What do you think?
Rate this book
Ma
Hartverscheurend boek van Hugo Borst over zijn dementerende moeder, liefdevol en met veel gevoel geschreven.
Hugo Borst vindt ‘mantelzorger’ een raar woord, maar hij is het wel. Al drie jaar verzorgt hij zijn zesentachtigjarige moeder, die aan dementie lijdt. Op ontroerende en vaak geestige wijze schrijft hij over de ingrijpende gevolgen van haar aftakelende geest. Ook beschrijft hij hoe de onvermijdelijke verhuizing naar een verpleeghuis verloopt. Intussen haalt hij herinneringen op aan zijn jeugd en aan zijn moeder in betere tijden. Ma is een liefdevol en prachtig geschreven portret van een moeder en haar zoon.
Ma zit hier nu drie weken en elke dag is het raak. Liever zou ik eventjes niet meer gaan.
‘Het is hier verschrikkelijk,’ zegt ze.
Dan zwijgt ze. Ostentatief.
Ik leg mijn hand op haar knie.
Ze wijst naar de bovenkant van haar hoofd en zegt: ‘Je kan beter mijn kop inslaan.’
‘Dan kom ik in de gevangenis, ma.’
‘Dat is waar,’ zegt ze en ze peinst en dat doe ik ook, peinzen. Peinzen over haar hunkering naar een genadeklap.
Hugo Borst vindt ‘mantelzorger’ een raar woord, maar hij is het wel. Al drie jaar verzorgt hij zijn zesentachtigjarige moeder, die aan dementie lijdt. Op ontroerende en vaak geestige wijze schrijft hij over de ingrijpende gevolgen van haar aftakelende geest. Ook beschrijft hij hoe de onvermijdelijke verhuizing naar een verpleeghuis verloopt. Intussen haalt hij herinneringen op aan zijn jeugd en aan zijn moeder in betere tijden. Ma is een liefdevol en prachtig geschreven portret van een moeder en haar zoon.
Ma zit hier nu drie weken en elke dag is het raak. Liever zou ik eventjes niet meer gaan.
‘Het is hier verschrikkelijk,’ zegt ze.
Dan zwijgt ze. Ostentatief.
Ik leg mijn hand op haar knie.
Ze wijst naar de bovenkant van haar hoofd en zegt: ‘Je kan beter mijn kop inslaan.’
‘Dan kom ik in de gevangenis, ma.’
‘Dat is waar,’ zegt ze en ze peinst en dat doe ik ook, peinzen. Peinzen over haar hunkering naar een genadeklap.
208 pages, Paperback
First published November 1, 2015
19 people are currently reading
392 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 187 reviews
May 11, 2016
Een ode van Hugo Borst aan zijn (dementerende) moeder.
Ik ben getroffen door de liefde van Hugo Borst voor zijn moeder. De hechte band die hij heeft met haar en het besef dat zij hem straks misschien niet meer herkent. Dat zijn moeder weg is, alleen lijfelijk nog aanwezig. Het besef dat Alzheimer in de familie zit en dat hem waarschijnlijk een zelfde lot wacht...Enorm veel respect voor hem, familie, vrienden en buren die de rol van mantelzorger op zich hebben genomen. Hij heeft een inkijk gegeven in de zorg die nodig is voor dementerende ouderen. Hij heeft heel inzichtelijk beschreven hoe het proces van dementie bij zijn moeder verloopt en wat voor gevoelens dit bij hem oproept. Respect!
Ik ben getroffen door de liefde van Hugo Borst voor zijn moeder. De hechte band die hij heeft met haar en het besef dat zij hem straks misschien niet meer herkent. Dat zijn moeder weg is, alleen lijfelijk nog aanwezig. Het besef dat Alzheimer in de familie zit en dat hem waarschijnlijk een zelfde lot wacht...Enorm veel respect voor hem, familie, vrienden en buren die de rol van mantelzorger op zich hebben genomen. Hij heeft een inkijk gegeven in de zorg die nodig is voor dementerende ouderen. Hij heeft heel inzichtelijk beschreven hoe het proces van dementie bij zijn moeder verloopt en wat voor gevoelens dit bij hem oproept. Respect!
January 6, 2016
De schetsen waren zo herkenbaar en zo volledig identiek aan wat wij drie jaar geleden met onze dementerende vader hebben beleefd : eerst mantelzorg thuis, dan onvermijdelijke verhuis naar een zorginstelling, het opruimen en de verkoop van de gezinswoning, regelmatige bezoekjes in de zorginstelling.
Aanvankelijk was hij erg kwaad “Ik wil dit niet”, maar gelukkig schikte hij zich snel en had nog een relatief mooie tijd dank zij zeer geduldige en lieve verzorgers, hoewel wij vaak gedacht hebben dat hij zich flink hield om zijn kinderen te sparen. Hij was omringd door kinderen en kleinkinderen toen hij deze wereld verliet, maar dat heeft hij zelf niet meer geweten.
De zorgverleners in deze instellingen zijn echt engelen. Dat kan niet genoeg gezegd worden.
Het boekje vond ik zeer fijne lectuur, ondanks het gegeven. Het is zo liefdevol geschreven dat het hartverwarmend was. Iedereen zou dit boek moeten lezen, want iedereen kan hier vroeg of laat mee geconfronteerd worden.
Aanvankelijk was hij erg kwaad “Ik wil dit niet”, maar gelukkig schikte hij zich snel en had nog een relatief mooie tijd dank zij zeer geduldige en lieve verzorgers, hoewel wij vaak gedacht hebben dat hij zich flink hield om zijn kinderen te sparen. Hij was omringd door kinderen en kleinkinderen toen hij deze wereld verliet, maar dat heeft hij zelf niet meer geweten.
De zorgverleners in deze instellingen zijn echt engelen. Dat kan niet genoeg gezegd worden.
Het boekje vond ik zeer fijne lectuur, ondanks het gegeven. Het is zo liefdevol geschreven dat het hartverwarmend was. Iedereen zou dit boek moeten lezen, want iedereen kan hier vroeg of laat mee geconfronteerd worden.
February 22, 2016
Wat gebeurd er met je als zoon als je moeder Alzheimer ontwikkelt? Wat voor moeilijkheden kom je tegen? Hoe kijk je er (met wat humor) tegen aan en hoe geef je je moeder terug wat ze al die jaren aan jou heeft gegeven? Mijn mening is dat Hugo Borst dat op meesterlijke wijze omschrijft.
Hugo Borst is bekend van de boeken over bekende voetballers en trainers maar hier beschrijft hij wat hij over een langere periode meemaakt met zijn dementerende moeder. Het boek kan ruwweg in twee delen worden verdeeld. Deel een beschrijft de moeder van Hugo Borst als zij met hulp nog zelfstandig woont. Deel twee is mevrouw Borst opgenomen in een verpleeghuis (met een hoofdletter V).
Beide delen worden gescheiden door prachtige kleurenfoto's.
Net als kanker is dementie een bekend fenomeen. Beide ziektes rukken families uitelkaar. Pijnlijk om iedere keer maar weer van een gedeelte van je geliefde afscheid te nemen.
In mijn optiek zeker zijn 4 sterren waard.
Hugo Borst is bekend van de boeken over bekende voetballers en trainers maar hier beschrijft hij wat hij over een langere periode meemaakt met zijn dementerende moeder. Het boek kan ruwweg in twee delen worden verdeeld. Deel een beschrijft de moeder van Hugo Borst als zij met hulp nog zelfstandig woont. Deel twee is mevrouw Borst opgenomen in een verpleeghuis (met een hoofdletter V).
Beide delen worden gescheiden door prachtige kleurenfoto's.
Net als kanker is dementie een bekend fenomeen. Beide ziektes rukken families uitelkaar. Pijnlijk om iedere keer maar weer van een gedeelte van je geliefde afscheid te nemen.
In mijn optiek zeker zijn 4 sterren waard.
July 26, 2016
Ma door Hugo Borst
In een dag tijd uitgelezen. Dit is iets wat ik normaal niet doe, maar wat een boek is dit zeg. De manier dat Hugo Borst over zijn dementerende moeder schrijft, waar hij samen met zijn broer en hun vrouwen mantelzorg voor zijn.
Hugo Borst is columnist en sportjournalist, maar dit keer heeft hij een boek geschreven over het volledige proces dat een buitenstaander meemaakt als zijn moeder dement wordt.
Alle hoofdstukken zijn kort en telkens weer een ander verhaal wat hij met haar meemaakt. Zeer indrukwekkend.
Top hoor Hugo Borst voor de manier zoals je dit boek schreef.
In een dag tijd uitgelezen. Dit is iets wat ik normaal niet doe, maar wat een boek is dit zeg. De manier dat Hugo Borst over zijn dementerende moeder schrijft, waar hij samen met zijn broer en hun vrouwen mantelzorg voor zijn.
Hugo Borst is columnist en sportjournalist, maar dit keer heeft hij een boek geschreven over het volledige proces dat een buitenstaander meemaakt als zijn moeder dement wordt.
Alle hoofdstukken zijn kort en telkens weer een ander verhaal wat hij met haar meemaakt. Zeer indrukwekkend.
Top hoor Hugo Borst voor de manier zoals je dit boek schreef.
January 16, 2023
Een boekje met korte columns die de teloorgang van de cognitieve functies van de moeder van de schrijver op een vrij luchtige, maar liefdevolle manier en vol respect weergeven. Bijna net zo mooi als Lucht, van Eveline van de Putte
December 22, 2018
Als luisterboek op Spotify!
May 23, 2017
Er valt ontzettend veel te vertellen over Hugo Borst's Ma, maar eigenlijk is het allemaal een beetje overbodig. Wat een liefdevolle omarming, een zacht woordje en een handje vol herinneringen die je je nog wel kunt herinneren toch met je kunnen doen.
Dementie en alzheimer heb ik ergens altijd al lastig gevonden. Als 23 jarige heb ik dit alleen, heel onbewust, op jonge leeftijd bij mijn vaders oma mee gemaakt. En ik merk zelf dat ik een beetje ongemakkelijk word van het idee; de volgende keer dat we bij oma komen, herkent ze mij niet meer.
Hugo schrijft vol passie, liefde, humor en toch serieusheid over zijn moeder en haar aftakeling. Het is fijn om te lezen, geeft zekerheid en neemt zekerheid weg, heldert op en zet aan tot nadenken.
Hij schrijft fijn, zegt wat hij wil zeggen en waar het op staat en houdt daarbij -naar mijn mening- rekening met zijn moeder.
Dementie en alzheimer heb ik ergens altijd al lastig gevonden. Als 23 jarige heb ik dit alleen, heel onbewust, op jonge leeftijd bij mijn vaders oma mee gemaakt. En ik merk zelf dat ik een beetje ongemakkelijk word van het idee; de volgende keer dat we bij oma komen, herkent ze mij niet meer.
Hugo schrijft vol passie, liefde, humor en toch serieusheid over zijn moeder en haar aftakeling. Het is fijn om te lezen, geeft zekerheid en neemt zekerheid weg, heldert op en zet aan tot nadenken.
Hij schrijft fijn, zegt wat hij wil zeggen en waar het op staat en houdt daarbij -naar mijn mening- rekening met zijn moeder.
June 16, 2016
Een ontroerend boek ! We volgen de moeder van auteur Hugo borst doorheen verschillende stadia van dementie. De fragmenten zijn heel herkenbaar en geven een duidelijk beeld van deze ziekte, mantelzorg en verblijf in de zorginstelling.
Ook mooi om te zien hoe de moeder - zoon relatie een "andere dimensie" krijgt doorheen het verhaal.
Ook mooi om te zien hoe de moeder - zoon relatie een "andere dimensie" krijgt doorheen het verhaal.
September 11, 2017
Een boek dat je naar de keel grijpt. heel ontroerend geschreven . Een sereen boek over de gevolgen van Alzheimer.
July 23, 2017
Een mooi, soms best hartbrekend, en eerlijk boek over de moeder van Hugo Borst die Alzheimer heeft, en herinneringen aan de jeugd (ook al moet ik zeggen dat ik één stuk gewoon echt nee dank je vond (die met het doktertje spelen, te veel details die ik NIET hoef te lezen, dank je)). Ik zou het zeker aanraden, en ik hoop ook dat bibliotheek #2 snel het volgende deel heeft.
December 29, 2023
I long hesitated whether I wanted to/should read this book.
As I am now writing this review, there's no need to tell you that I read it.
What I feared most, is that the book would be very graphic or do Hugo's mother injustice. I've found nothing of that. Of course it's not a walk in the park, when you write about a person that suffers from Alzheimer's. Especially when that person is your mother. I think the writer did a good job, letting his mother keep her dignity, while he still describes how the disease takes more and more away from her.
I enjoyed the book, because it was written with such warmth and still gives a clear image of Hugo's and his brother's path navigating uncharted territory of what their mother still can, what's best for her and what's still safe.
As I am now writing this review, there's no need to tell you that I read it.
What I feared most, is that the book would be very graphic or do Hugo's mother injustice. I've found nothing of that. Of course it's not a walk in the park, when you write about a person that suffers from Alzheimer's. Especially when that person is your mother. I think the writer did a good job, letting his mother keep her dignity, while he still describes how the disease takes more and more away from her.
I enjoyed the book, because it was written with such warmth and still gives a clear image of Hugo's and his brother's path navigating uncharted territory of what their mother still can, what's best for her and what's still safe.
June 6, 2022
Een ontzettend mooi en ontroerend boek. Een levensverhaal als mantelzorger voor een moeder met alzheimer. Het verhaal is echt erg herkenbaar en emotioneel geschreven. Sommige dingen herken ik gewoon in mijn werk.
April 4, 2023
Het leven van iemand met Alzheimer thuis en in het Verpleeghuis-thuis. Heel herkenbaar.
Nog steeds mensen, niet gek, maar ziek. Ziekte doet soms gekke dingen die soms grappig zijn, maar eigenlijk ook triest.
Nog steeds mensen, niet gek, maar ziek. Ziekte doet soms gekke dingen die soms grappig zijn, maar eigenlijk ook triest.
July 4, 2022
Hugo Borst levert met 'Ma' een eerlijk relaas en tegelijk mooi eerbetoon aan zijn moeder af. In 'Ma' doen we niet aan verbloemen, schuiven we geen dingen onder de mat en krijgen we als lezer een realistisch beeld geschetst van de moeilijke ziekte die Alzheimer is.
'Ma' is een verzameling columns die lezen als een trein. Ieder kort verhaal, iedere anekdote zal iedereen die te maken kreeg met Alzheimer herkenbaar lijken en hopelijk troost bieden of een hart onder de riem steken. Want de ziekte is hard, voor patiënt maar zeker ook voor mantelzorgers en de naaste omgeving.
Ik kan dit boek aanraden aan iedereen die op één of andere manier met de ziekte in aanraking komt maar zeker ook aan de geluksvogels die dit smerige beestje niet leren kennen. Desalniettemin boezemt het toch ook vaak angst in, zowel bij de auteur als vermoedelijk bij sommige lezers. Laat angst je niet tegenhouden om dit boek te lezen, daarvoor is het te eerlijk en pijnlijk mooi.
'Ma' is een verzameling columns die lezen als een trein. Ieder kort verhaal, iedere anekdote zal iedereen die te maken kreeg met Alzheimer herkenbaar lijken en hopelijk troost bieden of een hart onder de riem steken. Want de ziekte is hard, voor patiënt maar zeker ook voor mantelzorgers en de naaste omgeving.
Ik kan dit boek aanraden aan iedereen die op één of andere manier met de ziekte in aanraking komt maar zeker ook aan de geluksvogels die dit smerige beestje niet leren kennen. Desalniettemin boezemt het toch ook vaak angst in, zowel bij de auteur als vermoedelijk bij sommige lezers. Laat angst je niet tegenhouden om dit boek te lezen, daarvoor is het te eerlijk en pijnlijk mooi.
July 11, 2018
Maakte het mee bij mijn papa...
Mama was jaren mantelzorger. En, samen met ons, voor papa een onbekende. Wij hielpen waar we konden, telefoon stond naast het bed.
Viel papa uit bed, gingen we hem er terug inleggen....niet eenvoudig want hij hielp niet mee ( probeer eens een zak aardappelen van 80 kilo te verzetten).....
Mama zag de dood naderen, belde ons op....we waren tijdig thuis om afscheid te nemen, om nog eens -opflakkering-dochter genoemd te worden ...
Papa stierf thuis....
Mama viel in een donker gat.....
Dementie is een rare ziekte, eentje waar je als naaste heel wat last van hebt.
Had papa nog eens graag vastgepakt....en gezegd hoeveel ik hem mis en hoeveel ik van hem hou....😭
Las dit dankzij vakantiebieb
Mama was jaren mantelzorger. En, samen met ons, voor papa een onbekende. Wij hielpen waar we konden, telefoon stond naast het bed.
Viel papa uit bed, gingen we hem er terug inleggen....niet eenvoudig want hij hielp niet mee ( probeer eens een zak aardappelen van 80 kilo te verzetten).....
Mama zag de dood naderen, belde ons op....we waren tijdig thuis om afscheid te nemen, om nog eens -opflakkering-dochter genoemd te worden ...
Papa stierf thuis....
Mama viel in een donker gat.....
Dementie is een rare ziekte, eentje waar je als naaste heel wat last van hebt.
Had papa nog eens graag vastgepakt....en gezegd hoeveel ik hem mis en hoeveel ik van hem hou....😭
Las dit dankzij vakantiebieb
January 4, 2016
Pas halverwege dit boek kwam ik erachter dat Ma is samengesteld uit stukjes die Hugo Borst over zijn moeder schreef/schrijft voor het wekelijkse AD Magazine. Daardoor viel ook op zijn plaats dat hij regelmatig basisinformatie herhaalt, omdat je van de krantenlezer natuurlijk niet mag verwachten dat hij alle voorgaande stukjes ook heeft gelezen. Maar ja, dat hadden bij het maken van dit boek dan natuurlijk wel kunnen gladstrijken. Een slordigheid in een voor de rest liefdevolle en gevoelige beschrijving van hoe Borst zijn 85-jarige moeder ziet wegglijden in dementie.
December 28, 2015
Eigenlijk het eerste boek, wat ik over Alzheimer heb gelezen, wat niet zo naargeestig is geschreven.
Ik kende natuurlijk al een aantal stukjes uit het AD.
Maar deze min of meer chronologische verzameling van columns heeft mij geraakt, doen glimlachen, knikken van herkenning en geconfronteerd met wat nog komen gaat.
Niets anders dan respect voor de manier waarop Hugo Borst over deze mensonterende ziekte van zijn moeder schrijft!
Ik kende natuurlijk al een aantal stukjes uit het AD.
Maar deze min of meer chronologische verzameling van columns heeft mij geraakt, doen glimlachen, knikken van herkenning en geconfronteerd met wat nog komen gaat.
Niets anders dan respect voor de manier waarop Hugo Borst over deze mensonterende ziekte van zijn moeder schrijft!
December 15, 2015
Nogal recht-toe-rechtaan geschreven liefdevol portret van zijn moeder die langzaamaan verdwijnt in de mist van de dementie. Over mantelzorgen, verpleeghuizen, de sores die het met zich meebrengt, het verdriet, de ontroering maar ook de bindende kracht die zo een ingrijpende episode op gezinsrelaties kan hebben. (niet altijd, ik ken ook voorbeelden waar het juist verwoestend werkt) . Het zijn allemaal korte columns die grotendeels eerder in het AD zijn verschenen.
July 13, 2018
Een goed boek. Mijn schoonmoeder had ook Alzheimer. Daardoor herkende ik veel. Dat ik dingen zou herkennen had ik wel verwacht. Maar dat er zoveel overeenkomsten waren, had ik niet gedacht. Het boek leest vlot. Daardoor had ik het zo uit. Hugo Borst schuwt de waarheid niet, maar beschrijft zijn ervaringen wel op een respectvolle manier. Ik vind dat hij goed heeft beschreven hoe de ziekte is, zowel voor de persoon die ziek is als de omgeving. Een aanrader.
February 8, 2019
Een boek die je aangrijpt met korte verhalen over hugo borst zijn moeder die de ziekte van Alzheimer heeft. Niet alleen omschreven wat er met zijn moeder gebeurd, maar ook wat er met het gezin/ de famillie gebeurd rondom de toestand van 'ma'. Erg mooi verwoord allemaal en zeker aan aanrader. Hugo laat geen informatie achterwegen. Alles hoort erbij, ook de minder leuke dingen.
5 sterren voor dit mooie, bijzondere boek!
5 sterren voor dit mooie, bijzondere boek!
March 4, 2024
?🤔Ik had (bijna) alle stukjes al in het weekendmagazine van Het Algemeen Dagblad gelezen, dus dit boek was wel heel snel uit en ontroerde minder dan op het moment dat ik de stukjes in de krant las.
=> Ach, moedertje ligt in de kast van mijn vrouw en heb ik slechts gedeeltelijk gelezen..
MW 1/7/2016
=> Ach, moedertje ligt in de kast van mijn vrouw en heb ik slechts gedeeltelijk gelezen..
MW 1/7/2016
February 18, 2016
Dit boek is prachtig! Erg indrukwekkend. Hugo Borst weet de juiste snaar te raken: met humor en tegelijkertijd met respect. Het is absoluut geen zware kost en dat heeft Borst echt superknap gedaan! De voorbeelden zijn ook zeer herkenbaar. Ik zag situaties terug die ik bij mijn oma heb gezien, wat het draaglijker maakt.
January 17, 2016
Wat schrijft Hugo Borst respectvol en liefdevol over zijn moeder en de slopende Alzheimer, die eigenlijk de familie nog meer overvalt dan haar. Want zij raakt alle puzzelstukjes razendsnel kwijt.
Een treurig en mooi relaas over Borsts Ma, geen 'afgerond verhaal', want bij het voltooien van het boek is Ma er nog altijd.
Een treurig en mooi relaas over Borsts Ma, geen 'afgerond verhaal', want bij het voltooien van het boek is Ma er nog altijd.
July 19, 2016
Een oprecht, eerlijk en ontroerend verhaal over wat dementie met een mens doet. Allerlei korte fragmenten vormen samen één geheel. Soms met humor, sommige delen zijn alleen maar om van te huilen. Duidelijk is wel dat dementie niet alleen de dementerende raakt, maar ook dierbaren heel hard treft. Een mooie en eerlijke ode aan de vrouw die Hugo's moeder is en was.
February 23, 2019
Prachtige columns over het leven van een vrouw met Alzheimer. Hugo Borst schrijft met een enorme liefde over zijn moeder en de weg van vergeetachtigheid die ze bewandelt.
Goed om te lezen voor iedereen met ouders op leeftijd. Het besef dat deze vorm van mantelzorg mij misschien te wachten staat, laat me meer genieten van mijn ouders op dit moment.
Goed om te lezen voor iedereen met ouders op leeftijd. Het besef dat deze vorm van mantelzorg mij misschien te wachten staat, laat me meer genieten van mijn ouders op dit moment.
July 15, 2017
Zo mooi geschreven met alle mooie, verdrietige en soms ook grappige momenten. Heel herkenbaar allemaal. Daardoor had ik dit boek lang in mijn boekenkast laten staan, maar blij dat ik 'm nu toch heb gelezen.
December 31, 2015
Mijn recensie kan je nalezen via mijn blog op https://boeklovers.wordpress.com/2015...
January 25, 2016
Ontroerend. Eenvoudig. Mooi.
January 6, 2017
Het zIjn korte verhalen, geeft een goed beeld van dementie bij ouderen. Tobben!!
February 8, 2017
zo mooi geschreven! met heel veel liefde beschrijft hij het leven van en met zijn dementerende moeder.
Allemaal heel herkenbaar.
Allemaal heel herkenbaar.
Displaying 1 - 30 of 187 reviews