De corporate tribe: organisatielessen uit de antropologie

by Danielle Braun, Jitske Kramer

Dit boek is een must voor iedere leidinggevende. De inzichten uit de antropologie zijn goed te gebruiken op de jungle die bedrijf heet. Met veel humor en voorbeelden laten Jitske Kramer en Danielle Braun je met andere ogen naar je organisatie kijken.

Genres: Business, Anthropology, Management, Nonfiction, Leadership, Education

339 pages, Hardcover

First published April 1, 2015

Reviews

[Fifi · Rating 5 out of 5]

'Het draait allemaal om anders kijken, meer zien, beter veranderen, leren van wat we al weten.'
#DeZinVanHetBoek

Vijf sterren omdat het voor mij een feest van herkenning was: enerzijds vanwege de inzichten (of liever: kijkrichtingen) die ik ook opdeed toen ik een jaar culturele antropologie studeerde, en anderzijds omdat veel beschrijvingen van de auteurs overeenkomen met wat ik op mijn verschillende werkplekken ben tegengekomen.

De veranderaanpak van Braun en Kramer onderscheidt zich van die van vele andere veranderkundigen in het feit dat deze auteurs primair kijken naar gedrag en ingesleten gewoontes van mensen in organisaties - die samen de bedrijfscultuur vormen, en daar ook weer door worden gevormd - en van daaruit kijken welke veranderstappen kunnen worden gezet.
Een mooie introductie in zowel corporate als culturele antropologie.

[*Tau* · Rating 5 out of 5]

Corporate antropologie

Antropologie is de wetenschap die de mens en zijn eigenschappen bestudeert.
Meestal denken we daarbij aan onderzoekers die vreemde culturen onder de loep nemen.
Maar het hoeft niet altijd zo ver van huis te zijn. Corporate antropologie focust zich bijvoorbeeld op organisaties en hun werking.

Eerste indruk

Is jouw eerste gedachte ook: “Een managementboek? Dat is niets voor mij.”?
Lees dan zeker verder en laat je - net als ik - verrassen door de boeiende invalshoek en uitwerking die de auteurs gekozen hebben.
Danielle Braun en Jitske Kramer nemen ons mee in de wondere wereld van de westerse organisaties (kleine en grote bedrijven) en tonen aan dat deze vaak veel kunnen opsteken van tribale samenlevingen in Afrika, Azië, Oceanië en Amerika.

Inhoud

Het boek bestaat uit drie grote onderdelen:

In het eerste deel wordt er ingegaan op het begrip ‘cultuur’.
Wat verstaan antropologen onder deze term? Hoe onderzoeken ze dit? Hoe passen ze hun kennis praktisch toe in ondernemingen?
Je leert het belangrijke verschil kennen tussen ‘emic’ (perspectief van binnenuit: hoe ervaart iemand uit een bepaalde cultuur iets zelf?) en ‘etic’ (perspectief van buitenaf: hoe kijkt een buitenstaander naar een bepaalde realiteit?).
Deze erg theoretische materie wordt op een zeer boeiende en duidelijke manier aan de leek uitgelegd. De vele voorbeelden brengen het geheel tot leven.

In het tweede deel leer je meer over de dynamiek tussen groepen en hoe je deze, indien nodig, kan aanpassen. Je leest niet enkel over relaties binnen de eigen groep, maar ook over de verhoudingen met leiders/machthebbers en met buitenstaanders, zoals klanten en concurrenten. Verder wordt er ingegaan op de invloed van tijd, ruimte en de kosmos en leer je hoe relaties - die steeds in beweging zijn - onderhouden en beheerd kunnen worden.

Tenslotte hebben de auteurs het in het derde deel over de ‘totem(paal)’ van de onderneming. Hiermee wordt het ‘verhaal’ achter de onderneming bedoeld waardoor de werknemers zich verbonden voelen met het bedrijf. Het komt tot uiting onder de vorm van een bedrijfslogo, de architectuur van het bedrijfsgebouw, … Je krijgt via deze weg belangrijke informatie over de waarden en wensen waaraan de onderneming belang hecht.
Via het totempaal-model bespreken de auteurs verschillende soorten cultuurveranderingen die mogelijk zijn op de werkvloer en de interventies die daar bij horen. Net zoals doorheen het hele boek, worden ook hier volop voorbeelden gegeven.

Eindoordeel

Of je nu een managementpositie bekleedt of niet, dat maakt niet uit. Dit boek is een heuse aanrader voor iedereen die interesse heeft in de wereld om zich heen! En als bonus leer je heel wat bij over onderlinge verhoudingen, gewoonten, reacties,… in bedrijven en over hoe een betere werkomgeving kan gecreëerd worden.

Eigenlijk is er maar één minpuntje te vermelden over dit boek: regelmatig worden er afkortingen gebruikt die niet verklaard worden. Misschien zijn deze in Nederland algemene kennis, maar in België zijn deze bij mijn weten niet echt gekend. Gelukkig kan je vaak uit de context opmaken wat er juist bedoeld wordt en anders kan je nog steeds beroep doen op Google.

Verder niets dan lovende woorden voor ‘De Corporate Tribe’ !
Mooie, nieuwsgierig makende en inspirerende foto’s wisselen de interessante wetenswaardigheden af die over vreemde volkeren verteld worden. De vergelijkingen die doorgetrokken worden met onze westerse ondernemingen zijn vaak verrassend en erg interessant. Kortom, een boek om te lezen en te herlezen!


Deze recensie dateert uit oktober 2017.

[Rick · Rating 4 out of 5]

Zwaar boek maar heeft wel goede voorbeelden. Duidelijk geschreven en een stevig verhaal.

[Taras Filonenko · Rating 4 out of 5]

«Культура формує людей, люди формують культуру».

Антропологічний погляд на корпоративну культуру досить пізнавальний. Спочатку книга здавалася нудною (перша частина теоретична), однак друга і третя частини були наповнені цікавинками. Ініціація, формування, підтримку, зміну культури, ритуали, традиції, значення жартів, карнавалів, історій біля вогнища в контексті корпоративної культури - усе це цікаво читати та накладати на життя. Свідомо шукав саме таку книгу, щоб заглянути в історичний аспект того, що об`єднує людей навколо певних вірувань. Окрім цього, знайшов тут багатенько посилань на суміжну літературу.

[Rick Lindeman · Rating 5 out of 5]

Toen ik in Italië woonde, was er een moment waarop ik het gevoel kreeg “Nu ben ik er”, “Nu ben ik onderdeel van het Romeinse weefsel”. Dat was het moment waarop ik een stempel kreeg op een document waardoor ik toegang kreeg tot allerlei diensten van universiteit en gemeente. Mijn meegebrachte paperassen waren uiteraard net wat anders dan de 7 voorgeschreven documenten, maar door een goed gesprek over de zoon van de baliebeambte zag je op een gegeven moment haar blik veranderen. En ze zette de stempel. Mijn mijn nieuwe ‘stamgenoten’ vierde ik dit succes met een goed glas Peroni.



Dit soort ongeschreven regels beschrijven Danielle Braun en Jitske Kramer in hun “Corporate Tribe”. Het is een verzameling van lessen die ze opgedaan hebben in hun antropologisch onderzoek. Ze gaan met je op reis naar Mali, naar Brazilië, maar ook naar het politiebureau. Een aantal van deze lessen heb ik al eerder besproken, aangezien ik vorig jaar een workshop mee maakte van Braun & Kramer

Het boek begint met een basiscursus antropologie. Hoe kijk je met een “etic” danwel een “emic” blik naar een cultuur. Ga je “Grounded” antropologisch onderzoek doen zoals Joris Luyendijk die helemaal “native” ging in de bankensector. Dat hoofdstuk deed me denken aan toen ik in Italië op bezoek ging bij partijbijeenkomsten van Berlusconi, om te ontdekken waarom mensen in hem geloofden.

Daarnaast vertellen de dames over de antropologische cultuurverander aanpak. ‘Uiteraard’ wordt de aanpak in vier kwadranten verdeeld. Gaat over een abstracte strategie of een concrete, over verleden dan wel toekomst. Het gaat dan om het kijken van binnen uit maar ook ook om in staat te zijn van afstand te kijken naar een situatie, en niet alleen een verandering bepalen, maar hem ook daadwerkelijk doen.

En wat je dan kan doen, dat beschrijven Braun en Kramer daarna. Het grootste stuk van het boek namelijk over 5 typen cultuur veranderingen, die Braun & Kramer aan de hand van verhalen en ‘totempalen’ analyseren.

Cultuur creatie; we bouwen een nieuwe totempaal, over de kracht van iets nieuws
Culturele continuiteit; wat hebben we een mooie totempaal, over verstevigen en versterken
Culture Heroriëntatie, waar was onze mooie totempaal, over terug naar de oorsprong
Culturele Healing, de totempaal is stuk, over het invoegen van nieuwe verhalen en uitlaatkleppen
Culturele transformatie, we hebben een nieuwe totempaal nodig, over vergezichten. verhalen van elders en dromen
De ene analogie is wat sterker dan de andere. Zo vond ik de vergelijking dat de consultant als moderne Sjamaan fungeert niet helemaal kloppen. Immers het gezag van de consultant is misschien wel groot bij de opdrachtgever, maar vaak niet bij de hele stam, het personeel.


Sterk is het boek wanneer het laat zien wat er echt gebeurt, bijvoorbeeld wanneer het de bijzondere tijd van verandering vangt in de term ‘tussentijd’ die niet alleen een lastige hobbel is naar een nieuwe situatie, maar ook een tijd die zijn eigenwaarde heeft, en eigen kansen biedt. Ze gebruiken hiervoor de Afrikaanse term “Liminale tijd”, geleend van het volwassenwording proces van de Ndembu stam

Het is een schitterend uitgevoerd boek, met veel foto’s die de verhalen van de dames illustreren. Braun & Kramer hanteren een schrijftstijl waarin ze een persoonlijk perspectief hanteren. Dat is soms even wennen in een managementboek, maar zorgt er wel voor dat je het gevoel krijgt dat je mee reist, vanaf de achterbank van een politiewagen, tot in een stam in Brazilië.

[Мурад Нурмагомедов · Rating 3 out of 5]

Давно не писал про прочитанные книги. Решил возобновить традицию, сделать вид что я тоже тут не одно Буратино с Чиполлино читал.

Итак, в этот раз это, как оказалось позже, рекламный проспект двух корпоративных антропологов, как говорят они о себе, в котором рассказывается об основных стадиях становления/угасания/изменения корп культуру через наши (в целом человечества) знания об ритуалах, верованиях человечества. Тема сложная, поэтому консалтеры, а авторы являются владельцами консалтингового агентства периодически в книге напоминают что они могут всегда прийти на помощь.

Как и значительная часть подобных книг (по крайней мере среди попадавшихся мне), книга поверхностная и не особо функциональная. Простые законы социума с натягиванием на все это историй про шумеров и бушменов. Как человек, проживший в махачкалинских общагах могу сказать, что среднестатистический студент живший в общаге уже знает это все, ну или узнает в процессе своего житейства.

Но, есть мысли, которые для меня были новые. Их три:
1. Все культурные модели формируются на основе неврозов лидеров
2. Иерархия и статусная модель предотвращает конфликты
3. Модель мистификации насилия

В общем и целом, учитывая то, что книгу я тащил по миру с самого Дагестана, моя оценка 3-.

[Tamp_kh · Rating 3 out of 5]

Много притянуто за уши. Нет смысла объяснять современные процессы теми причинами, которые идут из глубины веков с точки зрения антропологии. Особенно с учётом глобализации, которая и перемешивает все эти обычаи и нормы, адаптируя их под современность.
На большую половину вопросов, в решении которых в данной книге участвует корпоративная антропология, совершенно спокойно могут дать ответ другие научные направления. С одной стороны корпоративная антропология видится искусственной надстройкой, созданной на стыке нескольких наук с той целью, чтобы было удобнее интерпретировать рабочие ситуации. Но с другой - антропология как таковая лежит, по факту, в основе всех тех научных направлений, которые исследуют человеческое общество "от ��бщего к частному". И смысл аккумулировать некоторые моменты психологии, культурологии, этнографии etc., чтобы потом вернуться к фактически той же антропологии?

[Sam · Rating 4 out of 5]

Dankzij Tricky Tijden van Jitske Kramer, raakte ik meer geïnteresseerd in hoe de antropologie invloed kan hebben op bedrijfsculturen, maar ook hoe verandering aangepakt wordt in verschillende tribes. Dit boek is een goed startpunt voor die ontdekkingsreis.

Als kantoortijger én veranderaar (ja ja, ook ik heb een flashy titel), is dit zeker een boek waar ik veel herkenning in vond. Zeker kijkend naar mijn huidige werk (op een business transformatie programma bij een grote club), vond ik het een verhelderend boek. Braun en Kramer leggen in drie delen uit wat cultuur is, hoe de dynamiek tussen groepen werkt, en wat het belang is van een gezamenlijk verhaal over het bedrijf.

Het enige jammere is dat ik het boek heb geluisterd, en niet terug kan bladeren. Het wordt er één voor de verlanglijst, om op de koffietafel te kunnen leggen!

[Suzanne Brink · Rating 5 out of 5]

Fantastisch boek, ook zeker voor niet-managers. Bijzonder dat je een boek over organisatiemanagement zo sappig kunt maken. Prachtige verhalen (met sterke beelden) uit de culturele antropologie worden gekoppeld aan Nederlandse organisatieculturen, hoe de dingen werken, dat je als je status niet af kunt lezen aan een mooie eigen kamer, mensen kunt onderscheiden met toegang tot bijvoorbeeld een innovatieclubje. Een idee dat van de Nomaden geleend wordt die ook geen grachtenpanden hebben en met grote kettingen laten zien wie hoog in aanzien staat. Fantastisch hoe het wezen van cultuur helder wordt gemaakt aan de hand van gebruiken die op het eerste gezicht niets met ons te maken hebben. Tip: op youtube staan ook heel inspirerende filmpjes van de schrijfsters.

[Marc · Rating 3 out of 5]

Interessant boek wel. Van culturele antropologie kun je veel leren over hoe mensen met elkaar omgaan en wat werkt en niet. De verhalen daarover zijn ook leuk en bijvoorbeeld de uitleg over ranking. In elk gezelschap heb je een rangorde, die afhangt van functie(groep), ervaring, charisma, enz. Ook als iedereen mag meepraten, is het niet de bedoeling dat je helemaal losgaat als je een lage ranking hebt. Ik vind dat mensen van onder de dertig hun ranking vaak verkeerd schatten (en autisten soms ook).

Het boek wordt zwakker als het over verandering van organisatiecultuur gaat. Wat is nou de ziel van een organisatie? Ook die peptalk over mee op reis gaan hing me als snel de keel uit. Organisatieverandering is geen reisje langs de Rijn, het maakt slachtoffers.

[Elly Stroo Cloeck · Rating 4 out of 5]

Japan, het land van Lean en kwaliteitscontroles. Een Amerikaans bedrijf bestelt bij een Japans bedrijf computerchips. In het contract wordt een foutenmarge van 2% afgesproken. Na de afgesproken periode worden de chips geleverd, een grote doos en een klein doosje. Net op het moment dat de opdrachtgever de dozen gaat openmaken, belt de Japanse leverancier. Wat hij met de 2% foute chips, in het kleine doosje, gaat doen? De Japanners hadden namelijk erg veel moeite gedaan om ze onklaar te maken.......
Eén van de tientallen verhalen over andere culturen uit De Corporate Tribe, van Daniëlle Braun en Jitske Kramer, een boek dat mij vorig jaar zo imponeerde dat ik er een Samenvatting van schreef. Ook in Start with Why/ Begin met het Waarom van Simon Sinek, wordt Japan als voorbeeld van cultuurverschillen gebruikt: Een groep Amerikaanse autofabrikanten ging eens naar Japan om daar de lopende band te bekijken. Direct viel hun een verschil op: in Amerika werden de deuren met een rubberen hamer in model gebracht, net zolang tot het perfect paste. In Japan was er geen hamer te bekennen. Huh? De gids legde uit: hier ontwerpen we deuren die perfect passen…..

De cultuur van de Japanners is: geen fouten, terwijl wij in het westen een fout-tolerantie hebben en het achteraf, met bijvoorbeeld garantieregelingen, met onze klanten regelen. Japanners zijn door het uitgangspunt van perfectionisme ook minder goed in innovatie, terwijl wij fouten maken wel oké vinden, maar van onze fouten willen leren en ons erdoor verbeteren. Bij samenwerking tussen twee bedrijven uit verschillende culturen is het dus verstandig dit soort cultuurverschillen helder te hebben en er zeker van te zijn dat de afspraken op dezelfde manier uitgelegd worden, zo stellen Daniëlle en Jitske. Dat is een supergoed advies, met name als je (zoals ik) voor een multinational werkt(e).
Ik heb als auditor regelmatig met Japanners gewerkt en heb twee vergelijkbare ervaringen, een als beginnend assistent accountant en een, meer dan 20 jaar later, als internal auditor. Afwijkingen bespreken en laten corrigeren werkt in Japan echt anders dan hier in Nederland!
De Corporate Tribe is gericht op (cultuur-)veranderprocessen in organisaties en elke soort verandering wordt gekoppeld aan een vergelijkbare situatie in een vreemde cultuur. Het vakgebied wat hier over gaat heet corporate antropologie en is de laatste jaren behoorlijk in opkomst. Dit boek is een mooie kennismaking hiermee!
Bijzonder interessant vond ik ook de vergelijking tussen ons Nieuwe Werken en de nomaden: Het Nieuwe Werken heeft vele vormen, van af en toe thuiswerken, via kantoortuinen met flexplekken naar volledig kantoorloos, virtueel werken. Soms heeft dat negatieve effecten. Vergaderingen worden niet meer bijgewoond, de ziel is uit het bedrijf. Veel volken, zoals de Touaregs of de Inuits, worden door de seizoenen gedwongen nomadisch te leven. Toch zijn hun stammen heel hecht. Hoe doen ze dat? Door aangepaste statussymbolen, bijeenkomsten, leiderschap en ‘voorouderlijke’ verhalen.
Statussymbolen zijn normaliter mooie huizen of grote kantoren maar bij nomaden eerder draagbare schatten (gouden tanden bij de Masai). Bij thuiswerkers kun je denken aan “virtuele” extraatjes zoals een prominente plek op het Intranet. Bij de nomaden zijn de bijeenkomsten heel belangrijk. Er worden huwelijken gesloten, er wordt recht gesproken, gezongen en gedanst. Bij het nieuwe werken zijn de bijeenkomsten vaak wegbezuinigd, en dat is niet handig. Nomaden hebben ook leiders, zoals stamhoofden. Het nieuwe werken vereist ook middelmanagement en mentoren. Bij de nomaden zijn de verhalen rond het kampvuur belangrijk, over de goden en de voorouders. In de corporate wereld is een missie en visie die wordt uitgedragen belangrijk.
Het boek bestaat uit 3 delen: je leest in deel 1 een stukje over organisatiecultuur en het vakgebied corporate antropologie, in deel 2 hoe onze relaties worden gevormd en hoe dit leidt tot cultuur, en in deel 3 over cultuurtransities. Dit laatste is de kern van het boek, cultuurverandering, wat in 5 soorten verandering uiteenvalt: (i) cultuurcreatie: gezamenlijkheid creëren; (ii) culturele continuïteit: het goede bestendigen; (iii) culturele heroriëntatie: terug naar de bedoeling; (iv) culturele healing: genezen en gezond maken; (v) culturele transformatie: als het echt anders moet.
Cultuurverandering kent een aantal kenmerken, waaronder de focus, de rol van de leider, rituelen. Deze kenmerken zijn bij elk type verandering op een andere manier ingevuld, bijvoorbeeld de rol van de leiding. Wat moet hij/zij doen en vooral niet doen? Bij cultuurcreatie is dat o.a.de droom scheppen, een kleine kring van volgers vormen, gewenst gedrag expliciet maken. Bij culturele heroriëntatie is dat o.a. bevlogen speeches over bestaansrecht houden, maar ook bureaucratische processen durven ontmantelen.
Ik vond het boek praktisch ingestoken en erg nuttig, vooral waar onderscheid wordt gemaakt naar de verschillende vormen van cultuurverandering en de verschillende tools die je kunt inzetten.
Naast de nuttige tips en mooie verhalen over andere culturen staat het boek vol met schitterende foto’s van interessante volken. Dat maakt het bijna een reisboek! Maar ook Nederlandse cultuur komt aan bod: Carnaval! Wat zou je als organisatie daarvan kunnen leren?

De Corporate Tribe van Daniëlle Braun en Jitske Kramer, werd ook uitgeroepen tot managementboek van het jaar 2016.
Mijn waardering: 4****

Elly Stroo Cloeck is specialist op het gebied van GRC en Internal Audit. Daarnaast schrijft ze samenvattingen van managementboeken en recensies.

[Wendel]

Geluisterd als luisterboek en vanwege het hoge 'onderwijs'-gehalte geen sterren voor 'De corporate tribe'. Het is een aardige introductie in de corporate antropologie en bevat veel verhalen over 'anders kijken', bedrijfsidentiteit en verandermanagement. In het boek zelf zit veel herhaling, wat als luisterboek enerzijds verwarrend werkt maar aan de andere kant ook best handig is. De essentie wordt zo vaak herhaald, dat die wel moet blijven hangen. Wie ook andere werken van Danielle Braun of Jitske Kramer gelezen heeft, zal een aantal verhalen herkennen.

[Jan van Ooij · Rating 4 out of 5]

In De corporate tribe worden lessen uit de antropologie naar moderne organisaties vertaald. Het is mooi de overeenkomsten te zien, en het boek reikt daarmee prachtige beeldspraken aan voor organisatieproblemen. In verhalen van exotische volken kunnen patronen in bedrijven herkend worden. Een leuk boek voor de moderne sjamanen: de consultants en change-managers.

[John]

Great book about leadership, organizational change processes and what we can learn from tribes, from what is already there. A must read for every coach helping organizations to change. A great inspiration for me as a safety specialist, how can I look at things from a different angle.

[Arsen Lazursky · Rating 3 out of 5]

This is a rather thin book, that could however have been made even thinner. Too many repetitions, which after a while become confusing and frankly irritating. There are a lot of great thoughts, but the presentation could be shorter)

[Jan Kamstra]

https://www.linkedin.com/posts/jankam...

[Martijn Van Vuuren · Rating 5 out of 5]

Fantastisch boek. Wat een blikverruimend boek. Inspiratie voor iedere leidinggevende, coach, leider. Of iedereen die geïnteresseerd is in antropologie.
Fijn geschreven, prachtig vormgegeven.

[Mykyta Kyrychek · Rating 4 out of 5]

great material, but it is pretty hard to make practical steps to improve the culture

[Yanick Punter · Rating 4 out of 5]

The book covers rituals, I would like to see a world where every individual makes and creates her/his own rituals.

[Karina · Rating 4 out of 5]

boeiend met praktische tips, interessante. verhalen & prachtige foto's

[David Flynn · Rating 3 out of 5]

very textbook like but thought provoking and outside the box thinking.