Η ζωή εν τάφω

Η τριλογία του πολέμου #1

by Stratis Myrivilis, Στρατής Μυριβήλης

Οι στρατιώτες περνούν ατελείωτα μερόνυχτα όλο στερήσεις και κακουχίες μέσα στη λάσπη, ζωντανοί-νεκροί, χωρίς στην πραγματικότητα να πολεμούν. Το κλασικό αντιπολεμικό αυτοβιογραφικό έργο του Στρατή Μυριβήλη περιγράφει με μαεστρία τον παραλογισμό και τη ματαιότητα του Α' Παγκοσμίου, του "πολέμου των χαρακωμάτων".

Το "Η ζωή εν τάφω" άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα κεφάλαιο κιόλας δημοσιεύτηκε τότε στην εφημερίδα "Νέα Ελλάδα", που έβγαινε στη Θεσσαλονίκη, το 1917. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, μπήκε σαν επιφυλλίδα στην εβδομαδιαία "Καμπάνα της Μυτιλήνης". Το ανάτυπο από εκείνη την επιφυλλίδα (1924) στάθηκε η πρώτη έκδοση του βιβλίου. Από τότε το "Η ζωή εν τάφω" σημειώνει μια σταθερή πορεία ως τις μέρες μας, ανατυπώνεται συνεχώς στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, καθώς έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες διεθνώς.

Genres: Fiction, Classics, Historical Fiction, War, Greece, World War I, Historical

415 pages, Paperback

First published January 1, 1924

About the author

Stratis Myrivilis was a major figure in the literary history of 20th Century Greece. He wrote mostly fiction: novels, novellas, and short stories.

Reviews

[Anna · Rating 5 out of 5]

Εκτός από τα αντικείμενα στοιχεία ενός μυθιστορήματος ( π.χ. η γραφή του, η γλώσσα, οι αφηγηματικες τεχνικές) που το κάνουν να ξεχωρίζει υπάρχει πάντα και η υποκειμενική ματιά.
Πέντε αστεράκια, όχι για τις αφηγηματικες αρετές του, αλλά επειδή με συγκίνησε!!! Επειδή με έβαλε μέσα στα χαρακώματα και ταυτόχρονα με γέμισε αγάπη για τη ζωή!!!

[Maria Thomarey · Rating 4 out of 5]

Ουδέν νεότερων απο το βαλκανικό μέτωπο , γιατι εδώ είναι Βαλκάνια , μπλεγμένα ενα κουβάρι , δεν είναι παίξε γέλασε . Κατάλαβες; Κατάλαβα να λες ..,

[Konstantina Dragoudaki · Rating 5 out of 5]

Τα λόγια είναι περιττά. Ο Στράτης Μυριβήλης ήταν ένας σπουδαίος πεζογράφος και το έργο του αυτό εξίσου σπουδαίο. Η αφήγηση είναι μοναδική. Οι περιγραφές του, αυτές των συναισθημάτων των σκέψεων και των καταστάσεων, δημιουργούν ένα συγκινητικά υπέροχο βιβλίο.

[Έλσα · Rating 4 out of 5]

«Η ζωή εν τάφω»

Ένα ημερολόγιο πολέμου, συναισθημάτων, σκέψεων. Ένα ημερολόγιο στο οποίο δεν κυριαρχεί ο θάνατος, αλλά η ανάγκη για επιβίωση, η αέναη ανάγκη του ανθρώπου για ζωή.

Επίτευγμα του Μυριβήλη ήταν να αναδείξει τις επιπτώσεις ενός πολέμου κ όχι τον ίδιο τον πόλεμο. Εξυψώνει το αίσθημα της φιλοπατρίας , της αλληλεγγύης. Σκοπός του συγγραφέα να τονίζει πως ο πόλεμος περιορίζει τη ζωή, εμποδίζει τα νιάτα, κάνει τον άνθρωπο αναίσθητο κ απάνθρωπο.

Γι αυτό το λόγο περιορίζει τις περιγραφές του έργου στα χαρακώματα κ στην καθημερινότητα των ηρώων.

Αντιπολεμικό λοιπόν, το μήνυμα του συγγραφέα που προσπαθεί να κατακρίνει τη ματαιότητα του πολέμου κ πως εξαιτίας του ο άνθρωπος χάνει ό,τι πολυτιμότερο έχει, την ελευθερία του και τη ζωή του !

[Dionisis Karachalios · Rating 5 out of 5]

Άψογη περιγραφή συναισθημάτων και σκέψεων ανάμεσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου από έναν εξαίρετο,υπέροχο,Έλληνα λογοτέχνη.Μέσα από το μεστό λόγο του συγγραφέα ξεχωρίζει όλη η φοβερή αλήθεια,η τρέλα του ανθρώπου να σκοτώνει,να πολεμά ο ένας εναντίον του άλλου για διάφορους λόγους ( να μεγαλώσει η κοιλιά των κεφαλών,των μεγάλων και άλλο ) παρασύροντας αθώα πλάσματα που δεν φταίνε σε τίποτα,αφήνοντας πίσω,στάχτες,αποκαΐδια και πτώματα.

[Sotiris Karaiskos · Rating 5 out of 5]

Μετά το τέλος της ανάγνωσης αυτού του βιβλίου μπορώ να πω δύο πράγματα. Το πρώτο είναι φυσικά ότι αισθάνομαι ντροπή που δεν το αναζήτησα όλα αυτά τα χρόνια για να μπορέσω να το διαβάσω. Ήξερα, φυσικά, για την ύπαρξή του, ότι είναι ένα σπουδαίο βιβλίο αλλά απλά δεν έτυχε. Διαβάζοντας το κατάλαβα ότι αυτά που λέγονται για την αξία του είναι λίγα για να περιγράψουν την ομορφιά αυτού του ιδίου και την σημασία του στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας αλλά και στην ιστορία γενικότερα καθώς πρόκειται για μία λογοτεχνική καταγραφή ενός γεγονότος που συνήθως δεν το αντιμετωπίζουμε ως κάτι το ιδιαίτερο, Δηλαδή τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το δεύτερο που μπορώ να πω είναι ότι το βιβλίο μου θύμισε πάρα πολύ αντίστοιχες συγγραφικές προσπάθειες να περιγράφουν τις συνθήκες του πολέμου, όπως για παράδειγμα το πολύ κλασικό "Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό μέτωπο" αλλά και κάποια άλλα. Είναι εκπληκτικό που βιβλία που δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους αντλούν από την εμπειρία του πολέμου χαρακωμάτων για να φτάσουν σε παρόμοια συμπεράσματα για τη ματαιότητα του πολέμου και οι συγγραφείς να εκφράσουν παρόμοια συναισθήματα για την τρομακτική βαρβαρότητα αυτού του νέου είδους πολέμου. Ο κυνισμός που προκαλεί η διαπίστωση ότι οι στρατιώτες δεν έχουν μπροστά τους πεδίον δόξης λαμπρό αλλά μία βιομηχανική σφαγή, οι φριχτοί τραυματισμοί που προκαλούνται από τα πανίσχυρα όπλα, ο φόβος του θανάτου που γίνεται καθημερινή συντροφιά, όλα αυτά παρουσιάζονται με τον πιο γλαφυρό τρόπο και έρχονται σε αντιπαράθεση με ειρηνικές εικόνες του παρελθόντος αλλά και του παρόντος, δίνοντας έτσι ένα πολύ ισχυρό αντιπολεμικό μήνυμα. Την ίδια ώρα το πλήθος ιστοριών από τους απλούς στρατιώτες συγκινεί και δίνει μία ολοκληρωμένη εικόνα.

Όλα αυτά μεταφέρονται στον αναγνώστη από τον συγγραφέα με έναν ξεχωριστό ελληνικό τρόπο, με μία γραφή όμορφη αλλά και ωμή εκεί που χρειάζεται, με ποιητική διάθεση όταν αναφέρεται στα ειρηνικά έργα του ανθρώπου με πρώτο τον έρωτα και με κυνισμό και ειρωνεία όταν αναφέρεται σε αυτούς που τα παρεμποδίζουν, με έναν πεσιμισμό που διανθίζεται με θρησκευτικές αναφορές δίνοντας μία σχεδόν αποκαλυπτική αίσθηση. Ένα πραγματικό κομψοτέχνημα, ένα βιβλίο που σίγουρα το κατατάσσω στα κορυφαία της ελληνικής λογοτεχνίας και προτείνω στους αναγνώστες να μην ακολουθήσουν το δικό μου κακό παράδειγμα, αφήνοντας το στην άκρη για τόσο καιρό.

[Vera · Rating 4 out of 5]

Ο Στράτης Μυριβήλης, ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30, αντιµιλιταριστής πατριώτης και πεζογράφος γεννήθηκε στη Συκαµιά της Λέσβου το 1890. Ο συγγραφέας δεν παρουσιάζει την ηρωική διάσταση του πολέµου, αλλά την πραγµατικότητα, έτσι όπως βιώνεται από τον φοιτητή λοχία Κωστούλα και καταγράφεται στο ηµερολόγιό του. Περιγράφεται αναλυτικά η φρίκη των χαρακωµάτων, όπως την έζησε ο ίδιος ο συγγραφέας. Το αντιπολεµικό µήνυµα του έργου προβάλλεται µέσα από την ωµότητα της ρεαλιστικής περιγραφής και τις προσωπικές σκέψεις του ήρωα. Η αγάπη για τη ζωή, για τον άνθρωπο και το φυσικό του περιβάλλον είναι τα κύρια θέματα του βιβλίου.

[Stratos · Rating 5 out of 5]

Ενα εμβληματικό βιβλίο για τον πόλεμο. Είναι σελίδες και ιστορίες που ξεσκίζουν τη καρδιά και τη ψυχή σου με το δράμα που αποκαλύπτεται από την αγριάδα του πολέμου

[Athena · Rating 5 out of 5]

Ένα βιβλίο που σου αγγίζει τη ψυχή. Ένας συγγραφέας που, παρόλο που πολέμησε, δεν παίρνει κανενός το μέρος, παρά μόνο του ανθρώπου! Ένα αριστούργημα!
"Γιατί είναι απαραίτητο να σκοτώσουμε και να μας σκοτώσουν; Ποιόνε να το ρωτήσω;. Συλλογιέμαι: που να βρίσκεται η μήτρα του κακού; Και γιατί αυτό είναι πιο δυνατό, τόσο πιο δυνατό; Ακούγω μιαν απάντηση: "Πόλεμος κατά του πολέμου!" "Πόλεμος των τάξεων!" Ξέρω. Μα αυτό είναι μια καινούργια απάτη. Είναι πάλι ο πόλεμος με μια πιο μοντέρνα και πιο βδελυρή προσωπίδα. Ίσως, λέω, το κακό ναναι αλλού. Σε τούτο: Η Όχτρα είναι οργανωμένη, πειθαρχημένη, πάνοπλη Η Αγάπη είναι ανοργάνωτη, ξεθυμαίνει σε αισθηματισμούς, σε θρησκευτικούς εξορκισμούς. Τώρα ποιος θα οργανώσει, ποιος θ' αρματώσει, θα κάμει σεβαστή την Αγάπη; Ο Χριστός το καταπιάστηκε με το καλό και δεν κατάφερε σπουδαία πράματα. Όμως πάλι αν γίνει με το στανιό, τότε παύει να ναι Αγάπη. Δεν καταλαβαίνω."

[John Makantasis · Rating 5 out of 5]

Σοκαριστικά κυνικό και ταυτόχρονα απρόσμενα ευαίσθητο!

[Steve]

With the beginnings of World War I well prepared by the two Balkan wars of 1912-1913 (briefly discussed in my review of Richard C. Hall's The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War) and with the Great Powers raring to go at each other after decades of planning and amassing weapons, at the beginning of August, 1914, Germany invaded Belgium and Luxembourg on its way to deliver a first and final blow to France (Home Before the Leaves Fall: A New History of the German Invasion of 1914 by Ian Senior) while Austro-Hungary invaded Serbia to put a swift end to the Slavic upstarts' pretensions (The Gardeners of Salonika: The Macedonian Campaign, 1915-1918, by Alan Palmer). None of it went according to plan.

Greece, triumphant in both of the Balkan wars against its Ottoman and Bulgarian arch-enemies (the enmity towards the Bulgarians going back even further than that against the Turks), was torn between standing at the side of the powers who were responsible both for its liberation from the Ottoman Empire in the 1820's and for some of the territorial gains the Greeks had made at the cost of the Turks in the meantime (this faction was led by the on-again, off-again Prime Minister Eleftherios Venizelos) or with the Central Powers (the King of Greece was related to the Kaiser's family and to the British royal family, but he and the Greek high command were strongly bound by admiration for Prussian military values to Berlin) and officially opted for neutrality.

However, the Entente had "legal" rights on the Greek peninsula dating back to treaties made during Greece's war of independence, and French and British divisions soon landed at Salonika (Thessaloniki) on the Macedonian coast won by the Greeks in the wars of 1912-1913. Alan Palmer gives an excellent history of the politics and warfare taking place in southeast Europe after this point in The Gardeners of Salonika, including the formation of a rival government by Venizelos and the subsequent forced abdication of the Greek King. His son came around to Venizelos' point of view. So, finally, Greece came into the war against the Bulgarians, Austro-Hungarians, Turks and Germans,(*) providing a weight of numbers which was important to the final collapse of the Central Powers on the southeastern front.

Efstratios Stamatopoulos (1890-1969) - Stratis Myrivilis was his nom de plume - served as a soldier in both the first Balkan War and the Macedonian campaigns of WWI, and Life in the Tomb - first serialized during 1923-1924 and then published in final form in 1930 - is based upon his experiences on the front in WWI. It is reportedly one of the most important books in modern Greek literature, both in its popular resonance and in its literary qualities.

Presented in the (not seriously sustained) form of a journal written by a Greek soldier for his fiancée back home, Life in the Tomb is told in a figurative language which contrasts mightily with the very direct diction spiced with soldier's argot used by Maurice Genevoix to describe his WWI experiences in Sous Verdun, Août - Octobre 1914. In fact, for my taste Myrivilis sometimes gives us too much of a good thing, as in this excerpt from a passage describing the excitement of the anti-royalist crowds on Lesbos when Venizelos' rebel government was announced:

Commotion everywhere: waves of intoxicating uproar formed from a thousand disparate voices. The city's church bells had gone insane. They cried in exultation above our heads, over the red-tiled roofs, like a flock of frenzied, hooting archangels beating lances against brass shields and filling the air with a horrifying reveille. With their brazen voices and frightening wings they made the atmosphere as turbulent as a storm-lashed sea.

"Frenzied, hooting archangels", "horrifying reveille"? Maybe not. But likening the rolling, deafening sound of a city full of pealing bells to "beating lances against brass shields" works very well for me, making the cliché "as turbulent as a storm-lashed sea" even more disappointing. However your personal taste may react to this passage, there is a good deal of this florid language in the novel. I don't know about Stamatopoulos himself (since this is the only book from his hand I have read), but his journal writer is a romantic, a poetaster who appeals often to the ideals of the educated middle classes of the late 19th and early 20th centuries, of course including the Christian God and an idealized vision of his fiancée going beyond donning rose-tinted glasses into the ideological. So how does such a narrator react to the all-too-coarse reality of warfare?

Though literary effusions with a distinct tendency towards hyperbole are never more than a paragraph or two away, war is very much present in this text - the forced night marches to avoid the notice of the reconnaissance aircraft, night after night after night; devastated towns shelled with poison gas and phosphorous; the nearly constant filth and lack of potable water; meals snuck in once a day; the tedium, discomfort and mortal danger of life in the trenches(**); the inevitable reduction of life to its lowest conceivable denominator. And then there are the random moments when the shells sweep in and one must cower and endure, or the rare moments when two bands of screaming maniacs try to murder each other. Only generals like Patton and Lee can love war; for the common soldier it is a misery without compare, alleviated only by the incredibly powerful bonds of comradeship such misery always forges between the men sharing these tribulations. Myrivilis captures all of this very well.

He also gives all a Greek accent. Though so much is the same whether the sad sack in the trench is British or German or French, yet there are differences. The narrator shares his dugout in the trench with his younger brother (!); his memories and fantasies are cast back to the island of Lesbos; to the south, in neighboring Thessaly, the royalists were ready and eager to receive deserters from the rebels' ranks - as the weeks in the trenches became months and then years, they enfolded no small number in their welcoming arms.

What better place than in the army to find a large cast of characters under extraordinary pressures, from pompous peacetime officers - murderously incompetent in war - to frightened, teenaged foot soldiers pining for their sweethearts or, failing that, their mothers? Additional characters come to life in the narrator's extended reminiscences of life on Lesbos, breaking the increasing tension in the main narrative. But, surely, the most memorable is the narrator himself, the man through whose eyes we see the world for 300 pages and whose initial fervor (all are volunteers in this Archipelago Division) shrivels:

I engaged in insurrection against our lawful government in order to honor the Greek promise to stand by the Serbs as allies. Now I am helping the Serbs to enslave the Greeks of Monastir. I came here in order to stand side by side with the French and to be killed with them for the sake of democratic ideals. When I arrived I found them thrashing their black troops and heard them greet us in the trenches with the cry "chiens grecs"...

In spite of oneself, one becomes quite attached to this 22 year old disillusioned idealist, even though one knows from the first pages of the book that he dies a particularly horrible death.

A novel of the failure of faith in ideals in the face of reality, of life under extreme stress, and what ordinary men do in order to continue, all seen through the quietly reflective eyes of the increasingly engaging narrator. I have to agree with the Greeks - this is a very fine book.


(*) The Bulgarians came into WWI late in order to get some revenge on the Serbs and Romanians, their principal adversaries from the second Balkan War. It backfired badly. The Turks were mostly occupied elsewhere against the Russians and British (and the latter's Arab allies).

(**) For also on this front months and years were spent in fixed positions with deadly squabbles over a 100 meters of useless ground.

Rating

http://leopard.booklikes.com/post/104...

[B. Faye · Rating 5 out of 5]

Βιβλίο σταθμός της ελληνικής λογοτεχνίας που αντικατοπτρίζει την τρέλα του πολέμου ο οποιος στο διάβα του σκοτώνει νιάτα, όνειρα, ελπίδες, έρωτες , ζωές.....

[Vassilis MJ · Rating 5 out of 5]

Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν αποτέλεσε ιδιαίτερα προσφιλή λογοτεχνικό τόπο και πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες συγγραφείς. Είμαστε όμως τυχεροί που έχουμε στα χέρια μας ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, με τεράστιο εκτόπισμα για τα ελληνικά γράμματα: Τη «Ζωή εν Τάφω». Ένα πραγματικό «βιβλίο του πολέμου», χαρακτηρισμός διόλου υπερβολικός και καταχρηστικός.

Μέσα από ένα ιδιόμορφο μείγμα ρεαλισμού και λυρισμού, ο Μυριβήλης συγγράφει ένα από τα σημαντικότερα -αν όχι το σημαντικότερο- κείμενα της γενιάς του 30’. Το πρώτο (!) μυθιστόρημα του συγγραφέα και πρώτο της μιας τριλογίας η οποία συμπληρώνεται με την «Δασκάλα με τα χρυσά μάτια» και την «Παναγιά τη Γοργόνα», βρίθει βιωματικών στοιχείων λόγω και της συμμετοχής του ίδιου σε πολεμικές επιχειρήσεις. Ένα αντιπολεμικό έπος που υπερβαίνει κατά πολύ τα ελληνικά στάνταρ, συνδιαλεγόμενο και συγκρινόμενο ευθέως με κορυφαία έργα ευρωπαίων ομοτέχνων του όπως ο Ρεμάρκ (Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο). Προσωπικά, λόγω και της ιδιότητας του Μυριβήλη (δημοσιογράφος) διακρίνω ομοιότητες και με τον Χέμινγουεϊ (Αποχαιρετισμός στα όπλα).

Με ρεαλιστική πρόζα που πατά γερά στο έδαφος των γεγονότων, χωρίς όμως να γίνεται δέσμιος των εξελίξεων, ο συγγραφέας αποτυπώνει τη φρίκη και τη ματαιότητα του πολέμου μέσα από βαθιά ανθρώπινες στιγμές, καθημερινές μα και τόσο διεισδυτικές. Το λογοτεχνικό εύρημα του επιστολιμαίου ημερολογίου ενός νεκρού στρατιώτη, γύρω από το οποίο δομείται το βιβλίο, υποβάλλει ήδη από την αρχή των αναγνώστη, καθιστώντας ακόμη πιο πειστική την πλοκή.

Τα χαρακώματα και τα ορύγματα μάχης όπου εξελίσσεται η πλοκή, ένας υπόγειος κόσμος-σωστός τάφος δε χωράνε παρασημοφορημένους ήρωες με γυαλισμένες επωμίδες. Ο αγώνας για την καθημερινή επιβίωση, η ανύπαρκτη προσωπική υγιεινή και ένας εχθρός κρυμμένος (εσκεμμένα) πίσω από ένα ομιχλώδες πέπλο, απογειώνουν τον οικουμενικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα του έργου, με τους αντιήρωες να είναι τελικά οι αληθινά γενναίοι μέσα στο παράδοξο του πολέμου.

Και αν στο γνωστό εγκώμιο του Επιτάφιου θρήνου οι πιστοί αναμένουν το αναστάσιμο μήνυμα, οι χαρακτήρες του Μυριβήλη προσδοκούν μόνο ένα «Αλτ» που θα σημάνει το τέλος των εχθροπραξιών. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ.-

[Iman Vaezi · Rating 5 out of 5]

یونان به تازگی در هر دو جنگ بالکان در برابر بلغارها و ترک‌ها به پیروزی رسیده بود و با شروع جنگ جهانی قصد اتحاد با آلمان را داشت. کنستانتین امپراتور یونان فارغ‌التحصیل آکادمی برلین و همسر او خواهر ویلهلم دوم قیصرآلمان بود، ولی طبقه بورژوازی یونان به کمک انگلستان و فرانسه آتش یک انقلاب را بر افروختند. امپراتور از تاج و تخت چشم پوشید و دولت جدید یونان با آلمان و متحدینش وارد جنگ شد!

زندگی در گور به قول خود نویسنده (که در هر دو جنگ بالکان و همچنین جنگ جهانی حضور داست) در سنگرهای خط مقدم جبهه در حومه شهر موناستیر در صربستان شکل گرفته بود. از همان اولین صفحه‌های کتاب که به شکل یادداشت‌های روزانه نگاشته شده در‌می‌یابیم که گروهبان کوستولاس (پروتاگونیست) نقاب غم‌انگیزی است که میریویلیس به قصد بازگفتن یکی از تراژدی‌های قرن بیستم بر چهره خود کشیده است. او قادر نبود نتیجه جنگ را پیش‌بینی کند، او فقط می‌دید و می‌اندیشید، و از مشاهدات و تفکرات او اثری به وجود آمد که تنها نام آن کافی است تا عقیده نویسنده را درباره جنگ فاش سازد. در این اثر 57 تابلو از زندگی روزمره سنگرنشینان ترسیم شده است، تابلوهایی که سرگذشت ساده گروهبان کوستولاس به شمار می‌روند. او این سرگذشت را به صورت یادداشت‌هایی برای نامزدش ثبت می‌کرده و ناشر یادداشت‌ها، یعنی خود میریویلیس، سرگذشت روح قهرمان خویش را در کوله پشتی او یافته و وظیفه خود دانسته بود که آن را منتشر سازد. میریویلیس گفته است: "در لابه‌لای سطور این اوراق، ارتعاشات یک روح رنج‌دیده، روحی که جزئی از روح جهانی است، منعکس گشته است". در حقیقت داستان گروهبان کوستولاس از مرگ او آغاز می‌شود. او که از ایده بزرگ دفاع از میهن الهام می‌گرفت به همراه همشهریان خود به جبهه عزیت می‌کند. ولی رفته رفته قلب و ذهن او آکنده از شک و بدگمانی می‌شود و وسوال‌هایی بی‌جواب برایش مطرح می‌شود. تراوش‌های فلسفی ذهن گروهبان تنه به افکار بنیادین می‌زند.

"من در حیرتم که این چه خدائیست که وجود کشیش را در نقش واسطه‌ای میان خود و ارواح مرتعش ما که همچون فرشتگان وحشت‌زده می‌لرزند، تحمل می کند؟"

"اخیرا پی برده‌ام که شکم همه افسران از سروان به بالا، پیه می‌گیرد و گنده می‌شود"

"رفته رفته به همه چیز عادت می‌کنیم. من به این نتیجه رسیده‌ام که انسان قادر است به هر وضعی خو بگیرد و این خوپذیری، او را از بدبختیهای بزرگ و بالاتر از همه از ابتلا به جنون مصون می‌دارد. گاهی اوقات به نظرم می‌رسد که هرگاه داستان عذاب ابدی دوزخ، ساخته و پرداخته مغز خیال‌پرور انسان نباشد ساکنان گناهکار دوزخ چنان به شکنجه‌های خویش خو خواهند گرفت که از درون دیگ مملو از قیر مذاب دست دراز کرده سیگار خود را به زبانه‌های آتش دوزخ روشن خواهند کرد"

"می‌کوشم که به همه این عذاب جسمی، جهتی فلسفی بدهم و آنها را به طور انتزاعی بررسی کنم. می‌کوشم که افکارم را از جسمم و احساسم را از جهان حقیقی جدا سازم، لیکن هیچ توفیق نمی‌یابم. و آنوقت، رفته رفته، درمی‌یابم که همه این تئوری‌ها چیزی نیست مگر یک مشت حرف مفت؛ حرف مفتی که زاده مغز ابلهان بزرگ در لحظه سلامت ایشان است. کاش می‌توانستم دهان همه این دورویان و فریبکاران را خورد کنم! درد جسمانی! چیست که بتواند عذاب روحی شدید‌تری را موجب گردد؟ هنگامی که جسم از درد می‌نالد، همه چیز فراموش می‌شود. اما به گاه سلامت، جهان زیبا و دل‌انگیز می‌گردد و انسان محبت، بزرگ‌منشی، عشق و سعادت را باز می‌شناسد. زندگی انسان از جسم او جدائی‌ناپذیر است و با وضع آن پیوند ناگسستنی دارد."

"جنگ فرصت کافی برای اندیشیدن در اختیار سرباز می‌گذارد. و این، بد و زیان‌بخش است زیرا اگر سرباز فکر کند ایمان خود را از دست می‌دهد. جنگیدن بدون ایمان، وحشتناک است و وحشتناک‌تر از آن موقعی است که انسان برای اخذ تصمیمی خلل‌ناپذیر در مورد انصراف از جنگ، بقدر کافی بی ایمان نباشد."

"امشب در ساعت دو و ربع بعد از نیمه شب سی‌هزار یونانی با سی‌هزار آلمانی و بلغاری روبرو نخواهند شد بلکه شصت هزار جسم ترد و شکننده انسانی با ماشین‌آلات فولادینی که نه خوشی‌های زندگی را درک می‌کنند و نه نوازش‌های خورشید را، نه احساس درد می‌کنند و نه قادرند عشق بورزند روبرو خواهند گشت. کاش روزی انسان بتواند این حقیقت ساده را درک کند."

ما در رد یا قبول استتاج‌های غم‌انگیزی که از افکار حزن آور گروهبان کوستولاس سرچشمه می‌گیرد مختاریم، اما سرگذشت روح او تا به امروز نیز توجه ما را به سوی خود معطوف می‌کند. این سرگذشت قادر به مشاهده است و می‌تواند آنچه را که دیده است با چند خط معدود و سبک بیان کند. چنین اثری را تنها آنکه در سنگرها و پناهگاه‌ها به سر برده و همه جنبه‌های غیرانسانی، همه قساوت‌های تاثرناپذیر جنگ غیرعادلانه را بر گوشت و پوست خود آزموده بود می‌توانست خلق کند.

ارسطو گفته است هنر ارزنده قادر است انسان را وادار سازد که زشتی‌ها را تماشا کند و نحوه تجسم آن را تحسین نماید. نمی‌توان از تحسین سادگی بیان و مطالب بشردوستانه این اثر خودداری کرد و خواننده بی‌اختیار در آلام و رنج‌های عمر کوتاه گروهبان کوستولاس و همرزمانش با همدردی آشکاری شریک می‌شود. جنگ در لابه‌لای تمام خطوط کتاب چهره ترسناک و کثیفش را نشان می‌دهد؛ مارش اجباری شبانه برای اجتناب از دید هواپیماها، شب پشت شب پشت شب، شهرهای ویران شده و پوشیده از گاز سمی و فسفر، کثافت دائمی و فقدان آب آشامیدنی و جیره غذایی روزانه ناکافی؛ ملامت، ناراحتی، زجر و خطر مرگ زندگی در ترانشه، سقوط غیرقابل اجتناب زندگی به پایین‌ترین درجه ممکن. لحظه‌های وحشتناک افت و خیز در مقابل گلوله‌ها، مرگ‌های عجیب و دهشتناک، غرش‌های دیوانه‌وار دو دسته انسان که سعی در گرفتن جان یکدیگر را دارند، جان دادن‌های میخکوب کننده، دل و روده‌های پخش شده و صحنه‌های دلخراش رقص اعضای بدن. میریویلیس به خوبی تمامی اینها را ضبط و ثبت کرده است.

از طرف دیگر، چه جایی بهتر از ارتش برای یافتن شخصیت‌های گوناگون تحت فشاری خارق‌العاده، از افسرهایی پرشکوه گرفته تا نوجوان وحشت زده پیاده نظام. بسیاری از بخش‌های کتاب به تعریف سرگذشت یکی از همرزمان گروهبان کوستولاس می‌پردازد.

رمانی درباره شکست ایمان در مواجهه با واقعیت، زندگی در استرس شدید، و چیزهایی که انسان معمولی برای ادامه حیات انجام می‌دهد؛ همه آن از دریچه دیدگان منعکس کننده یک راوی جذاب

[kostas vamvoukakis · Rating 5 out of 5]

Το διάβασα πρώτη φορά μαθητής... Μου άρεσε... Τώρα που το διάβασα ξανά... Το κατάλαβα... Ένα βιβλίο που τα έχει όλα... Όλα τα συναισθήματα...

[Ria · Rating 5 out of 5]

πρεπει καποτε να κατσω να δω τη σειρα...

[Thanasis · Rating 5 out of 5]

Ένα σκληρό και κυνικό βιβλίο. Η ζωή στα χαρακώματα είναι η ζωή εν τάφω. Όταν έρχεσαι σε επαφή καθημερινά με τον θάνατο αγριεύεις, αποκτηνώνεσαι, σκοτώνεις για να μην σε σκοτώσουν και κανείς πράξεις που δεν θα σου περνούσαν καν από το μυαλό.

Δεν θα σταθώ στο "αντιπολεμικό" του βιβλίου γιατί πιστεύω ότι το βιβλίο δεν είναι κάτι τέτοιο.

Ένα έργο που γράφτηκε 100+ χρόνια πριν και όταν το διαβάζεις σήμερα σου σφίγγεται το στομάχι.

[Ευθυμία Δεσποτάκη · Rating 5 out of 5]

Δεν πρέπει να φταίει που το διάβασα στα 16 μου. Πρέπει στ' αλήθεια να είναι το πιο τραγικά αντιπολεμικό πράγμα που γράφτηκε ποτέ. Αν μπορούσε να μεταφραστεί, να διαδωθεί... Κανείς δε θα μιλούσε πια για το Ουδέν Νεώτερο Από το Δυτικό Μέτωπο.

[Kyriakos Sorokkou]

Διαβάστε και την κριτική στα Ελληνικά στις βιβλιοαλχημείες.

This is the Greek equivalent of the classic book, All Quiet on the Western Front by German author Erich Maria Remarque.

Both books are written by novelists who experienced the horrors of WWI firsthand. Maria Remarque on the Western Front, and Stratis Myrivilis on the Macedonian front.
Maria Remarque was fighting for Germany and the Central Powers and Myrivilis was fighting for Greece and the Allied Powers.

But both are anti-war books depicting the absolute horror of WWI and the hellish experience of living in the trenches.

The trenches were literally graves with living people (waiting to die) hence the title of Myrivilis's book
Life in the Tomb which is taken from a Byzantine troparion (hymn) which is sung 
on Good Friday as a lament for Christ's Burial.

But there was no burial for the innocent soldiers who gave their lives to appease abstract ideas of imperialism and nationalism. Innocent young boys who were first brainwashed and then sent to the trenches to die.

Myrivilis's book surprised me because I wasn't expecting from a Greek book, written in 1924 to depict such gore and graphic images, and unfiltered swearing like: shit, whore, wanker.

And I liked it because it showed exactly how dreadful it was for someone living and fighting in the trenches, without euphemisms and soft, filtered language.

Now I think it's time to read Maria Remarque's equally (I'm sure) masterful novel and of course more books by Myrivilis himself.

[Νίκος Vitoliotis) · Rating 5 out of 5]

Η αντιηρωική και ανθρώπινη διάσταση του Α' παγκοσμίου πολέμου, μέσα από ένα επιστολικό μυθιστόρημα. Η άποψη ενός απλού στρατιώτη, ρεαλιστικά και ωμά δοσμένη, με την άμεση και ζωντανή γραφή ενός μάστορα της πένας, αλλά και αυτόπτη μάρτυρα των γεγονότων. Ύμνος στον άνθρωπο, στην αγάπη του για ζωή, στα όνειρα που δεν ξεθωριάζουν, ακόμα και μέσα στα κλειστοφοβικά χαρακώματα. Η σκηνή με την παπαρούνα, είναι ίσως η κορυφαία που έχω διαβάσει σε παγκόσμιο επίπεδο. Αριστούργημα, 5+.

[Jane · Rating 4 out of 5]

A novel, set in the form of the author's finding in a trunk mementoes of a certain Sgt. Kostoulas. He finds a packet of notebooks filled with the young man's brutally honest impressions of the First World War, written for his sweetheart back home on Lesvos. Sgt. Kostoulas had fought in the Greek Salonika Campaign, been killed and these are his belongings; the author had been [in the novel] the person in charge of dead soldiers' belongings. These vignettes bring home the horror and squalor of war. Powerfully anti-war and very realistic. The author had really fought in that war and these sketches are basically taken from his experiences. The title is taken from the Greek Orthodox Service of "Lamentations" on Good Friday evening. It can also refer to the dugouts in the trenches the men had made for themselves as shelters.

Highly recommended.

[Michalis Manassakis · Rating 4 out of 5]

Η γραφή του Μυριβήλη είναι μοναδική και το βιβλίο του πολέμου είναι εξαιρετικό . Κυρίως γιατί , ενώ είναι στο πόλεμο , αποδίδει μια ομορφιά και μια γαλήνη στη φύση που σου δίνει την αίσθηση ότι πέρα από υπέρ ταλαντούχος συγγραφέας είναι και ένας άνθρωπος με απίστευτη ενσυνειδητότητα. Πόσο χαρισματικός;

[Katerina Koltsida · Rating 5 out of 5]

Βλέπω με άλλο μάτι το έργο του Μυριβήλη πια, και τον εκτιμώ πολυ περισσότερο απ ο,τι στην εφη��εια

[Miltiadis Michalopoulos · Rating 5 out of 5]

Πρόκειται για ένα αντιπολεμικό αριστούργημα. Βαθιά ανθρώπινο, αλλά απάνθρωπα σκληρό όπως η απάνθρωπη σκληρότητα του πολέμου.
This is a masterpiece of the anti-war literature. Deeply human, it unveils masterfully the cruelty of war.

[Νικολέττα · Rating 5 out of 5]

Ένα αριστούργημα που δίνει τη δυνατότητα μίας διαφορετικής οπτικής γωνίας του πολέμου.

[Ellie Spyridonidi · Rating 4 out of 5]

Το βιβλίο του πολέμου, ένα κατεξοχήν αντιπολεμικό έργο που περιγράφει τον παραλογισμό και τη ματαιότητα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και κάθε πολέμου γενικότερα που σπέρνει το μίσος και αποκτηνώνει τους ανθρώπους. Γλαφυρό και συγκινητικό, ωμό εκεί που χρειάζεται, καταδεικνύει την βαθύτερη επιθυμία του ανθρώπου να ζήσει και να ζήσει ειρηνικά μαζί με τους αγαπημένους του.

[Nikos · Rating 4 out of 5]

Ρεαλιστική και ωμή καταγραφή της φρίκης του πολέμου γραμμένο μέσα από τα χαρακώματα. Ο Μυριβήλης καταγράφει επεισόδια της φρικαλέας πραγματικότητας με ακρίβεια αλλά και με λίγο...χιούμορ. Ελαφρά άνισο αλλά συγκλονιστικό.



'Τ'ήταν αυτό το θάμα χτες τ'απόγευμα! Από τις δύο ως τις τέσσερις παρά τέταρτο έβγαλε ήλιο. Ύστερα από τόσες μέρες πούχαμε να τον δούμε! Εγώ έλεγα πως πάει, χάθηκε πια για μας, Έλεγα πως βούλιαξε πίσω απ'την ογρή καπνιά που βοσκίζει ολημερίς πάνω στους λασπωμένους λόφους. Μας απαρνήθηκε έλεγα."

[Laura · Rating 3 out of 5]

From BBC Radio 3 - Drama on 3:
A masterwork of Greek fiction, Life in the Tomb provides a different perspective on the anniversary of the Great War. This new dramatisation from leading playwright April De Angelis in her first radio dramatisation features an original score by award winning composer Errollyn Wallen.

Originally published as extracts in a national Greek newspaper, the book takes the form of a series of letters from a young soldier back to his girlfriend in Lesvos, as his platoon moves deeper into trench warfare. Myrivilis based the book on his own experience of fighting on the Macedonian front. The book is so honest about how appalling conditions were and how badly the army was managed that it was banned on publication.

Stratis Myrivilis' book brilliantly captures a complex Southern European view of World War I. Our narrator meets a wide range of nationalities on his journey to the trenches. The incidents he describes are rich and often unexpected - the Macedonian family who care for him when wounded, the enemy soldier with the voice of an angel and the Chinese cart driver who helps him when lost. The narrator is moving, unwittingly, towards his own death, a tragic accident in the last days of the conflict.

Stratis Myrivilis was a prolific author, nominated by the Greek society of authors for the Nobel Prize in 1960.

[Airam Avitok · Rating 5 out of 5]

Τι να πω γο αυτό το βιβλίο? Ότι μου άρεσε? Δεν ξέρω πως μπορεί να αρέσει ένα τέτοιο βιβλίο. Ωστόσο είναι η αλήθεια, ωμή και δοσμένη με τέτοιο τρόπο που το ζεις και ο ίδιος. Με έκανε να κλάψω σε αρκετά σημεία, να το αφήσω γιατί είχε πονέσει η καρδιά μου και να το ξαναπιάσω γιατί έπρεπε να μάθω τι έγιναν όλοι αυτοί οι κατά πάσα πιθανότητα νεκροί. 100 χρόνια πριν κι όμως τίποτα δεν αλλάζει

[Bettie · Rating 3 out of 5]

Bettie's Books