Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi

by Brian Fay, İsmail Türkmen (Translator)

Bugün içinde yaşadığımız dünya etnik, cinsel, ırksal, dinsel, sınıfsal ve kültürel farklılıkların giderek daha fazla vurgulandığı ve insanların kendi tikelliklerini keşfetme ve koruma çabasında olduğu çokkültürlü bir dünya. Çokkültürlü bir dünyada yaşama deneyimi, yanıtı çağdaş entelektüel ve siyasal düşünce için yaşamsal önemde olan epistemolojik bir soru doğuruyor. “Başkalarını, özellikle de bizden farklı olanları anlamamız mümkün mü?” İşte Brian Fay’in elinizdeki çalışmasının esas sorusu da bu.

Bugünkü entelektüel ve siyasal düşünce ikliminde etkin bir yaklaşım olan çokkültürcülük aşırı görecilikle beslendiğinde başkalarını anlamanın olabilirliğine ilişkin önemli soru işaretlerine yol açıyor. Başkalarını anlamanın olabilirliğinden şüphe duyulması toplumsal araştırmaları ciddi biçimde kısıtlıyor; sosyal bilimler alanında elde edilen bilgi, güvenilirliğini ve geçerliliğini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor. Fay bu çalışmasında, sosyal bilimleri girdiği çıkmazdan kurtarma ve sosyal bilimsel araştırmaya yeniden can verme kaygısıyla, yeni bir sosyal bilimler felsefesi kuruyor: Felsefesinin en belirleyici özelliği de yeniden tanımladığı çokkültürlü bir yaklaşım... Sadece farklılığı tanımayı ve ona saygı göstermeyi vurgulayan yaygın çokkültürcülük anlayışının nihai sonucunun farklı grupların tecridi olacağını iddia eden Fay, karşılıklı öğrenmeye, diyaloğa ve etkileşime vurgu yapan bir çokkültürcülük anlayışı sunuyor. Bunu yaparken de benlik-başkası, biz-onlar, benzerlik-farklılık, içeridekiler-dışarıdakiler gibi tüm katı ikili kategorileri sorguluyor; yalnız sosyal bilimlerde değil, gündelik hayatımızda da hâkim olan bu ikici düşünce tarzını yıkmaya ve bunun yerine diyalektik düşünceyi koymaya çalışıyor.

Anlamın doğası, yorumun niteliği, nesnelliğin olabilirliği, benlik ve benliğin başkalarıyla ilişkisi, kültür ve toplumun doğası, kültürlerarası anlayışın karmaşıklığı gibi meseleler Fay’in irdelediği konulardan bazıları. Ama Fay’in ele aldığı bu sorunlar yalnızca sosyal bilimleri değil, çokkültürlü deneyimin özneleri olan bireyleri de çok yakından ilgilendiriyor. Fay bizler için çok önemli bir kılavuz sunuyor.

Bugün karşımızda duran en önemli sorunlardan birinin tikelliklerimizi koruyarak bir arada nasıl yaşayacağımız olduğu düşünüldüğünde, “Sadece farklılığı tanımak yetmez; etkileşim, diyalog ve karşılıklı öğrenme olmalıdır” düsturundan öğreneceğimiz çok şey olduğu tartışma götürmüyor…

Genres: Philosophy, Sociology, Nonfiction

366 pages, Paperback

First published January 16, 1991

Reviews

[ریحانه صارمی · Rating 3 out of 5]

سوالات کتاب سوالت جذاب و مهمی است. پرداخت بدی به مسائل ندارد. مثالهای خوبی مطرح میکند. اما جمع‌بندی‌ها مبحث را شهید می‌کند.

[Mohammad Mahdi Fallah · Rating 3 out of 5]

کتاب در ده مقاله خود به ده پرسشی می‌پردازد که به نظر نگارنده مهم‌ترین پرسش‌های فلسفی علوم اجتماعی امروز است. در هرفصل او دو پاسخ رادیکال به پرسش طرح شده در عنوان فصل را طرح نموده و نشان می‌دهد که دو طرف ناکافی هستند و درنهایت، جمع‌بندی هر فصل اتخاذ موضعی معتدل در میان آن دو موضع است. فِی تلاش می‌کند نشان دهد که دو طرف نزاع به هم وابسته هستند و به نوعی باید مکمل هم باشند؛ موضعی که البته نمی‌توان به صورت دقیق درباب آن در کل کتاب داوری کرد.
درنهایت به تعبیر دوستی، کتاب برای نوآموزان مسأله‌آفرین و با ترجمه درخشان دیهیمی، خواندنی و لابد آموزنده است. ولی برای افرادی که اندکی آشنایی با مباحث داشته باشند روشن است که طرح مواضع توسط فِی غیروفادارانه است و با ساده‌سازی مسیر خود را برای جمع میان مواضع متضاد فراهم می‌آورد.

[çiğdem]

#şükür bitirebildim.

[Ehsan Ghadimi · Rating 5 out of 5]

پاسخ قدم به قدم و منطقی به سوالاتی که تو ذهن خیلی از ما ها پیدا میشه ... پاسخی که البته با ترکیب مکتب های فلسفی متضاد به دست میاد ! یک تجربه ی بی نظیر و خیلی خیلی لذت بخش !
فکر کنم خیلی از اونایی که فلسفه خوندن و می خونن حتما از خوندن این کتاب لذت می برند و همه ی اطلاعاتشون یک نظم " با نگرش چند فرهنگی " می گیره !
ترجمی ی کتاب هم خیلی روونه !

[Sadegh · Rating 4 out of 5]

درباره این کتاب بعضی نوشته‌اند که مطالب در آن شهید شده‌اند و یا آنطور که باید به جزئیات پرداخته نشده است. آنچه در این کتاب باید بجویید نه جزئیات و یا واکاوی هایی در هر یک روش‌شناسی‌ها بلکه مواجهه‌ی روش‌شناسی‌هاست. و آنچه این متن را برجسته می‌کند بازشناسی شِما و الگوی کلی آن‌هاست. این کتاب را من به آنانی توصیه میکنم که می‌خواهند کتابی را مطالعه کنند که استادانه از خطوط کلی سخن می‌گوید؛ خطوطی که طرح آن‌ها برخلاف آنچه که به نظر می‌آید بسیار دشوار است. من به این کتاب به دلیل اینکه مثل یک متن دقیق و آکادمیک منابع را در بین خطوط به‌طور دقیق مشخص نکرده است چهار ستاره می‌دهم (البته نمی‌دانم این مشکل کار مترجم است مشکل از اصل کتاب است، با این حال چون هر از گاهی ارجاع‌هایی دیده می‌شود تصور می‌کنم مشکل از اصل است).
و البته در پایان نباید ترجمه فوق‌العاده جناب دیهیمی را نادیده گرفت که کتاب بسیار روان و در عین حال دقیق ترجمه کرده‌اند.

[Yusuf Ferzan · Rating 5 out of 5]

Güzel, anlaşılır, faydalı. Alanınız ne olursa olsun eleştirel gözle okumak kaydıyla tavsiye ederim.

Fay, toplumu anlamaya ve açıklamaya yönelirken karşı karşıya bırakıldığımız pek çok dikotominin sahteliğini ve/veya yetersizliğini göstermeye çalışıyor.

Türkçe çevirisi de mevcut. Kitabın özellikle hoşuma giden yönü tarzı oldu. Her bölümün başlığı alana dair temel bir sorudan oluşuyor. Daha sonra bu soruyu zıt şekillerde cevaplayan önde gelen kuramların artı ve eksileri ortaya konuyor ve en son daha mutedil bir bakış öneriliyor.

Tabii eser yeni bir eser değil. 90'lı yılların yönelimlerini de yansıtıyor, özellikle çokkültürlülük vurgusu bakımından. Bunun da farkında olmak lazım.

[Özgür Öztürk · Rating 2 out of 5]

Sosyal bilimler içerisindeki tartışmalara biraz aşinasınız sadece bölümlerin sonundaki özetleri okuyarak kitabı okumuş olabilirsiniz. Belki dilinin ve içeriğinin basitliği düşüldüğünde konuya yeni yeni vakıf olanlar için iyi bir başlangıç kitabı olabilir.

[Ta’Niyah · Rating 4 out of 5]

read for class. i liked the objectivism vs objectivity debate he’s having with research. can qualitative research be objective and do we really want it that way? nice to have when thinking of how to choose my research method and how i’m going about forming my question

[علیرضا]

برای آشنایی ابتدایی بسیار مناسب ـه.

[Mishka Ant · Rating 2 out of 5]

A bit confusing book in general,going to perspectivism first and only at the end discussing the main epistemology in social science-positivism, thus making the argumentation misleading. The explanation of each epistemology is done with curious examples, however often examples are within American school of thoughts which might be not always relevant for perhaps an European reader.