فاجعه خاموش: قتل‌های ناموسی

by پروین بختیارنژاد

پشت جلد
«وقتی عمویم با چاقوی میوه‌خوری ذره‌ذره گلویم را می‌برید احساس می‌کردم که آرام‌آرام روح از بدنم خارج می‌شود، حتی حنجره و تارهای صوتی‌ام بریده شد ولی بدنم هنوز حس داشت تا شعاع یک متری‌ام خون ریخته شده بود. هنوز اندک جان و رمقی برایم باقی مانده بود. موبایل خواهرم را زیر آستین لباسم به محکمی نگه داشتم، وقتی عموهایم فکر کردند که دیگر کارم تمام است از من دور شدند. در این فاصله با پدرم تماس گرفتم و دیگر هیچ نفهمیدم. من از مرگ برگشت تا حق ضایع‌شده خود را پس بگیرم.»

Genres: Sociology, Nonfiction

96 pages, ebook

Published January 1, 2010

Reviews

[Mahdi Lotfi · Rating 3 out of 5]

روین بختیارنژاد پژوهشگر، روزنامه نگار، نویسنده و از کنشگران با سابقه ی جنبش زنان است. ایشان متولد سال 1341 خورشیدی، در رشته گرافیک فارغ التحصیل شده، و مادر دو فرزند است. فعالیت های اجتماعی و فرهنگی خود را از سال 1356 ـ وقتی که در کلاس اول دبیرستان مشغول تحصیل بود ـ آغاز می کند. در خلال فعالیت هایش در انجمن اسلامی دبیرستانهای قزوین، با آقای «رضا علیجانی» که او هم از زمره ی فعالان پُر آوازه ی این انجمن ها در شهر قزوین بود آشنا می شود و سرانجام به سال 1363 این دو فعال مدنی با یکدیگر ازدواج می کنند. پروین بختیارنژاد از سال 1374 به طور مداوم و حرفه ای، کار روزنامه نگاری را آغاز می کند. ایشان در کنار فعالیت های مطبوعاتی اش، کار پژوهش در حوزه مسائل زنان را نیز با جدیت و صبوری، همچنان ادامه می دهد. توجه و کِشش خاص او به سرنوشت غم انگیز زنان فرودست جامعه باعث شده که پروین حوزه ی کارهای تحقیقاتی اش را بر زنان آسیب دیده از ستم جنسی، متمرکز نماید و آثار و گزارش ها و کتاب هایی که تا کنون به قلم وی منتشر شده عمدتاَ در ارتباط با زنانی است که به واسطه تحمل این ستم مضاعف، یا سر آخر بی هیچ پناهی، مظلومانه به قتل می رسند یا به ناگزیر دست به خودکشی می زنند. «زنان خودسوخته» یکی از کتابهای پروین بختیارنژاد است که در سال 1381 توسط نشر صمدیه منتشر شده است.

این کتاب حاصل سفر به استان‌های مختلف، گفت‌وگو با افراد صاحبنظر برخی استان‌ها، مطالعه نظری و گفت‌وگو با کارشناسان، جامعه‌شناسان، روانشناسان، قرآن‌پژوه و کارشناسان فقه و حقوق است و نیز نگاهی اجمالی به کشورهایی که قتل‌های ناموسی در آن جوامع نیز به عنوان یک مسئله اجتماعی مطرح است.

[Mobina J · Rating 4 out of 5]

-به کدامین گناه؟
- گناه زن بودن
مجرمین قتل های ناموسی در ایران در پناه دو ماده ی قانونی ۲۲۰ و ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی بدون نگرانی از مجازات، اقدام به قتل زنان
می‌کنند.
ماده ۲۲۰ می‌گوید: پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد، قصاص نمی‌شود و به پرداخت دیه به ورثه مقتول و تعزیر محکوم خواهد شد.
قاتل یا قاتلین تمامی دختران و زنانی که به دست پدر یا سایر بستگان خود به قتل رسیده اند، با اطلاع از این ماده ی قانونی خود را مبری از مجازات میدانند و با خاطری آسوده اقدام به قتل می‌کنند.
به عنوان مثال زهرا دختر ۷ ساله ی اهوازی به علت شک پدر و توسط او سر بریده شد، اما وقتی ماموران به هنگام انتقال او به مرکز پلیس، به دستانش دستبند زدند، وی به اعتراض می‌گوید: چرا به من دستبند می‌زنید؟ من ولی دخترم هستم!!!!
ماده ۶۳۰: هرگاه مردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند و علم به تمکین زن داشته باشد می‌تواند در همان حال آنان را به قتل برساند.

[رزی - Woman, Life, Liberty · Rating 4 out of 5]

یکی از ماجراهای نقل‌شده در کتاب، جرقه‌ای شد برای یکی از داستان‌هام. (به‌خاطر احتمال تریگر شدنتون با اسپویلر پنهانش می‌کنم) داستان «جاسم» دزفولی که دختر پانزده ساله‌ش رو سر بُرید چون «شک کرده بود» که شاید عموش بهش «تجاوز» کرده. خود جاسم سه زن داشت.

حقیقتش کتاب رو پارسال خوندم. همون موقع خیلی فکر کردم که توی ریویوم چی بنویسم. انقد حرف داشتم و نتونستم مرتبشون کنم که نهایتاً بی‌خیال شدم، الان هم بی‌خیال می‌شم.
ولی یادمون نمی‌ره.

[Mohammad Ali Shamekhi · Rating 3 out of 5]

* نگاهی به کتاب

کتاب از چند بخش کلی تشکیل شده است: 1) گزارشی کلی از وضعیت قتل های ناموسی در ایران با ذکر نمونه های مطبوعاتی؛ 2) نگاهی به وضعیت توزیع این قتل ها در کشور؛ 3) کاوشی در علل قتل های ناموسی؛ 4) گزارش مفصل تر از قتل های ناموسی به تفکیک استان (آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، همدان )؛ 5) قتل های ناموسی در جهان با ذکر چند نمونه از مطبوعات؛ 6) نقد قوانین فعلی؛ 7) نگاهی به دیدگاه فقهی پیرامون این موضوع و نقد فقهی آن - مصاحبه با هادی قابل، علی اصغر غروی، و صدیقه وسمقی؛ 8) نگاه روانشناسانه به موضوع - مصاحبه با مریم رسولیان؛ 9) نگاه جامعه شناسانه به موضوع - مصاحبه به محمد علی محمدی

به نظرم کتابی است خواندنی برای کسی مثل من که در جریان ماجرا نیست. اطلاعات و نمونه های ذکر شده تکان دهنده اند و همین کافی است که کتاب همچون یک یادآوری جدی مهم شود. بخش نقد قوانین هم برای آدم بی اطلاعی مثل من مفید است اما برای کسی که بداند مشکل کجاست چیز اضافه ای ندارد. بخش جامعه شناسانه اشارات مفیدی دارد - مثلا تأکید بر اینکه ما نباید ثروت کشور را صرف پرستیز تکنولوژیک کنیم. بخش روان شناسانه هم بد نبود اما خاص نبود. خلاصه اینکه در کل گزارشی بود خواندنی

البته باید توضیح می داد که چرا فلان آدم رو برای مصاحبه انتخاب کرده - مثلا تحقیقی یا حرفی یا کاری در این حوزه کرده یا همینطوری

* برخی مطالب کتاب



نویسنده در مورد پراکندگی قتل های ناموسی می گوید که با توجه به اطلاعات محدود فعلی استان های درگیر اینها هستند: خوزستان، کردستان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، ایلام، کرمانشاه، لرستان، سیستان و بلوچستان، همدان و خراسان. خلاصه اینکه دور کشور؛ خصوصا در بین اقلیت ها

گزارش مربوط به قتل ها و خشونت ها را کامل اینجا می آورم - اگر توان خواندنش را ندارید از همین حالا متن را رها کنید

شيدا زن 16 ساله مريواني كه يك كودك 2ساله نيز داشت در روز 88/11/7 با ضربات چاقوي برادرش مهدي در خيابان جان سپرد. او كه همسري معتاد داشت، در حال حرف زدن با مردي در خيابان توسط برادرش به قتل رسيد

مردي به علت سوءظن به همسرش او را پس از 29 سال زندگي مشترك در برابر ديدگان فرزندانش به قتل رساند

در پاييز سال 81 ، خانواده اي در خوزستان در كيف دختر خود كارت تبريكي بدون امضاء يافتند. دختر توسط عمويش به قتل رسيد و خانواده ی آن دختر قاتل را بخشيدند

سعيده دختر 14 ساله بلوچستاني به دليل شك پدر به او، به وسيله پدر، برادر و دوستان برادرش سنگسار شد و به قتل رسيد

دلبر خسروي، دختر 17 ساله اي در دهي نزديكي مريوان، به دليل داشتن قصد طلاق از همسر ناخواسته و اجباري خود، توسط پدرش سر بريده شد

مردي 46 ساله اي همسر صيغه اي و نوجوانش را كه 15 سال بيشتر نداشت به دليل سوءظن با ضربات چاقو مجروح كرد و مردي كه در خيابان در حال حرف زدن با او بود را با ضربات چاقو به قتل رساند. شعبه 71 دادگاه كيفري استان تهران با اين استدلال كه او با تصور مهدور الدم بودن مقتول وي را كشته است، رأي خود را صادر و او را به پرداخت ديه محكوم كرد

در لرستان ليلا به دليل سرباز زدن از ازدواج اجباري با پسر عمويش مجبور شد كه با پسر مورد علاقه اش فرار كند. وي بعد از دستگيري توسط برادران و پسر عمويش به درختي بسته و به آتش كشيده شد

در دزفول، جاسم كه خود داراي سه زن بوده دختر 15 ساله اش را به دليل اينكه فكر مي كرد عمويش به او تجاوز كرده، سر بريد

باز در دزفول، مردي با سوءظن به همسر دومش و با ادعاي اينكه پسرش متعلق به او نيست، سر وي و فرزند 7 ساله اش را بريد

در تربت جام، مردي با همدستي برادر و پسرعمويش، خواهر جوان خود را كشته و در چاه مخروبه اي دفن كرد. وي پس از يك ماه با مراجعه به كلانتري خود را به پليس معرفي كرد و دليل اين قتل را بي حيثيت شدن خانواده اش اعلام نمود

در سقز شنو فرهادي به دليل امتناع از ازدواج اجباري به دست برادرش كشته شد

فرشته نجاتي كه 18 سال از شوهرش كوچك تر بود و به قصد طلاق به خانه پدري اش باز گشته بود، به اتهام رابطه با مردي ديگر و بر اساس يك اتهام واهي و اثبات نشده، توسط پدرش سر بريده شد

در سال 1387 تعدادي از انجمن ها و نها دهاي مدني و مدافع حقوق بشر متشكل از تعدادي از زنان مريوان ضمن محكوم كردن قتل شهين نصراللهي كه توسط برادرش در روستاي دزلي كشته شده بود، تظاهرات كردند

زهرا دختر 7 ساله اهوازي زماني كه مادرش بر سر اختلافي با شوهرش (پدر زهرا)، به همراه وي به منزل پدري اش مي رود، پس از بازگشت مورد سوءظن پدر خود قرار مي گيرد. پدر به زهراي 7 ساله شك مي كند كه شايد زماني كه او در منزل پدربزرگش بوده، مورد تجاوز دايي اش قرار گرفته باشد . وي با اين سوءظن به دست پدر كشته مي شود

20 شهريور سال 87 ، خديجه زن جوان آباداني قصد داشت از شوهر معتاد خود طلاق بگيرد. شوهرش به محض اطلاع از تصميم او با دو عموي خديجه تماس مي گيرد و به آنها مي گويد خديجه با مرد ديگري رابطه دارد . دو عموي خديجه، روزي كه وي به همراه خواهرش در خيابان در حال تردد بودند، او را مي بينند. آنها خديجه را به زور سوار ماشين خود كرده و به خارج از شهر مي برند. سپس يكي از عموها دستان او را مي گيرد و عموي ديگر با كارد ميوه خوري شروع به بريدن گردن او مي كند. خديجه، از اين جنايت جان سالم بدر برد. او مي گويد: هر قدر به عموهايم التماس مي كردم، يكي از عموهايم فرياد مي زد بگو با كدام مرد ر ابطه داري كه شوهرت فهميده. وقتي به آنها مي گفتم : اين حرف دروغ است و من هميشه مطيع شوهرم بودم، او بيشتر فرياد مي كشيد. وقتي عمويم با چاقوي ميوه خوري ذره ذره گلويم را مي بريد احساس مي كردم. كه آرام آرام روح از بدنم خارج مي شود، حتي حنجره و تارهاي صوتي ام بريده شد ولي بدنم هنوز حس داشت تا شعاع يك متري ام خون ريخته شده بود. هنوز اندك جان و رمقي برايم باقي مانده بود . موبايل خواهرم را زير آستين لباسم به محكمي نگه داشتم، وقتي عموهايم فكر كردند كه ديگر كارم تمام است. ��ز من دور شدند. در اين فاصله با پدرم تماس گرفتم و ديگر هيچ نفهميدم. من از مرگ برگشتم تا حق ضايع شده خود را پس بگيرم

در فراشبند استان فارس، سوسن 17 ساله در حالي كه به پسر ديگري علاقه داشت، مجبور به نامز��ي با پسرعمويش شده بود . سوسن با اين نامزدي مخالفت مي كند و به همين دليل پدر و پسرعمويش او را با چادرش خفه مي كنند

در گرگان مردي به دليل سوءظن به همسر 28 ساله اش در جلو چشمان كودكش، با پاشيدن اسيد به روي همسرش او را به قتل مي رساند

[Mehdii · Rating 4 out of 5]

این کتاب را انتخاب کردم برای خواندن چون موضوعش برایم آشناست...هر چندماه یکبار(دیر و زود داره ولی سوخت و سوز نداره) از نزدیک شاهد چنین حوادثِ کثیف و وحشیانه ای هستم.
به امیدآنکه روزی اینگونه جنایت ها ریشه کن بشه.

[Niloofar Mardfard · Rating 4 out of 5]

كتاب فاجعه خاموش يكي از تكان دهنده ترين نوشته هايي است كه در مورد قتل هايي با انگيزه دفاع از ناموس و شرف خانوادگي نوشته شده. كتاب در بخش نخست به روايت قتلهايي كه در سالهاي اخير دراستانهاي مختلف كشور و حتي خارج از ايران رخ داده مي پردازد و در بخش بعدي به ابعاد فقهي ، قانوني، روانشناختي و جامعه شناختي اين پديده شوم اقدام مي كند. اين نوشته براي كساني كه حقوق انساني زنان و كودكان و مصاديق قانوني، فرهنگي، عرفي و شرعي پايمال شدن اين حق ، دغدغه آنان است، مطالب خواندني بسياري دارد. توجه به راهكارهاي پيشنهاد شده در بخش پاياني كتاب مي توانند. پيشنهادات كاربردي خوبي باشد براي حوزه هاي مداخله فعالان و افراد درگير با اين قبيل موضوعات.

[Zahra · Rating 5 out of 5]

اهمال و سهل انگاري قانونگذار، به"
رقم خوردن جناياتي فجيع منجر شده و تغيير قوانين و نيز تغيير نگاه قانونگذار
يكي از راه هاي مبارزه با قتل هاي ناموسي است."

[Ali · Rating 4 out of 5]

کتاب ساختار منسجم و منطقی‌ای رو داره. در ابتدا روایت‌های مختلف رو می‌شنویم و بعداً یه گذری کوتاه به قوانین موجود می‌کنیم و در نهایت با پینشهاداتی برای رفع این مسئله مواجه می‌شیم.
ایکاش فقط در مورد قوانین توضیح مفصل تری داده شده بود
در نهایت این اثری هست که باید هر انسان ایرانی قرن ۲۱ امی بخونه

[Nastaran · Rating 4 out of 5]

کتاب تو قسمت‌هایی توضیح می‌ده که روندن اقلیت‌های قومی، نژادی و مذهبی به حاشیه‌ها و توسعه‌ی نامتوازن کشور باعث می‌شه حس جداافتادگی اقلیت‌ها بیش‌تر بشه و به تبع اون احساس هم‌بستگی بین خودشون تقویت بشه. به همین خاطر وقتی کسی از رسوم و قوانین طایفه و قبیله تبعیت نکنه برخورد شدیدی باهاش صورت می‌گیره که ناشی از انعطاف‌ناپذیر بودن نسبت به تغییراته. از طرفی هم حمایت همین طایفه از افرادی که به خوبی از رسوماتشون تبعیت می‌کنن مثل همین موارد کشتن ناموس برای حفظ آبرو باعث می‌شه که با مجرم مثل یک قهرمان برخورد بشه و این چرخه‌ی قتل و خشونت ادامه پیدا کنه.
نکته‌ی مهم کتاب هم این بود که به درستی به نقش قوانین اسلامی در ادامه‌پیدا کردن قتل‌های ناموسی اشاره کرده بود. هرچند که می‌گه بین خود فقها و علما هم ظاهرا اختلاف نظر در مورد صحت این قوانین وجود داره ولی باید توجه کرد که در سایه‌ی همین قوانینه که خیلی‌ها تا الان تونستن از عواقب کشتن زنان و دخترانشون قسر در برن. پس نظر فقها هرچی که باشه در عمل فرقی به حال ما نداشته.

[مهرا · Rating 5 out of 5]

بعد از اتمام کتاب شما دیگر آن کسی نیستید که کتاب را باز کرد. این کتاب قابلیت این را دارد که اشک شما در آورد، خواب شب را از چشمهایتان برباید یا حتی پا را از این هم فراتر بگذارد، افکار شما را تغییر دهد.
شاید خیلی از ماها عادت کرده باشیم بگوییم: «ببین پدر چه خفت و زجری کشیده که مجبور شده دست به قتل جگرگوشه اش شده...» اما این کتاب بی منطق بودن خیلی از این قتل‌ها را به رخ می‌کشد. از فشاری که روی زنان است فرا تر می‌رود و از فشار هایی که مردان به دوش می‌کشند می‌گویند. روی هم رفته کتاب دید جامعه‌ای نسبت به موضوع دارد و در تلاش است این مشکل را ریشه یابی کند و عواملی را که به وقوع این جنایت کمک می‌کنند را هم بررسی می‌کند.
خواندن نه تنها خالی از لطف نیست بلکه بر انسان امروزی واجب است...

[Maede · Rating 2 out of 5]

قتل هاي ناموسي در ايران و جهان

[آناهی · Rating 4 out of 5]

کتاب جمع‌وجور، کوتاه و خیلی مفیدی بود. ارزش خوندن داشت.

[Shirin Heidari · Rating 5 out of 5]

" اسلام برای قانون گزاری نیامده، بلکه آمده تا پایه های اعتقادی انسان ها را تصحیح کند. و انسان ها به مرور با تصحیح پایه های فکری و عقلی و با ارتقای علم و بینش خود، قوانين و آداب و رسوم جامعه ی خود را اصلاح کند. پیامبری که در یک دوره ی محدود در جامعه ی خود ظهور کرده نمی تواند همه ی آن سنت ها و عادات جاهلی را ازبین ببرد."

[Bookworm · Rating 3 out of 5]

فاجعه ی قتل های ناموسی ریشه در قانون اسلامی و عدم آگاهی!

یک تحقیق از علت قتل های ناموسی و فراوانی و پراکندگی آن در استان های سراسر کشور بخصوص خوزستان و کردستان. قانون اسلامی احمقانه ی که مردان و بخصوص مردان خانواده پدری را مصون می کند از مجازات قتل زنان خانواده. هر چه حاشیه نشین تر سنت ها و رسوم ها قوی تر!