Kwaadschiks

De tandeloze tijd #6

by A.F.Th. van der Heijden

De relatie tussen reclameman Nico Dorlas, halverwege de veertig, en zijn jongere vriendin Désirée staat op springen. Dorlas’ aanhoudende drank- en drugsconsumptie, zijn handtaste- lijkheid en zijn aan paranoia grenzende verlatingsangst vormen een dodelijke combinatie. Als Désirée de benen neemt, rest Dorlas één conclusie: zij moet sterven, en hij zal met zijn vriendin ten onder gaan – de hedendaagse variant van de romantische Liebestod.
Dorlas wordt bijgestaan door Ernst Quispel, de advocaat uit Advocaat van de hanen (1990), die twintig jaar grijzer en twintig jaar cynischer is geworden. Binnen een etmaal zien we het universum van Nico Dorlas verkruimelen. Als hij ten slotte zijn noodlottige schot lost, is het niet zozeer de vraag ‘whodunit?’ alswel ‘whotookit?’
Kwaadschiks is een literair moordmysterie zoals alleen A.F.Th. van der Heijden dat schrijven kan: geworteld in de Amsterdamse actualiteit, maar met universele reikwijdte, compact en tegelijk diepgaand.

Genres: Fiction, Dutch Literature, Literature

1283 pages, Hardcover

First published November 10, 2016

About the author

Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden is een Nederlandse schrijver. Hij heeft ook gepubliceerd als Patrizio Canaponi en als A.F.Th. In 2003 ontving hij de Schrijversprijs der Brabantse Letteren en in 2011 de Constantijn Huygensprijs, telkens voor zijn hele oeuvre.

Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden is a Dutch writer. He also published as Patrizio Canaponi and as A.F.Th. In 2003 he received the Schrijversprijs der Brabantse Letteren and in 2011 the Constantijn Huygensprijs, both prizes for his entire work.

Reviews

[Milo van Bokkum · Rating 3 out of 5]

De Grote Amstelveense Roman is geschreven!

[Luca Nikkel · Rating 2 out of 5]

2,5 ster

Erg langdradig en met veel saaie stukken. Soms was het ff wild en dan kon ik in een ruk 200 pagina’s lezen omdat het spannend was en er veel gebeurde maar soms was echt echt huilend door de hoofdstukken heen ploeteren. 1300 pagina’s over 48 uur is gewoon een beetje much

[Jan]

Na een mooi concert, waarin 'Parnasso in festa per li sponsali di Titi e Peleo' van Handel was uitgevoerd in het Concertgebouw te Amsterdam, kwam ik nog net op tijd voor de signeersessie die volgde op de presentatie van A.F.Th. v.d. Heijdens nieuwste (november 2016) roman 'Kwaadschiks'.
Het zal het 25e boek worden dat ik van hem zal lezen.

[Gijs Zandbergen · Rating 4 out of 5]

Voor vijftig cent gekocht op de koningsmarkt. Dat was nog eens waar voor m'n geld. In de proloog wordt een groot deel van de ontknoping prijsgegeven, maar dat geeft niks, want het boek is schitterend geschreven: wijdlopig, zeker, maar elke zin is verrassend, en dat 1.280 pagina's lang. Letterlijk alle figuren zijn welsprekend. Dat in het echt natuurlijk niet zo, maar een simpel ja of nee als antwoord in een van de talloze dialogen zou hebben misstaan. Heel soms moest ik bij al die fraaie zinnen en beelden aan mijn favoriet Vestdijk denken. Die kon ook van die verrassende beelden gebruiken.

[Pascale · Rating 4 out of 5]

#LezenforLife1

Een taalvirtuoos die van der Heijden!

[Linda · Rating 4 out of 5]

1280 bladzijden die 1 dag vertellen uit het leven van Nico Dorlas, reclameman, zuipschuit , paranoide en met losse handjes die aangelijnd dienen te worden maw gewelddadig). Zoals een rapport hem beschrijft : ‘theatrale persoonlijkheid met narcistische trekken’, behept met een ziekelijke verlatingsangst als gevolg van een traumatische jeugd. Hij lijdt aan slaapapneu, waarvoor hij beschikt over een speciaal beademingsapparaat, zijn CPAP.
Het verhaal draait om Dorlas’ pogingen zijn geliefde, Désy, die voor hem is weggevlucht op te sporen en terug te krijgen, als het moet Kwaadschiks. Hij deinst daarbij voor niets terug.
Vrijwel zeker het dikste boek dat ik dit jaar zal lezen. Een fantastisch, meeslepende stijl hoewel er voor mij zeker 200 bladzijden minder mochten. De eerste 600 bladzijden zetten het onsympathieke hoofdpersonage al meer dan genoeg neer. Fantastische eerste 600 bladzijden, daarna kabbelt het maar verder, vooral omdat je als lezer ondertussen al lang door hebt wie het slachtoffer is van het onfortuinlijke schot van Dorlas. Het beeld van de 3 zwarte Suzuki’s achter de blauwe BMW, het lijkt iets van een vaudeville te hebben.

[Yanni Ratajczyk · Rating 3 out of 5]

Een lange litanie van paranoïde, theatraal narcisme en drankverbruik. Van der Heijden schrijft toonvast, maar het geheel zou gebaat zijn met een extra redactionele snoeibeurt.

[Fransien Vandeweghe · Rating 4 out of 5]

4,5 *

[Jurgen · Rating 4 out of 5]

A.F.Th. schreef eerder al ‘Het leven uit een dag’ waarin een mensenleven één dag duurt. Maar nu verscheen een roman van zijn hand die één dag uit een mensenleven beschrijft. En dan in haast 1300 bladzijden, we denken meteen aan James Joyce’s meesterwerk ‘Ulysses’.

Maar dit is ‘Kwaadschiks’ en we gaan die dag doorbrengen met Nico Dorlas.
Ik zal deze Nico Dorlas niet meteen de grootste hork uit de Nederlandse literatuur noemen, maar hij is wel enorm onsympathiek. Maar misschien daardoor wel uitermate boeiend als protagonist.
Kort wat achtergrond: Dorlas is de zoon van een stofzuigercolporteur die ondertussen in een ziekenhuis ligt te sterven. En Dorlas is de reclameman die achter de campagne ‘losse handjes aangelijnd’ zat. Zijn jongere vriendin Désirée ondertussen is op de vlucht voor deze behoorlijk handtastelijke reclameman (de ironie is heerlijk). Dus moet de paranoïde Dorlas vol van jaloezie en verlatingsangst haar terug zien te winnen. Ten koste van alles.

Verder drinkt Nico Dorlas aardig wat. Laten we zeggen: veel. Of eigenlijk: alles, dus ook eens after shave als er echt niets meer in huis is. Omdat hij aldoor heerlijk welbespraakt blijft, hangen we gefascineerd in Dorlas’ benevelde brein, gehypnotiseerd elke welbespraakte gedachtegang volgend. En die dronkenschap levert ook nog een mooie scène op met de balie-agente op het politiebureau waar hij zijn rijbewijs komt ophalen. En laat ik hier Don Birman uit Charles Jacksons roman ‘Het verloren weekend’ (die Dorlas zelf ook even aanhaalt in de roman) eens citeren: “Hij wist dat hij uiterst soepel en slinks was geweest, zijn kleinste beweging meester – zoals alleen de dronkaard kan zijn die net dronken genoeg is, net genoeg om precies te weten wat hij doet, met een helderheid die voor een nuchtere niet is weggelegd.” Soms zijn dronkenlappen ergerlijk welbespraakt.

Maar na zo’n duizend bladzijden is het allemaal wel mooi geweest. De suspense wordt te lang gerekt als de onbekende neergeschoten vrouw wat ongeloofwaardig lang de onbekende neergeschoten vrouw blijft. En eigenlijk voelde het verhaal voor mij af, voordat het voor A.F.Th. ook af was. Wat nog kwam was eerder een lange epiloog, die misschien niet nodig was.

Tot slot: A.F.Th. noemt dit boek het zesde deel in de ‘De tandeloze tijd’-cyclus rond Albert Egberts en daar is wat kritiek op. Albert Egberts is hierin een bijpersonage bij het bijpersonage Ernst Quispel (die in het vierde deel ‘Advocaat van de hanen’ als vriend van Egberts het hoofdpersonage was) dat een bijpersonage is bij ons hoofdpersonage Nico Dorlas. Een vriend van een vriend van het hoofdpersonage dus, de verbanden worden erg vaag. Maar de andere delen las ik nog niet, dus voor mij doet de lichte verbintenis met de cyclus weinig af aan het verhaal. En het verhaal is goed, misschien wat erg lang, maar erg goed geschreven.

Deze bespreking verscheen ook op mijn blog: jmctimmermans.wordpress.com

[Muriël Van Der Wal · Rating 5 out of 5]

Fantastisch geschreven boek. Geen pagina teveel ;). Spannend, grappig en het verhaal is razend knap in elkaar gezet. Ik moest steeds denken aan de thrillers van Scott Turow, ook gedetailleerd zonder een moment te vervelen. Over een alcoholische psychopaat die een familiedrama aan wil gaan richten, wat door allerlei hilarische factoren mislukt. Verfilmen tot net zoiets moois Pulp Fiction.

[Sander Steggink · Rating 5 out of 5]

Wat een boek! 1280 pagina's durende, niets ontziende lethargische dronkenschap van een van de meest verschrikkelijke hoofdpersonages uit de NL literatuur. Ik was weer even helemaal terug in de jaren 80 en 90 waarin ik de Tandeloze Tijd heb gespeld.

[Luuk · Rating 4 out of 5]

Een detective in van der Heijden stijl.

[Dick Knip · Rating 4 out of 5]

Knap geschreven verhaal van 1280 bladzijden over gebeurtenissen die zich uitstrekken over slechts een paar dagen. Knap gecomponeerd en personages komen terug die ook in vorige boeken acte de présence gaven.

[Thirza · Rating 3 out of 5]

Ik heb geloof ik 1,5 jaar gedaan over dit boek en daarmee komt het niet tot zijn recht. Telkens pakte ik er andere boeken bij. Rond bladzijde 500 kwam ik er echt in. Van der Heijden heeft mooie zinnen geschreven. Vaak is het commentaar op zijn werk dat hij te veel uitweidt en dus meer bladzijden gebruikt dan strikt noodzakelijk. Dat heb ik met andere boeken die ik van hem gelezen heb niet ervaren, maar bij dit boek wel een beetje. Al kun je als leek natuurlijk niet zeggen dat de kunstenaar te veel woorden gebruikt voor het verhaal dat hij wil vertellen. Het maakte wel dat ik er lastig in kwam. Het feit dat Kwaadschiks onderdeel is van een cyclus, maakt dat ik toch nieuwsgierig ben naar het volgende deel. Het is immers ook een hele prestatie zo'n boek en zo'n cyclus te schrijven!

[Lieve De velde · Rating 3 out of 5]

Schrijven over Die ene dag die je hele leven bevat: een mooi idee. Maar als die dag uit het leven komt van het meest irritante hoofdpersonage uit de geschiedenis der irritante hoofdpersonages wil zo'n dag weleens héél lang duren. Te lang, om heel eerlijk te zijn. Ook al worden er intussen zinnen van ingenieuze virtuositeit geserveerd, wat eronder zit, blijft een wtf-gevoel hebben. Ik bleef lezen, want eens je pagina 300 voorbij was, zouden die gelezen bladzijden voor niets geweest zijn. Alleen weet je dat er dan nog 1000 wachten

[Kees Paalvast · Rating 4 out of 5]

Kill your darlings is aan A.F.Th. van der Heijden niet besteed. Dat levert vuistdikke romans op. Ditmaal bijna 1300 pagina's. Met name aan het eind had een strenge redacteur wel mogen ingrijpen. Desalniettemin een magistrale roman over een uitermate onsympathieke hoofdfiguur. De scenes met zijn stiefmoeder zijn nogal luguber, maar blijven wel in je geheugen kleven.
Hoe dan ook, het blijft genieten als je van het oeuvre van de auteur houdt.

[Linjea · Rating 5 out of 5]

Erg dik boek inderdaad en het kostte even moeite om in het ritme van het verhaal te komen. Het verhaal speelt zich in 1 dag af, maar wordt in 1280 blz. verteld. Maar wat kan die man schrijven. Ik heb het met enorm veel plezier gelezen. Het irritatiepuntje dat je als lezer allang weet hoe het zit, maar de personages moeten daar nog honderden bladzijden later achter komen, is hem vergeven.

[Joost van Hoek · Rating 4 out of 5]

Het was door de omvang wel echt een project om dit boek te lezen. Van der Heijden weet echter zo boeiend en onderhoudend te schrijven dat ik de volle 1300 pagina's nauwkeurig tot me wilde nemen. Prachtig!

[Mirella Ducasteele · Rating 2 out of 5]

Eindelijk. Doorworsteld. 24 uren in het leven van een alcoholist kunnen zeer lang duren. Ik leg zelden een boek half gelezen opzij, maar ik had toch wel heel veel zin. Wat maakt Van Der Heijden zo'n alomgeprezen auteur? Ik zie het niet.

[Guus van der Peet · Rating 4 out of 5]

Van het originele, semi-autobiografische concept van A.F.Th. van der Heijdens Tandeloze Tijd-cyclus is ondertussen weinig meer over. De oorspronkelijke hoofdpersoon, Albert Egberts, was in het vierde deel al tot bijpersonage gedegradeerd, ten gunste van advocaat Ernst Quispel. En in Kwaadschiks moet ook deze tweede plaatsmaken voor een nieuwe hoofdpersoon: zijn alcoholistische cliënt Nico Dorlas. Albert is ondertussen alleen op de achtergrond aanwezig, als de toneelschrijver die – net als A.F.Th. zelf – de tragedie van de werkelijkheid in fictie probeert te vatten.

In veel opzichten is dit echter nog steeds een typisch A.F.Th. epos: narratologisch gezien is er geen enkele reden dat dit 1280 pagina’s hoeft te zijn (of, om maar een vulgair voorbeeld te noemen, dat een vibrator een drie-paginalang achtergrondverhaal krijgt), maar ondanks het duidelijk ontbreken van een degelijke redacteur blijf ik me gewoon fantastisch vermaken met al Van der Heijdens woordspelen en talloze zijwegen. Op een bepaalde manier waardeer ik het ook wel dat hij erin slaagt om 24 uur uit het leven van een personage zo breed neer zetten. Van mij mag die er nog wel een paar schrijven – met of zonder redacteur.

[Marlon · Rating 5 out of 5]

Schrijven in de breedte

Wat een boek... een duizelingwekkende achtbaanrit, van begin tot eind. Lees dit boek echter niet voor de plot - gebeurtenissen laten zich gemakkelijk voorspellen (90% van het verhaal speelt zich af in slechts 24u) en mysteries zijn goed op te lossen voor iedereen die een beetje aandachtig leest. Maar het fijne is: het doet er niet toe. Het is de bedoeling dat de lezer meer weet dan de paranoïde hoofdpersoon, zodat de paranoia zich extra duidelijk aan de lezer opdringt, in al z'n facetten. De schrijver rekt de tijd tot die bijna knapt, en weet zo elke gedachtegang of handeling tot in het kleinste detail te beschrijven, in ongekend mooie zinnen. Haast achteloos doet hij dat, zodat je er na een tijdje niet meer van staat te kijken dat er op elke pagina wel een vergelijking staat die het waard is om in te lijsten. Lees daarom dit boek, dat een geweldig inkijkje biedt in het hoofd van een welbespraakte psychopaat.

[Cees Everaert · Rating 3 out of 5]

Van van der Hejden staan 27 boeken in de kast en daar zijn er nu 15 van gelezen. Kwaadschiks werd een zware bevalling.

Het bevat een proloog van 30 pagina’s, 7 dagen na de dag waarop Nico Dorlas de liefdesdood zoekt van en met zijn geliefde. En een epiloog van 50 pagina’s, 7 jaar na dato waarin wordt bevestigd dat Dorlas is veroordeeld voor een moord die hij niet heeft beraamd en evenmin heeft uitgevoerd.

Tussen proloog en epiloog worden de allesbepalende 24 uur in het leven van Dorlas in de breedte uitgerekt tot 1200 pagina’s. Van der Heijden werkte jarenlang aan Kwaadschiks, maar vond blijkbaar onvoldoende tijd en gelegenheid om redactionele aanwijzingen te verwerken.

1200 pagina’s in het gezelschap van een egocentrische man met psychopathologische trekjes zijn er voor deze lezer 600 te veel.

[Rik · Rating 4 out of 5]

Dit boek nam me op een lange zwoegende weg eer ik het uit had. En zoals elke weg zijn er positieve en negatieve aspecten. De verhaallijn zit sterk en beknopt in elkaar waardoor je op het puntje van je stoel staat te wachten op de verdere voortgang. Helaas, om tot zulke voortgang te bekomen, zit er tussen de belangrijke en spannende delen bladzijden aan metaforen en monologen (sommigen waren wel te pruimen) die in geringe mate bijdragen tot het verhaal. Vaak pure opvulling (ah ja 1300 pagina's dedju). Desalniettemin heb ik enorm genoten van dit intrigerende, vaak bloedstollend spannend verhaal en hoe over 24u waarin de omstandigheden zich afspelen ontwikkelden, waarbij we als lezer vaak worden verwend door tekort aan kennis en het gissen naar wat komen zal.

[Els · Rating 5 out of 5]

Wat een knaller! Maar dan wel een knaller waar ik met plezier mijn tanden in heb gezet. Twee jaar geleden heb ik een eerste boek uit de Tandeloze Tijd gelezen, de Helleveeg. Inmiddels ben ik bijgebeend en met deze Kwaadschiks weer helemaal mee in het universum van van der Heijden. Hij is de beste, virtuoos met taal en pen zoals niemand anders het kan.
De 1280 blz van dit 1,15 kg wegende boek heb ik verslonden, het ging vooruit als een thriller, was filmisch van opzet en meeslepend als de beste page-turner. Wat een karakters, welks een personages, wat een vernunft, o, o. .. dit was echt genieten met de grote G!

[Bianca Boeijer-Thielsch · Rating 4 out of 5]

In 1280 bladzijden beschrijft AFTh een dag, 24 uur, zoals Van der Heijden zelf zegt een Aristotelische eenheid, uit het leven van Nicodemus Dorlas, een narcistische, agressieve, onder invloed van alcohol zijnde psychopaat. Het boek leest als een Griekse tragedie. Niet in de laatste plaats omdat de lezer bij een aantal passages meer kennis heeft dan de personages, wat het verhaal heel boeiend maakt.
Ik heb 1280 bladzijden lang genoten van het prachtige taalgebruik van AFTh, maar gegruweld van het vreselijke en onsympathieke karakter Dorlas. Helaas lopen er genoeg Dorlassen rond op deze wereld.

[Berit Sluyters · Rating 4 out of 5]

Een echte Van der Heijden: een imposante constructie, een enorm wijdlopig verhaal dat al met al een etmaal beslaat. A la Ulysses, waarnaar ook verwezen wordt: expliciet zelfs met de vergelijking van de interpunctieloze berichtjes van Hetty met de interpunctieloze monoloog van Molly Bloom. Best spannend verhaal, jammer alleen dat de hoofdpersoon zo'n ontzettende lul is. Ik heb alleen wat mededogen gevoeld toen ik las over zijn jeugd. Soms dacht ik: schiet nou eens op met het verhaal en daarom slechts 4 sterren.

[Daan Bultje · Rating 4 out of 5]

Na 200 bladzijden verklaarde ik "Ik lees nooit meer iets van A.F.Th." Die eindeloze veelschrijverij. Werkelijk iedere woordspeling haalt het boek. Maar toch, na nog 100 bladzijden kwam ik er goed in en was het toch onderhoudend en wilde ik toch weten hoe het zou aflopen. Ludlum bezocht in 1280 blz minstens 3 continenten en wist 35 plotwendingen tot stand te brengen. A.F.Th komt niet veel verder dan Amstelveen en beschrijft vooral 1 etmaal. 4 sterren omdat de man kan schrijven en kan boeien, maar geen vijf vanwege de maniertje en onnodige hoeveelheid bladzijden.

[Rogier · Rating 2 out of 5]

A.F.Th krijgt vast per woord betaald. Onzinnig en onzalig lang, continu in de herhaling vallend. Met weliswaar soms mooie zinnen, maar vaak ongeloofwaardig bij de karakters die ze uitspreken. De omschrijvingen over de periode klinken gedateerd. En ook in 2008 was het interessant noch vernieuwend bijna 1300 pagina’s te wijden aan narcistische, vrouwenhatende, drankverslaafde, homofobe en racistische geprivilegieerde witte mannen.

Eerste, en waarschijnlijk ook laatste, boek dat in van Van der Heijden lees.

[Hanneke Wildschut · Rating 4 out of 5]

Wat een verschrikkelijke eikel is die Dorlas! Zelden zo'n hekel gehad aan een romanpersonage. Het lezen van dit boek werd wel een tour de force na de helft. Wat mij erg stoorde was dat Hemmo insuline moet hebben terwijl hij een hypo heeft; niemand op de redactie die weet dat hij dan zeker sterft? Bij een hypo suiker, bij een hyper insuline.
Gelukkig eindigr het boek voor de lezer goed doordat de advocaat nadenkt in plaats van alleen zijn werk te doen.

[Wilma Krom · Rating 5 out of 5]

Wat een geweldig boek is dit. Laat je niet afschrikken door de hoeveelheid pagina's, want het leest tot aan het einde toe als een trein. De ineenstorting van het leven van Nico Dorlas, in amper 24 uur is zo fantastisch weergegeven en zo goed voorstelbaar. Voor behoort dit boek samen met 'de slinger van Foucault"(Eco), 'de regels van het ciderhuis'(Irving), 'haar moeders dochter' (French), '22-11-1963'(King) en 'de parfumeur'(Hebrand) tot de allerbeste boeken die ooit geschreven zijn.