El busto del Emperador

by Joseph Roth

«Como todos los austríacos de aquella época, Morstin amaba lo permanente dentro de la constante transformación, lo usual dentro del cambio y lo conocido dentro de lo inusual. De este modo, lo extraño se le hacía familiar sin perder su color; y de este modo, la patria poseía la eterna magia del extranjero.» Escrito en 1935, este breve relato se ocupa de uno de los grandes temas de Joseph Roth: el derrumbe del imperio austro-húngaro tras la Primera Guerra Mundial y los estragos que la pérdida de una patria antigua—simbolizada aquí por el busto del Emperador—causó en la conciencia europea. La concisa y melancólica narración de Roth nos llega hoy cargada de actualidad, y acaba prefigurando cómo la creación de fronteras—geográficas, ideológicas, religiosas o culturales—desemboca en una reducción inquietante del horizonte humano.

Genres: Short Stories, German Literature, Fiction, Historical Fiction, 20th Century

62 pages, Paperback

First published January 1, 1935

About the author

Joseph Roth, journalist and novelist, was born and grew up in Brody, a small town near Lemberg in East Galicia, part of the easternmost reaches of what was then the Austro-Hungarian empire and is now Ukraine. Roth was born into a Jewish family. He died in Paris after living there in exile.

http://www.josephroth.de/

Reviews

[Poncho González · Rating 2 out of 5]

relectura: me gusto menos que la primera vez

Un gran relato corto sobre el cambio radical que tuvo la primera guerra mundial en los habitantes de un pueblo del viejo reinado Austro-Húngaro para después dividirse en todos los pequeños países de Europa central y del Este. Una mirada a un pasaje de la historia que se conoce solo el lado bélico pero que no se conoce tanto como fue ese cambio para los habitantes del antiguo reino, como les costó adaptarse a la democracia, a elegir presidentes, a su división de tierras donde ahora necesitaban pasaportes y visas para visitar a sus antiguos vecinos y compañeros de una misma patria, todos esos cambios que el día de hoy vemos como naturales, este libro nos refleja como para sus habitantes fue muy drástica cambiar paradigmas que tenían cientos de años vigentes y por lo tanto al ser lo único que conocían, les costó mucho adaptarse a la “civilización que se avecinaba.

Es lógico que en un relato tan corto lo que se te cuenta es directo y sin rodeos, y para ser tan corto es muy entrañable en conde Morstin al igual que sus habitantes, pero en esa mis brevedad, está la debilidad del libro, por ser tan corto no se vuelve una obra maestra pero es un muy buen libro para leer en menos de media hora.

[Sini · Rating 5 out of 5]

Ik ben, zoals sommigen van jullie weten, een idolate fan van Joseph Roth. Dus was ik heel benieuwd naar deze verhalenbundel, te meer omdat sommige Roth-kenners vinden dat hij juist in die verhalen zijn top bereikte. Welnu, ik ben behoorlijk euforisch en zwaar ontroerd. Niet van alle verhalen in even sterke mate: "Het kartel" vind ik een retegoed geschreven satire op de pers maar ook niet meer dan dat; :"Triomf der schoonheid" staat vol prachtzinnen, maar heeft naar mijn smaak een nogal storende vrouwvijandige ondertoon. De andere verhalen echter vond ik net zo grandioos als "Radetzkymars", of "Job", of Roths allerbeste reportages. Het merendeel van deze bundel toont Roth op de toppen van zijn kunnen. En dat betekent: magistraal.

Kijk met mij mee hoe hij in één enkele alinea beschrijft hoe iemand, nadat hij ternauwernood en tot zijn geluk WO I overleefd heeft, volkomen wezenloos terugkeert van het front: "Goddank was hij bij een granaatinslag bedolven geraakt, nu was hij thuis, misschien wel voorgoed, maar hulpeloos te midden van zijn gezonde gezin, sprakeloos sinds zijn terugkeer in zijn eigen huis, ontheemd in zijn eigen land en ongewoon te midden van het gewone, met een zoekende blik, die steeds afdwaalde en leek terug te keren naar verre oorden, verre oorden die hij had verlaten en waarvan wij de contouren nauwelijks konden bevroeden, waarvan de werkelijkheid voor ons niet te bevatten was". Prachtig, hoe Roth die niet uit te drukken desolaatheid toch weet uit te drukken, in één bondige alinea, sterker nog, in één enkele meanderende zin, die door zijn gedragen ritme en zijn opsommende, herhalende structuur het karakter heeft van een litanie. Dat kan Roth echt als geen ander. Zoals hij ook als geen ander de jubel weet op te roepen van een mooie zomerdag, of de melancholie dat die zomerdag behoort tot een voorbije wereld. Zoals hij ook als geen ander de droom naar een verloren paradijs weet op te roepen en de droefenis dat die droom verloren is. En zoals hij ons in het ene verhaal helemaal laat meevoelen met de hoop op een verlossend wonder en met de droefenis dat die hoop altijd tevergeefs is, terwijl hij ons in weer een ander verhaal ons helemaal laat geloven in een bijna naïef ogende, maar volkomen prachtig beschreven wonderbaarlijk verlossende dood.

Ik ga geen enkel verhaal samenvatten, want het gaat in geen van die verhalen om de plot of het verhaalverloop. Het gaat om de stijl, om Roths ongelofelijke vermogen om stemmingen op te roepen, en zijn nog ongelofelijker vermogen om ons te laten meevoelen met de treurnissen, verlangens en voorbijgaande vreugdes van zijn personages. En om een raadselachtige ontroering op te roepen voor onze eigen weemoedige, onbestemde en voor onszelf raadselachtige hoop: "We raken ontroerd in de heldere nachtlucht als het verlangen uit nevelige diepten naar ons opstijgt en bij het raam het gefluit van een verre locomotief blijft hangen, als op de stoep aan de overkant een krolse poes sluipt en in een kelderraam verdwijnt, waarachter de kater wacht. Oneindig en bezaaid met sterren is de hemel boven ons, te hoog om welwillend te zijn, te mooi om geen God te herbergen. De bekende kleinigheden en de onbekende eeuwigheid hangen met elkaar samen, maar we weten niet hoe. Misschien zouden we het weten als de liefde op ons pad kwam; zij is verwant aan de sterren en aan de sluipende poes, aan het weemoedige gefluit en aan de oneindige hemel". Geweldig, hoe elk beeld in deze passage impressionistisch is en mysterieus. Grandioos, hoe deze passage, ondanks of juist dankzij die mysterieuze beelden, ongelofelijk raak de weemoed treft. Althans, in mijn beleving.

Lees Roth, mensen. Eerst, als kennismaking, deze verhalen en novellen. Als je die, net als ik, prachtig vindt, ga dan verder met "Radetzkymars" en "Job". Daarna, misschien, zijn reportages. En daarna, misschien, al zijn andere romans. Wat een schrijver!

[Jeroen Decuyper · Rating 4 out of 5]

Na "Hotel Savoy" en "De Blonde Neger en andere portretten" is dit mijn derde Joseph Roth en het blijft aangenaam vertoeven in het universum van deze grootse schrijver. De acht korte verhalen zijn veel langer dan de krantenartikels uit "De Blonde Neger" en gaan veel verder in het beschrijven van een aantal interessante personages en dito gebeurtenissen. De stijl van Roth lijkt vrij eenvoudig, maar zijn observaties zijn vlijmscherp en de manier waarop hij die verwoordt is meesterlijk.

In het eerste verhaal "De Buste van de Keizer", één van mijn favorieten, krijgen we de levensloop van graaf Morstin voorgeschoteld, zijn onvermogen om mee te evolueren met de toenmalige maatschappij en tijdsgeest en tegelijk een interessante kijk op de naweeën van de Eerste Wereldoorlog. Onderhuids zien we wat nationalisme en het begrip 'identiteit' betekenen in het leven van een individu en wat de impact daarvan is op een samenleving ("Zoals elke Oostenrijker in die tijd hield Morstin van het blijvende in het veranderlijke, het bekende in de afwisseling en het vertrouwde te midden van het onbekende.").

Ook het tweede verhaal, het levensverhaal van Stationschef Fallmerayer, kon mij geweldig bekoren. We volgen het wedervaren van een man met "de traditionele burgerlijke nauwgezetheid van een vader en een braaf ambtenaar". Door de oorlog krijgt hij de kans om uit zijn keurslijf te breken en in een haast obsessionele vlaag van verliefdheid besluit hij een vrouw te volgen die door een treinongeluk zijn pad kruist. De oorlog kan hem niet lang genoeg duren, als hij maar zijn vlam kan najagen en zijn kleinburgerlijke bestaan en verstandshuwelijk kan ontvluchten. Herkenbaar, ontroerend, romantisch, maar o zo tragisch.

"Triomf der Schoonheid" en "De legende van de Heilige Drinker" waren de twee andere verhalen die ik met meer dan gewone aandacht gelezen heb. Het eerste is niet zo vrouwvriendelijk: Roth fileert op magistrale maar tegelijk pijnlijke wijze de relatie van een vriend van een vriend. De oorlog is andermaal niet ver weg en sluimert op de achtergrond, maar het zijn de beschrijvingen van hoe hij de vrouw van die vriend van een vriend ziet, die blijven hangen. Wat te denken van het volgende, bedenkelijke citaat: "Wel, ze was bijzonder dom! En dat is ze nog steeds. Ze heeft hem het graf in geholpen. Inmiddels is ze oud en tamelijk lelijk, maar ze is nog steeds even dom. Hoe onrechtvaardig het ook is dat de natuur de kwaadaardige gewoonte heeft mannen blind te maken als ze verliefd zijn, ze compenseert dit onrecht door het vrouwelijk schoon waardoor de mannen ooit werden verblind, al vrij vroeg uit te doven en de dames te dwingen met de jaren de twijfelachtige hulp van kappers, masseurs en chirurgen in te roepen om het verval van borsten, buiken, wangen en dijen tot een enigszins aanvaardbaar niveau te beperken. Als een soort gerestaureerde gipsbeelden gaan de ooit zo mooie vrouwen het graf in. De mannen daarentegen die zo verstandig waren om niet aan hen ten gronde te gaan, worden door de natuur beloond: bekleed met de waardigheid van het zilver en de niet minder eerbiedwaardige gebreken van de ouderdom keren ze terug in de schoot Gods." Roth spaart ze alvast niet, zijn personages.

In het laatste verhaal van de bundel start Roth met het pakkende verhaal van een dakloze man in Parijs die het ene 'wonder' na het andere overkomt en tevergeefs zijn leven dat in het teken van de fles staat, af te zweren. Het verhaal op zich is geenszins spannend, maar toch betrap je jezelf erop dat je onweerstaanbaar wil verder lezen alsof het een mini-thriller betreft.

Andermaal een boek van Joseph Roth dat me bijblijft en tegelijk de goesting geeft om nog meer te lezen van deze meesterlijke verteller.

[Armin · Rating 5 out of 5]

Roths gnadenlose Abrechnung mit dem Nationalismus, der zum Nazitum führte.
Unter dem Eindruck der jüngsten Grausamkeiten oder nationaler Intoleranzorgien erscheint die k.u.k.-Monarchie einem Würdenträger jener Ära, trotz ihrer zahlreichen Unzulänglichkieit als bessere, gerechtere Zeit oder als das humanere Staatsgebilde.
Ein allgemein menschliches Phänomen, die West-BRD, Vor-Schröder, Vor-Merkel oder Vor-2015-Bundesrepublik erscheint vielen Menschen meiner Generation inzwischen auch als verlorenes Paradies oder nie wieder erreichter Idealzustand, weil der Alltag und seine Schattenseiten sich daraus verflüchtigt haben, ebenso seinerzeit als höchste Gefahr empfundene Bedrohungen.
Der Exilant Roth, für den das austrofaschistische Rumpfösterreich nie ein Ausweg war, macht eine herrliche Geschichte über den Protest eines aus der Zeit gefallenen Mannes daraus, der den Nationalismus der im Leben zu kurz gekommenen auf den Punkt bringt.

[João Pinho · Rating 4 out of 5]

A visão de um taberneiro judeu sobre a passagem da Monarquia para a República:"O mundo está destruído, já não há imperador, elegem-se presidentes, e isto é como se eu procurasse um advogado competente quando estou envolvido num processo. Portanto, o povo inteiro escolhe para si um advogado que o defende. Mas - pergunto eu, Senhor Conde, perante que tribunal? - mais uma vez, perante o tribunal de outros advogados. E se o povo não tiver nenhum processo e não necessita de se defender, pois, como sabemos todos nós, a simples existência de advogados serve para nos envolver em processos"

[João Galamba de Almeida · Rating 5 out of 5]

Uma novela de Joseph Roth, de uma actualidade impressionante - as referências às sucessivas transformações, conflitos armados e mudanças na Europa Central e Oriental (mormente na Ucrânia…) -, que nos confronta com a inclemente passagem do tempo, inconstância, perda e transformação.

A escrita de Roth - o superlativo Roth é Joseph -, elegante e incisiva, confronta-nos com o luto e a identidade: o que perdura em nós, afinal? O que nos define?

…a guerra, o ódio e a destruição, não raro curto-circuitados pela elaboração, secundarização e transformação… arrisco eu.

[Frank · Rating 5 out of 5]

Wat je met Joseph Roth niet moet doen, is wat ik een jaar of twee geleden deed: zijn verhalen met een lichte haast lezen als voorbereiding op het zien van een verfilming van een van zijn verhalen ('Legende van een heilige drinker'), en met een verwachtingspatroon dat geënt is op die van het Amerikaanse korte verhaal, laat staan op die van het 'spannende verhaal'. Dan kan het weleens tegenvallen.

Roths verhalen ontvouwen zich rustiger en leunen in genre meer aan tegen de volksvertelling, de parabel en zelfs het sprookje; maar dan wel sprookjes geschreven met het bij uitstek ironische bewustzijn van de modernist, en geschreven in prachtig proza (waarvan me toen dus de pracht een beetje ontging, schandalig genoeg).

Met een beetje meer aandacht gelezen bleken verhalen die ik twee jaar geleden maar matig vond, ineens tot het beste van zijn werk te behoren.

Het helpt dan wel om iets meer van dat werk te hebben gelezen, om te zien hoe bepaalde terugkerende thema's, over de verhouding tussen vader en zoon, tussen man en vrouw, en tussen man en geld, en tussen heden en verleden [van het Habsburgse rijk], ook hier weer bijna obsessief terugkeren en worden uitgewerkt.)

Superb.

[Caro · Rating 4 out of 5]

Breve pero intenso relato de la descomposición del Imperio Austro-Húngaro despues de la Gran Guerra, el protagonista, conde Morstin, refleja magníficamente el paso de ser un ciudadano de un gran imperio y al finalizar la guerra se desintegra en varios paises, Morstin ya no se siente ciudadano de ese gran imperio, viaja para conocer otros lugares y su decepción es tan grande que regresa a su ciudad pero esta ha cambiado, no los habitantes ni sus amigos o conocidos, pero si la forma de administrar un nuevo país, por lo tanto se refugia en la Rivera y se convierte en un apátrida.
Se ha escrito mucho sobre la Gran Guerra y los motivos de su inicio, pero nunca de una forma tan clara, sin rodeos, exponiendo como vivieron sus habitantes el dejar de pertenecer a una sola nación a pasar a ser ciudadanos de un país que no sienten como suyo. Roth lo hace por ellos y lo hace magníficamente.

[Cwpper David · Rating 5 out of 5]

Los libros de historia nos enseñan que la Primera Guerra Mundial empezó con un asesinato en la Bosnia Herzegovina que convirtió a Serbia en un desagüe por dónde se drenaron todas las fronteras europeas, pero nunca nos hablan del lamento de los ciudadanos que vieron a su patria derrumbarse y vivieron el nacimiento de este nuevo orden mundial. Este sentimiento de pérdida está muy bien dibujado en la melancólica historia del Conde Morstin, un noble que termina convertido en apátrida luego de ver a su amado Imperio Austro Húngaro dividido en un puñado de vulgares naciones. Además, también se encuentran interesantes reflexiones sobre cómo el pueblo percibe la política mundial. Muy recomendable. Sobre todo ahora que la paz en Colombia es casi un hecho y empieza el temido posconflicto.

Link de Descarga: http://losmenosprecie.blogspot.com.co...

[Stijn Jager · Rating 3 out of 5]

De eerste helft van de verhalen deed me niet zoveel. De Leviathan en de Legende van de Heilige Drinker waren wel erg sterk.

[Eadweard · Rating 4 out of 5]

"The Emperor's Bust"

Old aristocrat yearns for the days of his beloved Emperor and finds himself living in a foreign country thanks to the dismantling of the empire. Very nostalgic and with beautiful prose. Recommended if you enjoyed his Radetzky March as it deals with similar themes.

[Silvia · Rating 4 out of 5]

La fine del "mondo di ieri" magistralmente raccontata da Joseph Roth, in bilico tra nostalgia e pessimismo sulla nuova società uscita dal primo conflitto mondiale. Peccato siano novelle brevi, la sua prosa non stanca e avrei apprezzato anche qualche pagina in più.

[Pieter Decuyper · Rating 4 out of 5]

Met deze verzameling kortverhalen maakte ik voor het eerst kennis met het oeuvre van de Oostenrijker Joseph Roth. Veel van deze verhalen zijn echte pareltjes, afgewisseld met wat mindere verhalen. Vandaar 'slechts' 4 sterren.

In het verhaal 'De buste van de keizer' maken we meteen kennis met de nostalgie die in het werk van Roth doorschemert. Het hoofdpersonage, graaf Franz Xaver Morstin, heeft moeite met de nieuwe wereldorde na de Groote Oorlog en vooral met de teloorgang van de Habsburgse monarchie. Hij plaatst een buste van de overleden keizer Franz Joseph voor zijn huis en begint zijn uniform weer te dragen. Morstin verafschuwt de moderne maatschappij en leeft daarom in het verleden. Zo is dit een sterk verhaal over de botsing tussen het heden en het verleden en over de machteloosheid van het individu met betrekking tot de wereldgeschiedenis. Roth zelf was eerst een overtuigd socialist - en de bekommernis om de gewone, vaak aan lager wal geraakte mens, blijft doorheen zijn werk opduiken - maar na een ontgoochelende rondreis in de Sovjet-Unie wordt Roth meer en meer een overtuigde monarchist. Hij streeft dus naar het herstel van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie. Hij is meteen ook een fervente tegenstander van het opkomende (extreem-) nationalisme. Dit blijkt heel duidelijk uit 'De buste van de keizer':

"Die vreselijke Darwin, die daar zegt dat de mens van de aap afstamt, die schijnt toch gelijk te hebben. De mensen nemen er geen vrede mee dat ze verdeeld zijn in volkeren, nee! – ze willen deel uitmaken van bepaalde naties … Zelfs apen komen niet op zulke ideeën. Ik denk dat de theorie van Darwin onvolledig is. Misschien stammen de apen van de nationalisten af, want de apen, dat is een hele vooruitgang."

Joseph Roth heeft mij echt omvergeblazen met drie andere verhalen uit deze bundel.
In 'Stationschef Fallmerayer' wordt het titelpersonage hopeloos verliefd op een Russische vrouw die betrokken is bij een treinongeluk. Bij het uitbreken van WO I is Fallmerayer één van de weinigen die heel graag ten strijde trekt. Maar zijn motief is wel apart: Fallmerayer had als enige het idee "dat de oorlog hem uit zijn uitzichtloze situatie had verlost." Als de oorlog uitbreekt, ziet hij namelijk de mogelijkheid om de Russische vrouw (op) te zoeken. Fallmerayer zal zijn gezin uiteindelijk voor haar verlaten. Fallmerayer gelooft rotsvast dat het lot hem heeft samengebracht met de Russische gravin, maar uiteindelijk zal blijken dat overmoed van zijn kant dit paradijs wreed zal verstoren.

Ook 'Leviathan' en de laatste novelle 'De legende van de heilige drinker' zijn meesterwerken. In 'De legende van de heilige drinker' kunnen we een soort afscheid zien van Joseph Roth zelf. De novelle verscheen pas in 1940, 1 jaar na de dood van Roth, die stierf aan de gevolgen van... een alcoholverslaving. In de novelle lezen we over een alcoholistische zwerver, die ondanks de vele (financiële) wonderen die hem overkomen er niet in slaagt uit dit bestaan los te komen. Simpel plot, maar wondermooi beschreven.

Een absolute topper, die Roth. Nu eens kijken of Stefan Zweig mij ook kan bekoren...

[Entre mis libros · Rating 4 out of 5]

Descubrí a este autor el año pasado y de inmediato se convirtió en uno de mis favoritos porque tiene una prosa evocadora, precisa y elegante, es de esas plumas que transporta con facilidad a la época y lugar que narra.

Con la primera guerra mundial muchas cosas cambiaron en Europa, entre esas el Imperio Austrohúngaro se derrumbó y con él parte del orden social establecido; después de ese acontecimiento el Conde Morstin empezó a sentirse un hombre sin patria cuando viajó por varios países en los que antes se sentía como en su casa, con el fin de aferrarse a ese pasado perdido rescata del olvido el busto del emperador Francisco José I y lo instala en su patio donde tanto él como los demás habitantes de Lopatyny empiezan a rendirle homenaje.

Es una esta historia corta impregnada de añoranza y melancolía donde el autor a través del personaje del Conde Morstin nos habla del deseo de querer mantener de manera imperecedera tiempos mejores y lo que cuesta adaptarse a los grandes cambios.

Absolutamente recomendada es una breve obra maestra.

[Jonathan Alvarez · Rating 5 out of 5]

Creo que Joseph Roth es uno de los escritores en lengua alemana que más han sido infravalorados. Es un maestro cuando de escribir nouvelles se trata. En pocas páginas y con la palabra cotidiana él es capaz de dar cuenta de la profunda disrupción provocada por la modernidad en el siglo XX. Otra cuestión a considerar es el uso de los objetos como depositarios de la devoción, fe y esperanza humana en causas mayores que nuestra existencia. En realidad, detrás de la realidad no hay nada, hay un muro con un eco provocado por un teatro vacío. Y Roth lo supo. Claro, la ruptura de antes es una que Europa anda a cargar desde hace varios siglos. No por nada Bernhard consideraba a Roth como uno de los mejores escritores del siglo XX. Imperdible este texto, y más imperdible todavía La leyenda del santo bebedor. ¿Y Latinoamérica hasta cuándo será un conjunto de pre-textos de naciones imposibles?

[Myriam · Rating 4 out of 5]

Met 5* voor De buste van de keizer, Stationschef Fallmerayer, De Leviathan en natuurlijk het ook hierin opgenomen De legende van de heilige drinker.

[Stef Smulders · Rating 4 out of 5]

Joseph Roth - Zo is de aard van de mens

De naam van Joseph Roth zal voor veel lezers vooral verbonden zijn met zijn roman ’De Radetzkymars’, een van de hoogtepunten uit de 20ste eeuwse literatuur. Maar Roth schreef in zijn korte, onrustige leven (hij werd maar 45 jaar en zwierf door heel Europa) gelukkig nog veel meer en het meeste daarvan is, vermoed ik (na lezing van verschillende van zijn werken), de moeite van het lezen meer dan waard. Gelukkig komt er zelfs nu nog, 80 jaar na zijn dood, veel van Roth in vertaling beschikbaar. Hulde voor de uitgever L.J. Veen!
In de bundel ’De Buste van de Keizer’ zijn een aantal van de beroemdste verhalen van Joseph Roth opgenomen. De thematiek is die van verlangen en ontheemding, heel passend bij het leven van de auteur zelf. De personages in de verhalen voelen zich niet thuis in hun bestaan, ze willen meer uit het leven halen, ze willen iets betekenen en zetten daartoe, meestal onbezonnen en tegen beter weten in, stappen. De teneur is vaak tragisch: het lot is de mens niet goed gezind en daarbij maakt hij het er zelf niet beter op door toe te geven aan zijn aangeboren zwakheden.
In het titelverhaal is het graaf Morstin die nadat hij is teruggekeerd uit de Eerste Wereldoorlog, merkt dat het rijk waarin hij zich thuis voelde niet meer bestaat. Het is uiteengevallen in een groot aantal kleine naties die elkaar bestrijden. De graaf verlangt terug naar de oude situatie en probeert in Zwitserland een surrogaat te vinden, maar dat loopt helemaal verkeerd af. Er zit niets anders voor hem op dan zijn tragische lot van een ontheemde in eigen land te accepteren. Het verhaal is deels een tragische geschiedenis maar deels ook satire. De mening van de auteur over het door hem verfoeide nationalisme klinkt duidelijk in de tekst door, iets wat het verhaal na zoveel jaar opeens weer actueel maakt:
„Zoals bekend had men in de negentiende eeuw ontdekt dat ieder individu tot een natie of een ras moest behoren om werkelijk als burger te worden erkend. ‘Van humaniteit via nationaliteit tot bestialiteit,’ had de Oostenrijkse schrijver Grillparzer gezegd. De fase van de ‘nationaliteit’, de voorfase van de bestialiteit die we vandaag de dag beleven, was toen juist aangebroken. Deze nationale gezindheid, zo bleek in die tijd duidelijk, ontsproot aan en strookte met de vulgaire inborst van al diegenen die de vulgairste stand van een eigentijdse natie vormen.”
Maar Joseph Roth lees je niet alleen om de inhoud, je leest hem vooral ook om zijn stijl. Het proza van deze auteur is een organisme, het ademt, het heeft ritme, het bezit de juist toon, het leeft. In het titelverhaal is de beschrijving (vier pagina’s lang) van de scène in de Zwitserse bar waar de graaf buiten zinnen raakt van woede meesterlijk getroffen:
„Graaf Morstin voelde zijn hart stilstaan, één seconde maar. In die ene seconde – later had hij het idee dat het minstens een uur had geduurd – maakte hij echter een complete verandering door. Het was alsof er in hem een onbekende, angstaanjagende, vreemde Morstin groeide, die groter werd, zich uitbreidde en bezit nam van het lichaam van de oude, vertrouwde Morstin en meer nog: van de gehele American Bar. Nog nooit in zijn leven, althans niet sinds zijn kinderjaren, had Franz Xaver Morstin woede gevoeld.”
Ook stationschef Fallmerayer uit het naar hem genoemde verhaal wordt gegrepen door een verlangen. Zijn baan als stationschef, al generaties lang binnen zijn familie doorgegeven, bevalt hem niet meer, net zomin als zijn gezin. Het lot schiet hem te hulp, hij wordt verliefd op een vrouw en laat huis en haard achter om haar te achtervolgen en voor zich te winnen. Maar ook in het geval van de stationschef loopt het niet goed af. De altijd prozaïsche werkelijkheid haalt hem in en ontneemt hem zijn illusie. Een voorbeeld van Roths prachtige stijl, over de eerste brief die Fallmerayer van zijn geliefde krijgt:
„Met paarse inkt en grote, zwierige halen geschreven, zagen de letters eruit als een mooie zwerm vreemde, wonderlijk gevederde, slanke vogels, die langs een diepblauwe hemel voorbij zweefden. ‘Anja Walewska’ stond eronder.”
Het kortste verhaal ’Het Kartel’ is een uitzondering in de bundel. Het is een grappige anekdote waarin Roth vooral laat zien hoe goed hij personages kan neerzetten:
„Als Miss Sylvia op het podium stond en de menigte een leus toeriep, rekte haar slanke gestalte zich en balde haar hand met de lange ranke vingers zich als om de onzichtbare steel van een zweep. De jongensachtig gespierde arm beschreef een boog in de lucht en het leek alsof Sylvia het woord als een elastische rubberbal de zaal in slingerde. Haar stem kreeg dan een metaalachtige klank, zoals wanneer je met een sabel op koper slaat. Zo was Miss Punkerfield.”
Het verhaal ’De Blinde Spiegel’ over kleine Fini is een meesterwerk van sfeertekening. Het leven van het intelligente, gevoelige meisje dat opgroeit in een ruwe, lelijke omgeving met luide, botte familieleden, maar dat langzaam ontluikt, weet Roth op onnavolgbare wijze op te roepen. De stijl is poëtisch en De Blinde Spiegel is eigenlijk een prozagedicht. Het is ondoenlijk om uit dit verhaal te citeren want er staat veel te veel prachtigs in dat in de vertaling heel goed overeind is gebleven, lof voor de vertalers!
Toch een voorbeeld:
„Maar de duizeling zinderde nog na, zong in haar bloed, stroomde ermee rond en vulde haar aderen, haar hele lichaam, zoals een koraal een kerk vult. De leegte zong, zwaar waren haar ledematen, maar licht en zwevend het leven, het hart kreeg vleugels als in het uur van de overwonnen dood. In de verte fladderden zwarte angsten neer, geen duisternis dreigde meer, geen geweld wachtte, geen angst vlamde op aan de verre, gelukkige einder van een prachtige dag. Fini kon het trage kloppen van haar hart horen, troostrijk was die onmiddellijke nabijheid van het eigen warme leven, voor het eerst en onverhoopt waren zij en haar hart voelbaar alleen, en zijn kloppen was als een traag druppelend, geruststellend antwoord op angstig verzwegen vragen. Haar gemoed was licht als vlak na geluchte smart en met zorg ingebed in een gelukzalige weemoed, alsof ze elk moment kon gaan huilen, alsof een pijnlijk knellende keten na lange jaren werd geslaakt – eindelijk, eindelijk.”
Het verhaal ’April’, een van Roths vroegste, valt voor mij een beetje uit de toon: schematisch en zonder de beeldende stijl die de andere vertellingen kenmerkt.
In ’Triomf der Schoonheid’ laat Roth zich van zijn meest pessimistische (en ook nogal vrouwonvriendelijke) kant zien. Een man gaat ten onder aan zijn liefde voor een hysterische en manipulatieve vrouw. Wel weer goed geschreven en met rake opmerkingen:
„Eerzuchtig is de plebejer. Een waarachtig nobel mens is anoniem. Er schuilt een kracht in aangeboren adeldom die groter is dan de luister van de roem, de glans van het succes, de macht van de overwinnaar.”
In ’De Leviathan’ vertelt Roth over de koraalhandelaar die het verlangen heeft de zee te zien waar het koraal vandaan komt, een verlangen dat hem duur komt te staan, of misschien ook niet?
Het laatste verhaal dat Roth schreef, lijkt haast wel autobiografisch want net als de hoofdpersoon leefde de schrijver inmiddels in armoe als een zwerver in Parijs. Het lijkt een soort parabel over de onverbeterlijkheid van de mens:
„Toch koesterde hij enige wrok tegen het lot, dat niet weer, zoals de laatste keer, een dikke, besnorde man met een kindergezicht naar dit café had gestuurd om hem in staat te stellen opnieuw geld te verdienen. Want aan niets raken de mensen zo vlug gewend als aan wonderen, wanneer die hun één, twee, drie keer zijn overkomen. Ja, de aard van de mensen is zodanig dat ze zelfs kwaad worden als hun niet voortdurend alles ten deel valt wat een toevallig en voorbijgaand lot hun beloofd lijkt te hebben. Zo zijn de mensen – en mogen we iets anders verwachten van Andreas?”
De schrijver lijkt het laatste tegen zichzelf te zeggen, berustend in zijn lot.
Joseph Roth is een van de weinige schrijvers van wie ik alles wil lezen. Lees Joseph Roth!

[Edgar · Rating 4 out of 5]

Novelle aus dem Jahr 1934, in der der auf einer Reise durch die Sowjetunion geläuterte "Rote Joseph" seine Liebe für die alte Monarchie Österreich-Ungarn zum Ausdruck bringt. Im Umland von Lemberg lebt der Graf Morstin und war, solange es die Monarchie noch gab, die Person, die dem Kaiser am nächsten war. Er kümmerte sich als Autoritätsperson um das Wohl der Leute.

Doch dann kam der Krieg und die Monarchie war perdu. Die Gegend kam zu Polen (heute Ukraine) und der Graf weigerte sich lange, die Veränderungen zur Kenntnis zu nehmen. Eine Kaiserstatue, die einst anlässlich eines Kaisermanövers im Ort bei ihm aufgestellt worden war, stand jahrelang dort und das arme Bauernvolk wusste gar nichts von den Veränderungen, außer das der Graf ihnen nicht mehr helfen konnte, weil er sämtliche Autorität verloren hatte.

Als die neuen Machthaber eines Tages der Statue gewahr wurden und veranlassten, dass sie zu entfernen sei, kam der Graf auf die Idee, unter Beteiligung des ganzen Dorfes den "Kaiser" zu begraben. Er selbst zog an die Riviera und bestimmte im Testament, eines Tages neben dem Kaiser begraben zu werden.

Eine nette kleine Geschichte, die dem Vielvölkerstaat Österreich-Ungarn mit seinen verschiedenen Konfessionen und der alten Ordnung ein charmantes Denkmal setzt. Dass nicht alles so einfach und gut war, wird mit historischem Kolorit übertüncht.

[Fernando Pestana da Costa · Rating 5 out of 5]

This book is the Portuguese translation of Die Büste des Kaisers, a novela by Joseph Roth first published in several instalments in 1935 in the German language newspaper Pariser Tegeblatt, published in France by refugees form Nazi Germany. In it Roth expresses his longing for the European world before World War I through count Morstin, the aristocrat of the village of Lopatyny, in the eastern confines of the Hapsburg empire, and his inadaptation to life after the break of the empire into a myriad of national republics with their new officials (who the count no longer has influence upon), borders, passports, and the like. In response to his disgust with this new nationalistic environment he puts a bust of the late emperor in from of his residence in the village, until an official of the new Republic of Poland passes by the village in inspection duties... This is a very nice short book, and a perfect expression of Roth's disgust for the world that came to an end with the disappearance of the multinational Austria-Hungary monarchy in 1918 and with the triumph of nationalists everywhere. His contempt is more clearly and explicitly expresses in the short but brilliant chapter II. Written in 1935, when nationalist ideologies were on a rise and Roth himself was already a refugee from the most radical of the nationalist regimes, Nazi Germany, then only two years old, this book still matters today, almost a century later, when the ideological scourge of nationalism seems to continue unabated in Europe.

[SilveryTongue · Rating 4 out of 5]

0,4 estrellas

Joseph Roth es sinónimo de nostalgia...

Cada vez que lo leo deja una sensación de melancólica y dulce tristeza por un pasado que fue destruido en menos de cincuenta años.

[Luis Polit · Rating 3 out of 5]

Interesante relato breve, sobre los sentimientos nostálgicos y patrióticos del caído imperio austro-húngaro. Leído en una sentada, cómo preparación a leer la Marcha Radetzki.

La pluma de Roth es muy fina y te anima a seguir leyendo.

[Guillermo Castro · Rating 3 out of 5]

Joseph Roth fue un magnífico escritor austriaco cuya prosa no se adhirió a las tendencias modernistas de su época, sino que se inclinó por un estilo sencillo y académico que resulta extremadamente fácil de leer. Sus personajes son gente sencilla y sus historias tratan sobre situaciones cotidianas que suceden en los pueblos y en las pequeñas ciudades, pero con esos elementos logra transmitir conceptos de notable profundidad humana."El busto del emperado" es uno de sus relatos más populares. Consta de 62 pequeñas páginas traducidas por la doctora Isabel García Adánez (Thomas Mann, Herta Müller) y muestra uno de los grandes temas en la literatura del escritor: la caída de los imperios como resultado de la primera guerra mundial.

Un descalabro de tal magnitud naturalmente genera inquietud entre los ciudadanos (especialmente en los sectores más conservadores), como consecuencia, en las naciones que integraban el llamado imperio astro húngaro se manifestó una especie de nostalgia cultural. Como sabemos, aquel imperio fue un interesante experimento sociopolítico, en donde convergieron múltiples naciones, lenguas, razas y religiones; desde lo germánico pasando por lo eslavo hasta lo turco. Durante el apogeo de esta inusual muestra patriótica la ciudadanía se acostumbró a la fortalecedora y honorable idea de "imperio" por encima del concepto de "nación". No obstante, tras la derrota de 1918 esta unidad cultural se rompe.

Pues bien, lo que hace este relato es ilustrar de manera satírica la decadencia de un falso filántropo considerado representante de la nobleza en el régimen anterior, y que tras la disolución del imperio pasa a ser un simple ciudadano. El protagonista enfrenta torpemente su nueva circunstancia en una región que inexplicablemente (para él) pasó a llamarse Polonia; cuando en realidad jamás fue persona que marcara diferencia alguna.

En cuanto a lo técnico, descubriremos que el estilo de Roth consiste en desmenuzar los detalles de la manera más profunda posible dándole prioridad a la descripción psicológica sobre la acción. De modo que encontraremos abundancia de sentencias filosóficas, conceptos relevantes, y datos históricos, pero también encontraremos algo de humor con sus pertinentes diálogos y un desenlace a la manera tradicional.

Muchos lectores consideran este relato como parte de la saga de la familia Von Trotta (La marcha Radetzky, La cripta de los capuchinos) por lo que se recomienda como lectura complementaria.

[Danny Jacobs · Rating 4 out of 5]

In de bundel ‘De buste van de keizer en andere verhalen’ van de Oostenrijkse schrijver Joseph Roth, staan een aantal erg mooie verhalen. De stijl van ervan is bedrieglijk eenvoudig; Roth schrijft kraakhelder en zo duidelijk zonder dat het simplistisch is. Hij beschrijft zijn personages zowel met mededogen als meedogenloos.

De mens is voor Roth een ambigu wezen, dit is de kern van zijn complexiteit. De psychologische kracht van de verhalen ligt in de dubbelzinnigheid van de personages. Roth is een meester in de weergave van de innerlijke maalstroom waar wil, keuze en handeling regelmatig met elkaar in strijd zijn. Dit komt het beste naar voren in het laatste verhaal uit De buste van de keizer: ‘De legende van de heilige drinker’. Geschreven in 1939, het jaar dat hij zelf op 45 jarige leeftijd overleed, na een kort maar rijk literair leven overgoten met alcohol.

[PDW · Rating 4 out of 5]

Sinds enkele jaren is Joseph Roth weer springlevend bij ons: de ene uitgave volgt de andere op. Zijn werk leverde mij al vele mooie uren op. Deze bundel verhalen is ongelijk van kwaliteit, maar "Stationschef Fallmerayer", "De Leviathan" en "De legende van de heilige drinker", Roths ode aan zijn vriend en mecenas Stefan Zweig, zijn kleine meesterwerken.

[Hans Luiten · Rating 5 out of 5]

Joseph Roth....altijd weer prachtige verhalen. Vooral het eerste, over de buste van de keizer is zo raak en met zoveel humor geschreven. De geschiedenis van het Habsburgse rijk in minder dan 30 pagina’s

[Jelle Mostien · Rating 5 out of 5]

Wederom een bewijs dat Joseph Roth tot de grootste Europese schrijvers van de twintigste eeuw behoort!

[Arcesio · Rating 5 out of 5]

Roth expone la soledad del conde Morstin por el duelo imperial de la monarquía de los Habburgo. El noble se ve cubierto por el manto de la nostalgia y la negación de la transición nacionalista.

Franz Xavier Morstin, descendiente de una familia polaca de rancio abolengo, no tenía otra pasión ostensible qué la de rebatir la «cuestión de las nacionalidades». Expresa su odio hacia las naciones y a los Estados nacionales formados después del desmembramiento del imperio al final de la Gran Guerra.

Anhela la vieja monarquía, la vieja patria, una gran casa con muchas puertas y habitaciones qué es ahora, repartida, hecha pedazos por la modernidad y un conjunto de orgullos de las nuevas «patrias». Por eso cree que desde finales del siglo XIX están transitando de la humanidad a la bestialidad por el camino de la nacionalidad

Se considera un hombre por encima de las nacionalidades y, por consiguiente, un auténtico noble, con la fe transmitida por la tradición.

El conde, marchito por la tristeza de su pasado glorioso se aferra a la veneración del busto del difunto emperador Francisco José I qué instala en su casa y convierte ese sitio en lugar de peregrinación y presentación de respeto de lo etéreo por parte de los lugareños de Lopatyny (Galitzia).

Frases Destacada:
"No hay virtud humana perdurable en este mundo, excepto Una: la verdadera devoción".

"Los pueblos buscan en vano eso que llaman las virtudes nacionales, más dudosas aún qué las individuales".

La mafia de la narrativa de Roth expresa emotividad en síntesis.

Calificación: 5 /5 ⭐️ ⭐️ ⭐️ ⭐️ ⭐️

[Lina Calderon · Rating 4 out of 5]

Un relato corto y melancólico en el que, a través del protagonista, el conde Franz Xavier Morstin, Joseph Roth nos va develando su poca simpatía por las ideas nacionalistas, esas que en el último siglo han sido tan determinantes para los diferentes conflictos en el mundo.

En el relato el conde se ve afectado por los cambios que se dieron con la Primera Guerra Mundial, el lugar donde ha vivido siempre ya no pertenece a Austria sino a Polonia esto lo lleva a reflexionar sobre la patria y sobre el ser apátrida; otra de las nuevas realidades que lo cuestionan constantemente tiene que ver con el hecho de que en el imperio austrohúngaro convivían personas de diferentes culturas y religiones y eso no suponía una animadversión entre los habitantes de los pueblos, de hecho, el conde, todo un nostálgico de la monarquía decide recordar a su emperador erigiendo un busto del monarca en la entrada de su casa y cuando debe deshacerse del busto realiza una especie de ritual en el que varios de sus conocidos entre los que se encuentran ortodoxos griegos, católicos romanos y judíos lo acompañan, esta ritual marca para el conde el fin del mundo como él lo había conocido, era ya inútil que se resistiera a los cambios que supuso la caída del imperio austrohúngaro.

Un relato corto cargado de reflexiones profundas sobre los cambios políticos y su incidencia en la vida cotidiana de las personas, Roth nos muestra sus ideas, peligrosamente contrarias a lo que se vivía por aquel entonces en gran parte de Europa.

[Sergio Cruz Romero · Rating 4 out of 5]

El busto del Emperador es, al mismo tiempo, un relato de agonía y de luto. Es una elegía a un mundo que murió con la Gran Guerra, aquella que llaman Guerra Mundial, y que dió paso a uno nuevo, un mundo moderno, tan lejano y tan ajeno. Roth, con su lenguaje romántico y poético, es capaz de darle un pathos profundo y muy humano a la caída de un aristócrata monárquico como Morstin, ese noble de viejas riqueza, anticuado y un poco patético. Nos muestra con empatía e, incluso, con ternura el proceso de pérdida de este viejo enamorado del Emperador. Lo respeta y, al final, también, le da la palabra: lo aterriza y nos lo acerca de manera que sepamos escucharlo. Pero, además, con sagacidad, Roth critica ese modernimo naciente en Europa, ese mismo modernismo nacionalista que desencadenó en el facismo. Es un relato sobre "lo permanente dentro de la constante transformación, lo usual dentro del cambio y lo conocido dentro de lo inusual" ante las puertas de un mundo en construcción cuyo futuro siempre ha permanecido incierto.

[Facundo Melillo · Rating 5 out of 5]

《Ahora, pensaba para sí, que este pueblo pertenece a Polonia y no a Austria ¿es todavía mi patria? ¿Qué es realmente patria? ¿No es determinado uniforme de policías y aduaneros que nos hemos topado en nuestra infancia, tan «patria» como el pino y el abeto, el pantano y el prado, las nubes y el arroyo? ¿No estaba en mi lugar de origen, en este lugar —seguía preguntándose el Conde— porque pertenecía a un Señor, al que también le pertenecían innumerables lugares de otro tipo que yo amaba? ¡Sin duda! Los caprichos forzados de la historia han destruido también mi alegría privada, a la que llamaba patria. Ahora, en todas partes se habla de la nueva patria. A sus ojos soy lo que se llama un apátrida. Siempre lo he sido. ¡Ay! Hubo una vez una patria auténtica, a saber, la única patria posible para los «apátridas». Era la antigua monarquía. Ahora soy un hombre sin lugar de origen, que ha perdido el verdadero terruño del eterno vagabundo.》