საბჭოთა სისტემის, როგორც დახშული და უღმერთო სივრცის წინააღმდეგ მიმართული პროტესტი ნოდარ დუმბაძის თეთრ ბაირაღებში ისეთ ადამიანურ პლასტებში ვლინდება, რომელიც არც სისტემას და არც მკითხველს შეუმჩნეველი არ დარჩებოდა.
ავტობიოგრაფიულ რომანში თავისუფლებააღკვეთილი ადამიანი, დრო და სივრცე დღემდე ცოცხალ მხატვრულ მეტაფორას ქმნის და თავის აქტუალობას არ კარგავს.
ეს გამოცემა იმითაცაა განსაკუთრებული, რომ წიგნს ერთვის რამდენიმე ფრაგმენტი რომანის ხელნაწერი ვერსიიდან, ასევე მწერლის მეუღლის – ნანული დუმბაძის მიერ ციხეში შეგზავნილი ბარათები.
Nodar Dumbadze (July 14, 1928 – September 4, 1984) was a Georgian writer and one of the most popular authors in the late 20th-century Georgia. Born in Tbilisi, he graduated from the Faculty of Law at Tbilisi State University in 1950. The same year, his first poems and humorous stories appeared in the Georgian press. He edited the satirical magazine Niangi from 1967 until 1972 when he became a secretary of the Union of Georgian Writers and a member of the presidium of the Union of Soviet Writers in 1972. Most of his fame came through his novels Me, Grandma, Iliko and Ilarioni (1960), I Can See the Sun (1962), A Sunny Night (1967), Don’t Be Afraid, Mother! (1971), The White Banners (1973), and The Law of Eternity (1978). His works are remarkable for simplicity and lyricism of the prose, humor, and melancholy coupled with optimism. He was awarded the Shota Rustaveli State Prize in 1975 and the Lenin Prize in 1980. Most of his major works have been dramatized and/or filmed. He died in Tbilisi and was buried there, at the Children’s Town "Mziuri" founded by him.
"Biz bir-birimizin fikrini görünməmiş dərəcədə aydın oxuyuruq; öz dərdimizi görünməmiş dərəcədə duyuruq və bütün bunlar bizi əsəbləşdirir. Bizi saxlayan yeganə şey - bəşəriyyətin ilk əsası, səcdəgahı, ən müqəddəs şeyi, himni, ümidi bizim gündəlik çörəyimizdir."
🏳Gözlədiyimdən çox fərqli üslub və məqsədlə yazılmış bir roman oldu "Ağ bayraqlar". Dumbadzenin repressiya qurbanı ailə keçmişini nəzərə alıb daha emosional və dramatik bir hekayə yerinə yazıçı xəfif magik realizm mehinin əsdiyi bir sakit üsyan ilə təəccübləndirdi. Düz mətn, çoxlu dialoqlar və ağ bayraqlar...
🏴Bir barda dava düşərkən öldürülən insanın günahı boynuna yazılan Zaza Kakaşidze həbsxanadakı karantin dövründə oğru, quldur və cinayətkarların arasında baş çıxarmağa və günahsızlığını sübut etməyə "çalışır". Çalışır deyirəm, çünki 1-2 söhbətdən başqa, əlindən bir şey gəlmir, anası onun yerinə qapılar gəzib yalvarır. Həbsxana həyatı isə belə çox mədəni; polis və mühafizəçilərin çox hörmətcil olduğu bir dünyadır, obrazlar öz aralarında bir-birlərini ələ salıb lağa qoysalar da, ciddi bir münaqişə, "Şauşrenkdən qaçış" tərzi bulinq, qan-dava yoxdu - bizi Amerikanlar çox pis öyrəşdirib. Adamın lap o "kruq"da oturub söhbətləşməyi gəlir - bəziləri zina edib tutulan ərlər, namus üstündə yatan cinayətkarlar, camaatı xuliqanlıq ilə var-yoxunu əlindən alanlar, amma dünyanı öz "eynəyi" ilə həqiqi yaşayanlar və sonda ağ bayraqlar...
🏳Gürcü ədəbiyyatına davam edəcəm, bu mütaliənin hələ tamamlanmadığını düşünürəm. Məsləhətlərə də açığam🙂
მე ის დუმბაძე მერჩივნა, გურიაზე რომ ყვებოდა, ისეთ რამეს რომ დაწერდა, სიცილისგან მუცელი რომ ხელით მეჭირა.
არ ვიცი შემდგომში რა მოხდა დუმბაძის ცხოვრებაში, როგორ დაუკავშირდა იგი 70-80-იანი წლების კრიმინალურ სამყაროს, მაგრამ მისი თემატიკის რადიკალური ტრანსფორმაცია ამის შედეგი მგონია. მგონია, რომ ამ წიგნის პირდაპირი თუ ირიბი გავლენის ბრალიცაა, რომ მოხდა ციხის ცხოვრების რომანტიზება, "ქურდულმა მენტალიტეტმა" რომ წალეკა ქართველის ცნობიერება და დღემდე რომ ვიმკით მაგას.
ისიც ცხადია, რომ ფილმმა უფრო მეტად პოპულარული გახადა ეს წიგნი. ნეტა დუმბაძეს თუ მოეწონებოდა ფილმი?!
Bu kitab fərqli, tanımadığım bir yazardan nəsə oxuma istəyim yarananda qarşıma çıxmışdı. Çünki bizim kitab mağazalarında hər dəfə eyni yazarları görməkdən gözlərim mazol olur. Kitab bir hücrəyə yığılmış öz hökmlərini gözləyən bir qrup günahkar və günahsız məhbusdan bəhs edir. İşlədiyim yerin arxasında həbsxana yerləşir, ona görə bir tərəfdən onları müşahidə etmək və oxşar mövzulu ədəbiyyat oxumaq maraqlı oldu.
4.5/5 “Nə üçün qaranquşlar həbsxana divarlarında özlərinə yuva qurmurlar? Bunu heç kim bilmir”.
Törətmədiyi adam öldürmə cinayətinə görə həbs olunmuş Zaza Nakaşidzenin həbsxanada yaşadıqları və düşündükləridir. Eyni zamanda onun “qanuni oğru”, qatil, rüşvətxor, təcavüzkar kamera yoldaşlarının timsalında həm də cəmiyyətin problemlərini işıqlandırma cəhdidir. Biraz sarkazm, biraz hüzun, biraz gülüşlə.
“Mən sizin yerinizə olsaydım, bütün məhbusları azad edər və həbsxana pəncərələrindən ağ bayraqlar asardım - xeyir, mərhəmət və məhəbbət rəmzi”.
Книга с душой. Я не люблю литературу периода СССР, но это реально зацепило. В какой-то степени напомнило Солженицына "Раковый корпус" (не в сюжетном плане), схожесть в постепенном раскрытие психологии и личности персонажей. Проникаешься судьбами героев, печальное послевкусие остаётся от книги, а это печать мастера.
Dumbadze regénye nem valamiféle kommunizmus kritika, mert ha az lenne, akkor hogy is jelenhetett volna meg. Dumbadze nem volt egy elnyomott, peremre taszított író, egész életében megbecsült tagja volt a SZU írótársadalmának. Ettől persze még olvashatjuk SZU-szatírának ezt a regényt, mert az olvasatok csodákra képesek. Meg hát, amit lehetett bírálni, azt lehetett bírálni. Illetve kötelező volt. Hisz maga az alapszituáció is abszurd, főhősünk, Zaza, egy kocsmai verekedésbe keveredik, teljesen ártatlanul, mégis őt tartóztatják le egy vendég halála miatt. Ellenkezőjét csak egy másik vendég, aki kiprovokálta az egész balhét, bizonyíthatná, de ő kómában fekszik. Megjegyzem, az egész alapszitu mintha csak maga a Szovjetunió metaforája lenne: itt vagyunk mi, akaratunk ellenére ártatlanul bezárva a világ legnagyobb börtönébe, az egészet kiprovokáló személy meg bebalzsamozva fekszik a Kremlben, és hiába kérdezzük: De hát miért, Vlagyimir Iljics, miért? Innen aztán elkezdődik egy búcsúszimfónia-szerű dramaturgiába oltott komédia, ami egyre jobban megkeseredik a végére. Tízen kezdik a cellában, aztán egyre fogynak a beutaltak, míg végül Zaza egyedül marad. Közben persze megismerjük a többiek történeteit is, némelyik igazi bűnöző, némelyik csak megpróbált ügyeskedni a jobb megélhetés miatt, ez amolyan alapkészlet volt a szocialista ember túlélő hátizsákjában. Hogy ez a végére vörös farokként odabiggyesztett fehér zászló metafora mit is akar jelenteni, nem tudom, többféleképpen is lehetne magyarázni. Mindenesetre Zaza szabadulása éppoly váratlan és értelmetlen, mint a letartóztatása. Vannak társadalmak, rendszerek, ahol nem rajtad múlik. Óvakodj ezektől.
Bu, mənim gürcü ədəbiyyatından ilk təcrübəm oldu və bu barədə qısa da olsa nəsə yazmaq istədim.
SSRİ dövrünün repressiya və zülm görmüş şair və yazıçılarından sistemin birbaşa və ya dolayı yolla tənqidinə o qədər öyrəşmişəm ki, humanist və yumşaq tonlu əsər görmək məni təəccübləndirdi.
Dumbadzenin dili sadə, insanı yormur. Bir sıra aktual və maraqlı məsələlərə toxunan bu yazıçının başqa əsərlərini də oxumaq istəyərəm, xoşuma gəldi.
არ ვიცი უცხოელთათვის ამ წიგნის აზრი რამდენად გასაგებია. ამ წუთას მგონია, მისი გაგება მხოლოდ ქართველებს შეუძლიათ. მაგისთვისაც, ერთხელ წაკითხვა საკმარისად არ მიმაჩნია. ძალიან საინტერესო იქნებოდა მისი თანამედროვე ეკრანიზაცია.
არის ხალხი ვინც ამბობს, რომ ამ წიგნმა ქურდული სამყაროს რომანტიზირებას შეუწყო ხელი; ასევე არის ხალხი, რომლებსაც ეს ბრალდება სასაცილოდ არ ჰყოფნის. მიუხედავად იმისა, რომ ალბათ მხოლოდ ეს წიგნი არ არის დამნაშავე ქურდული სამყაროს ინსტიტუტის აყვავებაში, მაინც უნდა ითქვას, რომ წიგნში აშკარად რომანტიზირება ხდება ე.წ " კანონიერი ქურდების" და ყოველგვარი შელამაზების გარეშე არის მათი ქება კონკრეტულ თავში.
სხვა მხრივ არაფერი განსაკუთრებული წიგნი არ არის. ეგ კი არა, დუმბაძის შემოქმედებაშიც სუსტი წიგნია.
სიტყვებით ვერ ავღწერ, რა განსხვავებული ტიპის გრძნობა მომიტანა ამ წიგნმა. პირველად, ქართულის მასწავლებელმა დაახლოებით ერთი წლის წინ გვთხოვა წაგვეკითხა, მაშინაც გაზაფხული იწურებოდა და თქვა ყველა თავისებურად გაიგებსო. დავიწყე კითხვა მაგრამ პირველ თავს ვერ გავცდი და ალბათ იმიტომ რომ მაგ დროს არვიყავი სწორ ადგილას მაგრამ ახლა, როდესაც თავი შემახსენა, ვნანობ აქამდე რატომ არ დავუჯერე დალის.
რა ხდება, როდესაც შენს მეგობარს რესტორან "მადაში" გაყვები, ვინმე მთვრალი აკაკი კაკო კაკი მოვა და ბოთლს ესვრის მაგიდაზე მსხდომ ხალხს და ამის გამო უდანაშაულო ნაკაშიძეს დაგიჭერენ, აღმოჩნდები ციხეში ლიმონასთან, ძია ისიდორესთან და ბევრ ისეთ ადამიანთან, რომელსაც უნდა მიბაძო და თან არ უნდა მიბაძო. მოხვდები საკანში, სადაც ერთმანეთის საქმეებს არჩევენ. სიბრძნითა და იუმორით აღსავსე წიგნი, რომელიც ნოდარ დუმბაძემ ჩვეულ სტილში გადმოგვცა...
რატომღაც ბევრად უკეთესის მოლოდინი მქონდა, გაცვეთილი იუმორი, მეტწილად ცუდად დაწერილი პერსონაჟები, საერთოდ არ ემთხვევა იმ დროის ციხეებში არსებულ ვითარებას. პატარა მოთხრობები ბევრად უკეთ და ლამაზად გამოსდიოდა ნოდარს. მისი საფირმო ომის სევდა თუარაა ნაწარმოებში მთავარ პრობლემად მგონია არც გამოსდი ნორმალურად ნაწარმოების გამართვა.
"მაგრამ კაცი თავიდან რომ დაიბადოს, ამისთვის ჯერ უნდა მოკვდეს. ვაი რომ, ასეა და, ვაი რომ, შოშიამ ეს არ იცის..." კითხვისას რამდენჯერმე გავიფიქრე აი ეს როგორ მოუვიდა თავში, ან აი ასე როგორ დაწერა, რანაირად, ჰოდა ეს მომენტები იყო სასიამოვნო. + მზის თავი არის ტოპ
კარგი წიგნია, ბევრი და საონტერესო პერსონაჟია, გაძლევს საშუალებას სხვადასხვა ადამიანის თვალით დაინახო ცხოვრება. აჟღევს იდეას ,რომ ადამიანს სენტიმენტალობა და ჰუმანურობა შველის ციხეში (გაჭირვებაში), ამასთან უდანაშაულო არავინ არის, საბოლოოდ ყველა პასუხს აგებს, მხოლოდ სიმართლეა საქმის მშველელი.
მარტივად წასაკითხი წიგნია. ჩემი ფავორიტი მომენტები ყოველთვის ციხეში მომხდარი ამბებია, იმიტორო სულ ლაპარაკებია და ფურცლებსაც მალე კითხულობ. წიგნს რაც შეეხება კარგია, არ მოგბეზრდება წაკითხვა და ერთ ფურცელს მეორე მიყვება, მეორეს მესამე და ა.შ
*ადამიანი ფრესკა არ არის,რომ ერთ სიბრტყეში უყურო,ადამიანს როგორც ქანდაკებას ისე უნდა შემოუარო გარშემო და იმ კუთხით უმზირო,რომლიდანაც ყველაზე ლამაზად იმზირება.*