What do you think?
Rate this book
Önce Şairleri Yaktılar
Deneme ne işe yarar? Edebiyatın olmazsa olmazı deneme, yalnızca sanat yapıtlarına ya da politik, kültürel konulara bakışımızı değiştirmez, tıpkı has edebiyatın yaptığı gibi, iç dünyamızı da zenginleştirir, ufkumuzu genişletir. Usta denemeci Ahmet Cemal, Türkçenin tüm zenginliğini, rengini, zekâsını kullanarak yazdığı denemeleriyle okurumuza denemeyi sevdiren yazarlarımızdan biri.
Önce Şairleri Yaktılar'da onun son dönem denemelerini bulacaksınız. Kimi zaman bir günlük parçasına, kimi zaman okuruyla bir dertleşmeye, kimi zaman ülkemizin can alıcı politik gerilimine değinen Ahmet Cemal, yaşadıklarımızı elinizdeki kitabın başlığıyla özetlemiyor mu zaten: Önce Şairleri Yaktılar. Sonra sanatın tüm alanlarını aşağıladılar; heykelleri yıktılar, tiyatroları kapattılar; ders kitaplarında şiirleri sansürlediler... Ama susturamadılar. Önce Şairleri Yaktılar, susmayan bir edebiyat adamının kaleminden çıktı işte...
(Tanıtım Bülteninden)
Önce Şairleri Yaktılar'da onun son dönem denemelerini bulacaksınız. Kimi zaman bir günlük parçasına, kimi zaman okuruyla bir dertleşmeye, kimi zaman ülkemizin can alıcı politik gerilimine değinen Ahmet Cemal, yaşadıklarımızı elinizdeki kitabın başlığıyla özetlemiyor mu zaten: Önce Şairleri Yaktılar. Sonra sanatın tüm alanlarını aşağıladılar; heykelleri yıktılar, tiyatroları kapattılar; ders kitaplarında şiirleri sansürlediler... Ama susturamadılar. Önce Şairleri Yaktılar, susmayan bir edebiyat adamının kaleminden çıktı işte...
(Tanıtım Bülteninden)
280 pages, Paperback
First published January 1, 2014
3 people are currently reading
42 people want to read
About the author
Ahmet Cemal
85 books31 followersAhmet Cemal, 1942'de doğdu. Sankt Georg Avusturya Lisesi'ni ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Aynı fakültede asistanlık yaptı. İstanbul Avusturya Kültür Ofisi'nde basın danışmanı olarak çalıştı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde çeviri dersleri verdi. Yeni Ufuklar ve Varlık dergilerinde yazdı. Yazko Çeviri dergisini yönetti. Halen Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Sinema ve Televizyon bölümü öğretim görevlisi olarak sanat tarihi ve estetik, aynı üniversitenin Devlet Konservatuvarı'nda dünya tiyatro tarihi ve çağdaş tiyatro, Güzel Sanatlar Fakültesi'nde de sanat kavramları dersleri veriyor. Bertolt Brecht, Elias Canetti, Stefan Zweig, Ingeborg Bachmann, Paul Celan, Rainer Maria Rilke, Georg Trakl, Friedrich Hölderlin, Heinrich von Kleist, Georg Lukacs, Anna Seghers, Erich M. Remarque, Manès Sperber, Franz Kafka, Walter Benjamin, Robert Musil, Ernst Fischer, Octavio Paz ve E.H.Gombrich'ten çevirileri yayınlandı. Deneme ve makaleleri Yaşamdan Çevirdiklerim, Odak Noktasında Yaşananlar, Aradığımız Tiyatro ve Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor,şiirleri Geçmiş Bir Dua Kitabından başlığıyla, öyküleri de Dokunmak adı altında kitap olarak çıktı. Çeviri kuramı, estetik, sanat tarihi, kültür eleştirisi ve edebiyat üzerine makaleler yazdı; aynı konularda Avusturya'da, Viyana ve Innsbruck üniversiteleriyle, Avusturya Edebiyat Kurumu'nda konferanslar verdi. 1998 yılında, Türk kültürüne yaptığı hizmetler nedeniyle kendisine Anadolu Üniversitesi Senatosu tarafından fahri doktor unvanı verildi. Halen Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarıdır.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 5 of 5 reviews
June 9, 2018
"Külrengiydi.
Yalnızlığımdan söz ediyorum." Sf: 26
"Hem kim istiyor ki artık bu ülkede gençlerin düşünmesini? Kuşaklardır eğitim politikamızda o gençlere 'nasıl düşünmeleri gerektiğini' öğretecek yerde 'neleri düşünmeleri, neleri düşünmemeleri gerektiğini' ezberletmek için çaba harcamıyor muyuz?" Sf:134
"Geride bıraktığımız yüzyılın en önemli düşünürlerinden Theodor W. Adorno, hiç unutulmaması gereken şu saptamayı yapmıştı:'Özgürlük de öğrenilmesi gereken bir şeydir!'" Sf:167
"Örneğin bizim edebiyatımızda Sait Faik'in hikayelerinde, Attila İlhan'ın romanlarında hayatın ertelenmezliğinden, şimdi yaşanabileceklerin asla sonraya bırakılmaması gerektiği yolundaki ısrarlardan geçilmez. Hafızam beni yanıltmıyorsa eğer, Attila İlhan'ın Sokaktaki Adam başlıklı romanının bir yerinde telefonla yapılan kısacık bir çağrı vardır. 'Bana gel...' der birinci kişi ikinci kişiye. 'Tamam, bir saate kadar sendeyim...'; 'Hayır, geleceksen hemen gel!' - böyle noktalanır bir kadın ile bir erkek arasında geçen konuşma. Kısacıktır. Ama 'hemen' gelmemenin neredeyse bütün olumsuz sonuçlarını okur için çağrıştırabilecek güçte bir atmosfer içerisinde gerçekleşmiştir. Çağrılan, 'hemen' gelmelidir; çünkü ancak 'hemen' geldiğinde yaşanabilecek bir şeyler vardır ve onlar, 'sonra' asla yaşanamayacaktır- bu 'sonra', yalnızca bir saat gibi kısacık bir süreye atıfta bulunsa bile. 'Şimdi' yaşanabilecekleri yaşama yürekliliğinin ömrü belki de bir saatten çok daha kısadır. Veya yaşanabilecekleri ancak 'şimdi' yaşanılabilir kılan bir yoğunluk, bir saat sonra yerini yaşayabilmeyi olanaksız kılan bir 'donukluğa' bırakabilecektir. Evet, daha pek çok şey düşünülebilir ancak şimdi yaşanabilecekleri bir saat sonra artık yaşanamaz kılacak olan." Sf: 178
"Aslında biz, özgürlüğü hiçbir zaman doğru dürüst OKUMADIK. Ona yalnızca baktık. O kadar. Ama onunla hemen hiç diyalog kurmadık." Sf: 186
"Bizim hiçbir zaman çok aydınımız olmadı. Biz aslında neredeyse hep 'aydın varsayımlarımızla' yaşadık. Yani fazla ince eleyip sık dokumadan, biraz 'aydına benzer' herkesi aydından saydık." Sf:201
"Seghers'in üzerinde en çok durduğu ve önemsediği konulardan biri de, Almanya'da Hitler'in iktidara geldiği 1933 yılından savaşın bitimine kadar faşizmin ve öldürmelerin eğitiminden geçen kuşakların savaştan sonra yeniden 'insanca' diye adlandırılabilecek bir yörüngeye nasıl oturtulabileceği idi. Seghers, bağlamda en sorumlu kesimlerden biri olarak sanatçıları işaret etti ve bunun gerekçesini de şu vurucu cümle ile açıkladı:'Sanatın gücünü bildiğimiz içindir ki, sorumluluğumuz bu kadar büyük.' " Sf:207
"Doğası gereği muhalif olan sanatçının yetişebilmesi, geniş ölçüde kendi ortamındaki aydınlar kesiminin yapısından da bağımlıdır. Sürekli düşünce üretme bağlamında kararlılık sergileyemeyen, kendini felsefenin, sanatın ve edebiyatın eğitiminden geçirmemiş olmasından ötürü, 'Ben kimim?' sorusunun yanıtını hep başkalarından duymak isteyen bir aydın(!) kesimi, eleştirel düşünebilen muhalif sanatçı yetiştirebilecek bir ortam olamaz." Sf:245
Yalnızlığımdan söz ediyorum." Sf: 26
"Hem kim istiyor ki artık bu ülkede gençlerin düşünmesini? Kuşaklardır eğitim politikamızda o gençlere 'nasıl düşünmeleri gerektiğini' öğretecek yerde 'neleri düşünmeleri, neleri düşünmemeleri gerektiğini' ezberletmek için çaba harcamıyor muyuz?" Sf:134
"Geride bıraktığımız yüzyılın en önemli düşünürlerinden Theodor W. Adorno, hiç unutulmaması gereken şu saptamayı yapmıştı:'Özgürlük de öğrenilmesi gereken bir şeydir!'" Sf:167
"Örneğin bizim edebiyatımızda Sait Faik'in hikayelerinde, Attila İlhan'ın romanlarında hayatın ertelenmezliğinden, şimdi yaşanabileceklerin asla sonraya bırakılmaması gerektiği yolundaki ısrarlardan geçilmez. Hafızam beni yanıltmıyorsa eğer, Attila İlhan'ın Sokaktaki Adam başlıklı romanının bir yerinde telefonla yapılan kısacık bir çağrı vardır. 'Bana gel...' der birinci kişi ikinci kişiye. 'Tamam, bir saate kadar sendeyim...'; 'Hayır, geleceksen hemen gel!' - böyle noktalanır bir kadın ile bir erkek arasında geçen konuşma. Kısacıktır. Ama 'hemen' gelmemenin neredeyse bütün olumsuz sonuçlarını okur için çağrıştırabilecek güçte bir atmosfer içerisinde gerçekleşmiştir. Çağrılan, 'hemen' gelmelidir; çünkü ancak 'hemen' geldiğinde yaşanabilecek bir şeyler vardır ve onlar, 'sonra' asla yaşanamayacaktır- bu 'sonra', yalnızca bir saat gibi kısacık bir süreye atıfta bulunsa bile. 'Şimdi' yaşanabilecekleri yaşama yürekliliğinin ömrü belki de bir saatten çok daha kısadır. Veya yaşanabilecekleri ancak 'şimdi' yaşanılabilir kılan bir yoğunluk, bir saat sonra yerini yaşayabilmeyi olanaksız kılan bir 'donukluğa' bırakabilecektir. Evet, daha pek çok şey düşünülebilir ancak şimdi yaşanabilecekleri bir saat sonra artık yaşanamaz kılacak olan." Sf: 178
"Aslında biz, özgürlüğü hiçbir zaman doğru dürüst OKUMADIK. Ona yalnızca baktık. O kadar. Ama onunla hemen hiç diyalog kurmadık." Sf: 186
"Bizim hiçbir zaman çok aydınımız olmadı. Biz aslında neredeyse hep 'aydın varsayımlarımızla' yaşadık. Yani fazla ince eleyip sık dokumadan, biraz 'aydına benzer' herkesi aydından saydık." Sf:201
"Seghers'in üzerinde en çok durduğu ve önemsediği konulardan biri de, Almanya'da Hitler'in iktidara geldiği 1933 yılından savaşın bitimine kadar faşizmin ve öldürmelerin eğitiminden geçen kuşakların savaştan sonra yeniden 'insanca' diye adlandırılabilecek bir yörüngeye nasıl oturtulabileceği idi. Seghers, bağlamda en sorumlu kesimlerden biri olarak sanatçıları işaret etti ve bunun gerekçesini de şu vurucu cümle ile açıkladı:'Sanatın gücünü bildiğimiz içindir ki, sorumluluğumuz bu kadar büyük.' " Sf:207
"Doğası gereği muhalif olan sanatçının yetişebilmesi, geniş ölçüde kendi ortamındaki aydınlar kesiminin yapısından da bağımlıdır. Sürekli düşünce üretme bağlamında kararlılık sergileyemeyen, kendini felsefenin, sanatın ve edebiyatın eğitiminden geçirmemiş olmasından ötürü, 'Ben kimim?' sorusunun yanıtını hep başkalarından duymak isteyen bir aydın(!) kesimi, eleştirel düşünebilen muhalif sanatçı yetiştirebilecek bir ortam olamaz." Sf:245
February 7, 2025
Ahmet Cemal, bilgisine ve kültürüne hayranlık duyduğum bir yazar. Sadece çevirdiği eserleri düşünsek bile onun entelektüel birikiminin büyüklüğünü anlamak mümkün. Deneme kitapları peşinde olduğum bir dönemde, bu kitabı da sepetime eklemiştim. Ancak okumaya başlamak uzun zaman aldı; kitap iş yerimde, çantamın içinde günlerce benimle birlikte taşındı.
Bu gecikmenin sebebi aslında kitaptaki deneme başlıklarının fazlasıyla ilgi çekici olmasıydı. Ne var ki okumaya başladığımda, bazı bölümlerin siyasi tabanlı konulara—Gezi Parkı, hükümet protestoları, üniversite hareketleri gibi artık fazlasıyla aşina olduğum ve okumaktan yorulduğum meselelere—yoğunlaşması nedeniyle okuma sürecim sekteye uğradı. Ancak kitap yalnızca bu yönüyle sınırlı değil. Edebiyat, tiyatro ve okuma kültürü üzerine kaleme alınan denemelerde inanılmaz zenginlikte paylaşımlar var ve onların altını titizlikle çizdiğimi söyleyebilirim.
Kitaptan alıntıladığım bir Nâzım şiiriyle bitirmek isterim,
"Dünyada kiracı gibi değil,
yazlığına gelmiş gibi de değil,
yaşa dünyada babanın evi gibi...
Tohuma, toprağa, denize inan,
insana hepsinden önce.
Bulutu, makinayı kitabı sev,
insanı hepsinden önce..."
Bu gecikmenin sebebi aslında kitaptaki deneme başlıklarının fazlasıyla ilgi çekici olmasıydı. Ne var ki okumaya başladığımda, bazı bölümlerin siyasi tabanlı konulara—Gezi Parkı, hükümet protestoları, üniversite hareketleri gibi artık fazlasıyla aşina olduğum ve okumaktan yorulduğum meselelere—yoğunlaşması nedeniyle okuma sürecim sekteye uğradı. Ancak kitap yalnızca bu yönüyle sınırlı değil. Edebiyat, tiyatro ve okuma kültürü üzerine kaleme alınan denemelerde inanılmaz zenginlikte paylaşımlar var ve onların altını titizlikle çizdiğimi söyleyebilirim.
Kitaptan alıntıladığım bir Nâzım şiiriyle bitirmek isterim,
"Dünyada kiracı gibi değil,
yazlığına gelmiş gibi de değil,
yaşa dünyada babanın evi gibi...
Tohuma, toprağa, denize inan,
insana hepsinden önce.
Bulutu, makinayı kitabı sev,
insanı hepsinden önce..."
February 21, 2024
Ahmet Cemal, kusursuz dili, anlatımı, duruşu ve cesaretiyle benim diyen aydının yapamayacağını yapmış, kalemini kuşanmış, 'çağının vicdanı' olmuş.
2013/2014 yıllarında yazdığı siyasetten, adalete, eğitime, üniversitelere; edebiyattan, çeviriye ve Köy Enstitüleri'ne değin pek çok konuda değerlendirmeleri ve tespitlerinden oluşan bu denemesi, her satırına sarılmak istediğim bir kitap oldu.
Bittikten sonra geri dönüp altını çizdiklerime baktım ve günlerdir kitaplığa kaldıramadım. Yazarın diğer denemelerini de hemen aldım.
2013/2014 yıllarında yazdığı siyasetten, adalete, eğitime, üniversitelere; edebiyattan, çeviriye ve Köy Enstitüleri'ne değin pek çok konuda değerlendirmeleri ve tespitlerinden oluşan bu denemesi, her satırına sarılmak istediğim bir kitap oldu.
Bittikten sonra geri dönüp altını çizdiklerime baktım ve günlerdir kitaplığa kaldıramadım. Yazarın diğer denemelerini de hemen aldım.
September 20, 2017
Altını çize çize, gözlerim dola dola bitirdim. Hem Gezi'ye hem de kültürel dünyamıza ilişkin kısa ama çarpıcı denemeler var bu kitapta. Bir çevirmenin faydalanabileceği deneyimlerini de eklemiş satır aralarına. Huzurla uyusun Ahmet Cemal.
"...yarınların tarihi hep ağaçlarını sevgiyle kucaklayan gençler tarafından yazılacak." (s. 109)
"Yaşamak, dilimizin ucunda değil fakat zihnimizde sözcüklerle inşa edeceğimiz bir dünyada gerçekleşebilen bir eylemdir." (s. 192)
"...yarınların tarihi hep ağaçlarını sevgiyle kucaklayan gençler tarafından yazılacak." (s. 109)
"Yaşamak, dilimizin ucunda değil fakat zihnimizde sözcüklerle inşa edeceğimiz bir dünyada gerçekleşebilen bir eylemdir." (s. 192)
November 10, 2019
uzunca 1 süredir güncel+eleştiri kitabı okumayı özlediğim için de olabilir, çok beğendim.
Displaying 1 - 5 of 5 reviews