Jump to ratings and reviews
Rate this book

Vijftig

Rate this book
Ben je dood als je in memoriam in de krant verschijnt? Mag de dader van een misdrijf zich permitteren geen berouw te hebben? Was 2000 het begin of juist het eind van het millennium? En hoe fataal kan gebakken lucht zijn?
Vijftig schetst het dagelijks leven van een handjevol mensen die vijftig worden. Dat mag dan een rond getal zijn, voor hen lijken de dingen meer en meer vierkant te draaien – of ze nu op een krantenredactie werken, in een boekwinkel of in een tv-studio.
Over de aantrekkelijkheid van vrouwenlijven. Over de verwoesting van vrouwenlevens. En over de vraag hoe alles zo uit de hand heeft kunnen lopen.

689 pages, Unknown Binding

First published January 1, 2015

2 people are currently reading
58 people want to read

About the author

Bavo Claes

2 books
Bavo Claes is een Belgische journalist en schrijver.

Bavo Claes in de Nederlandstalige Wikipedia

Bavo Claes in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren


Bavo Claes is a Flemish journalist and writer.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
10 (8%)
4 stars
29 (24%)
3 stars
44 (36%)
2 stars
32 (26%)
1 star
4 (3%)
Displaying 1 - 18 of 18 reviews
Profile Image for Marc Lamot.
3,465 reviews1,982 followers
August 15, 2019
Het blijft frappant hoe de gortdroge, hyperprofessionele VRT-nieuwslezer Bavo Claes zich na zijn journalistieke carrière ontpopt heeft tot een spitante schrijver van behoorlijke pikante romans. Nog meer dan in zijn (late) debuut Kraai bevat dit ‘Vijftig’ pittige erotische scenes. Ik vermoed dat er een aardige parallel te trekken is met de Nederlandse NOS-journaal-anker Fred Emmer. Maar ik doe Claes absoluut oneer aan door zijn literaire verdienste tot deze invalshoek te beperken.

Claes zet – wellicht niet toevallig - twee mediafiguren centraal in zijn boek: de middelmatige krantenjournalist Jan Cleyman en de flamboyante tv-presentator Vincent Velings. De eerste zit in een uitgeblust huwelijk, de andere loopt van de ene onenightstand naar de andere, maar allebei leiden ze een leeg bestaan dat ze proberen te compenseren met seksuele fantasieën en escapades. Onnodig te zeggen dat ze zich daarmee lelijk in nesten werken.

Erg origineel is dat allemaal niet, zeker omdat Claes dit gegeven aanvult met alle klassiekers uit het Vlaamse literaire repertoire, zoals de flashbacks naar een jeugd in het achterlijke Vlaanderen, waar paters en nonnen een strikte seksuele moraal aan de hele samenleving opdrongen en waar burgerlijk fatsoen en dus hypocrisie de boventoon voerden (en voeren). En zoals zoveel Nederlandstalige schrijvers zet hij vooral een schrijnend beeld neer van het leven in het algemeen. In het bijzonder het amechtige bestaan op de leeftijd van 50 wordt cynisch en sarcastisch in beeld gezet, als een stadium waar de zinloosheid van het menselijke stampen en dagen onmogelijk nog verhuld kan worden. Dat geeft zelfs de meest pikante en dramatische scenes een intriest cachet.

Zoals gezegd, niks nieuws onder de zon, en het verhaaltje dat Claes voor ons weeft, met een bijna niet te volgen serie van (amoureuze) intriges, is dan ook redelijk dun. Het heeft op de duur iets weg van een opera buffa en loopt op het einde zelfs uit op een regelrechte groteske. Alleen, hij doet dat wel op een weergaloos magistrale manier, taalkundig en literair dan. Claes stond als nieuwslezer al bekend om zijn uitermate verzorgde taal, in zijn romans gaat hij nog een stapje verder. Tegenover iemand als Tom Lanoye die het vooral moet hebben van exuberantie en barokke panache, is Claes de meester van de ingehouden precisie, van de meticuleuze gestileerdheid van het proza. Er gaat geen pagina in dit boek voorbij waar je niet geraakt wordt door Nederlandse woorden en uitdrukkingen die je nog zelden of nooit gehoord of gelezen hebt, maar die precies uitdrukken waar ze voor staan. Dat is dikwijls echt genieten (ook omdat zelfs de meest hilarische toestanden op die gestileerde, ingehouden manier worden beschreven), maar helaas vervalt het op de duur wel in een vorm van maniërisme, en struikelt het verhaal over een teveel aan hyperbolen.

Het zal intussen wel duidelijk zijn dat het cynisme en sarcasme van Claes niet aan mij besteed zijn (overigens, dat van Lanoye en anderen al evenmin), maar literair is hij absoluut een grootmeester. Daarom verwondert het me dat dit boek niet meer succes heeft gekend, want er is zeker een publiek in Vlaanderen en Nederland voor een dergelijke insteek (zie het succes van Lanoye, Brouwers, Vanderheijden…). Ik kan maar één reden bedenken: deze roman, met zijn clichéverhaaltje is gewoon te lang. Vuurwerk (literair of ander) mag je niet rekken, anders gaat het vervelen. Wellicht is dat de reden waarom veel lezers voortijdig afhaken. Spijtig, want Claes is best wel meer waard.
Profile Image for Guido.
149 reviews
July 21, 2020
Eros en thanatos volgens Bavo Claes: ‘Vijftig’ ****

De literaire oogst van 2015 was rijk, de literaire hoogvliegers talrijk. Ik noem er een paar (en beperk me bewust even tot de Nederlandstalige auteurs): ‘Birk’ van Jaap Robben, ‘Dertig dagen’ van Annelies Verbeke, ‘De consequenties’ van Niña Weijers, ‘Jij zegt het’ van Connie Palmen, en het onvolprezen ‘Portret van een onbekend meisje’ van de Antwerpse Rus Aleksandr Skorobogatov.
‘Vijftig’, de langverwachte tweede roman van Bavo Claes die In datzelfde jaar verscheen, heb ik toen niet gelezen. Lag het aan de belabberde tweesterrenrecensie in De Morgen? Aan de eerste reacties op de sociale media van overwegend ontgoochelde en zelfs geshockeerde (voornamelijk vrouwelijke) lezers? Allicht.

Daar kwam nu pas verandering in, en wel nadat iemand* - via diezelfde verdoemde sociale media – als reactie op weer een andere commentaar, een artikel postte met de intrigerende titel ‘De zorgelijke staat van de literaire kritiek: een praktijkgeval’. Dat lange essay, gepubliceerd in rekto:verso op 7 november 2019, is van de hand van Bavo Claes. Het is een vlijmscherpe aanklacht tegen (een deel van) het recensentengild. Snoeihard, maar ook gedetailleerd en consistent onderbouwd, haalt Claes uit naar een aantal recensenten – en hij noemt ze met naam en toenaam. Wat hij hen verwijt is: haastwerk, onzorgvuldige lectuur, vooringenomenheid, zelfvoldaanheid, pure incompetentie, of een kwalijke mix van dat alles. De essentie is in ieder geval dit: “Beunhazen van critici zetten met ondeugdelijke boekbesprekingen het publiek op het verkeerde been [en] ontnemen schrijvers hun potentiële lezers.” Quod erat demonstrandum, in mijn geval.

Naar de roman. Protagonist is Jan Cleyman, een uitgerangeerde journalist bij een zgn. kwaliteitskrant en risee van de redactie. Hij is getrouwd met de bazige Jo Matterne, maar dodelijk eenzaam in zijn huwelijk. Soelaas zoekt en vindt hij in het verzamelen van prentbriefkaarten met halfnaakte vrouwen: geen foto’s maar schilderijen – kunst als excuus, dus. Zijn antipode is Vincent Velings, een gevierd tv-presentator. Velings is ook een verzamelaar, niet van prentbriefkaarten maar van heuse affaires: het is een man “wiens geoefende vingers op de tast een behasluiting openen in de tijd dat een ander met de ogen knippert”.

De roman is gesitueerd in 2000. Zowel Jan Cleyman, zijn vrouw Jo als Vincent Velings worden vijftig in dat millenniumjaar. In vijftig hoofdstukken wordt afwisselend het leven van de hoofdrolspelers in beeld gebracht, steeds diepgaander. Over Cleyman weten we dat hij zichzelf, voor zijn vijftigste verjaardag, een “zwijnroze” Cadillac cadeau heeft gedaan, dat hij lijdt aan een “erectiele disfunctie” en dat hij, meer algemeen, last heeft van “een onvrede veroorzaakt door een onvervulbaar verlangen”. Velings daarentegen is een vitalist, een ijdeltuit en womanizer. Maar ook bij hem is er meer aan de hand, zo blijkt: in een ver verleden is zijn vrouw omgekomen in een autoaccident, en Velings heeft er een levenslang schuldgevoel aan overgehouden, “een gewicht dat eigenlijk niet te dragen is”. Als hij ontslagen wordt wegens te oud en te onhip, en bovendien - tegen zijn eigen principes in - verstrikt raakt in een affaire met de zeventienjarige Lotte, gaat zijn zorgvuldig uitgebouwde leventje aan het wankelen.

Een kleinere maar cruciale rol is weggelegd voor Jo Matterne. Zaakvoerster van een boekhandel, no nonsense in alles, karakterieel sterk en navenant verwijtend in haar houding ten opzichte van haar slappe echtgenoot. En seksueel gefrustreerd, dat ook. Als Cleyman, in al zijn hulpeloosheid, Jo zijn fiat geeft voor een buitenechtelijke affaire, is het onheil niet meer te af te wenden.
In de loop van het verhaal kruisen Velings en Cleyman elkaars pad één keer (op het huwelijksfeest van een gemeenschappelijke bekende), en bijna een tweede keer (op de verjaardagsfuif van Jo). Uiteindelijk zullen ze elkaar tóch nog een keer ontmoeten, maar pas in de catastrofale slotfase.

“Humor is de beschaafde vorm van wanhoop”

Is ‘Vijftig’ in se een tragisch verhaal, Claes serveert het met veel humor – meestal van het genre tongue in cheeck, maar bijwijlen ook rechttoe rechtaan. Een voorbeeld. Als Velings na zijn ontslag en op het dieptepunt van zijn wanhoop op wraak zint, is dit zijn plan: “ik koop een touw en hang mij op boven zijn bureau, zodat de stront langs mijn broek in zijn keyboard lekt.” Niet bepaald subtiel maar wel grappig. Hilarisch (en voor wie het ooit heeft meegemaakt: pijnlijk herkenbaar) zijn ook de scènes waarin de marketinggoeroes aan het woord zijn. Holle frasen, jargon dat de afwezigheid van inhoud overschreeuwt. Even meesterlijk beschrijft hij de smalltalk op feestjes - nog zo’n voorbeeld van non-communicatie.

Dat Bavo Claes een woordkunstenaar pur sang is blijkt uit nagenoeg elke zin. Zijn taal is geraffineerd en precies, doorspekt ook met minder gebruikelijke woorden. “Astrant”, “subliminaal”, “thoracaal”, “pruderie”, “aamborstig”,… behoren alvast niet tot mijn dagelijks vocabularium. “Formuleerlust” noemt Claes het zelf in een interview, en die komt het opvallendst - maar zeker niet alleen daar - tot uiting in zijn plastische beschrijvingen van (geschilderde en echte) vrouwenlichamen.

Claes heeft zijn roman in elkaar gezet met de precisie van een Zwitsers uurwerk. Elk onderdeel is functioneel, quasi terloopse zinnetjes zijn subtiele vooruitwijzingen naar de ontknoping. (“De grijze en de kale. Kenners onder elkaar. Onwetend van de rampspoed die hen dit jaar nog te wachten staat” vernemen we van de alwetende verteller al op pagina 167.) Maar zijn de Zwitsers meticuleus, ze hebben ook de reputatie saai te zijn. Net dàt kan niet gezegd worden van ‘Vijftig’: in een strak en volgehouden tempo word je als lezer, eerst geamuseerd en uiteindelijk verbijsterd, meegevoerd naar de bloedstollende apotheose.

‘Vijftig’ is een rijk geschakeerde roman, tragisch en komisch tegelijk. met melancholie als grondtoon en ironie als schild. De talrijke verwijzingen naar schilderijen en muziek sluiten daar perfect bij aan, want kunst biedt troost. Of zoals G.B. Shaw zei: “Kunst maakt de wereld draaglijk; als kunst niet bestond zou de rauwheid van de werkelijkheid niet te harden zijn.” Bavo Claes is het met die uitspraak volmondig eens, en wij met hem.

Qua thematiek en dynamiek deed ‘Vijftig’ me af en toe denken aan Sandro Veronesi’s ‘Zeldzame aarden’ (ook verschenen in 2015). Veronesi bedacht ik toen met vier sterren. ‘Vijftig’ verdient die ook, en ruimschoots.
-----
PS: Niet verwonderlijk dat Claes’ essay in rekto:verso enige deining heeft veroorzaakt in het literaire wereldje. De verdediging van de recensenten werd opgenomen door o.a. Jos Grobben, voormalig recensent bij De Standaard en intussen verveld tot “J.H.T. Joosten, professor doctor aan de universiteit van Nijmegen”. In ‘De literaire kritiek en het f-woord’, een vervolgstuk dat te lezen staat op de site van de VRT (18.07.2020), haalt Claes nog eens vernietigend uit. Een repliek gedrenkt in zwavelzuur.
Profile Image for Karel.
195 reviews
August 25, 2015
Intriest verhaal in een bedwelmend rijke taal (parlevinken, somnolentie, ongezeglijk, fichu, zoel, insalutato hospite, parlesanten, nuptiaal, epoche, panta rhei, expresis verbis, morbidezza, eumetrie,...).
Profile Image for Anja Declercq.
23 reviews
July 4, 2015
Dit boek was stukken beter geweest als er serieus in was geknipt.
Profile Image for Regine.
1 review
July 30, 2015
Prachtig geschreven en mooi geformuleerd, zo herkenbaar en ook zo droef. Smaakt naar meer.
Profile Image for Linda Claeys.
352 reviews3 followers
February 2, 2022
Schitterend boek in een prachtige taal. Het is een aaneenschakeling van haarscherpe analyses van de huidige maatschappij, waarbij het businesswereldje, kleinburgerlijkheid, ouderen, vrouwen, mannen en ja dus ook 50igers genadeloos tegen het licht gehouden en gefileerd worden. Vaak ontzettend grappig en soms ook ontroerend en kwetsbaar.
Profile Image for Jan Depraetere.
3 reviews3 followers
August 20, 2017
Ontspannende literatuur met humor, maar een honderdtal blz minder was ook goed geweest.
39 reviews
December 24, 2017
grappig en soms wel raak, die ogenschijnlijk brave Bavo heeft wel wat stoute fantasieën. At the end twee sterren, een voor de tetten en een voor het sperma. sorry voor de platte taal, maar het is niet anders. Bovendien lijkt het of Bavo zijn weetjes van zich af te schrijven had, maar heeft hij de (on)interessante er niet uitgefilterd. De helft geschrapt en het was misschien wel een goed boek.
Profile Image for Mieke.
509 reviews16 followers
December 13, 2016
Eventjes afstand nemen van mijn beeld van de auteur als gortdroge nieuwslezer, daar had ik de eerste bladzijden eventjes last van. In dit verhaal wordt het huwelijk van de hoofdpersonages met de scalpel ontrafeld: de kleine ergernissen, de kilte, de nood aan eigenwaarde. Ik vond het zeer fijnzinnig, heel menselijk beschreven. Ik kon voor alle personages veel sympathie opbrengen.. De climax had er voor mij niet bij gehoeven, deed voor mij afbreuk aan de fijngevoeligheid van hetgeen vooraf kwam.
Profile Image for Isabel.
500 reviews34 followers
January 11, 2016
Sommige boeken hebben te weinig pagina's, sommige hebben er duidelijk (veel) te veel. 'Vijftig' was er zo eentje. Bijzonder veel woorden moeten opzoeken, om dan te zien 'Ah het betekent dat maar.' Den Bavo weet dus inderdaad hoe hij synoniemen moet opzoeken en gebruiken. Ontelbare keren gedacht van halverwege te stoppen met lezen, maar ik ben daar blijkbaar te koppig voor.
'Toch' 2 sterren, wegens een aantal keer moeten lachen en wegens de laatste 100 blz die wel de moeite waren om te lezen.
330 reviews2 followers
August 14, 2016
Een roman die ik wou lezen op weg naar de vijftig.... Maar hoe deprimerend ! Er worden maar 2 categorieën naar voren gebracht, ofwel ben je een op seks beluste losbol, ofwel een gefrustreerd koppel dat mekaar nog nauwelijks verdraagt en volledig gedesillusioneerd is in relaties, de liefde. En dan denk je : is dit het ?????? :-)
Hoewel heel taalvaardig, had ik echt meer verwacht qua inhoud. Ik ben halverwege gestopt. Meer van dat was niet voor mij bestemd.
Jammer....
Profile Image for Cindy.
521 reviews7 followers
January 19, 2016
Door de bespreking in de leesclub vanavond ben ik het boek positiever gaan bekijken en geef ik het toch 2 sterren. Bavo Claes schrijft mooi, maar er was teveel herhaling en ik ergerde me ook aan enkele personages en vooral dan aan hun interesses...
Profile Image for Dorien Brouwer.
43 reviews4 followers
July 10, 2015
Dit boek deprimeerde me. Had ergens meer diepgang van Claes verwacht. Regelmatig pagina's ongelezen omgedraaid.
Profile Image for Werner Leys.
101 reviews
January 19, 2017
Sommige passages heel graag gelezen, doch algemeen toch wat "te lang", moest er me met momenten toch wat doorheen sleuren...
Displaying 1 - 18 of 18 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.