In Rusland is alles waar en klopt niets. In Oorlog en kermis trekt Olaf Koens langs de randen van het grootste land ter wereld. Van de meest afgelegen nederzettingen in Siberië tot de frontlinies van de nieuwe koude oorlog. Hij spreekt met hooligans en helden, met walvisvangers en waarzeggers. De hallucinante, soms krankzinnige verhalen schijnen een nieuw licht op het land waar absurdisme de norm is. Oorlog en kermis is een betrokken, persoonlijk, ruw en realistisch portret van een land in verandering.
Olaf Koens (Châtillon-sur-Seine, 1985) is schrijver en journalist. Hij publiceerde eerder Koorddansen in de Kaukasus. Hij werkt voor de Volkskrant en RTL Nieuws. In 2015 werd hij door het vakblad Villamedia uitgeroepen tot journalist van het jaar.
Over zijn journalistieke werk:
'Koens illustreert wat realisme is in de kunst en de literatuur: een selectie concrete details.' Arnon Grunberg
'Journalistiek is meer dan rennen naar de brandhaard. Olaf Koens weet de diepere laag te vinden in de, soms dramatische, nieuwsfeiten. Hij neemt zijn lezer keer op keer mee in zijn eigen verbazing.' Juryrapport Journalist van het jaar
Olaf Koens is a journalist based in Moscow. He was born in France, lived over 18 years in the Netherlands, moved to Belgium in 2005 and is living and working in Moscow since 2007.
Erg lekker boekje om tussendoor eens in de trein te lezen. Een licht, maar toch informatief werk van Koens over Rusland. Echter focust hij hierbij niet echt op de politiek, maar meer op de sentimenten die leven onder de bevolking. Zo krijg je eens wat te weten over Rusland zonder dat het een politiek praatje wordt. En misschien is hierdoor onze grote dronken Russische vriend Bwa, a.k.a Wowa, a.k.a Vladimir ook wat beter te begrijpen met zijn tabasco-shots.
Koens schreef dit boek omdat hij er na zijn correspondentieschap (is dat een woord?) achter kwam dat hij Rusland, ondanks het feit dat hij er een jaar of 10 heeft gewoond, niet kan samenvatten in één alinea, laat staan in één tweet. Tja, dan voldoet een boek iets meer. Nu had ik een hele flauwe grap in mijn hoofd dat ongeveer gelijk is met die man die een beschrijving geeft van een mandje van het firma Tiggelen, maar het steeds korter moet doen totdat hij 'MAND!' roept, maar dan hetzelfde met een beschrijving over Rusland, maar dat het eindigt met 'LAND!'. Maarja, dat zijn slechts hersenspinsels.
Het eerste deel focust zich voornamelijk op Oekraïne, tijdens de annexatie van de Krim en de protesten op het Maidan. Erg interessant om daar nog iets meer van te weten, maar het boek werd pas écht goed toen het voer Rusland ging. En dan niet persé het Rusland van Sint-Petersburg (en dus Bwa) of Moskou, maar het Rusland van de kleine, trieste dorpjes in Siberië, aan de uiteinden van het land en in de grotere provinciesteden waar niemand van heeft gehoord maar wel honderdduizenden inwoners hebben. Dit is het Rusland dat je niet vaak in het nieuws ziet, maar dat wél echt bestaat. En misschien moeten we de júist de sentimenten in deze dorpjes leren kennen om de geopolitieke situatie van Rusland te begrijpen.
Enige minpunten vond ik dat er een beetje gebrek is aan structuur in het boek, maar dat maakt het wel makkelijker om het gewoon eens op te pakken en te lezen in de trein.
Dit was een geweldig boek, ook voor iemand die al veel over Rusland heeft gelezen. Vlot geschreven, zowel mooie anekdotes als goede analyse en avonturen uit vele plekken in het uitgestrekte Rusland. Ondanks de vele beproevingen en ergernissen die Koens moet doorstaan, sla je aan het einde het boek dicht met de gedachte: wauw, had ik dat maar meegemaakt! Grote aanrader voor de feestdagen - en alle andere dagen.
Schitterend boek, die de diversiteit van Rusland geweldig beschrijft. Interessant om te lezen als je meer over Rusland te weten wilt komen. Wat vooral indrukwekkend is, is dat Olaf Koens met een enorm scala aan diverse mensen spreekt, waardoor je Rusland vanuit veel verschillende perspectieven te zien krijgt. Daarnaast vond ik ook de manier waarop het Oekraïne- Rusland conflict werd beschreven, indrukwekkend en goed gedaan.
Een moedige journalist die zich in oorlogsgebieden waagt en boeiend schrijft. Het zijn overigens meer on-the-spot observaties dan achtergrondverhalen. Daarin ligt de beperking van dit boek.
Interessant boek over Rusland en Oekraïne in de afgelopen 10 jaar. Het stuk over de oorlog in Oekraïne had wat mij betreft wat korter gekund, maar al met al is het boek zeker het lezen waard.
Op de omslag van het boek een foto van vier wulpse jonge Russinnen die over de haven van Vladivostok uitkijken. Over Rusland, het land waar alles waar is en niets klopt. Olaf Koens trekt langs de randen van het grootste land ter wereld, van de meest afgelegen nederzettingen in Siberie tot de frontlinies van de nieuwe oorlog in de Donbass . Koens werd in 2007 correspondent in Moskou van RTL en in 2013 correspondent voor de Volkskrant. Hij is getrouwd met de Russische Anna. Hij vindt het leuk om achter het nieuws aan te rennen en houdt van Rusland omdat er geen dag hetzelfde is. Rusland is ook een beetje een kermis, omdat iedereen ondanks alle nare dingen, toch vrolijk en positief blijft. Iedere Rus leeft alsof het zijn of haar laatste dag is, want in Rusland weet je het nooit zeker. ‘Het is altijd feest, sleur bestaat er niet. Als je geld hebt, moet je dat nu uitgeven. Als je verliefd bent moet je nú met dat meisje naar bed, want voor je het weet is ze morgen met iemand anders getrouwd. De eerste helft van Koens boek is een verslag van de annexatie van de Krim en de pro-Russische separatistische burgeroorlog in het oosten van Oekraïne, die daarop volgde. Als moedige oorlogsverslaggever bericht Koens over de gebeurtenissen in Oost-Oekraïne in de zomer van 2014. Hij bezoekt ook de plek waar de MH17 is neergeschoten. De tweede helft van het boek gaat over Rusland. Koens heeft de randen van het grote land bereisd. Een groot deel van de reizen wordt hierbij verbonden aan reportages over het strafrechtsysteem in Rusland en de goelag van strafkampen - in Mordovië aan de middenloop van de Wolga ('desolaat maar dichtbij'), Siberië en het noorden van Europees Rusland. Koens komt er ook terecht omdat hij de strafzaken tegen de leden van de vrouwenpunkband Pussy Riot en de bemanning van het geënterde Greenpeace-schip de Arctic Sunrise op de voet volgde. Zowel hilarisch als veelzeggend over de Russische volksaard is Koens' reportage over de meteorietinslag bij de stad Tsjeljabinsk in de Oeral op vrijdag 15 februari 2013. Koens vliegt met zijn Russische cameraman snel naar Tsjeljabinsk op verzoek van Hilversum. Terwijl de redactie in Nederland denkt dat 'half Siberië in puin ligt', vertelt de taxichauffeur van het vliegveld in Tsjeljabinsk: 'Er is wat glas hier en daar, verder valt het mee'. De Russen doen het komisch af met een interplanetaire aangelegenheid. Sommige inwoners van de stad van wie de ruiten door de meteorietinslag niet gesneuveld zijn, gooien alsnog hun ruiten in met stenen om de staatspremie voor nieuwe kozijnen voor getroffen burgers op te strijken. 'Onze excuses voor het ongemak', meldt een tabakswinkel in de Leninstraat die 'in verband met het neerstorten van een meteoriet' even dicht moet. 'De Russische gelatenheid is fenomenaal', concludeert Koens. Hij maakt kennis met de Tsjoektsjen aan de Beringstraat. Ze zijn klassikaal bijna voortdurend dronken, veroorzaakt kennelijk door het missen van een gen. Ze mogen zich gelukkig prijzen met Abramovitsj als gouverneur, hij investeerde honderden miljoenen in de streek. Het boek eindigt met een lsd-trip door nachtelijk Moskou met een lid van de punkband Pussy Riot.
Echt een aanrader om meer te snappen over Rusland/Oekraïne (van rond de annexatie van de Krim)!! Koens schrijft heel humoristisch en zijn anekdotes zeggen veel over onderlinge verhoudingen tussen de Russen en Oekraïners zonder een hard oordeel te vellen. Sommige stukken waren wat langdradiger en lastig doorheen te komen maar al met al een heel chill boek om af en toe eens in de trein erbij te pakken.
Het eerste gedeelte over de oorlog in Rusland vond ik saai omdat het van los zand aan elkaar hing en ik er geen lijn in kon ontdekken. Toen het eenmaal ging over de oorlog in Oekraine was ik gefascineerd - ik blijk als toerist over een oorlogsgebied te hebben gelopen - en de rest van de verhalen over Rusland waren ook fantastisch en waanzinnig boeiend geschreven.
Anekdotisch en onsamenhangend, maar wel interessant om te lezen vanwege z'n scherpe observaties. Behalve dan het allerlaatste hoofdstukje 'Lsd'. Dat raakt kant nog wal en had hij beter kunnen schrappen. Informatie op de achterkant is overigens zeer misleidend. Bijna de helft van het boek gaat nl. over de Oekraïne
Prachtig anekdotisch relaas op een vlot geschreven manier. Bij wijlen hilarisch om lezen. Boeiend een inkijk te krijgen in dat mystieke Rusland. Boeiend te zien dat sommige analyses van vandaag in 2015 ook al gemaakt werden.
Structuur liet af en toe wat te wensen over, maar leest verder snel weg. Voor de Rusland kenner waarschijnlijk niets nieuws, de vermakelijke feitjes en anekdotes daargelaten.
"Wat hier staat te gebeuren is veel erger, we vechten hier tegen de Russen. Ik ben even wezen kijken aan de frontlinie, mijn benen trillen nog" (Oorlog en Kermis, p. 100).
Olaf Koens is niet alleen een man met ballen, maar ook nog eens een geweldige schrijver. Als je een beeld wilt krijgen hoe men in Oekraïne en Rusland leeft, zou je dit boek moeten lezen. Olaf is zeer geïnteresseerd in wat de mensen denken, doen en zeggen. Dit boekt focust zich dus vooral op de verhalen van mensen. Niet op politiek georiënteerde of maatschappij kritische zaken. De naam Putin komt bijvoorbeeld helemaal niet voor in dit boek (alleen "de president van Rusland" wordt één keer genoemd).
Ik vond Olaf altijd een beetje een gladjakker in interviews. Ik dacht daarom altijd dat hij wat afstandelijk verslag zou doen en nauwelijks "echt" contact maakte met mensen. Mijn God, wat had ik het mis. Olaf is een zeer integere journalist en vermijdt ook gevaarlijke situaties niet indien dit aan de verslaggeving ten goede komt.
Oorlog en Kermis is als een Russische omelet; een losse samenhang van ingrediënten die uiteindelijk naar meer smaakt. Veel meer dan de andere Nederlandse ruslandkenners is Olaf Koens iemand die van onderaf graaft. Koens is geen schrijver van de grote politiek maar beschrijft die perfect door de gewone Rus een praatstok te geven. Als geen andere Europese journalist maakt Koens het onbegrijpelijke te verhapstukken, zelfs als een groep landgenoten dood naar de hemel staart. Verwacht geen boek dat antwoorden geeft op de vragen die opdoemen bij de Russische cultuur, maar is die cultuur überhaupt ooit zélf in staat geweest daar antwoord op te kunnen geven? Misschien is dat de enige vraag die Koens wel waagt te beantwoorden.