerels. Sommige vrouwen doen het gewoon voor niks omdat ze verliefd zijn of genoeg hebben van hun echtgenoot of hem een hak willen zetten.
Arion introduceert de mannen en vrouwen speels in het lopende verhaal
Gedurende de hele morgen neemt Arion de tijd om de mannen en vrouwen van dit boek te introduceren. Hij doet dat speels en meanderend; hij neemt rustig de tijd de situaties en de geschiedenis van de mensen te schilderen.
De vier zwarte vrienden zijn: Manchi Sanantonio, met een enorm huis, te groot voor zijn relatief kleine gezin: vrouw Solema en drie kinderen, bovenop een van de heuvels van Wakota. Manchi is een grote neger (sic! dat schrijft Arion; in 1973 kon dat nog; enne Arion mag dat zeggen, hij is zelf zwart of was, want hij leeft niet meer) van vijftig; zijn vrouw is jonger, mooi en heeft in Nederlands gestudeerd. Hij voelt zich bedreigd door haar kennis en kosmopolitisme. Hij is deurwaarder en heeft dromen om rechter te worden, want dat zal hij iedereen wel eens een poepie laten ruiken (mijn woorden, rdv, niet die van Manchi). Manchi wil ook nog een zomerhuis bouwen aan de westkant van het eiland.
Onderaan die heuvel staat het slordige oude slavenhuisje van Boeboe Fiel, met zijn vrouw Nora en zeven kinderen. Nora had er zestien gehad, van verschillende mannen, een paar waren er gestorven, een paar waren al volwassen. Boeboe is taxichaffeur, hij heeft een eigen luxe wagen, en staat op het punt voorzitter te worden van de vakbond van taxichauffeurs; iets waar hij ambivalent over is.
Chamon Nicolas is afkomstig van Saba, een van Benedenwindse eilanden en dus een beetje een allochtoon; zijn moederstaal is Engels. Hij heeft een paar pandjes in bezit en vangt huur daarover; hij wil dat graag onder de pet houden. Hij heeft in het verleden een moord gepleegd en Manchi vindt dat hij er veel te genadig is afgekomen met zijn ‘noodweerexces’. Chamon is overtuigd vrijgezel.
Janchi (in sommige uitgaven gespeld als ‘Juanchi’) Pau is wat lichter van kleur, een arbeider bij de Shell maar ook heeft hij losse klussen. Vroeger heeft hij op de grote vaart gevaren. In de grond is hij een womanizer. Hij wil, onder de bezielende invloed van Solema, een meubelfabriekje opzetten, een coöperatie. Maar eerst moet hij zijn huis nog even afbouwen.
Solema is het vrouwonvriendelijke, sadistische gesar van haar man zat. Nora wil haar zoon Ostrik voor dokter laten leren en baalt ervan dat Boeboe, haar man, zijn geld uitgeeft aan hoeren en drank.
Feitelijk speelt het hele verhaal zich af op een lome zondag op Curaçao, met flash backs om ons op de hoogte te brengen en zaken en gevoeligheden te verklaren; een naspel brengt de lezer op de hoogte van het verdere verloop.
De metafoor: domino spelen is het leven
Het spel wordt door de mannen heel serieus genomen, ook al spelen ze niet om geld. Domino is voor een deel denksport als bridge. Je moet in ieder geval onthouden welke stenen er op tafel liggen en welke nog in handen zijn en je moet kunnen gokken welke stenen je partner heeft. Daartoe wordt er over en weer geseind. Iets dat niet is toegestaan, in bridge is het aanseinen van kaarten wel toegestaan maar dan op zo’n wijze dat de tegenstander het ook kan begrijpen. Omdat seinen dus stiekem gaat, begrijpt de partner niet altijd wat de ander bedoelt.
Solema speelt bridge en Manchi wil het eigenlijk ook leren; hij voelt zich te goed voor zijn vrienden en wil hogerop. Bridge staat in hoger aanzien dan domino; hij is daarom jaloers op Solema en voelt zich de mindere van haar.
De mannen worden bovendien in beslag genomen door hun eigen sores. Boeboe is er het ergst aan toen: hij heeft de vorige avond veel gezopen en geblowd en kan zijn aandacht er moeilijk bijhouden. Zijn partner van die middag, Manchi, wordt steeds afgeleid door zijn eigen gedachten, vrees, dromen (weekendhuis, vrouw, rechter worden). Het andere stel, de vrijgezellen Janchi en Chamon zijn aan de winnende hand. Eigenlijk is Janchi de enige die fris en fruitig is, en met reden. De nederlaag van de getrouwde mannen (sic!) is verpletterend!
Al hun frustratie, dromen, verlangens, en flash backs worden vermengd met het spel, het gokken, het uitzetten van een speelplan, bedenken welke stenen de partner heeft, achter alles iets zoeken - paranoia, die soms geen paranoia is maar helder inzicht. Bijgeloof speelt natuurlijk ook een rol: in het spel en in het leven.
Het spel brengt vier mannen samen die eigenlijk niet zoveel gemeen lijken te hebben maar wier lot aan elkaar geklonken is. De nederlaag van de getrouwde mannen (sic!) is verpletterend!
Het spel parodieert het leven, het leven lijkt op een dominospel.
Het is ongekend en prachtig hoe Arion al de gedachten, de vrees en het hopen van de mannen en de vrouwen handen en voeten geeft. Maar ook hoe hij alles met elkaar verweeft door motieven, onder andere dat van de schoenen, en hoe alles steeds een dubbele bodem krijgt of lijkt te krijgen. Arion is een meester in het schrijven over menselijke kwesties, laten we het voor het gemak ‘psychologie’ noemen.
Schoenen: een belangrijk verhaalmotief
Schoenen hebben in dit verhaal een sleutelrol. De mannen gebruiken damesschoenen als fiches voor gewonnen partijen in plaats van dat op een plank of een papiertje te schrijven.
Die schoenen heeft Manchi, de rijke stinkerd, afhandig gemaakt van Solema. Zij komt zo’n beetje om in de schoenen. Aan de andere kant moet Nora werkelijk alles in het werk stellen om aan vijftien gulden te komen voor schoenen voor zoon Ostrik, die zonder schoenen niet naar school mag. Als ze dat geld heeft, doemt er een duivels dilemma op: moet ze dit geld besteden aan schoenen voor haar zoon of moet ze haar gastvrijheid gestalte blijven geven in de vorm van rum die bij het Portugese avondwinkeltje gekocht moet worden? Dit is natuurlijk een ongekend wrede tegenstelling.
Natuurlijk voelt Nora zich wel de mindere van Solema, maar Solema weet zich socialist en behandelt Nora als haar gelijke of probeert dat tenminste. De vrouwen zitten in zekere zin in hetzelfde schuitje. Hun mannen zijn, ieder op zijn eigen wijze, behoorlijk schofterig.
‘Het idee om damesschoenen te gebruiken was van Boeboe Fiel. De week tevoren had deze ineens gezegd: ‘We moeten de score niet meer op planken schrijven, maar schoenen gebruiken; damesschoenen, die we evenals de plankjes aan de takken van deze tamarindeboom kunnen ophangen. ‘Wat vinden jullie?’ [...]
‘Als we om schoenen spelen ,’ voegde Chamon eraan toe, zijn armen uitspreidend en iedereen zeer welwillend aankijkend, ‘ dan is het niet meer dan logisch dat die schoenen ook concreet aanwezig zijn. We hadden het al veel eerder moeten doen.’
‘Maar vrouwenschoenen?!’ herhaalde Janchi Pau. ‘Ik zie het verband niet en we staan straks voor schut in de ogen van eventuele toeschouwers.’
‘Juist,’ zei Chamon Nicolas op plezierige toon en voor het gemak ook vergetend dat hij die middag zelf de verliezende partij was, ‘degenen die verliest is daardoor belachelijker.’’
(ibid.: 34-35)
Arion legt tussen door nog even iets uit over schoenen:
‘Schoenen nemen een bijzondere plaats in in de sociale geschiedenis van de Antillen. Zo droegen de slaven over het algemeen geen schoenen; waardoor het niet-bezitten van deze attributen, meer dan het niet-hebben van welk ander kledingstuk dan ook, het symbool van de armoe is geworden op deze eilanden; officieel tot vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Toen gold immers nog voor de Emmabrug, die de twee delen van de haven van Willemstad verbindt, dat de ongeschoeiden vrij over de brug mochten, terwijl de geschoeiden twee cent moesten betalen.’ (ibid,: 91)
De roman kent een behoorlijke portie kritiek op de eigen bevolking, de Curaçaose politiek van eigenbelang en nepotisme, bijvoorbeeld door Solema (‘de mensen zijn lui’ en ze wil een soort socialistische coöperaties) en door Manchi, die een hekel heeft aan een laissez-faire-houding, maar daar heeft hij wel zijn eigen kleinzielige redenen voor. Maar anderzijds heeft Arion oog voor het eigene van de bevolking en de trots op eigen kunnen.
De grootste angst: gezichtsverlies
Eén van de grootste thema’s van het boek is het gezichtsverlies. Manchi heeft daar wel het meeste last van. Hij heeft door zijn relatief grote rijkdom ook het meest te verliezen. Maar ook Chamon, die een paar kleine krotten van huisjes bezit, wil dat niet weten; hij is bang voor ‘rijk’ versleten te worden en dat hij dan meer moet uitgeven dan hij wil. Boeboe wil zijn gezicht niet verliezen voor zijn collegae taxichauffeurs. Die willen hem als hun leider en hij is bang dat hij dat niet zal kunnen en zijn gezicht zal verliezen. Hij is ook bang dat hij te hard moet werken, want hij is inderdaad wel een beetje lui (zoals Solema zegt, die in Europa is geweest).
De angst voor gezichtsverlies weet Arion overal tussendoor te vlechten en steeds weer op te diepen.
Aandacht voor politiek en economie. Kritiek op en begrip voor de Curaçaose mensen
Hierboven is het al gezegd: Arion heeft behoorlijk wat kritiek op de eigen bevolking, hun luiheid, hun verkeerde wijze van de zaken aanpakken. En veel kritiek op de lokale politiek van onderlinge bevoorrechting - als je lid bent van de juiste politieke partij dan krijg je dingen voor elkaar -; dat overkomt Manchi steeds: hij is voortdurend lid van de verkeerde partij; daarom krijgt hij zelden wat voor elkaar, zoals de zandweg voor zijn huis laten asfalteren.
Solema en Janchi zijn de idealisten van het stel. Er wordt steeds naar een ander Caribisch eiland verwezen: Cuba, waar de revolutie heeft plaatsgevonden en het socialisme de mensen gelukkig maakt (was dat nog zo in 1973? rdv; ja, dat denk ik wel).
Maar uit alles voel ik deze tragikomedie een grote liefde voor de mensen van Curaçao met al hun gedoe en gehossel.
De stijl van Arion
Arion heeft een vreemde stijl. Aan de ene kant loom en je voelt als het ware hoe warm het er is, vol, expliciet taalgebruik, seks, vloeken, maar aan de andere kant ook beetje stijf, houterig en plechtstatig. Dat lees je wel uit de citaten hierboven. Gaandeweg het verhaal, dat hij met verve en zo boeiend vertelt, houdt dat plechtstatige op te storen en gaat het deel uitmaken van de mensen en hun gehossel. De Papiamentse woorden zijn toepasselijk en verrassen. Des te grappiger is het natuurlijk te beseffen dat Machi en de anderen Papiemento spreken en geen Nederlands, terwijl Arion, zelf een Curçaoënaar, zijn boek in het Nederlands heeft geschreven voor een hoofdzakelijk Nederlands publiek.
Tot slot
Ik vind dit boek zeker een klassieker in onze Nederlandse literaire wereld, Ik vermoed dat het niet vaak meer gelezen wordt, terwijl het in 2006 het gratis boek was voor bibliotheek-bezoekend Nederland Nederland Leest, uitgegeven door het CPNB, die ook het Boekenweekgeschenk uitgeeft. En ik luisterde naar Manoushka Zeegelaar Breeveld.
Ik vind dit echt een ontzettend goed boek, met prachtige verdubbelingen en tegenstellingen, zoals onder andere het schoenenmotief, maar verdubbelingen en tegenstellingen zijn op alle niveaus te vinden. Dat is een van de redenen dat dit een heel ‘vol’ boek is. Veel voller dan ik hier kan bespreken. Ik voel me zelfs niet in staat om aan te geven hoe goed dit boek is.
En het boek is ook heel grappig, en tragisch...
Het boek verscheen in 1973 en ontving een jaar later de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs.
Over de auteur
Frank Martinus Arion, schrijversnaam van Frank Efraim Martinus (Curaçao, 17 december 1936 – aldaar, 28 september 2015), was een Curaçaos schrijver, dichter en taalwetenschapper.
Hij werkte in Nederland, Suriname en op de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en het Papiaments. De roman Dubbelspel (1973) vormde zijn debuut en zijn grootste publiek succes.
Literatuuropvatting:
Ik vind en ik blijf vinden dat 'het literaire' niet alles is. De roman moet doordringen in de aspecten waar de sociologie niet kan komen, ze moet onderzoeken en de uitslag van het onderzoek moet waar zijn en waarheidlievend worden opgetekend.(Vrij Nederland, 16 januari 1993)
Auteur: Frank Martinus Arion
Titel: Dubbelspel
Uitgever: De Bezige Bij
Nederlandstalig 400 pagina's
juli 2016
Druk 28
ISBN10 9023498399
Ik las de gratis uitgave Nederland Leest uit 2006
July 12, 2025
Deze ruim een halve eeuw oude nieuwkomer in de literaire canon van de KANTL kon mij te weinig boeien (alleszins veel minder dan Ser Betris uit 1968 en De laatste vrijheid uit 1995). Interessant om Curaçao en het dominospel te leren kennen en zeker knap hoe Frank Martinus Arion het verhaal stapje voor stapje opbouwt met als rode draad die ene lange lome zondag, maar al die personages - hoewel van binnenuit beschreven - kwamen voor mij niet tot leven. Het leven draait voor deze mannen om macht en aanzien, om het bezitten van vrouwen, liggen met vrouwen, bevoelen van vrouwen: ik werd er soms erg moe van. Maar geen getreur: op naar het volgende boek. Het is vakantie!
March 1, 2022
Ik las, na het lezen van dit boek, een recensie er van in De Groene Amsterdammer uit 2006. Hierin wordt gezegd dat Frank Martinus Arion met deze roman, zijn debuut, een politieke roman heeft willen schrijven over de situatie in de Nederlandse Antillen. Ik vond dit niet echt een politieke roman, hoewel dit natuurlijk wel speelt, maar meer heel erg op de achtergrond. Het verhaal speelt zich af op Curaçao en beslaat één dag. Het enige personage dat enig politiek bewustzijn heeft is Solema, die haar opleiding in Nederland genoot. Solema is de vrouw van de deurwaarder, één van de vier mannelijke domino spelende hoofdpersonen. Het boek gaf een boeiende beschrijving van het leven toen en daar. Heel schrijnend vond ik de enige andere vrouw die aan bod komt in het verhaal, namelijk Nora, de vrouw van de eveneens domino spelende taxichauffeur, die meestal zijn geld verbrast zodat zij met haar vele kinderen in armoede moet leven en zich om den brode prostitueert.
De nogal uitvoerige uitleg over de regels van het "echte" dominospel vond ik weinig boeiend en te uitgebreid. Ik speel dan ook, met mijn kleinkinderen, domino als een vrouw ;-)
De nogal uitvoerige uitleg over de regels van het "echte" dominospel vond ik weinig boeiend en te uitgebreid. Ik speel dan ook, met mijn kleinkinderen, domino als een vrouw ;-)
March 21, 2015
Dubbelspel certainly is an interesting read and a ‘must’ if you want to learn about Curaçao and its inhabitants. I admit, it took me several pages to get into the story, but once I did, it was intriguing. The original novel is in Dutch but there is also an English translation.
Although the book was first published in 1973, something one has to bear in mind of course while reading, it gives an accurate representation of the lifestyle and the scenery on the island.
Of the four men in the story (Manchi Sanantonio, Boeboe Fiel, Janchi Pau and Chamon Nicolas), the first two are married and the last two are not, but Janchi is having an affair with Solema, Manchi’s wife, and Chamon with Nora, Boeboe’s wife, both affairs being unknown to the respective husbands. This may sound fairly simple, but it is not, and while reading one learns the reason for the affairs.
The story is not just about four men and their game of dominoes, but also about their characters, the two women, the lifestyle on Curaçao, and the scenery, which makes the book so much more than ‘just’ a story about four men playing their weekly game of dominoes on a lazy Sunday afternoon. You can feel the tension building during the game, as you are privy to the thoughts and feelings of the four men.
According to the synopsis, the reader is left 'baffled' when the book is finished, but I can't agree to that. The story is very convincing all the way through and also the end, to me, was not surprising as at a certain point I had a feeling which way it might go (and it did)
The title is well chosen too, as ‘Dubbelspel’ refers to more than a dominoes term here, and the dedication 'To women with courage' is also very apt.
For a review in Dutch, see message 31 of the Winter Challenge 2014 - 2015 of the Netherlands & Flanders group.
Although the book was first published in 1973, something one has to bear in mind of course while reading, it gives an accurate representation of the lifestyle and the scenery on the island.
Of the four men in the story (Manchi Sanantonio, Boeboe Fiel, Janchi Pau and Chamon Nicolas), the first two are married and the last two are not, but Janchi is having an affair with Solema, Manchi’s wife, and Chamon with Nora, Boeboe’s wife, both affairs being unknown to the respective husbands. This may sound fairly simple, but it is not, and while reading one learns the reason for the affairs.
The story is not just about four men and their game of dominoes, but also about their characters, the two women, the lifestyle on Curaçao, and the scenery, which makes the book so much more than ‘just’ a story about four men playing their weekly game of dominoes on a lazy Sunday afternoon. You can feel the tension building during the game, as you are privy to the thoughts and feelings of the four men.
According to the synopsis, the reader is left 'baffled' when the book is finished, but I can't agree to that. The story is very convincing all the way through and also the end, to me, was not surprising as at a certain point I had a feeling which way it might go (and it did)
The title is well chosen too, as ‘Dubbelspel’ refers to more than a dominoes term here, and the dedication 'To women with courage' is also very apt.
For a review in Dutch, see message 31 of the Winter Challenge 2014 - 2015 of the Netherlands & Flanders group.
February 16, 2025
Na dit alles snap ik nog steeds geen hol van domino
March 11, 2025
Goed geschreven roman waarin boeiende inkijk in een deel van de Antillaanse samenleving rond de jaren 70 en waarin de hoofdpersonen heel beeldend worden beschreven. Het genre is alleen niet zo invoelbaar voor mij waarschijnlijk omdat de cultuur ver van mij af staat . Er zitten wel veel thema s in die ik denk ik niet allemaal doorzie. De uitgebreide beschrijving van het dominospel had niet mijn interesse al wordt door het spel wel een heel aantal thema’s tegen het licht gehouden ( sociaal, economisch, politiek ) Het einde met al het volk op het terrein wat op het spel af zou komen was in mijn ogen gekunsteld en onnodig om een einde aan het verhaal te maken .
Het boek doet me ook wat gedateerd aan. Daarom 3 sterren
Het boek doet me ook wat gedateerd aan. Daarom 3 sterren
November 16, 2015
I’ve read this book for the first time when I was 17 as a compulsory read for my literature reading list and since then I’ve re-read it a few times. This last re-read was a tribute of sorts, due to Frank Martinus Arions passing.
Double play is truly one of my favorites of all time. Even though it was published in 1973 (I was 3!), to me it still is an accurate narrative of some aspects of life on Curacao. To this day.
It’s a story about four men, Manchi Sanantonio (bailiff and owner of the biggest house in his neighbourhood), Boeboe Fiel (taxi driver), Janchi Pau (independent) and Chamon Nicolas (convicted murderer and secretly rich) playing dominoes on a hot Sunday afternoon. Something they do every Sunday, like a lot of men do (to this day). This particular Sunday is different though, there is trouble underway.
Booboo and Manchi, partners, lose game after game. Boeboe is distracted (with thought of his visits to Campo Alegre (the whorehouse) and Manchi is getting annoyed. And unlike every other Sunday, when they are telling jokes and having a good time, now they only talk about politics and heavy stuff, giving the reader an insight to 4 different views on Curaçaoan society. What makes Boeboe complains that ‘things are getting to heavy for a game of dominoes among friends’. And there within lays the problem: Janchi and Chamon are not just really playing a game of dominoes. They are settling a score. And it have everything to do with the affairs they are having with Solema and Nora, friends and the wives of Boeboe and Manchi.
Double play is truly one of my favorites of all time. Even though it was published in 1973 (I was 3!), to me it still is an accurate narrative of some aspects of life on Curacao. To this day.
It’s a story about four men, Manchi Sanantonio (bailiff and owner of the biggest house in his neighbourhood), Boeboe Fiel (taxi driver), Janchi Pau (independent) and Chamon Nicolas (convicted murderer and secretly rich) playing dominoes on a hot Sunday afternoon. Something they do every Sunday, like a lot of men do (to this day). This particular Sunday is different though, there is trouble underway.
Booboo and Manchi, partners, lose game after game. Boeboe is distracted (with thought of his visits to Campo Alegre (the whorehouse) and Manchi is getting annoyed. And unlike every other Sunday, when they are telling jokes and having a good time, now they only talk about politics and heavy stuff, giving the reader an insight to 4 different views on Curaçaoan society. What makes Boeboe complains that ‘things are getting to heavy for a game of dominoes among friends’. And there within lays the problem: Janchi and Chamon are not just really playing a game of dominoes. They are settling a score. And it have everything to do with the affairs they are having with Solema and Nora, friends and the wives of Boeboe and Manchi.
August 21, 2017
Een diabolisch dominospel! Overspel! Intrige! Seks! Politiek! De ware aard van vier Curaçaose mannen komt naar boven als ze niet alleen dominosteentjes tegen elkaar schuiven, maar boven alles psychologische oorlog voeren om hun mannelijkheid te bewijzen. Komrij vond het zelfs 'een roman geschreven in een haast ongelooflijke stijl.' Tsja, ik ben minder enthousiast, want Frank Martinus Arion laat bitter weinig aan de verbeelding over: het is dichtgetimmerd proza. Elk personage wordt keurig geïntroduceerd binnen zijn of haar sociale milieu, met een bijpassend psychologisch profiel om hun handelen mee te verklaren. De spelregels en het bijhouden van de scores worden uitvoerig uitgelegd, zodat ook een niet-Antilliaanse lezer het verband snapt tussen het dominospel en de sociale/politieke context eromheen. Het plot grijpt netjes in elkaar en Arion weet de broeierige sfeer over te brengen van dorpsgemeenschap Wakota, maar verwacht daarbij geen mooie zinnen of diepere zielenroerselen.
October 12, 2010
Loved this book. I read the dutch version and live next to the island where the story takes place. It is by far one of the best dutch Caribbean books. The way the people are represented is very accurate to the lifestyle on the Dutch Antilles. This story takes place before Curacao has a separate status within the Dutch kingdom which has only happend just yesterday the 10 of october 2010. The political background and the playful storyline is absolutely brilliant. Definitely a must read.
May 14, 2018
In deze roman staat de moeilijkheid van het doorbreken van patronen centraal: 's zondags domino spelen, man-vrouwpatronen, naar de hoeren gaan, naar de kerk gaan etc. Maar de beloning kan groot zijn: uitgerekend de beide idealistische personages gaat het voor de wind. Het boek geeft daarnaast een mooie sfeertekening van Curaçao en van broeierige spanningen in gesprekken. De vertelstijl is echter traag en het boek kon me niet doorlopend geboeid houden.
May 4, 2010
If you can get the English version, Double Play, you must, must, must read it. That also goes for those of you who can read Dutch. It is one of the most compelling novels I've ever read.
Set in 1960's Curacao, the plot revolves around a weekly game of dominoes that the four main charactersThe four main characters
Set in 1960's Curacao, the plot revolves around a weekly game of dominoes that the four main charactersThe four main characters
February 14, 2015
I read this book two years after I've lived on the island of Curaçao for 7 months,and I love how realistic this book is. Yes, there are bountylike beaches, but the culture of the people is very specific. I can;t describe it, Arion did.
August 22, 2023
Wat mij van in het begin intrigeerde in deze roman, is dat hij duidelijk met de Nederlanders als doelpubliek geschreven is. Hij neemt in het begin zijn tijd om die delen van Willemstad te beschrijven aan wie het daar niet kent. En ook in sommige terzijdes in het boek merk je dat de verteller aan een lezer denkt die onbekend is met de wereld die hij beschrijft.
Je zou dit een klassieke, negentiende-eeuwse manier van vertellen kunnen noemen, maar de manier waarop hij vervolgens de gedachtegangen van de zes belangrijkste personages uitspit en voortdurend van focalisator verandert (op een manier dat je er als lezer echt wel je aandacht bij moet houden) is toch hedendaagser van aanpak. Het roept bij mij eerder de volgende bedenking op. Een hedendaagse romanschrijver die zijn boek in Amsterdam of Gent situeert, zal veel meer zaken als gemeenschappelijk gekend beschouwen tussen schrijver en lezer en daardoor veel meer ongeschreven laten en de focus sneller op de personages leggen. Maar misschien zegt dat omgekeerd ook van de klassieke negentiende-eeuwse auteurs als Charles Dickens en Victor Hugo dat die het Londen en Parijs van hun tijd beschreven voor wie niet de kans had om die steden te bezoeken. Voor we echt gingen reizen, reisden we dankzij boeken al in ons hoofd naar plaatsen waar we nooit kwamen. Misschien doen we dat laatste nog altijd met de vele vertalingen die verschijnen.
En zo is dit boek ten eerste een reis naar Curaçao. Het is ten tweede een complex dominospel. In het eerste deel krijgen we op een organische manier inkijk in het leven van de zes hoofdpersonages: de vier bevriende dominospelers Boeboe Fiel, Manchi Sanantonio, Janchi Pau en Chamon Nicolas en verder de vrouwen Nora, gehuwd met Boeboe maar die (uit geldgebrek) een seksrelatie met Chamon heeft, en Solema, gehuwd met Manchi maar in een buitenechtelijke relatie met Janchi. Allevier de dominospelers zijn om hun eigen redenen aan het overwegen om te stoppen met hun al jarenlang durende zondagse dominoritueel.
Al die achtergronden en meer krijgen we mee in het eerste deel, voordat het boek in deel twee vertraagt en we een uitgebreide beschrijving krijgen van het uitzonderlijke dominospel dat zich die namiddag tussen die vier vrienden afspeelt. Het is zo uitzonderlijk dat journalisten erop afkomen, maar tegelijk worden de twee relationele bommen verder opgeladen. Of en hoe die dan ontploffen, ontdekken we in het korte, derde deel. In de ‘Naspelen’ komt de verteller als ik aan het woord en houdt hij nog duidelijker de Nederlandse lezer een spiegel voor, van: je hebt iemand nodig die het dominospel kent en begrijpt om dit drama te begrijpen. Die de cultuur van het spel kent, meer nog dan een psycholoog die met een westerse blik ons komt bestuderen.
De beschrijving van de dominopartijen vond ik dan ook het boeiendste aan de roman. Heel concreet, maar tegelijk met een sterke metaforische geladenheid voor de mens. Zo is de titel ‘Dubbelspel’ de situatie in het domino waarbij een speler langs beide zijden kan uitspelen met zijn laatste steen, waardoor hij dubbele punten verdient. Dat beeld geldt natuurlijk ook voor het dubbele overspel en met de vraag aan welke kant het steentje uiteindelijk zal vallen, en in wiens voordeel. Maar Arion is ook en tegelijk psycholoog in zijn schrijven. Hij beschrijft de gesprekken tussen en de gedachtegang van zijn uitgesproken personages, maar slaagt er ook in te laten aanvoelen wat ze niet denken, of durven denken en toegeven aan zichzelf. Hij laat ze vastlopen, een uitweg zoeken om de steentjes toch in hun voordeel te laten vallen, of noodgedwongen moeten ze toch eens passen. Maar het blijft een spel onder vrienden, toch?
Je zou dit een klassieke, negentiende-eeuwse manier van vertellen kunnen noemen, maar de manier waarop hij vervolgens de gedachtegangen van de zes belangrijkste personages uitspit en voortdurend van focalisator verandert (op een manier dat je er als lezer echt wel je aandacht bij moet houden) is toch hedendaagser van aanpak. Het roept bij mij eerder de volgende bedenking op. Een hedendaagse romanschrijver die zijn boek in Amsterdam of Gent situeert, zal veel meer zaken als gemeenschappelijk gekend beschouwen tussen schrijver en lezer en daardoor veel meer ongeschreven laten en de focus sneller op de personages leggen. Maar misschien zegt dat omgekeerd ook van de klassieke negentiende-eeuwse auteurs als Charles Dickens en Victor Hugo dat die het Londen en Parijs van hun tijd beschreven voor wie niet de kans had om die steden te bezoeken. Voor we echt gingen reizen, reisden we dankzij boeken al in ons hoofd naar plaatsen waar we nooit kwamen. Misschien doen we dat laatste nog altijd met de vele vertalingen die verschijnen.
En zo is dit boek ten eerste een reis naar Curaçao. Het is ten tweede een complex dominospel. In het eerste deel krijgen we op een organische manier inkijk in het leven van de zes hoofdpersonages: de vier bevriende dominospelers Boeboe Fiel, Manchi Sanantonio, Janchi Pau en Chamon Nicolas en verder de vrouwen Nora, gehuwd met Boeboe maar die (uit geldgebrek) een seksrelatie met Chamon heeft, en Solema, gehuwd met Manchi maar in een buitenechtelijke relatie met Janchi. Allevier de dominospelers zijn om hun eigen redenen aan het overwegen om te stoppen met hun al jarenlang durende zondagse dominoritueel.
Al die achtergronden en meer krijgen we mee in het eerste deel, voordat het boek in deel twee vertraagt en we een uitgebreide beschrijving krijgen van het uitzonderlijke dominospel dat zich die namiddag tussen die vier vrienden afspeelt. Het is zo uitzonderlijk dat journalisten erop afkomen, maar tegelijk worden de twee relationele bommen verder opgeladen. Of en hoe die dan ontploffen, ontdekken we in het korte, derde deel. In de ‘Naspelen’ komt de verteller als ik aan het woord en houdt hij nog duidelijker de Nederlandse lezer een spiegel voor, van: je hebt iemand nodig die het dominospel kent en begrijpt om dit drama te begrijpen. Die de cultuur van het spel kent, meer nog dan een psycholoog die met een westerse blik ons komt bestuderen.
De beschrijving van de dominopartijen vond ik dan ook het boeiendste aan de roman. Heel concreet, maar tegelijk met een sterke metaforische geladenheid voor de mens. Zo is de titel ‘Dubbelspel’ de situatie in het domino waarbij een speler langs beide zijden kan uitspelen met zijn laatste steen, waardoor hij dubbele punten verdient. Dat beeld geldt natuurlijk ook voor het dubbele overspel en met de vraag aan welke kant het steentje uiteindelijk zal vallen, en in wiens voordeel. Maar Arion is ook en tegelijk psycholoog in zijn schrijven. Hij beschrijft de gesprekken tussen en de gedachtegang van zijn uitgesproken personages, maar slaagt er ook in te laten aanvoelen wat ze niet denken, of durven denken en toegeven aan zichzelf. Hij laat ze vastlopen, een uitweg zoeken om de steentjes toch in hun voordeel te laten vallen, of noodgedwongen moeten ze toch eens passen. Maar het blijft een spel onder vrienden, toch?
July 13, 2022
Ik ben deze klassieker op het spoor gekomen via De nieuwe koloniale leeslijst. Het boek gaat dan ook over een Nederlandse oud-kolonie, Curaçao. We volgen vier mannen op een zondag, de dag waarop de vier altijd samen domino spelen voor het huis van één van hen. Maar dit is niet zomaar een zondag...
De ochtend, als de vier zich voorbereiden op hun ontmoeting in de middag, wordt gebruikt om de lezer enerzijds een blik op de persoonlijke historie van de vier te geven en anderzijds de spanningen tussen de vier uit te leggen. De schampere, ironische toon waarop de - vaak onlogische en soms ronduit domme - gedachtes van de mannen worden beschreven houdt het luchtig. In het middelste gedeelte van het boek wordt daarna het dominospel van de vier beschreven, waar het onvermijdelijk tot een confrontatie komt. Tegelijkertijd hebben de mannen allerlei belachelijke gesprekken, die me af en toe hardop deden lachen. Deze balans tussen spanningsopbouw en hilariteit is een van de sterke punten van dit boek.
Een derde belangrijke component is de politieke en sociale kritiek. Dit komt mooi naar voren uit de relaties tussen de hoofdpersonen, wier maatschappelijke posities sterk uiteenlopen. Ook is het geen toeval dat de meest waardige personages in dit boek de vrouwen van de hoofdpersonen zijn - dit zijn de 'moedige vrouwen' aan wie het boek opgedragen is. Ondanks het geklooi van hun mannen en hun eigen zwaktes proberen ze toch iets van hun leven te maken.
Zo zet Nora alle zeilen bij om vijftien gulden te verkrijgen om schoenen voor haar zoon te kopen, zodat die op maandag weer naar school kan. Die vijftien gulden had ze eigenlijk van haar man Boeboe Fiel moeten krijgen, maar die heeft ze de avond daarvoor verbrast. De beschrijving van de liefde die zij en Boeboe desalniettemin voor elkaar voelen is subtiel en juist daardoor zo krachtig.
Om terug te komen op het politieke aspect: Arion kan het niet laten om een mogelijke oplossing voor de (economische) problemen op het eiland voor te dragen. Dit voorstel, met 'coöperatieve meubelfabriek' en al, is tekenend voor de tijd waarin dit boek (uit 1973) geschreven werd. Eén van de hoofdpersonen wordt als spreekbuis gebruikt om deze ideeën uit te dragen, en het is duidelijk dat dit personage de favoriet van de schrijver is. Hij komt er aan het einde dan ook het beste van af. Dat is een beetje te voorspelbaar, en haast moralistisch, terwijl de rest van het boek juist zo heerlijk eerlijk is. Dat is jammer.
De ochtend, als de vier zich voorbereiden op hun ontmoeting in de middag, wordt gebruikt om de lezer enerzijds een blik op de persoonlijke historie van de vier te geven en anderzijds de spanningen tussen de vier uit te leggen. De schampere, ironische toon waarop de - vaak onlogische en soms ronduit domme - gedachtes van de mannen worden beschreven houdt het luchtig. In het middelste gedeelte van het boek wordt daarna het dominospel van de vier beschreven, waar het onvermijdelijk tot een confrontatie komt. Tegelijkertijd hebben de mannen allerlei belachelijke gesprekken, die me af en toe hardop deden lachen. Deze balans tussen spanningsopbouw en hilariteit is een van de sterke punten van dit boek.
Een derde belangrijke component is de politieke en sociale kritiek. Dit komt mooi naar voren uit de relaties tussen de hoofdpersonen, wier maatschappelijke posities sterk uiteenlopen. Ook is het geen toeval dat de meest waardige personages in dit boek de vrouwen van de hoofdpersonen zijn - dit zijn de 'moedige vrouwen' aan wie het boek opgedragen is. Ondanks het geklooi van hun mannen en hun eigen zwaktes proberen ze toch iets van hun leven te maken.
Zo zet Nora alle zeilen bij om vijftien gulden te verkrijgen om schoenen voor haar zoon te kopen, zodat die op maandag weer naar school kan. Die vijftien gulden had ze eigenlijk van haar man Boeboe Fiel moeten krijgen, maar die heeft ze de avond daarvoor verbrast. De beschrijving van de liefde die zij en Boeboe desalniettemin voor elkaar voelen is subtiel en juist daardoor zo krachtig.
Om terug te komen op het politieke aspect: Arion kan het niet laten om een mogelijke oplossing voor de (economische) problemen op het eiland voor te dragen. Dit voorstel, met 'coöperatieve meubelfabriek' en al, is tekenend voor de tijd waarin dit boek (uit 1973) geschreven werd. Eén van de hoofdpersonen wordt als spreekbuis gebruikt om deze ideeën uit te dragen, en het is duidelijk dat dit personage de favoriet van de schrijver is. Hij komt er aan het einde dan ook het beste van af. Dat is een beetje te voorspelbaar, en haast moralistisch, terwijl de rest van het boek juist zo heerlijk eerlijk is. Dat is jammer.
January 9, 2020
Vier mannen uit Wakota op Curaçao spelen elke zondag samen domino voor het huis van een van hen: Boeboe Fiel. Boeboe Fiel is taxichauffeur maar geeft al zijn geld uit in het hoerenkamp Campo Allegre. Om toch rond te kunnen komen speelt zijn vrouw Nora de hoer met een andere speler: Chamon Nicholas, die ook arm wil lijken maar eigenlijk huisjesmelker is. Verder is er Manchi Sanantonio: een gerechtsdeurwaarder die van status houdt en zijn vrouw Solema stelselmatig vernedert omdat hij haar ooit heeft betrapt op overspel. Ondertussen gaat Solema vreemd met de laatste speler: Janchi Pau, die echt van haar houdt en bij Shell werkt. Zo staan de mannen alle vier voor een andere klasse maar zijn er dus ook onderlinge vulkanen die op uitbarsten staan. Dat gebeurt op de dag van het beslissende spel met rampzalige gevolgen.
Op de dag van het beslissende spel is Boeboe Fiel afgeleid omdat hij een goede nacht in Campo Allegre heeft gehad. Hij speelt met Manchi die ook slecht speelt die dag. De andere mannen spelen juist goed en winnen. Dan raakt het dubbelspel van de domino en hun dubbele agenda's met elkaar verweven...
Arion bouwt de spanning goed op en geeft ondertussen een sfeervol tijdsbeeld. Hierbij raakt hij meerdere thema's, zoals armoede, prostitutie, huwelijk, sociaal-maatschappelijke klasse, en hoe je over jezelf denkt. Zo is het een spannend boek met diepgang. Wat mij echter stoorde was dat er veel grafische seksuele details inzitten. Bovendien zijn de personages geen van allen sympathiek. Alleen met Nora heb ik in het begin nog medelijden maar ook zij maakt op gegeven moment een domme keuze (**spoiler: ze geeft haar laatste geld uit aan rum om gastvrij te lijken terwijl ze nu waarschijnlijk niet meer genoeg zal krijgen voor nieuwe schoenen voor haar zoon**).
**Spoiler** Boeboe Fiel ontdekt dat Nora vreemd gaat met Chamon en valt hem aan. Chamon draagt sinds hij in de gevangenis heeft gezeten echter altijd een mes op zak... Als Manchi thuis komt, ontdekt hij dat Solema bij Janchi is gaan wonen. Ook met hem loopt het niet goed af.
Op de dag van het beslissende spel is Boeboe Fiel afgeleid omdat hij een goede nacht in Campo Allegre heeft gehad. Hij speelt met Manchi die ook slecht speelt die dag. De andere mannen spelen juist goed en winnen. Dan raakt het dubbelspel van de domino en hun dubbele agenda's met elkaar verweven...
Arion bouwt de spanning goed op en geeft ondertussen een sfeervol tijdsbeeld. Hierbij raakt hij meerdere thema's, zoals armoede, prostitutie, huwelijk, sociaal-maatschappelijke klasse, en hoe je over jezelf denkt. Zo is het een spannend boek met diepgang. Wat mij echter stoorde was dat er veel grafische seksuele details inzitten. Bovendien zijn de personages geen van allen sympathiek. Alleen met Nora heb ik in het begin nog medelijden maar ook zij maakt op gegeven moment een domme keuze (**spoiler: ze geeft haar laatste geld uit aan rum om gastvrij te lijken terwijl ze nu waarschijnlijk niet meer genoeg zal krijgen voor nieuwe schoenen voor haar zoon**).
**Spoiler** Boeboe Fiel ontdekt dat Nora vreemd gaat met Chamon en valt hem aan. Chamon draagt sinds hij in de gevangenis heeft gezeten echter altijd een mes op zak... Als Manchi thuis komt, ontdekt hij dat Solema bij Janchi is gaan wonen. Ook met hem loopt het niet goed af.
April 1, 2021
Een boek over het leven op Curaçao, met psychologisch goed uitgewerkte personages, dat voornamelijk gaat over politiek. De metafoor van het dominospel kan je op verschillende manieren analyseren. Het is blijkbaar ook verfilmd!
"Domino is dus een nog volstrekt 'ongeëmancipeerd' spel op de Antillen. Omdat het een mannenspel is, wordt er ook vaak en hard met de stenen op tafel geslagen. Neen, daarom is het misschien een typisch mannenspel. Het merkwaardige is evenwel, dat iedereen daarbij meestal ook bezig is de ander te zeggen dat hij 'niet zo hard met de stenen moet slaan'. Hetzelfde dus als in de politiek: de een verwijt de ander wat hijzelf voortduren doet. Maar politiek is daarom ook nog steeds een mannenspel." (P106)
"Domino is dus een nog volstrekt 'ongeëmancipeerd' spel op de Antillen. Omdat het een mannenspel is, wordt er ook vaak en hard met de stenen op tafel geslagen. Neen, daarom is het misschien een typisch mannenspel. Het merkwaardige is evenwel, dat iedereen daarbij meestal ook bezig is de ander te zeggen dat hij 'niet zo hard met de stenen moet slaan'. Hetzelfde dus als in de politiek: de een verwijt de ander wat hijzelf voortduren doet. Maar politiek is daarom ook nog steeds een mannenspel." (P106)
March 11, 2025
Een Griekse tragedie tegen het decor van een groep dominospelende mannen onder een tamarindeboom op Curaçao in de jaren 70. De titel is veelzeggend, overspel en intrige, alle hoofdrolspelers met geheime agenda’s en dubbele levens. Toch werd ik er niet door gegrepen, het plot te wijdlopig, de climax te laat. De personages en de bredere context (dekolonisatie, maatschappijkritiek, eilandpolitiek) maken veel goed. Een soort ingekookte ‘Honderd Jaar Eenzaamheid’ met meer realistische trekjes?
December 22, 2021
Begin is heel saai maar het verhaal is goed
December 4, 2022
Dit boek was prima. Af en toe een beetje pittig met lange zinnen maar de verhaal lijn was nice.
March 11, 2024
Mi no sa
October 18, 2024
Gevonden in een boekenbiebje in Ceret, en blij toe! Een goed geschreven, ingenieus opgezet boek dat je inzicht geeft in het leven op Curaçao. Rondom het dominospel leer je steeds meer over de deelnemers, hun motivaties en hun partners. De spanning wordt steeds verder opgebouwd, en ik werd echt helemaal meegezogen in die warme, kleverige middag onder de tamarindeboom. Wel heftig hoe er over vrouwen gepraat en met vrouwen omgegaan wordt…
June 29, 2024
Dubbelspel van Frank Martinus Arion is voor het eerst gepubliceerd in 1973. Dubbelspel speelt zich af in het dorpje Wakota op Curaçao in de jaren '70. In Wakota dus spelen vier mannen Bubu, Manchi, Janchi en Chamon iedere zondagmiddag vriendschappelijk domino in de tuin van de straatarme Boeboe Fiel. Hun gesprekken en interacties tijdens het dominospel onthullen een breed scala aan kwesties, waaronder kolonialisme, raciale identiteit. Op een bepaalde zondag gaat het echter anders. Boeboe Fiel is met zijn gedachten afwezig na een geweldige ervaring in het hoerenkamp de nacht ervoor, en Manchi wordt geteisterd door vermoeidheid. Janchi en Chamon zijn daarentegen in topvorm. Janchi heeft een affaire met Manchi's vrouw Solema, die hij diezelfde dag heeft gevraagd om bij hem in te trekken. Solema stemt toe, en Janchi en Chamon werken goed samen, waardoor het spel catastrofaal afloopt voor Boeboe en Manchi. De winnaars geven elke ronde dat ze winnen een paar schoenen aan de verliezers, een symbool dat verband houdt met het slavernijverleden.
De uiteindelijke score van het dominospel is 11-1 voor Janchi en Chamon. Dit nieuws verspreidt zich snel door het dorp, waardoor tegen het einde van het spel de regionale pers en veel dorpelingen aanwezig zijn. Nora, de vrouw van Boeboe Fiel, vindt haar gastvrijheid zo belangrijk dat ze haar gespaarde geld opmaakt aan nieuwe rum voor haar gasten. Ondertussen hebben Chamon en Nora een geheime verhouding vanwege haar geldgebrek, waar Boeboe op die middag achterkomt. Dit leidt tot een gevecht tussen Boeboe en Chamon, waarbij Boeboe overlijdt en Chamon de gevangenis ingaat.
Janchi is op dat moment al naar huis gegaan, waar Solema op hem wacht. Wanneer Manchi thuiskomt, vindt hij een briefje van Solema waarin ze schrijft dat ze hem heeft verlaten voor Janchi. Dit nieuws, gecombineerd met zijn verlies in het spel, zorgt ervoor dat hij zichzelf door het hoofd schiet. Janchi en Solema leven gelukkig samen en Janchi begint een meubelfabriek die hij 'Solema' noemt, om in de economie van Wakota te investeren. Solema verwezenlijkt haar idealen in de regionale politiek, waardoor ze beiden een nieuwe start maken na de tumultueuze gebeurtenissen van die zondagmiddag.
Ik vond Dubbelspel leerzaam voor de manier waarop het inzicht biedt in de cultuur en sociale dynamiek van Curaçao. Het is een belangrijk werk binnen de Caribische literatuur en biedt een scherpe blik op de postkoloniale realiteit van het eiland. Arion's humoristische schrijfstijl maakt het boek makkelijker om te lezen. Humor heeft ook een blijvende impact op mij als lezer ondanks de zware thema’s.
Enkele citaten om de thema's in Dubbelspel te verkennen:
- "Katholiek slavengodsdienst" (29) verwijst naar de rol van religie in de slavernijgeschiedenis.
- "Onder omstandigheden weten wat men moet doen" (21) en "Ik weet weinig, zich van bewust" (71) laat zelfbewustheid zien.
- "Gereserveerdheid in de omgaan een teken van minderwaardigheid" (62) en "Dom was domme dingen te doen" (341) geven inzicht in sociale en dynamiek.
- "Onze inzichten, onze wetenschap is geografisch bepaald, fascistisch geografisch en racistisch beperkt ook klassenbepaald" (262) belicht de beperkingen van kennis en perspectief door geografische en sociale factoren/ de verhoudingen door kolonisatie.
- De titel "Dubbelspel" en "spel en bedroog" (354) verwijst naar de dubbelzinnigheid en de lagen van bedrog in het verhaal.
Arion gebruikt deze thema's om een analyse te geven van de complexe sociale en politieke realiteiten van Curaçao, wat Dubbelspel tot een klassieker in de Caribische literatuur maakt.
De uiteindelijke score van het dominospel is 11-1 voor Janchi en Chamon. Dit nieuws verspreidt zich snel door het dorp, waardoor tegen het einde van het spel de regionale pers en veel dorpelingen aanwezig zijn. Nora, de vrouw van Boeboe Fiel, vindt haar gastvrijheid zo belangrijk dat ze haar gespaarde geld opmaakt aan nieuwe rum voor haar gasten. Ondertussen hebben Chamon en Nora een geheime verhouding vanwege haar geldgebrek, waar Boeboe op die middag achterkomt. Dit leidt tot een gevecht tussen Boeboe en Chamon, waarbij Boeboe overlijdt en Chamon de gevangenis ingaat.
Janchi is op dat moment al naar huis gegaan, waar Solema op hem wacht. Wanneer Manchi thuiskomt, vindt hij een briefje van Solema waarin ze schrijft dat ze hem heeft verlaten voor Janchi. Dit nieuws, gecombineerd met zijn verlies in het spel, zorgt ervoor dat hij zichzelf door het hoofd schiet. Janchi en Solema leven gelukkig samen en Janchi begint een meubelfabriek die hij 'Solema' noemt, om in de economie van Wakota te investeren. Solema verwezenlijkt haar idealen in de regionale politiek, waardoor ze beiden een nieuwe start maken na de tumultueuze gebeurtenissen van die zondagmiddag.
Ik vond Dubbelspel leerzaam voor de manier waarop het inzicht biedt in de cultuur en sociale dynamiek van Curaçao. Het is een belangrijk werk binnen de Caribische literatuur en biedt een scherpe blik op de postkoloniale realiteit van het eiland. Arion's humoristische schrijfstijl maakt het boek makkelijker om te lezen. Humor heeft ook een blijvende impact op mij als lezer ondanks de zware thema’s.
Enkele citaten om de thema's in Dubbelspel te verkennen:
- "Katholiek slavengodsdienst" (29) verwijst naar de rol van religie in de slavernijgeschiedenis.
- "Onder omstandigheden weten wat men moet doen" (21) en "Ik weet weinig, zich van bewust" (71) laat zelfbewustheid zien.
- "Gereserveerdheid in de omgaan een teken van minderwaardigheid" (62) en "Dom was domme dingen te doen" (341) geven inzicht in sociale en dynamiek.
- "Onze inzichten, onze wetenschap is geografisch bepaald, fascistisch geografisch en racistisch beperkt ook klassenbepaald" (262) belicht de beperkingen van kennis en perspectief door geografische en sociale factoren/ de verhoudingen door kolonisatie.
- De titel "Dubbelspel" en "spel en bedroog" (354) verwijst naar de dubbelzinnigheid en de lagen van bedrog in het verhaal.
Arion gebruikt deze thema's om een analyse te geven van de complexe sociale en politieke realiteiten van Curaçao, wat Dubbelspel tot een klassieker in de Caribische literatuur maakt.
October 5, 2018
Ik heb van dit boek genoten, vooral door het leuke voorlezen van Manoushka Zeegelaar Breeveld.
January 22, 2015
Een van de weinige boeken waarin ik ben begonnen en die ik niet heb uitgelezen. Tenminste tijdens mijn middelbare school periode. Saai en teveel over sex. Tenminste dat vond ik toen in ieder geval.
Onder het motto geeft alles een tweede kans, heb ik dit boek weer eens opgepakt met de bedoeling om het uit te lezen. Was het echt zo saai? De eerste 30-40 pagina's wel. Het boek speelt zich af op Curaçao over vier mannen die op zondagmiddag een vriendschappelijk potje domino spelen. In het eerste deel van het boek maak je kennis met de mannen en hun omstandigheden. Dit is inderdaad saai. Maar zodra het boek naar de zondagmiddag werkt wordt het steeds boeiender om te lezen. Het gaat niet alleen over domino maar ook over het leven op Curacao en de vrouwen van twee van de mannen. De andere twee mannen zijn vrijgezel, of toch niet.
De vier mannen zijn totaal verschillend en hun gedachten tijdens een potje domino zijn mooi verwoord en geven 4 verschillende inzichten in het leven op Curacao. En over sex, daar gaat het ook wel over, maar wel enigszins beschaafd en geen negatieve gedachten bij mij oproepend.
Ik ben nog steeds verbaasd dat ik zo heb genoten van het boek, dat had ik niet verwacht. Dus vandaar 4 sterren
Onder het motto geeft alles een tweede kans, heb ik dit boek weer eens opgepakt met de bedoeling om het uit te lezen. Was het echt zo saai? De eerste 30-40 pagina's wel. Het boek speelt zich af op Curaçao over vier mannen die op zondagmiddag een vriendschappelijk potje domino spelen. In het eerste deel van het boek maak je kennis met de mannen en hun omstandigheden. Dit is inderdaad saai. Maar zodra het boek naar de zondagmiddag werkt wordt het steeds boeiender om te lezen. Het gaat niet alleen over domino maar ook over het leven op Curacao en de vrouwen van twee van de mannen. De andere twee mannen zijn vrijgezel, of toch niet.
De vier mannen zijn totaal verschillend en hun gedachten tijdens een potje domino zijn mooi verwoord en geven 4 verschillende inzichten in het leven op Curacao. En over sex, daar gaat het ook wel over, maar wel enigszins beschaafd en geen negatieve gedachten bij mij oproepend.
Ik ben nog steeds verbaasd dat ik zo heb genoten van het boek, dat had ik niet verwacht. Dus vandaar 4 sterren
August 16, 2012
Roman over vier mannen die een fataal spelletje domino spelen: de rijke arrogante deurwaarder Manchi, wiens vrouw Solema hem bedriegt met zijn arme tegenstander Janchi Pau, de hoerenlopende nietsnut Boeboe Fiel wiens vrouw Nora hem bedriegt met zijn tegenstander, de goedige, maar messentrekkende 'bovenwinder' Chamon.
De roman komt traag op gang met vele flashbacks die de setting van bedrog moeten neerzetten, maar het spel zelf, op één middag gespeeld, is zeer spannend, al is het gelardeerd met verouderd aandoende politieke discussies en eindigt deze nogal over-the-top, wanneer praktisch het hele eiland Curaçao de match volgt. Deze is zelf feitelijk ook niet zo spannend, omdat Manchi en Boeboe Fiel vanaf aanvang helemaal worden ingemaakt en de opgebouwde spanning niet helemaal wordt ingelost. Nog sterker, de dood van beide verliezers komt als een afgeraffeld einde en de epiloog is al helemaal overbodig.
Dit, samen met het veelvuldig gebruik van cursief, waardoor bijna elke zin nadruk krijgt, maakt dat Dubbelspel een maar half geslaagde roman is, de spanning van het spel ten spijt.
De roman komt traag op gang met vele flashbacks die de setting van bedrog moeten neerzetten, maar het spel zelf, op één middag gespeeld, is zeer spannend, al is het gelardeerd met verouderd aandoende politieke discussies en eindigt deze nogal over-the-top, wanneer praktisch het hele eiland Curaçao de match volgt. Deze is zelf feitelijk ook niet zo spannend, omdat Manchi en Boeboe Fiel vanaf aanvang helemaal worden ingemaakt en de opgebouwde spanning niet helemaal wordt ingelost. Nog sterker, de dood van beide verliezers komt als een afgeraffeld einde en de epiloog is al helemaal overbodig.
Dit, samen met het veelvuldig gebruik van cursief, waardoor bijna elke zin nadruk krijgt, maakt dat Dubbelspel een maar half geslaagde roman is, de spanning van het spel ten spijt.
This entire review has been hidden because of spoilers.
July 17, 2007
Het verhaal van Dubbelspel van Frank Martinus Arion komt na een moeizame start langzaam op gang. Op het dominospel na geen pageturner. Wel boeiend om vanuit het gezichtspunt van de Curaçaose mannen te lezen over de politieke en sociaal-economische achtergronden van Curaçao, maar ook over de man-vrouw-relatie.
Nog geen eindoordeel of -waardering, want er resten nog zeker 80 pag.
Nog geen eindoordeel of -waardering, want er resten nog zeker 80 pag.
May 28, 2017
Erg leuk boek, prachtige en humorvolle beschrijving van de karakters. En ik zie de beeldend beschreven zwoele tropische atmosfeer, Curacao waarin het verhaal zich afspeelt, helemaal voor me. Het hele verhaal speelt zich af op één dag. Op zich weinig actie, vooral veel gedachtenspinsels van de hoofdrolspelers, maar dat verveelt geen moment. Verhaal van vier mannen, waarvan drie ieder op hun eigen manier zwak en klein. En tevens een verhaal van twee sterke vrouwen. Niet voor niets is Dubbelspel opgedragen 'aan vrouwen met moed'.
Toevallig recent verfilmd en met ingang van deze week, eind 2017, in de bioscoop. #MUSTSEE
Toevallig recent verfilmd en met ingang van deze week, eind 2017, in de bioscoop. #MUSTSEE
August 26, 2018
Geweldig verhaal over vier domino "vrienden". Het boek geeft op een prachtige wijze de politieke en sociale verhoudingen uit de jaren 70 op de Antillen weer. Een verhaal waarvan anno 2018 ook nog volop van kan worden geleerd.
Het boek heeft een enigszins trage opbouw voor een boek met een schijnbaar simpele setting. Maar het neemt de lezer mee in een verhaal vol intrige en spanning.
Ook is het verloop soms wat aan de trage kant maar dat weegt wat mij betreft niet op tegen de sterke sfeer die dit boek weet neer te zetten. Zelf heb ik dit boek gelezen op vakantie op Curaçao, wat aanzienlijk sfeerverhogend werkt.
Het boek heeft een enigszins trage opbouw voor een boek met een schijnbaar simpele setting. Maar het neemt de lezer mee in een verhaal vol intrige en spanning.
Ook is het verloop soms wat aan de trage kant maar dat weegt wat mij betreft niet op tegen de sterke sfeer die dit boek weet neer te zetten. Zelf heb ik dit boek gelezen op vakantie op Curaçao, wat aanzienlijk sfeerverhogend werkt.
May 19, 2017
Het boek begint wat saai, maar je wordt steeds meer gegrepen door het verhaal. Domino speelt een belangrijke rol in het middenstuk, en dan miste ik soms nog even de spelregels die ergens in het boek wel uitgelegd worden, maar niet snel terug te vinden zijn. Zonder is de hoofdlijn overigens prima te volgen. Het is een boeiend verhaal over politiek, cultuur, armoede, liefde. De Nederland Leest editie stond al jaren in de kast, maar het was zeker de moeite waard om hem daar nu eens uit te pakken.
Displaying 1 - 30 of 73 reviews