Nietzsche and Dostoevsky: On the Verge of Nihilism

by Paolo Stellino

The first time that Nietzsche crossed the path of Dostoevsky was in the winter of 1886–87. While in Nice, Nietzsche discovered in a bookshop the volume L’esprit souterrain . Two years later, he defined Dostoevsky as the only psychologist from whom he had anything to learn. The second, metaphorical encounter between Nietzsche and Dostoevsky happened on the verge of nihilism. Nietzsche announced the death of God, whereas Dostoevsky warned against the danger of atheism.
This book describes the double encounter between Nietzsche and Dostoevsky. Following the chronological thread offered by Nietzsche’s correspondence, the author provides a detailed analysis of Nietzsche’s engagement with Dostoevsky from the very beginning of his discovery to the last days before his mental breakdown. The second part of this book aims to dismiss the wide-spread and stereotypical reading according to which Dostoevsky foretold and criticized in his major novels some of Nietzsche’s most dangerous and nihilistic theories. In order to reject such reading, the author focuses on the following moral If God does not exist, is everything permitted?

Genres: Philosophy

247 pages, Paperback

First published September 17, 2015

Reviews

[Melina · Rating 5 out of 5]

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και απολαυστικά αναγνώσματα του 2020. Αυτό το βιβλίο δεν είναι ακριβώς βιβλίο. Είναι η εργασία ενός μεταδιδακτορικού ερευνητή και ως εκ τούτου είναι πλούσιο σε βιβλιογραφία, σε σημειώσεις και σε αναφορές σε άλλες εργασίες και άλλους ερευνητές. Δε χρειάζεται να έχει διαβάσει κανείς όλο το Νίτσε και τον Ντοστογιέφσκι για να το κατανοήσει. Ίσα ίσα, κλείνοντάς το νιώθεις πως έχεις μάθει πράγματα για τη ζωή και τη φιλοσοφία και των δύο, που δε θα μάθαινες όσα έργα τους και αν διάβαζες.

Χωρίζεται σε δύο μέρη. Στό πρώτο μέρος περιγράφεται η πρώτη επαφή του Νίτσε με τα έργα του Ντοστογιέφσκι, όταν σε ένα βιβλιοπωλείο στη Νίκαια της Γαλλίας το χειμώνα του 1886-1887, έπεσε στα χέρια του μια γαλλική μετάφραση του ''Υπογείου''. Περιγράφονται τα συναισθήματα, ο θαυμασμός και η εκτίμησή του για το μεγάλο μυθιστοριογράφο, ''τον μόνο ψυχολόγο από τον οποίον έχώ κάτι να μάθω'', τον ''καλλιτέχνη Ντοστογιέφσκι'', όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλεί στην αλληλογραφία του.

Αναλύεται διεξοδικά, με παραθέματα και αποσπάσματα από έργα και των δύο μεγάλων προσωπικοτήτων το κατά πόσο ο Νίτσε επηρεάστηκε από τον Ντοστογιέφσκι και το αν ο τελευταίος στα μεγάλα του αριστουργήματα και κυρίως στο Έγκλημα και Τιμωρία, τους Δαιμονισμένους και τους Αδελφούς Καραμάζωφ, μέσω των μηδενιστών πρωταγωνιστών του (Ρασκόλνικωφ, Κυρίλωβ και Ιβάν) είχε προβλέψει και προαναγγείλει τη φιλοσοφία του Νίτσε και τον Υπεράνθρωπό του.

Το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στο να απαντήσει σε ένα βασικό (και πολύ γοητευτικό θα πρόσθετα) ερώτημα: ''Εαν δεν υπάρχει Θεος, Επιτρέπονται τα πάντα;''

Καλό είναι να μην κρίνουμε τις δύο φιλοσοφίες σαν να βρίκονται στους αντίποδες του ερωτήματος αυτού, αλλά να τις διαβάζουμε συμπληρωματικά, με ανοιχτό μυαλό, χωρίς να καταδικάζουμε απόλυτα τη μία και να ενστερνιζόμαστε ασύδοτα την άλλη.

Κάτι άλλο που μου έκανε εντύπωση και που εκτίμησα αφάνταστα στην προσωπικότητα του Νίτσε είναι ότι παρ' όλο που οι απαντήσεις που δίνει σε θεμελιώδη ερωτήματα αντιτίθενται πλήρως στη φιλοσοφία του Ντοστογιέφσκι, αυτό δεν τον εμποδίζει στο να παραδεχθεί και να εγκωμιάσει το ταλέντο του δεύτερου. Ίσως τελικά κάτι τέτοιο να είναι αυτο που κάνει τις μεγάλες προσωπικότητες αληθινά μεγάλες.....

Τα αποτελέσματα της εργασίας ανατρεπτικά και άκρως ενδιαφέροντα!

[George-Icaros Babassakis · Rating 4 out of 5]

Διεξοδική ιστόρηση και ανάλυση των σχέσων Νίτσε/Ντοστογιέβσκη. Σε λίγο ολοκληρώνω τη μετάφραση αυτού του εκλεκτού πονήματος για λογαριασμό των κλασικών εκδόσεων Γκοβόστης.

[Evripidis Gousiaris · Rating 5 out of 5]

Ο Φιλόσοφος και ο Μυθιστοριογράφος

Δύο εξαιρετικές προσωπικότητες με διαφορετικά κίνητρα και πιστεύω, εξοπλισμένοι με την εκπληκτική ικανότητα να ερμηνεύουν όσο κανείς άλλος τον Άνθρωπο, θα ασχοληθούν και οι δύο κατά τη διάρκεια του έργου τους με την ίδια Ερώτηση.

Η ανάλυση και των δύο είναι εξαιρετική. Δεν χωράει αμφιβολία για την μεγαλοφυΐα τους. Τα συμπεράσματά τους όμως φαίνονται διαφορετικά. Ακολουθώντας το νήμα της σκέψης και των δύο, ενώ έχουν διαφορετική αφετηρία και διαφορετικό τέλος, τα νήματα θα συναντηθούν σε πολλά σημεία κατά την διάρκεια της ανάλυσης παρουσιάζοντας κοινά σημεία στη σκέψη και στην αντίληψη γεγονότων αυτών των δύο ανθρώπων.

Το συγκεκριμένο βιβλίο στο πρώτο μέρος εξιστορεί την ανακάλυψη του Dostoyevsky από τον Nietzsche και το πώς ο φιλόσοφος επηρεάστηκε από αυτόν. Μέσα από την αλληλογραφία του φανερώνεται ο μεγάλος του θαυμασμός για τον μυθιστοριογράφο και εντοπίζονται τα σημεία στο έργο του Dostoyevsky που φαίνεται να συγκίνησαν τον Nietzsche.

Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στον τρόπο που προσέγγισαν και σχολίασαν τον Μηδενισμό. Όπως προανέφερα, διαφορετικές αφετηρίες, διαφορετικά συμπεράσματα. Όμως αρκετά κοινά σημεία, τα οποία καταρρίπτουν την στερεοτυπική ανταγωνιστική σχέση Dostoyevsky vs Nietzsche και αναδεικνύουν μια περίεργη αρμονία μεταξύ τους. Δύο διαφορετικοί δρόμοι που συναντιούνται σε πολλά σταυροδρόμια στα σημεία που η διαδρομή έχει το περισσότερο ενδιαφέρον, και ας είναι διαφορετικός ο προορισμός.

Το προτείνω; ΣΙΓΟΥΡΑ.
Απαιτεί όμως από την μεριά του αναγνώστη μια οικειότητα με το έργο (συγκεκριμένα βιβλία) και του Dostoyevsky και του Nietzsche προκειμένου να εκτιμηθεί καλύτερα η συγκεκριμένη ανάλυση.

Η έκδοση και η μετάφραση είναι αρκετά προσεγμένη με πολλές σημειώσεις, επεξηγήσεις αλλά και παραπομπές στα βιβλία των συγγραφέων με τον αριθμό σελίδας από διαφορετικές ελληνικές εκδόσεις.

[Stefania · Rating 5 out of 5]

Eίχα καιρό να διαβάσω ένα βιβλίο και να μη το χορταίνω, βέβαια ήταν και το θέμα του που μου τράβηξε όλο το ενδιαφέρον, Νίτσε και Ντοστογιέφσκι, προσωπικά ότι αγάπησα περισσότερο σε γραφή . Ότι πραγματικά έχω λατρέψει και διαβάσει άπειρα. Εδώ διαβάζοντας κατανοούμε ότι παρά την κοινή τους αφετηρία η προσέγγιση τους στο τέλος είναι πολύ διαφορετική, εγώ πάντα διαλέγω Νίτσε παρόλο που τους λατρεύω και τους δύο παράφορα!!

[Λευτέρης Πετρής · Rating 5 out of 5]

"Ο Ντοστογέφσκι σκέφτηκε ότι η ύπαρξη του Θεού και της αθανασίας της ψυχής είναι οι δύο ουσιώδεις στύλοι στο οικοδόμημα της ηθικής. Δίχως αυτούς, αυτό που έχουμε είναι μία επικίνδυνη κατηφόρα που οδηγεί από τον αθεϊσμό στην αυτοθεοποίηση, και από την αυτοθεοποίηση στην παράβαση όλων των ηθικών κανόνων.

Κατά τον Νίτσε η καινούργια ελευθερία που απορρέει από το θάνατο του Θεού μπορεί να προκαλέσει αποπροσανατολισμό και οδύνη αλλά μπορεί επίσης να εννοηθεί μεταφορικά ως "Νέα Χαραυγή". Ο άνθρωπος είναι ικανός να υπερβεί τον μηδενισμό μέσα από τη δημιουργία νέων αξιών, καθώς και με το να θέσει νέους, υψηλότερους στόχους για την ανθρωπότητα.

Δεν είμαστε αναγκασμένοι να συμπορευτούμε είτε με τον άθεο Νίτσε είτε με τον χριστιανό Ντοστογιέφσκι. Δεν υπάρχει είτε το ένα είτε το άλλο. Απεναντίας, οι διδασκαλίες του Νίτσε και του Ντοστογιέφσκι ενδέχεται να είναι πιο γόνιμες εάν εκληφθούν ως συμπληρωματικές."

[JCJBergman · Rating 5 out of 5]

A truly excellent piece of philosophical and literary analysis by Stellino. If anyone is interested in Nietzsche and Dostoyevsky and how their work intertwines, this is THE book to read.

[Said Shah · Rating 5 out of 5]

I myself found this book brief but yet comprehensive. It will answer almost all of your / this book's answers about the two greats one a philosopher the other a novalist. The book is easy to read and to follow even if you dont have extensive studies of philosophy.

Brilliant effort by the author

[Mz · Rating 5 out of 5]

Σχολιασμός μου για το βιβλίο: https://bookpress.gr/kritikes/idees/1...