Jump to ratings and reviews
Rate this book

Wonderboom

Rate this book
Alternate cover edition of ISBN 9780795800955

In die Wes-Kaap sit tiran Albino X op sy Vergelegen-troon. Magriet Vos moet uit sy strik ontsnap, terwyl sy ook probeer ontkom aan haar erger-wordende geheueverlies. In die postapokaliptiese Suid-Afrika van die nabye toekoms moet Magriet haar pad deur die distopiese binneland baan na familie in die noorde, voor demensie haar verswelg. ’n Liriese literêre debuut, met as deel van die verhaal fototekste deur die skrywer, ’n baie bekende fotograaf.

224 pages, Paperback

First published June 1, 2015

2 people are currently reading
48 people want to read

About the author

Lien Botha

4 books10 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
21 (30%)
4 stars
16 (22%)
3 stars
21 (30%)
2 stars
8 (11%)
1 star
4 (5%)
Displaying 1 - 14 of 14 reviews
Profile Image for lethe.
618 reviews119 followers
July 31, 2023
Ik heb deze dystopische roman in het Afrikaans gelezen en vond dat knap lastig. De hoofdpersoon, Magriet, is op de vlucht voor een wrede dictator. Ze lijdt aan geheugenverlies (een familiekwaal), en naarmate ze meer vergeet, worden haar gedachten onsamenhangender. Er wordt heen en weer gesprongen in de tijd en het verhaal wordt steeds moeilijker te volgen.
Gelukkig bestaat er ook een Nederlandse versie en kon ik die ernaast lezen. Hoewel ik het niet altijd eens was met de vertaalkeuzes, hielp het wel om de tekst beter te begrijpen. Vooral de verklarende voetnoten die de vertaler (Robert Dorsman) had toegevoegd, waren erg fijn.
Aan ieder hoofdstuk gaat een fotocollage vooraf. Naarmate het verhaal vordert en Magriets geheugen achteruitgaat, verdwijnen er steeds meer voorwerpen en afbeeldingen (souvenirs) uit deze collage. Iedere keer moest ik even kijken wat er nu weer was verdwenen, als een soort zoekplaatje. (Die collage was trouwens de reden dat ik in het boek geïnteresseerd raakte.)
Een intrigerend debuut van kunstenaar/fotograaf Lien Botha.
Profile Image for Marcia.
1,114 reviews118 followers
April 30, 2019
Wonderboom vertelt het verhaal van post-apocalyptisch Zuid-Afrika waar violiste Magriet Vos op de vlucht is naar haar geboorteplaats, vijftienhonderd kilometer naar het noorden. Ondertussen begint ze meer en meer te vergeten. Juist die warrigheid en vergeetachtigheid maken het boek niet gemakkelijk om te lezen. Bovendien krijgt de setting weinig aandacht - de nadruk ligt op de persoonlijk ervaring. De collages, ter inleiding van elk hoofdstuk, zijn prachtig en tonen het verval van het geheugen. Een interessant boek voor de geoefende lezer.
Mijn complete recensie lees je op Oog op de Toekomst.
Profile Image for Truusje Truffel.
63 reviews17 followers
Read
July 30, 2019
Zwak van stem, uit
de diepte geschonden:
geen woord, geen ding,
en hun beider enige naam,

valbekwaam in je,
vliegbekwaam in je,
gewonde winst
van de wereld.

- Paul Celan
Het Grote Vergeten

Wonderboom is het debuut van de Zuid-Afrikaanse Lien Botha, dat ze een gedurfde stijl heeft meegegeven. Uitgeverij Zirimiri Press heeft hiermee een juweeltje binnengehaald. Het verhaalt over de road trip door Zuid-Afrika van de vijftigjarige violiste Margriet Vos.

Na een fiks onheil is de bevolking in Vergelegen geminimaliseerd. Er zijn vele doden te betreuren en tevens zijn er veel mensen vertrokken, waardoor Margriet bijna volledig op zichzelf is teruggeworpen. Er wordt nergens expliciet genoemd welk onheil er heeft huisgehouden, maar ze kan weinig te eten vinden en middelen om ze te kopen zijn er ook niet voorhanden.

'Al die jaren van verslaafdheid aan stilte keren nu als een boemerang bij haar terug. Dat ze hier heeft rondgelopen en alles wat ademde en bewoog verwenste, omdat ze naar eigen zeggen zo gesteld was op de stilte. Nu heeft ze alle stilte van de wereld.'

Ze besluit te kiezen voor haar eigen veiligheid en in het geheim Kaapstad te ontvluchten om aan de dictatuur van Albino X te ontkomen. Als violiste speelt ze voor deze pigmentloze heerser, maar begint ze langzaam tot het besef is gekomen dat haar geheugen haar in de steek lijkt te raken. Ze merkt dat ze de noten op de bladmuziek niet meer goed kan interpreteren en dat het ten koste gaat van de fijngevoelige manier van spelen die de muziek vereist. De potentaat heeft een voorliefde voor taxidermie, waardoor ze vreest voor haar leven en bang is ook te eindigen als een opgezet lichaam, wanneer hij haar vergeetachtigheid zal ontdekken.

Wat ze wil is terug naar waar haar leven is begonnen, haar familie in Wonderboom, een dorp aan de voet van de Magaliesberg. Haar vioolkist met wat bezittingen - zoals behalve haar viool ook een dagboek, wat foto's en het boek De expeditie naar de baobab van Wilma Stockenström - koestert ze, omdat die haar als geheugensteuntje vergezelt

'De genade van het Grote Vergeten. Geheugenverlies stelt je in staat een andere identiteit aan te nemen en gaandeweg vergeet je wie je bent en waar je vandaan komt.'

Al lezende reis je met de hoofdpersoon mee naar haar geboortegrond - zo´n 1500 kilometer naar het noorden - maar tevens is het een reis naar de toekomst en terug naar het verleden, een reis door het leven van Margriet én door de geschiedenis van Zuid-Afrika.
Door te liften weet ze zich te verplaatsen en krijgt ze met allerhande mensen te maken. Soms is het een leuke ervaring, maar ze krijgt ook te maken met een aanranding en overval.

De reis en de gedachten van Margriet dienen als kapstok om gebeurtenissen uit de bestaansgeschiedenis van Zuid-Afrika en het verloop van haar leven aan op te hangen. Door de ruime hoeveelheid voetnoten worden veel historische feiten, personen en gebruiken die door de tekst verweven zijn verduidelijkt. Ook de gedachten van Margriet zijn verweven in het verhaal. Wanneer ze iets ziet of meemaakt, lijkt het haar geheugen te triggeren. Ze herinnert zich algemene zaken, maar ook haar leven met Wim, haar grote steun en toeverlaat, die door verdrinking om het leven is gekomen.

Om het verlies van geheugen te illustreren is er vóór elk hoofdstuk een foto van een moodboard opgenomen. Met het verstrijken van de tijd verdwijnen daarvan plaatjes, foto's, souvenirs, tot er uiteindelijk niets meer over is.
De hoofdstukken hebben alle een bomennaam die de strekking van dat deel omvatten.

Kijk ook eens goed naar het boek. Een lange weg naar Wonderboom aan de voet van de berg, door een verlaten en dor landschap en de weg lijkt vlak voor de aankomst op plaats van bestemming te stoppen. Een prachtige, passende cover.

Het boek dwingt je bijna tot langzaam lezen door de schijnbaar incoherente verbanden. Doordat de gedachten van Margriet heel leidend zijn springen de verhaallijnen door elkaar, zowel qua tijd als qua onderwerp, omdat de caleidoscopische flarden van haar verwarrende gedachten ook steeds meer van de hak op de tak springen. Het komt heel amorf en bevreemdend over en naarmate het verhaal vordert wordt het steeds minder coherent. Margriet's geheugen laat het steeds meer afweten en ze schrijft nog een laatste keer in haar dagboek.

'Jij bent Margriet Vos - violist. Je man was Wim Fourie. Je woonde in Bettysbaai. Daar veranderde het land in zee. Je hart is daar voor een deel achtergebleven tussen dode dieren en oud fynveld. Je bent bezig je verstand kwijt te raken, want de vergeetziekte is een kwaal van moederskant. Houd koers. De heerser, Albino X laat je opzetten, als hij erachter komt dat je bezig bent gek te worden. Je hebt regelmatig voor hem opgetreden op Vergeleden. Hij is erg, in de hoogste mate. Nu ben je bezig naar je familie in het noorden te vluchten [...]'

Dit verhaal eist wat van de lezer. Het is niet zozeer dat het lastig te lezen is, alswel dat je steeds bezig bent om de draadjes te volgen tussen de heldere momenten en die van de verwarring.
Wat ik een klein beetje mistte zijn de beschrijvingen van het landschap, omdat het veel voor mij zou toevoegen. Maar dat zou eerlijk gezegd voor het verhaal zoals het is bedoeld, geen essentiële toevoeging zijn.
De auteur heeft het aangedurfd haar debuut in deze vorm te gieten en het resultaat mag er zijn. Een prachtig en verstild kunstwerk dat me erg nieuwsgierig maakt naar een tweede werk van haar hand.

Auteur

Lien Botha (1961-) is een fotograaf, kunstenaar en Afrikaans schrijver die internationale erkenning geniet. Als kunstenaar werkt ze vaak met metaforen en staat ze bekend om haar poëtische uitstraling. Achtergrond en objecten worden naadloos geënt op coherente visuele niveaus. Ze gebruikt vaak landschappen, herinneringen en de herinneringen van families als thema's. De politicus Pik Botha was haar vader en de zanger Piet Botha haar broer.

Aanvankelijk studeerde ze talen aan de Universiteit van Pretoria, waarna ze werkte als persfotograaf bij Beeld. In 1984 verhuisde ze naar Kaapstad, waar ze in 1988 een B.A. behaalde in Fine Arts aan de Michaelis Art School. Haar naam is vervolgens beeldend kunstenaar en fotograaf, die verschillende nationale en internationale tentoonstellingen van haar werk houdt. Ze behaalde een M.A. in Creative Writing onder leiding van Etienne van Heerden aan de Universiteit van Kaapstad. In 2015 werd ze uitgenodigd om deel te nemen aan de Week van de Afrikaanse roman in Nederland en Vlaanderen. Ze is getrouwd met architect en erfgoedbeoefenaar Raymond Smith. Ze wonen in Betty's Bay in de West-Kaap.
(Bron: https://af.wikipedia.org/wiki/Lien_Botha)

Titel: Wonderboom
Auteur: Lien Botha
Vertaling: Robert Dorsman
Pagina's: 208
ISBN: 9789490042158
Uitgeverij Zirimiri Press
Verschenen: maart 2019
Profile Image for De Wet.
279 reviews24 followers
October 11, 2019
So dan en wan lees ek iets uit my gemaksone uit. Soms werk dit (Vlakwater, Ingrid Winterbach), soms nie (Die Ongelooflike Onskuld van Dirkie Verwey, Charl-Pierre Naudé).

Wonderboom lê iewers tussenin. Dit is distopiese fiksie, maar dit is ook meer as dit. Daar is elemente van verlange, verlies, hunkering, en bloot die reis deur 'n wêreld wat terselfdertyd vreemd en alte bekend klink.

Magriet Vos lei aan 'n vorm van geheueverlies, wat haar dikwels gedisoriënteerd laat en vir 'n kort rukkie onseker oor wie en waar sy is, veral nadat sy geslaap het. Sy vat die pad Noorde toe uit die Wes-Kaap, weg van 'n ongure karakter genaamd Albino X, wat 'n skrikbewind voer in die groot stede. Terug na 'n verlede en familie wat sy wil vind voordat sy alles vergeet.

Dit was aanvanklik vir my 'n moeilike boek. Daar is heelwat wisseling tussen die hede, herinneringe en terloopse feite. Toe Magriet eers die pad vat in 'n bussie saam met haar orkes het die beweging en vloei van iets wat daadwerklik begin gebeur, 'n storie wat ontvou, my gehelp om in die boek se ritme te kom. Dit is 'n pad gevul met beide mooi en aaklige dinge, met goeie en slegte herinneringe.

Hierdie is ongetwyfeld 'n boek wat ek later weer sal wil lees, want ek vermoed ek het heelwat gemis in my struweling om die vroeë deel van die boek klein te kry voordat dinge meer sin begin maak het vir hierdie ongeoefende literêre brein.

Nie noodwending maklike leesstof nie, maar tog diep en mooi op sy eie manier.
Profile Image for Madri.
212 reviews8 followers
August 11, 2016
'n Kragtige boek om die minste te sê. Dit werk of verskeie vlakke met 'n meerderheid temas: verval, verbrokkeling, die aard van die mens, die natuur, die onbetroubaarheid van herinnering, dementia, die soeke na huis en jou oorsprong, ens. Die fotoreeks wat die verhaal begelei verleen 'n ekstra dimensie aan die teks en dien as wegwysters vir die leser. En dan kry Lien Botha dit reg om jou met poëtiese taal en wondermooie beskrywings te verlei en te begogel. Ek sekondeer Henning Snyman: "In die geheel 'n merkwaardige toevoeging tot ons opbloeiende romanliteratuur in Afrikaans." (http://www.litnet.co.za/litnet-akadem...)
136 reviews2 followers
May 4, 2020
http://www.boekensite.gent/node/3845

Dit dramatische verhaal brengt ons naar een Zuid-Afrika in een niet zo verre toekomst. Het Zuiden kreunt onder de tirannie van Albino X, een dictator die de heerschappij over vooral het zuidelijk gedeelte heeft bemachtigd. Zoals zo vaak is er ook bij deze potentaat meer dan één hoekje af. Als groot liefhebber van taxidermie vindt hij er onder andere plezier in om de door hem vermoorde mensen op te laten zetten tot tableaux vivants. Een feit dat de odyssee van Magriet Vos in gang zet.
De vijftigjarige Magriet woont in het kleine dorpje Vergelegen in de buurt van Kaapstad. Waarom ze vrijwel alleen in haar dorp is achtergebleven kom ik als lezer niet te weten maar dat haar omstandigheden dramatisch zijn weet ik wel. ‘Ze leeft min of meer in het niets, in de tijd van de grote honger. Je zou nauwelijks geloven dat de meeste mensen die hier ooit hebben gewoond nu allemaal weg zijn, of dood.’
Maar honger is niet Margriets grootste zorg. Ze voelt dat haar geheugen verdwijnt, de vergeetziekte die in haar familie zit langs moederskant. Als violiste moet ze af en toe spelen voor Albino X en dat is een meer dan gevaarlijke taak want fouten worden niet getolereerd. ‘Soms kan ze de noten op de bladmuziek niet rijmen met de manier waarop ze moeten worden gespeeld.’ Ze beseft dat ze moet vluchten zolang ze nog kan. Terug naar het Noorden, naar Wonderboom waar nog familie leeft, indien ze niet wil eindigen als een opgezet dier.
Met alleen haar vioolkist waarin haar viool, enkele foto’s en haar dagboek vertrekt ze. Dat dagboek is van levensbelang. Daarin staat wie ze is en was, haar herinneringen aan Wim, haar grote liefde en steun en haar leven met hem tot hij verongelukte en in zee verdronk, maar ook waar ze naartoe wil.
“Jij bent Magriet Vos – violist. Je man was Wim Fourie. Je woonde in Bettysbaai. Daar verandert het land in zee. Je hart is daar voor een deel achtergebleven tussen dode dieren en fynveld. Je bent bezig je verstand kwijt te raken, want de vergeetziekte is een familiekwaal van moederskant. Houd koers. De heerser Albino X, laat je opzetten als hij er achter komt dat je bezig bent gek te worden. Je hebt regelmatig voor hem opgetreden op Vergelegen. Hij is erg, in de hoogste mate. Nu ben je bezig naar je familie in het Noorden te vluchten aan de voet van de Magaliesberg, vlak bij Wonderboom. Ze heten Martin Vos, Paul Vos en Stella Artois. Nee, dat is een soort bier. Ik zal haar achternaam er later bij zetten. Ik weet dat hij begint met een A.”
Het boek leest als een road trip. Onderweg ontmoet ze verschillende mensen. Soms helpen die haar maar evengoed wordt ze overvallen en aangerand. Het wordt ook steeds moeilijker om haar geheugen terug te vinden.
De originele invalshoek maakt het geen rechttoe rechtaan verhaal door de caleidoscopische verteltrant. Niet alleen de tocht op zich die allesbehalve van een leien dakje loopt maar ook de gedachtesprongen van Magriet in tijd en ruimte en de historische namen van mensen, plaatsen en gebeurtenissen die met de geschiedenis van Zuid – Afrika zijn verweven maken dit echt geen gemakkelijk te lezen boek. Het is wél interessant dat van deze historische namen en plaatsen in voetnoten de verklaring wordt gegeven. Het is fijn om op die manier meer van dit land te weten te komen.
Aan de vormgeving van dit boek werd erg veel zorg besteed. Bij elke etappe van haar reis hoort een soort van moodboard waarvan naarmate de reis vordert steeds meer dingen verdwijnen. Ook de cover is een perfecte weerspiegeling van het verhaal.
Eerlijk is eerlijk, vóór dit boek had ik nog nooit van Lien Botha gehoord. Nu ik ondertussen weet dat ze ook fotografe is zie ik dat de roman en de manier van uitgeven prachtig bij elkaar passen. Zirimiri press heeft hier een parel gevonden. Een debuutroman die me doet verlangen naar meer.
“ Magriet herkent het niet en weet er ook niets meer van. Ze is alles onherroepelijk en ontegenzeggelijk vergeten, omdat het zandsteen waaruit haar brein bestaat, elke herinnering heeft opgezogen en verteerd.
Wonderboom ligt – in vogelvlucht – zeven kilometer verderop.”

Alle info over dit boek vind je via http://www.boekensite.gent/node/3845
Profile Image for Trisa Hugo.
Author 10 books34 followers
May 10, 2017
Wonderboom. Wonderskoon. Wonderlik. Wonderbaar. WONDERBOOM. Ek kon nie stadig genoeg lees aan hierdie boek nie en het my elke aand aan 'n paar bladsye verwonder. Sommige stukkies het ek oor en oor gelees, taalgebruik het my lanklaas so gefassineer. Dit voel asof dit geskryf is vanuit 'n oerplek van die bewuste, waar ons stukkies bewussyn deel.
Profile Image for Niels Boutsen.
3 reviews6 followers
July 25, 2019
Een combinatie van Mad Max en de existentiële twijfels van muzikanten die proberen overleven in een wereld waar cultuur steeds minder belangrijk wordt. Nog een vleugje geheugenverlies, seks en geweld en je hebt ‘Wonderboom’: een interessante, maar ongemakkelijke ontmoeting met de Zuid-Afrikaanse literatuur.
Profile Image for André-Pierre du Plessis.
11 reviews4 followers
May 9, 2021
Mal oor haar kuns, mal vir die boek

Ek't my verbeel dit sou die een of ander waarskuwing wees vir waar SA sou opeindig maar dis veel meer hoopvol en kleurryk. Beslis een van die meer beskrywende boeke wat ek nog in Afrikaans gelees het sonder om in iets soos 'n Karel Schoeman te ontaard (wat na my sin bra vervelig kan raak). Ek dink dis 'n meesterlike debuut. Dankie daarvoor.
Profile Image for Eden Walker.
Author 58 books10 followers
June 27, 2017
Brilliant. Best book to come out of SA in years and years, in my opinion. Clever, witty, sexy, enlivening. She makes language sing. Do yourself a favour.
Profile Image for Hilde.
4 reviews
July 12, 2020
Geen makkelijk boek, aar zo slim en bijzonder geschreven!!
Profile Image for Kosie.
53 reviews
February 6, 2022
Mens lees nie die boek nie, jy belééf hom. Die intense weerloosheid raak mens aan. Vreemd, onstellend, tog aangrypend.
Displaying 1 - 14 of 14 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.